L
FILOSOFEREN MET HET HART
vol
romantiek en
DEZE
WEEK
JACQUELINE WAS ,ARI' TE SLIM AF
VENSTER OP DE WERELD
Gezegd
ZATERDAG 24 MEI 196?
Aristoteles Onassis heeft altijd gedaan
waar hij zin in had. sinds hij in olie ging
doen en niet op een paar duizend gulden,
drachmen of dollars hoefde te kijken.
Als kroon op zijn werk wilde hij voor zijn
vrouw Jacqueline (weduwe van president
Kennedy) op zijn privé-eiland Scorpios een
optrekje laten bouwen, dat indrukwekkender
zou zijn dan het Witte Huis.
Het zou naam moeten maken 8ls centrum
van adembenemende festiviteiten, waar be
roemdheden van allerlei slag zich zouden
vermaken, ter meerdere glorie van Ari
Dat gaat echter niet door. Want Jacqueline
voelt er niets voor. Onassis heeft 'nog ge
probeerd. haar door een deskundige te laten
overtuigen, dat het uit de kunst was Maar
toen het er op aan kwam. koos deze man de
zijde van de tegenstribbelende echtgenote
Listig stelde zij zich achter de rug van
haar voortvarende echtvriend op. als de ar
chitect het beslissende woord moest spreken.
Met hoofdbewegingen gaf zij haar wens te
kennen.
De goede man kon de verleiding niet
weerstaan en gaf antwoorden, die in het
voordeel van mevrouw Onassis uitvielen. En
zij wist haar imperiumbouwer ervan te
overtuigen, dat hij beter wat eenvoudiger
..stulpjes'' kon laten bouwen die er ove
rigens ook niet om zullen liegen.
In een rustig Parijs appartement woont
intussen de vrouw, wier naam een jaar gele
den nog in één adem met die van Onassis
werd genoemd: Maria Callas. de vrouw die
niet alleen door haar machtig stemgeluid,
maar ook en vooral door haar ongebreideld
temperament wereldberoemd werd. Zij is 45
jaar. rijk. maar vaak alleen met haar
kleine poedels Pixie en Djedda. De enigen,
die haar nog horen zingen, zijn haar buren.
La Diva, die zeven jaar geleden haar car
rière beëindigde, kan het nog steeds met
laten, haar stem te verheffen. En de buren
hebben er begrip voor.
Eenzaam maar bepaald niet alleen zijn de
twee Britse meisjes, die een jaar gaan wer
ken op Ascension, een eilandje in de Atlan
tische oceaan tussen Afrika en Zuid-Ameri-
ka.
Zij zijn de eerste vrouwelijke employé s
van het Cable and Wireless relay station,
dat op het eiland een belangrijke schakel
vormt in het Amerikaanse ruimtevaartpro
gramma. Daar werken zij nu temidden van
400 ongehuwde mannen (er zijn ook nog 800
Amerikanen op het eiland).
Tóen zij solliciteerden hadden zij er geen
idee van, dat Ascension volgepropt zat met
vrijgezellen. Het maakt echter niets uit. zeg
gen ze. want zij zijn niet van plan. zich in de
huwelijksboot te laten nemen.
Drie andere Britse meisjes bevinden zich
in een minder plezante situatie. Zij wilden
vermageren en deden dat zo drastisch, dat
zij nu in een ziekenhuis liggen, waar artsen
al enkele maanden voor haar leven vechten.
De meisjes, die elkaar niet kenden, gingen
steeds minder eten. Op een gegeven ogenblik
aten zij helemaal niet meer. omdat zij., alle
lust om te eten hadden verloren. Zij konden
geen hap meer naar binnen krijgen.
In het ziekenhuis moeten zij hoe
vreemd het klinkt weer leren eten. Zo
nodig wordt er van „dwangmethoden" ge
bruik gemaakt.
