Een toverbal, meneer?
krant van
FORMAAT
Op zes plaatsen
landen op maan
dankt
lezers
Koffie na alcohol
werkt bedriegelijk
TE ZACHTE BANDEN
BIJ 60 PCT. AUTO'S
Minder uitlaatgassen
nieuwe modellen
SOS
f5700 BINNEN
Vóór eind 70 vier landingen
IN BRUSSEL
Long overgeplant
Veel minder
kneusjes
over grens
GM waarschuwt
eigenaars van
bestelwagens
Volvo: 1,5 min.
Pech? Rij weg
1!
DINSDAG 3 JUNI 1969
De Rotterdammers moeten niets van toverballen hebben. Dat zou de conclusie kunnen zijn
van John Blad (18) en Aad Nieuwland (17), die gisteren een hele middag nodig hadden om
150 toverballen weg te geven.
Maar John heeft een andere verklaring. ,.De meeste mensen denken aan het zakelijke aspect.
Ze kunnen niet geloven dat iemand zomaar iets aanbiedt, zonder dat ze moeten betalen."
Wat was dan het doel van de toverballen-actie? „De kleuren van de toverbal vormen een een
heid. Zo moet ook de wereld een eenheid zijn, waarbij alle kleuren van alle rassen onmisbaar zijn.
We dachten: als we nou eens toverballen uitdelen, gaan de mensen misschien hierover nadenken."
Huib Goudriaan
De meeste voorbijgangers, die
de jongens gistermiddag in de
Maasstad aanspraken, kwamen
niet zover. Maar één op de twin
tig was bereid stil te staan voor
een praatje, of het aannemen
van een van de kleurige tover
ballen.
Reacties van mensen, die nog
een antwoord gaven, en niet bot
weg doorliepen. „Nee, dank u,
ik heb een hekel aan ballen. To-
verbaaal? Nee, daar heb ik geen
tjjd voor. Nee, nee, dank u, ik
tover zelf."
Reacties van anderen, die een
toverbal accepteerden. „Mag ik
er een? Maar ik betaal niks hoor!
Werkt dat niet op mijn bewust
zijn met al die kleuren? Ik denk
namelijk nogal gekleurd. Ja, een
toverbal, lekker; kenne we
lache. Nou ja, willen de kinderen
er wel een; is dat voorniks? Nou
zeg, er zit zeker arsenicum in;
moet je d'r een Willem?"
Kreaksie
Hebben de mensen van deze groep
het stencil, dat de jongens bij het
snoepje aanboden, nog gelezen? Een
stencil, waarin John en Aad namens
de werkgroep Kreaksie de toverbal
tot symbool van vreedzaam naast el
kaar bestaan van de rassen verkla
ren. Het zullen er weinigen zijn ge
weest.
Maar John en Aad zien hun actie
ook als vormgeven aan hun creativi
teit. John zegt: „Als je goed nadenkt
over wat in de wereld gebeurt, moet
je veel uiten. En dan word je vanzelf
expressief. Vandaar deze kleine blik
semactie."
John is zijn hippie-achtige stunts
begonnen met in een sociëteit noten
uit te delen. Onder het motto: „Als u
noten kraakt, behoeft u geen mensen
meer te kraken."
Maar dat was maar een privé-
activiteit. De toverballen werden uit
gedeeld namens de 4 mei opgerich
te werkgroep Kreaksie. Doelstelling
van deze 20 man tellende groep is
„creatief zijn in al zijn verscheiden
heid: muziek maken, tekenen, schilde
ren, schrijven, fotograferen, toneel
spelen."
Aad en John houden zich vooral
bezig met cabaret. In het najaar zal
dit pas goed op gang komen.
R otterdam
Een neveneffect van de werkzaam
heid van Kreaksie zal moeten zijn
het omhoog brengen van het culture
le peil van Rottejdam. Dat is hard
nódig, vinden de jongens. „In Rotter-
John Blad (links) en Aad Nieuwland: „creatief zijn!"
dam wordt wel veel geld in de haven
gestoken, maar te weinig in het cultu
rele leven. We zijn beiden geboren
Rotterdammers, maar we vinden dat
in Rotterdam nog de gedachte over
heerst dat de kunstenaar gek is.
