Jim Watson vliegt
nooit uit de bocht
Fascinerende Holografie
drie-dimensionale beelde
S
Pinksteren mislukt zonder zending
Geleerden keken stomverbaasd toe
door
Paul v. Langstraatl
Sesam over
volkeren
We hebben weer raven
Voor 't eerst
na 45 jaar
nest jongen
ZATERDAG 24 MB 1969
- -
"-&41 - - - -
"tóv T*'-—
Eigenlijk zou Jim Watson allang in
het ziekenhuis moeten liggen of op z'n
minst zou hij al ettelijke botten moeten
hebben gebroken. Door de waanzinnige
manier waarop deze knaap uit Texas
met zijn auto omspringt, zou hij elke
dag minstens een paar maal over de kop
moeten vliegen.
Maareen vernuftige uitvinding be
let dat Jim Watson zich een ongeluk
rijdt. Aan zijn wagen zitten naast vier
gewone wielen twee extra wielen, die
aan twee „buitenboordstangen" vast
zitten aan weerszijde van de carrosserie
en die de wagen van de Texaan op
vangen als hij dreigt om te kiepen.
Jim Watson rijdt met deze zonderlinge
zeswielige auto niet als een waanzinnige
door de woestijn van Texas omdat hij
het zo leuk vindt. Hij is een testrijder
die ervoor wordt betaald alle mogelijke
capriolen te maken om de banden van
zijn auto geducht op de proef te stellen.
Het bandenconcem Uniroyal-Engle-
bert wil graag antwoord hebben op en
kele problemen, zoals: hoeveel kan bij
tubeless (binnenbandloze) banden de
luchtdrukdalen zonder dat de band van
zijn velg springt. En beneden welke
luchtdrukwaarden bestaat het gevaar
dat op niet-geasfalteer de wegen stenen
tussen de banden en velgen kunnen
dringen? Of anders uitgedrukt: in welke
mate kan de band te weinig lucht be
vatten om tóch nog vast om de velg te
blijven zitten, ook in scherpe bochten?
Jim Watsons wagen is maar één van
de tientallen testwagens, die zijn ge
stationeerd op het grote proefcircuit.
Een andere testauto bijvoorbeeld, is uit
gerust met een geweer, waarmee bij een
snelheid van honderd kilometer een
voorband wordt lekgeschoten. Ook bij
deze proefneming is het doel de banden
te testen om voor de gewone „vierwieli
ge" automobilist nog veiliger banden te
maken.
In de anderhalve eeuw dat
fotografie oud is, zijn er veel
veranderingen en verbeteringen
aangebracht. Er kwamen geper
fectioneerde zwart/wit films, de
kleurenfotografie werd ontwik
keld, na de stomme film kwam
de geluidsfilm en van de laatste
jaren dateert de cineramatech-
Een holografische plaat
ziet er op het eerste gezicht
teleurstellend uit. Het lijkt
op een onderbelicht nega
tief dat het niet waard is af
te drukken. Maar als er
een bepaald soort licht
doorheen valt, ziet men op
eens een bijna tastbare
„werkelijkheid", een drie
dimensionale voorstelling
van het gefotografeerde ob
ject. Zoals het woord „ho
lografie" (holos geheel)
al zegt, gaat er niets ver
loren van de werkelijkheid.
Wanneer een waarnemer voor
een hologram staat en zijn
hoofd beweegt, ziet hij de posi
tie van de objecten op de voor
grond verschuiven ten opzichte
van de achtergrond. Ieder die
een gewone foto bekijkt van
bijv. een boom met daarachter
een huis, ziet slechts een deel
van dat huis. Hij kan niet ach
ter de stam kijken. Als hij
daarna een hologram van het
zelfde onderwerp bekijkt (bin
nen enkele jaren is dit al moge
lijk) en zijn hoofd van links
naar rechts beweegt, ziet hi;
wel het stuk huis achter de
boomstam. Precjes zoals men
het zou doen in het landschap.
Een ander opmerkelijk
verschijnsel van een hologram
is, dat men zijn ogen moet ac-
comoderen (instellen op een an
dere diepte) wanneer men zijn
blik laat dwalen van de voor-
niek met het stereoscopische ge
luid. Het bleven echter allemaal
afbeeldingen in het platte vlak:
onverschillig vanuit welke hoek
men de foto of film ook bekeek,
iedereen zag het zelfde plaatje.
Maar ook dit is veranderd. En
kele jaren geleden is in de V.S.
een uitvinding gedaan die het
mogelijk maakt een drie-dimen
sionaal beeld te verkrijgen. Deze
holografie belooft een van de
meest revolutionaire uitvindin
gen van deze eeuw te zijn. Na
tuurkundigen die het voor het
eerst meemaakten en over het
algemeen wel iets gewend zijn,
staarden met stomme verba
zing naar hetgeen zij zagen.