De vader van een der meisjes, die nog
diep onder de indruk is, zei te hopen, dat
wat nu gebeurd is een waarschuwing voor
andere meisjes zal zijn.
Maria Callas: ze blijft zingen
Eetzaal in het Christchurch College.
.Oxford stad van dromende torenspitsen". Met deze
poëtische omschrijving heeft eens een dichter deze mooie
ii universiteitsstad gekarakteriseerd, leder die er slechts een
poosje heeft vertoefd, raakt steeds onder de aparte bekoring
die er van Oxford uitstraalt. Men zou de stad nooit willen
verlaten.
Oxford bevindt zich in de gelukkige omstandigheid een
universiteit te bezitten waaraan in verschillende tijdperken is
gebouwd, zodat dit wetenschappelijk centrum verscheidene
architectonische stijlen vertoont een prachtig voorbeeld van
lavende historie in steen.
I Bij het woord „universiteit"
lioet men in. dit geval niet aan
fén gebouw denken Wie als
'reemdeling in Oxford aan
voorbijgangers de weg naar de
universiteit vraagt., zal spoedig
tot de ontdekking komen dat
Oxford geen universiteit kent
zoals bijvoorbeeld in Bristol.
Manchester, Brussel of Luik. De
universiteit van Oxford (even
als die van Cambridge trour
wens) bestaat uit een groot
aantal gebouwen, waarvan de
„colleges" de belangrijkste
zijn. Er zijn zeker meer dan
honderd gebouwen met inbe
grip van faculteiten, bibliothe
ken enz Van de „colleges" zijn
er ongeveer 330 voor mannen
"n 5 voor vrouwen. De manne
lijke „colleges" op vier na
zijn zeer oud. Tot de oudste be
horen Merton College, Lhii-
versitv College en Balliol Colle
ge. -ille drie uit de 13de eeuw.
De vrouwelijke „colleges"
zijn van recenter datum, daar
net pas tegen het eind van de
vorige eeuw aan meisjes werd
toegestaan in Oxford te stude
ren. Eeuwenlang was Ofxord
een universiteit uitsluitend voor
mannen en in feite is het dat
nog steeds, daar er slechts vijf
vrouwelijke „colleges" zijn.
In Engeland wordt een stu
dent aan een universiteit een
.undergraduate", d.w.z. een stu
dent die zijn eerste graad nog
niet gehaald heeft, genoemd. In
Oxford is iedere eerstejaars
student lid van één van de colle
ges en is daar ook intern.
Eerstejaars studenten wonen
meestal gedurende hun gehele
4c
4c
4c
4c
4c
4c
4c
O v *-5}- -tJ- -ö-
studietijd drie jaar in
hun college, maar het aantal
studenten dal de laatste jaren
in Oxford toegelaten wenst te
worden, is te groot om allen in
de colleges met hun beperkte
ruimte plaats te bieden. Veel
.undergraduates" verblijven te
genwoordig dan ook slechts één
of twee jaar in het college. De
rest van hun studietijd wonen
zij op kamers bij particulie
ren.
Elk college is onafhankelijk
en heeft een eigen bestuur. Bo
vendien verschilt het in grootte,
ouderdom en architectuur, in
één woord in karakter, van alle
andere colleges. Het gemiddelde
aantal studenten van elk colle
ge s ongeveer 300 tol 400. ter
wijl het totaal aantal studeren
den aan de universiteit circa
8.000 - 10 000 jongeren bedraagt
De colleges beperken zich
niet tot één of twee vakken. Op
ieder college vindt men studen
ten van alle faculteiten.
Het leven aan de universiteit
in Oxford, waarmee iedere
eerstejaars wordt geconfron
teerd, is uitermate boeiend. El
ke morgen tussen negen en één
uur (uitgezonderd op zondag)
kan hij naar één of meerdere
colleges gaan en kiezen uit een
verscheidenheid van onderwer
pen die hem interesseren.