De Rotterdammers denken chauvi
nistisch: we hebben de grootste ha
ven en we hebben Feijenoord. Maar
ze vergeten dat de Rotterdammers,
die creatief zijn naar Amsterdam
gaan.
Het culturele en het zakelijke gaan
nu eenmaal niet samen. Als de ge
meente iets wil doen voor de cultuur,
moet niet direct worden gevraagd:
Kunnen we dat wel rendabel maken?
Onze actie van vanmiddag beves
tigt verder weer dat de Rotterdam
mer erg zakelijk is, en niet gauw de
humor van iets inziet. We willen dat
doorbreken, we willen dat de mensen
speels, creatief gaan denken."
Reactie?
Denken jullie dat het in Rot
terdam anders kan worden?
„Het is mogelijk dat juist in
deze stad een reactie van over-
creativiteit komt, op de harde
zakelijke mentaliteit die er nu
heerst."
De jongens staan op. Mèt hun
mandje met toverballen. Ze wil
len nog naar het stadhuis. Later
hoor ik dat de bode ze niet bij
burgemeester Thomassen wilde
toelaten. John: „Neen, dit kan
niet, dit heeft een politieke in
slag, zei hij."
De burgemeester heeft zijn
toverbal gemist.
Voor het werk van
de zendelinge Trienske
Beimers is er nu 5784,22
binnen. Mevrouw L. H.
van der Ster—Bouw
meester te Voorburg,
die als contactpersoon
voor zuster Beimers
optreedt schrijft me: Er waren
kleine bedragjes van AOW-ers, van
mensen die een kruiswoordpuzzel ge
wonnen hadden en het geld stuurden.
In de psychiatrische inrichting Bloe-
mendaal is een kerkcollecte gehouden,
die ƒ95,22 opbracht.
Er waren hartverwarmende brie
ven met beloften van gebed. Als
iemand meer over dit werk mocht
willen weten: er worden kosteloos
dia-avonden gegeven. Daarover kan
men mij opbellen of schrijven. Het
gironummer blijft: 191613.
L. H. van der SterBouwmeester
Westvlietweg 14
VOORBURG (tel. 070 - 86.42.22)
Mevrouw Van der Ster kreeg de
volgende brief van zuster Trienske
Beimers uit Tanzania:
Kilangala, 16 mei 1969.
Aan allen die meehelpen om Gods
werk in het Ufipadistrict te doen sla
gen.
Allereerst heel veel dank voor uw
prachtige financiële steun. Ik ben er
heel dankbaar voor. Het Ufipadistrict
is vrij groot, ongeveer zo groot als
Nederland. Het is een heel werk om
al die mensen te bereiken. Er zijn
heel weinig wegen en we hebben
maar één auto.
Het is dikwijls moeilijk om overal
te komen, de wegen zijn in de regen
tijd vaak onbegaanbaar en soms zijn
de bruggen weggespoeld, zodat we
een noodbrug moeten maken.
Gelukkig zijn er enkele jonge man
nen. die christen geworden zijn. Zij
trekken er met de fiets op uit om het
evangelie te brengen. Ook hebben we
op een paar plaatsen een mwalisme,
dat is een soort onderwijzer. Hij
geeft lees- en schrijfles aan kinderen
en volwassenen, maar ook bijbelon
derricht. Hier is veel belangstelling
voor. Helaas is er geen geld genoeg
om overal waar dit nodig is een
mwalisme heen te sturen, want die
mensen moeten nu eenmaal eten.
We geven in Kilangala Bijbellessen
aan belangstellenden uit de dorpen in
de omtrek. Als ze dan de eerste be
ginselen wat onder de knie hebben
en er is belangstelling om verder te
studeren, kunnen deze jongelui naar
een Bijbelschool die dicht bij Tabora
is.
In maart is een aantal van deze
jongelui naar die Bijbelschool ge
gaan. In juni zal de cursus aflopen,
dan kunnen deze mensen ons helpen
het evangelie te brengen. Ik ben zo
blij dat dit mogelijk is. Zoudt uwil-
len bidden voor deze jonge mannen?
Ook dat er geld genoeg zal zijn om ze
hun (klein) salaris te betalen. Er is
zoveel werk te doen hier dat zonder
uw gebed onmogelijk gedaan kan
worden.
Zoals ik al eerder geschreven heb
ben ik geweldig blij met uw finan
ciële steun, de waterleiding is in aan
leg. Met de elektriciteitsvoorziening
schiet het ook mooi op. Heel, heel
hartelijk dank!
Dat ik nog meer vraag doe ik niet
voor mezelf, dat zou ik niet durven.
Er zijn namelijk meer fietsen nodig,
en er is behoefte aan schoolmateriaal.
Er moeten schooltjes gebouwd wor
den. Te veel om op te noemen. Maar
met Gods hulp komt alles er.
God zegene U.
Hartelijke groet van
Triens Beimers
WASHINGTON Wanneer
de landing met de Apollo-11 en
de drie volgende volledig slagen
is de NASA van plan ruimte
vaarders te laten landen op zes
andere plaatsen op de zichtbare
kant van de maan. De eerste vier
landingen (vóór eind 1970) ge
schieden in gebieden in de nabij
heid van de evenaar van de
maan.
De NASA heeft vijf mogelijke lan
dingsplaatsen uitgekozen, waarvan er
drie zijn verkend en uitgebreid zijn
gefotografeerd door de ruimtevaar
ders van de Apollo's 8 en 10. Op de
tweede daarvan zullen twee ruimte
vaarders van de Apollo-11 op 20 juli
gaan landen.
De vluchten van de Apollo's 11 tot
en met 14 zijn door het congres goed
gekeurd. Wanneer deze slagen, zal de
NASA aan het congres vragen, nog
zes landingen, die tussen 1971 en 1973
zouden vallen, goed te keuren. De
maan kan dan veel uitgebreider wor
den onderzocht.
De plaatsen daarvoor liggen in ge
bieden die geheel anders zijn dan de
equatoriale Mares die dan al bezocht
zijn. Er zullen dan landingspogingen
worden ondernomen in dalen, in de
buurt van bergen eil bij breuken.
Vier
Voor landingen zijn de volgende
plaatsen uitgekozen:
Apollo-11: in de kleurentelevisieuit
zendingen van de Apollo-10 heeft
men deze al kunnen zien. Zij ligt in
het zuidwesten van de Mare Tran-
quilitatis, de zee van de rust, tus
sen de kraters Sabine en Maskelyn.
Apollo-12: Peter Conrad en de leer
ling-ruimtevaarder Alan Bean zul
len in de herfst of in december
landen in de Oceaan der stormen,
niet ver van de krater Flamsteed
(landingsgebied nummer vier).
Apollo-13: Alan Shepard, acht jaar
geleden de eerste Amerikaan die de
ruimte inging, of Gordon Cooper,
en een nog niet aangewezen ruim
tevaarder zetten voet aan de grond
nabij de krater Fra Mauro, ten zui
den van de evenaar, tussen de lan
dingsgebieden 3 en 4.
Apollo-14: de hellingen van de krater
Censorinus. De maankenners van
de NASA vermoeden dat dit gebied
rijk is aan mineralen die veel kun
nen bijdragen tot de kennis van
samenstelling en ouderdom van de
maan.
Nog zes
Verleent het Congres goedkeuring,
dan volgen:
Apollo-15: eerste Amerikaanse lan
ding ver van de maanevenaar.
Twee ruimtevaarders bezoeken het
noordoostelijke gebied bij de vul
kaan Littrow aan de oostkant van
de Mare Serenitatis.
Apollo-16: op de hellingen van de
helderste vulkaan, Tucho. Deze
sector is door de Surveyor-17 van
de NASA al verkend. De 4.380 me
ter hoge Tycho domineert een ge
bied dat bezaaid is met talloze se
condaire kraters.
Apollo-17: in het Marius-gebergte,
dat van de aarde af gezien van
vulkanische oorsprong lijkt. Dit ge
bergte ligt midden in de Oceaan
der stormen, aan de westkant van
de maan.
Apollo-18: daarmee hoopt de NASA
meer te weten te komen van de
merkwaardige rode licht
verschijnselen in de Schroter-val-
lei.
Apollo-19: midden op het maanop
pervlak, bij een breuk die gegevens
kan opleveren over de vraag, of er
in een min of meer verleden tijd
perk water op de maan is geweest.
Apollo-20: de krater Copernicus. De
laatste jaren is uit de foto's van de
Amerikaanse maancamera's geble
ken dat deze zeer merkwaardig is.