's Middags kan hij de sport
velden van zijn college bezoe
ken; elk college bezit uit
gestrekte sportcomplexen op
een afstand van niet meer dan
tien minuten fietsen verwij
derd. Hier kan hij iedere sport
waarvan hij houdt beoefenen:
rugby,- voetbal, cricket, tennis,
hockey enz., en zijn college in
wedstrijden tegen andere colle
ges vertegenwoordigen. De lief
hebbers van de roeisport kun
nen natuurlijk hun hart op de
Theems ophalen.
's Avonds kan hij naar een
vergadering gaan, welke door
één van de 150 universiteits-so-
ciëteiten wordt georganiseerd,
of een bijeenkomst van een
vereniging van zijn college be-
zoeKen. Er bestaan zo'n 25 van
dergelijke verenigingen, dus
keus is er voldoende.
De mogelijkheden om zich
het leven te veraangenamen,
zijn legio voor de jonge student
en het valt hem dan ook niet
altijd gemakkelijk de juiste
keus te doen. Zo moet menige
eerstejaars reeds spoedig na
zijn aankomst een sterke aan
vechting om de studie te laten
voor wat zij is, onderdrukken.
Want doet hij dit niet, dan zal
hij niet binnen de bepaalde tijd
door zijn examens komen en
daardoor in de meeste gevallen
verplicht zijn de studie op te
geven.
Dus geldt voor iedere student
de stelregel: „Werk hard, doch
veronachtzaam de aangename
zijden van het studentenleven
niet", en tenslotte speelt ieder
een het klaar van een etmaal 36
uur te maken!
Het is moeilijk vast te stellen
de grootste waarde van
ligt. Wij menen dat
zaken de algemeen vor
mende waarde, niet alleen voor
de periode van het student-zijn,
maar ook voor het later leven,
bepalen. In de eerste plaats de
corpsgeest en de sfeer van sa
menwerking welke te danken
zijn aan het feit dat de student
met 8.000 van de intelligenste
.koppen" van het land samen
woont, werkt en sport beoefent.
En In de tweede plaats het z.g.
repetitorsysteem.
Het repetitorsysteem is een
unieke, waardevolle traditie
van de universiteiten van Ox
ford en Cambridge en het is één
van de instellingen waardoor
zij van alle andere hogescholen
verschillen.
Iedere eerstejaars student
heeft één of meer studieleiders
en aan het begin van elk tri
mester gaat hij ze bezoeken.
Het behoort niet tot de taak
van de studieleider aan de
eerstejaars onderwijs te geven,
maar wel hem te leren op wel
ke manier hij moet studeren en
zelfstandig werken. Hij wijst
hem dus de weg, geeft hem
aanwijzingen betreffende de in
deling van zijn studie, adviseert
hem wa)ke boeken hij moet le
zen en iedere week geeft hij
hem een taak op.
Deze taak behelst in de
meeste gevallen het schrijven
van een verhandeling over een
of ander onderwerp dat met
zijn studie verband houdt en
die binnen een week klaar moet
zijn.
Aan het eind van de week
zoekt de student zijn studielei
der in het college op en leest
hem zijn verhandeling voor. Dit
neemt gewoonlijk niet meer
dan 20 - 30 minuten in beslag,
waarna de studieleider in het
volgend uur het werk met de
student bespreekt, daarbij niet
schromend zijn verhandeling en
de daarin uitgesproken denk
beelden aan een diepgaande
kritiek te onderwerpen.
Al zullen de student en zijn
mentor aan het eind van hun
discussie niet tot een eenslui
dende conclusie komen en
verschillen zij nog van mening
De middeleeuwse ommegang
van het New College heeft ook
voor moderne studenten zijn aan
trekkingskracht. British Travel stel
de ons deze Oxfordfoto's ter be
schikking, waarvoor onze dank.