Verwacht wordt dat de bemanning
daar geologische grondmonsters
kan verzamelen die uit de inge
wanden van de maan afkomstig
zijn.
Atoomenergie
De Amerikaanse atoomgeleerde Ed
ward Teller, een van de „vaders" van
de atoombom, heeft voor het onder
zoek van de mac-n het gebruik van
atoomenergie sterk aanbevolen. De
verovering van de maan ziet hij niet
alleen als een sportieve onderneming
maar vooral omdat er geen lucht en
water op de maan zijn.
Wijzigingen van miljoenen jaren
geleden zijn al die tijd onveranderd
gebleven. De schikgolf van een
atoomontploffing zou veel gegevens
opleveren. Maar een onderzoekstation
waarvoor de energie geleverd wordt
door een kernreactor zou nog veel
belangrijker zijn. De maanrotsen
zouden daarmee sterk kunnen wor
den verhit, waardoor de voor het le
ven onmisbare zuurstof vrijgemaakt
kan worden.
Waarschijnlijk zou men daarmee
ook water kunnen maken. Water dat
in zuurstof en waterstof is gesplitst
kan dan weer gebruikt worden als
brandstof voor raketten met middel
bare reikwijdte, aldus dr. Teller.
BRUSSEL In het Sint Pic-
tersziekenhuis van de Vrije universi
teit van B-Tussel is een longtransplan
tatie verricht. De toestand van de
ontvangende patiënt, wiens identiteit
niet werd bekendgemaakt, werd be
vredigend genoemd. De long was af
komstig van een vrouw, die aan een
hersenbloeding was overleden.
Het is de tweede longtransplantatie
in België. Vorig jaar november werd
in het academisch ziekenhuis van
Gent een long overgeplant op een
23-jarige metaalarbeider, die inmid
dels zover is hersteld, dat hij van tijd
tot tijd het ziekenhuis kan verlaten
om enkele dagen thuis door te bren
gen. Deze jongeman zou de eerste
longpatiënt ter wereld zijn, die een
longtransplantatie meer dan slechts
enkele weken overleefde.
De Brusselse chirurgen zijn de long
zelf bij de donor, die in het acade
misch ziekenhuis van Leuven was
overleden, gaan -wegnemen, waarna
het orgaan in een speciaal uitgeruste
wagen naar Brussel werd gebracht.
Vier studenten liepen maandag in
de Westvenezolaanse stad Valencia
kogelwonden op, toen de politie een
einde maakte aan een anti-Rockefel-
lermars. De studenten, die de protest
betoging door hadden laten gaan,
hoewel het bezoek van de Newyorkse
gouverneur aan Venezuela was afge
last, plunderden en vernielden een
supermarkt Ook gooiden zij zeven
auto's van dit bedrijf omver, en sta
ken die in brand.
Dat koffie na een alcoholisch
drankje het alcoholgehalte in het
bloed verlaagt en het rijvermogen
verhoogt, is een sprookje. Het wordt
er, integendeel, door verhoogd. Tot
deze conclusie kwam onlangs prof.
dr. Ludwig Prokop van de Weense
universiteit nadat hij met proef
personen een onderzoek had in
gesteld.
Hij liet achttien mannen van 20
tot 26 jaar cognac drinken totdat het
alcoholgehalte in hun bloed 0,8 pro-
De import van gebruikte auto's is
sinds 1 januari jj. aanzienlijk ge
daald. Op die datum werd een nieu
we regeling ingevoerd voor de
waardebepaling van tweedehands
auto's, waarvan West-Duitsland wel
de voornaamste leverancier was.
Deze regeling hief de voordelen op
ten opzichte van de import van
nieuwe wagens.
In het eerste kwartaal van 1969
werden er in totaal 3.600 gebruikte
auto's ingevoerd met een gemiddel
de waarde van 1850. In 1968, in
dezelfde periode, kwamen er liefst
14.500 „kneusjes" de grens over, ter
wijl de gemiddelde waarde 722
bedroeg.
De nieuwe regeling werd inge
voerd ter verhoging van de algeme
ne verkeersveiligheid en ter
bescherming van al te goedgelovige
kopers.
mille bedroeg. Bij een andere groep
liet men dit oplopen tot 1,3 promille.
Een half uur later kregen zij een
bepaalde hoeveelheid koffie te drin
ken, waarna na drie uur het gehalte
opnieuw werd bepaald.
Een week later werd bij dezelfde
personen dezelfde proef gedaan, al
leen zonder het drinken van koffie.
Uit vergelijking van de resultaten
bleek dat de koffiedrinkers van wie
het gehalte op 0,8 promille was ge
bracht na het nuttigen van de koffie
0,14 promile meer alcohol in het
bloed bleken te hebben en de perso
nen waarvoor men 1,3 promille no
teerde hun gehalte met 0,11 promille
omhoog zagen gaan.
De oorzaak hiervan is, volgens
prof. Prokop dat coffeïne de opname
van alcohol in het bloed vertraagt,
waardoor de maximale waarde van
de alcoholconcentratie later wordt
bereikt dan wanneer men geen kof
fie gebruikt. Dit betekent dus, dat
iemand, die daarna nog koffie drinkt:
ken deze sneller weer kwijt is dan
iemand, die daana nog koffie drinkt:
zijn gehalte zal na een uur hoger
zijn dan van de persoon, die geen
koffie dronk.
General Motors hebben de eigenaars
van ongeveer 150.000 bestelwagens
gewaarschuwd, dat de wielen van
deze voertuigen kunnen bezwijken
als het aangegeven laadvermogen
wordt overschreden. Het gaat om de
modellen GMC 1960-1965 en de Che
vrolet van driekwart ton.
Volgens de directeur van het
Amerikaanse federale bureau voor
de veiligheid op de weg, Robert
Brenner, heeft General Motors deze
brief doen uitgaan nadat het mi
nisterie van verkeer had gedreigd
de onderneming te verplichten de
karakteristieke zwakheid van deze
modellen te onthullen.
Overigens was bij het onderzoek
niet gebleken, dat de wielen gebre
ken vertoonden.
General Motors heeft laten weten,
dat er nog nooit een wiel is bezwe
ken van een voertuig, dat niet over
belast was, maar raadt de eigenaars
van de betrokken bestelwagens wèl
aan de wielen op haar kosten te
laten vervangen als zij van plan zijn
hun voertuig zwaarder te beladen
dan het aangegeven vermogen.
Ruim 60 procent van de auto's in
Nederland rijdt op te zachte banden.
Dit is het resultaat van een onder
zoek, dat de firma Uniroyal Engle-
bert onlangs instelde op parkeerter-
„Om te huilen", zeggen de onder
zoekers, „de bandenconstructeurs
doen moeite steeds weer nog betere
en onverslijtbare banden te maken
en de automobilist geeft de le
vensduur van zijn banden gewoon
wég".
Bij 38 procent van de onderzochte
wagens registreerde men een lucht-
Dikte accukabel
is belangrijk
Een tip voor doe-het-zelvers: als
de accukabels aan vervanging toe
zijn, gebruik dan kabels van dezelf
de dikte.
Bij elk voertuig, dat door een mo
tor aangedreven wordt, is de dikte
van de accukabels nauwkeurig bere
kend om een zo doeltreffend moge
lijke overbrenging van elektrische
stroom te krijgen.
Gebruik in geval van nood liever
dikkere dan dunnere kabels om op
het moment, dat er een hoog voltage
nodig is (bij starten bijvoorbeeld),
niet in moeilijkheden te komen.
druk, die ongeveer 20 procent te
laag was. Dit betekent, dat deze
banden maar 70 procent van hun
normale rijprestaties bereiken, dus
bijvoorbeeld in plaats van 50.000 km
slechts 35.000 km meegaan. Zestien
procent van de auto's bleek aan een
onderdruk van 30 procent in de
banden te „lijden" (waardoor maar
de helft van de normale levensduur
wordt bereikt) en 9 procent had
zelfs 40 procent te weinig lucht.
Dat de automobilist slordig om
springt met zijn banden, bleek ook
uit het voorbeeld van de wagen,
waarvan de linker voorband 0,9 at
mosfeer en de rechter voorband 1,5
atmosfeer druk had. Bij een andere
auto werden links 0,7 en achter
rechts 1,9 atmosfeer gemeten...