Ranke gothiek bekroont het
Magdalen College.
over de visie welke de student
in zijn beschouweing over het
gegeven onderwerp naar voren
iieeft gebracht, toch schuilt er
in dit systeem een belangrijke
factor die niet onderschat mag
worden, namelijk aan de stu
dent te leren hoe hij zijn ge
dachten op de meest exacte en
overtuigende wijze onder woor
den kan brengen. Het is immers
een vaststaand feit dat alleen
nij die in staat is helder en
zelfstandig te denken, elk pro
bleem 'ot een oplossing kan
brengen.
Na drie jaar doet de student
zijn eindexamens en indien hij
slaagt, ontvangt hij zijn uni-
versileitsgraad en wordt BA
(Bachelor of Arts licentiaat
in de letteren).
Een eerstejaars student mag
gekleed gaan zoals hij zelf ver
kiest. Slechts wanneer hij colle
ge 'oopt, naar zijn studieleider
gaat om zijn verhandeling voor
te lezen of aan een diner in zijn
collegezaal aanzit, is hij ver
plicht een zwarte toga te dra
gen. Voor het afleggen van een
examen dient hij gekleed te
zijn in een speciaal kostuum,
beslaande uit een toga. zwart
pak, zwarte schoenen en sok
ken. wit overhemd en boord
met zwarte stropdas. Voor de
vrouwelijke studenten bestaat
een overeenkomstige kledij:
zwarte toga, zwarte rok en
kousen, witte blouse met zwar
te das.
A. SMIT
De titel van dr. K. J. Popma's boek „Venster op de wereld" is juist. Het gaat
namelijk in hoofdzaak over het venster en niet over het wcreldpanoramadat door dit
venster te zien zou zijn. Popma's knappe werk is dan ook een wijsgerig geschrift.
De filosoof immers stelt vragen omtrent het vragen zelf (bl. 6) en een onderdeel
(an zjjn vak is de logica, waarin hij over het denken nadenkt (13). Brengt hij
een venster op de wereld aan, dan is zyn belangrijkste bekommernis dc plaats waar
het moet worden aangebracht en voorts de afmeting, het materiaal enz.
Zonder beeldspraak gezegd:
het gaat in dit boek over dc
positie van de wijsbegeerte ie
midden van de wetenschappen.
Want het woord, .wereld' staat
hier voor een wetenschappelij
ke visie op de wereld, zodat
men te maken krijgt met uni
versiteiten die de wereld weten
schappelijk te lijf gaan en
voorts met bepaalde takken
van wetenschap zoals de theolo
gie, de filologie en de biologie.
Gaat het voorts over diploma
tie. dan is niet rechtstreeks be
doeld de kunst van het voeren
van onderhandelingen tussen
staten, maar de geestesgesteld
heid van het geven en nemen.
De eigenlijke politiek komt niet
in het zicht, wel de politicologie.
De hoofdvraag in dit boek is
hoe de onderlinge verhoudin
gen liggen. Belangrijkste bedoe
ling is de lezer de overtuiging
bij te brengen, dat vóór alle din
gen nodig is intelligente vragen
te leren stellen: „Waar zou men
een intelligente visie vandaan
halen, als men niet een beetje
geschoold is in het stellen van
verstandige vragen?" (155)
De auteur is zich de grenzen
van zijn vak zeer wel bewust.
In de eerste plaats omdat hij
een christelijk denker» is en dus
Gods openbaring in de H.
Schrift gelovig aanvaardt. Maar
ook door de gebondenheid van
het denken aan de taal: „pas in
het woord komt de gedachte tot
zichzelf" (7), wat in de praktijk
zelfs geleid heeft tot een 'smal
le wijsbegeerte' als de taalfiloso
fie (vgl. 109).
„In de wijsbegeerte gaat het
erom een zinnig woord (logos)
omtrent de wereld (kosmos» te
zeggen" (12). Zover mogelijk te
ruggaande, de adem als het wa
re inhoudende, komt men tot
vragen als: „Waarom is er
eigenlijk iets, en niet niets?",
en tot de overtuiging dat het
niet noodzakelijk is dat de we
reld bestaat: haar bestaan is
een contingentie (14).