Dit is de nieuwe Peugeot 504
Cabriolet, die binnenkort ook op
de Nederlandse wegen zal
verschijnen. Evenals de Coupé-
uitvoering is hij ontworpen door
Pininfarina. Beide modellen zijn
uitgerust met een benzine-in
jecticmotor. De Cabriolet is ge
zien de prijs, wel een wagen voor
de liefhebber. Hij kost, inclusief
de BTW, 21.180. De 504 Coupé
is zelfs nog iets duurder, name
lijk 1 21.980.
Volvo heeft z'n anderhalfmil-
joenste exemplaar afgeleverd.
Dit aantal werd in ruim veertig
jaar bereikt. Sinds 1961 rolden er
niet minder dan een miljoen Volvo's
van de band.
De huidige jaarproduktie bedraagt
70.000 eenheden, doch over zes jaar
hoopt men hier 275.000 van te ma
ken. Nog eens vijf jaar later, in 1980
dus, moet de jaarproduktie op
375.000 exemplaren gekomen zijn.
Amerikaanse autoconstructeurs
hebben het gehalte schadelijke stof
fen, dat door auto's wordt vrijgela
ten, op zo'n laag niveau gebracht,
dat zij niet langer een echt gevaar
De uitgeverij Kluwer in Deventer is pech
vogels onder automobilisten te hulp gekomen
met een bijzonder aardige serie boekjes, die als
moedgevende titel dragen „Pech? Rij weg". De
boekjes (geschreven door Dieter Korp en ver
taald door Piet Olyslager) bepalen zich steeds tot
één merk en geven zoveel tips, dat men er voor
elk probleem een oplossing in vindt.
Tot nu toe zijn verschenen de boekjes over
Ford (12M/TS 1962 tot 1966 en de 12M/15M/TS
vanaf 1966), Opel Kadett (vanaf augustus 1965),
VW 1200/1300/1500 „Kever" en Karmann Ghia
en VW 1500 (tot juli 1966)/1600 Va
riant/'Karmann Ghia. Binnenkort zaï
de serie worden uitgebreid met
Fiat 850 Coupé Spider, BMW 1500/
1600/1800 '2000'2002, Renault R4'R 4L
en Opel Rekord B/C. Later volgt ook
de DAF.
Wie pech vreest, zal er goed aan
doen de handige raadgever in het
dashboardkastje te hebben. Voor
ƒ4,50 zijn ze verkrijgbaar.
vormen voor de gezondheid van de
mens. Aldus een deskundige van de
Chrysler Corporation inzake lucht
verontreiniging.
Volgens hem zou men nu, wan
neer het hele wagenpark uit 1969-
modellen zou bestaan, dezelfde zui
vere lucht kunnen inademen van
dertig jaar geleden, ondanks de
enorme groei van het wagenpark.
In vergelijking met de wagens,
die in 1961 op de markt werden
gebracht, werden de ontsnappingen
van koolwaterstof van de thans ge
bouwde modellen met 80 procent en
die van koolmonoyde met 70 procent
verminderd. In de toekomst zal dit
nog verder worden verlaagd.
„Alles wijst erop", zo zegt hij
„dat de opgelegde normen voor 1970
(die het gehalte van het koolmono-
xyde op 1 procent van de uitlaatgas
sen bepalen) zullen worden nage
komen".
De uitlaat van koolwaterstof langs
het carter werd geheel geëlimineerd
en wat door verdamping uit de ben
zinetank ontsnapt zal binnen afzien
bare tijd geheel worden tegengehou
den.
Dit opvouwbare plastic strookje tan 22 centimeter lang past in een zoge
naamde SOS-capsule, die al aan de armband van een polshorloge bevestigd
kan worden. Er staan gegevens op vermeld, die in noodgevallen belangrijk zijn
voor de behandelende geneesheer (bloedgroep, vaccinaties etc.). De capsule, die
onlangs in Engeland werd geïntroduceerd, is waterbestendig.
De Splendor Gloeilampenfa
brieken in Nijmegen heeft onder de
merknaam Brillanta naast de elec-
trisch regelbare autospiegel nu ook
een caravanspiegel uitgebracht, die
met een knop op hetdashboard elek
trisch kan worden gesteld. Het
draaivermogen van de spiegel is in
horizontale stand 360 graden en ver
ticaal ongeveer 45 graden. De lengte
in uitgeschoven stand is 255 mm, in
ingeschoven stand 180 mm.