U ziet het, de filosoof heefl
.grote onderzoekingen des har
ten'. Deze, zichzelf voortdurend
'betrappende' manier van den
ken, dit zichzelf voor de voeten
lopen, vervult een onmisbare
functie in het menselijk geestes
leven. Vooral als correctief.
Wanneer b.v. Camus mapnt dat
je de wereld niet kunt uitleg
gen, merkt Popma terecht op
dat deze uitspraak zelf al een
uitlegging is. Zo kan de filoso
fie ons leren over de dingen
verstandig te praten.
Popma stelt voor, de wijsbe
geerte .wereldkunde te noe
men en de
Naar aanleiding van dr. K. J. Popma. Venster op
de wereld, nitg. J. H. Kok N.V.'. Kampen, 160 bh.,
13,75.
J. POPMA
'vak-kunden'. Hoezeer het den
ken over het denken ons. bij
het gaan telkens een stok tus
sen de benen steekt, de be
hoefte aan een visie op het ge
heel laat zich nooit onderdruk
ken. En die visie, ik zei hei al.
is "•rnamelijk een kijk op de
onderlinge verhoudingen. „Het
gaat ons in de theorie niet om
wat de dingen zijn, maar veel
eer om hun onderlinge re
laties" (90).
De auteur fulmineert in zijn
boek nogal tegen de theologie.
Hij constateert op theologisch
erf een grote verwarring. „Elke
theologie is zonder meer afhan
kelijk van een wijsbegeerte"
(20). De theologen merken dit
niet of ontkennen hei. Het in
nerlijk aanknopingspunt tussen
wijsbegeerte en religie is niet
bloot gelegd (vgl. 22).
Hermeneuse b.v. is een filolo
gische praktijk, en hermeneu
tiek is een theor.ie omtrent die
.praktijk. En die twee door el
kaar te halen is niet verant
woord (36). „In het algemeen is
geen theoloog zich helder be
wust van de wijsgerige positie
keuze. die hij len bate van en
in zijn theologische activiteit
aanvaardt. Zij ontbreekt ten
enenmale ten aanzien van de
theologie zelve" (57).
Ook keert de schrijver zich
tegen de universiteiten. Men
moet veeleer spreken van multi-
versiteit, een onsamenhangende
bundel van vakscholen (65).
„De academische studie bete
kent niei zozeer een ontplooiing
als wel een reductie en een ver
minking" (66). „In onze tijd van
verfabrilisering van de academi
sche studie ondervindt de wijs
gerige arbeid soms hevige te
genkanting" (70).
Wie onderlinge relaties wil
ophelderen streeft naar commu
nicatie. Die is ook in de weten
schappelijke wereld zwaar ge
stoord. Popma brengt op dit
punt de studie van dr. H. Krae-
mer ter sprake: „Communica
tie. een tijdvraag" (1957). Com
municatie lussen mensen is zo
vaak omringd door een gehei
menis. Wij trachten elkaar te
bereiken, maar het komt niet
tot werkelijk contact (58). Via
de taal wordt de communicatie
als communicatie tussen
dikwijls in hogere mate afgebro
ken dan opgebouwd (58). Een
vervalsend element is hier de
diplomatie, waaraan Popma
een paragraaf wijdt (68-70). De
diplomatie verhelden niet en
leidt niet tot echte communica
tie.
De lezer ziet het: dit artikel
Is geen bespreking op gelijk ni
veau met het boek. Ik geef wal
aantekeningen bij de lectuur
van een werkje, waarin ik uit
journalistieke nieuwsgierigheid
een uitstapje heb gemaakt. De
bedoeling van de schrijver
moei toch zijn dat zijn boek
ook buiten de kring van vakge
noten gelezen wordt! Het heeft
trouwens echt menselijke accen
ten en op menige bladzijde
proeft men hartebloed.
DR. C. RIJNSDORP
NAAR PINKSTEREN TOE hi
een razend drukke week, waarin
gek genoeg de fantastische reis
van de Apollo-10 tot op 15 kilo
meter van de maan, ondanks een
paar korte emoties geen sensatie
meer betekent, maar destemeer
de bezetting en ontruiming van
het Maagdenhuis.
Een verrassende bezetting
door (in hoofdzaak) studenten,
een eis om dat administratief
centrum der Amsterdamse uni
versiteit te ontruimen, een lucht
brug. die later wordt wegge
haald, een hevige straatrel met
vele gewonden, ontruiming, ver
oordeling door regering en Ka
mermeerderheid, veroordeling
ook door vele studenten (o.a.
wegens vervreemding van docu
menten en tentamenopgaven), de
vraag of de zo begeerde demo
cratisering nu niet een eind ach
terop geraakt is en met wie er
den.
De Kamer. Benzine door ac
cijnsverhoging niet 3'/2 maar 2
cent duurder na 1 jufi. En tijde
lijk, dank zij een a.r. motie. In
tussen beraad over het geheel
van loon- en prijsmaatregelen
voor de toekomst. Bezuinigingen
op departementen. Begrotings
meevallers.
Alle stevige kritiek ten spijt
hoeft minister De Block van Tila-
nus (c.h.) en Schmelzer (kath. v.)
niet weg. Maar opnieuw is er
enige onrust over het werk van
een commissie die met de direc
tie van Thomassen en Drijver de
fabriekssluitingen moet bekijken,
want ook hier heeft De Block
iets anders begrepen dan de Ka-
Id.
rszee is dicht. Trei-
eller rijden. De Pro-
i wil zendtijd. De
ns vragen Amerika
isrechten en blauw-
een atoomduikboot,
ik praten met Malik
n; Den Haag gaat
nu wel akkoord met de manier
van volksraadpleging.
Ons ontvallen zijn prof. M. J.
A. de Vrijer, theoloog en pastoor,
90 jaar oud, en de journalist J. B.
Th. Spaan (69).
Stafford en Cernan zien vanuit
de maantaxi een prachtige, zij
het rotsachtige haven voor de
komende eerste maanwande-
laars. Ver weg de aarde, met
nog altijd voorzichtig tasten naar
een oploesing voor Vietnam,
staat van beleg in Argentinië,
een orkaan in India (duizend do
den?). de veroordeling van Slr-
han tot de dood wegens de
moord op Robert Kennedy.
Van het cao-front: Roolvink
stuurt de schilders-cao terug om
dat een clausule over aanpassing
aan de prijsindex hem niet be
valt. De AKU-cao wordt opge
houden wegens werktijdverkor
ting. De SER adviseert tot 1 pro
cent duurtetoeslag.
Philips maakt een mooi eerste
kwartaal dank zij kleurentele
visie, Unilever zakt 10 procent in
de winst door introductie van
nieuwe wasmiddelen, Billiton
boekt 19 miljoen winst in 1968,
de SHV rapporteert een omzet
van 1,68 miljard en een winet
van 20,4 miljoen, Wilton sluit de
oude werf.
Voor het handhaven van de
rechtsorde is de lange lat niet
het geëigende middel, maar als
het moet... (Den Uyl).
De overgrote meerderheid der
Nederlanders wil leven in recht
en democratie en in gehoorzaam
heid aan rechtvaardige wetten,
die in gezamenlijk overleg tot
stand komen (Veringa)
Kuyper en Bavinck kunnen on
ze problemen niet oplossen, ze
kunnen hoogstens onze leer
meesters zijn (Puchinger)
We staan nu al voor de vraag
hoe een kleine gemeente een
vrachtwagen die stuk is gegaan,
moet vernieuwen (Van Praag).