-#■ Schematische voorstelling 1
een hologram wordt gereed
strueerd en het drie-dimensioni
beeld verschijnt.
Pinksteren nadert en dus
wordt weer over de zending
gesproken en geschreven. Het
zou alleen opvallen als het
eens niet gebeurde. Pinkster
feest is zendingsfeestl De
pinkstercollecte voor de zen
ding! Een onaantastbare slogan
en een gevestigde traditie. Dus
over de zending moet ge
schreven worden. Ja?
Is dat ook zinvol? Wat kan
In een kort artikel aan infor
matie gegeven worden, dat
niet al lang en veel vollediger
gegeven werd, door de zen
dingsbladen, door een jaar
lijkse of tweejaarlijkse publi-
katie over al het werk, door
gebedsbrieven, door speciale
informatie aan predikanten,
door persberichten en zoveel
meer. Dus informatie genoeg
zou je zeggen.
Om geïnformeerd te zijn, is
niet alleen aanbod nodig van
„nieuws", er moet ook
consumptie zijn. Oren zijn no
dig, die luisteren willen en har
ten, die geïnteresseerd zijn. Zo
gezien, kan van een ontstellend
tekort aan informatie worden
gesproken. Er is bij buitenker
kelijken veel misverstand en
kritiek, die daarvan het gevolg
zijn. Dat zou natuurlijk kunnen
liggen aan de wijze waarop de
informatie wordt verstrekt.
Zendingsinstanties doen hun
uiterste best, maar het kan mis
schien nog veel beter. Alleen:
het kan nooit zo, dat de zending
zodanig „nieuws" wordt, dat
het de frontpagina's van de we-
redpers haalt. Want de zending
heeft wel veel te vertellen van
ziekenhuizen en scholen, van
sociaal-economische werk en
humanitair dienstbetoon, maar
dat is geen bijzonder nieuws.
Iedereen praat immers over
ontwikkelingshulp.
Het eigenlijke van de zending
i«, in dat alles en boven dat
alles uit, de doorbraak van het
evangelie in de wereld, de glo
rie van Koning Christus en het
frontnieuws van de strijd voor
zijn Koninkrijk. Wie in dat
nieuws geïnteresseerd is, is al
lang niet buitenkerkelijk meer.
Op zijn minst staat hij te mid
den van de verwonderde vra
gers, als bij het eerste pinkster
feest: „Wat wil toch dit zijn?"
Onbegrijpelijk is, dat ook
binnen de kerk moet worden
geklaagd over gebrek aan infor
matie. Daar is geen excuus voor
te vinden. Er zijn zelfs geen
verzachtende omstandigheden
sax te voeren. Wie zegt: „Nu ja,
tkunt nu eenmaal niet alles
■n. 'e moet een keus doen",
zich. Pinksteren vieren
Ds. J. A. C. Rullmann (71) was zelf van 1924 tot 1954 als
missionair predikant werkzaam op Java. Daarna was hij tot
1 juli van het vorig jaar conrector van het zendingsseminarie van
de Gereformeerde Kerken te Baarn.
/onder zending is een onmoge
lijkheid.
Er waart een boos gerucht
door kerkelijk Nederland. Er
zouden namelijk, bij hoge uit
zondering gelukkig, predikanten
zijn, die in hun pinksterpreken
de zending vergeten. Haast niet
te geloven, maar de zegslieden
zijn betrouwbaar en gewoonlijk
goed ingelicht
Hoe kan dat? Dat is dubbel
gebrek aan informatie; aan zen-
dingsnieuws ja, maar ook aan
informatie aangaande het
pinksterevangelie.
Als je een artikel schrijft
over de zending tegen pinkste
ren, overvalt je de nare gedach
te: „Velen zullen het toch wel
niet lezen, want ze zullen het
alleen maar beschopwen als een
aanbeveling voor de collecte,
die weer omhoog moet, altijd
maar hoger dan het vorig jaar".
Dat is toch de kritiek van som
migen althans? De zending
wordt zo duur, klagen zij. Die
zending bouwt maar uit; ze is
niet te remmen en ze stoort
zich aan geen waarschuwing
dat het echt niet hoger kan.
Aan die verdenking, dat het
toch eigenlijk om de bijdrage
zou gaan, staat elke zen-
dingspreek en elke informatie
bloot. Dat is ook al weer gebrek
aan informatie. Die collecte is
bijkomstig; niet onbelangrijk
maar ze komt er alleen maar
bij. Een goede collecte maakt
pinksterfeest niet tot een zen-
dingsfeest, hoe feestelijk dan
ook grote collecten worden
geïncasseerd. Ook met een goe
de collecte kan pinksteren als
zendingsfeest volkomen misluk
ken.
Pinksterenzonder zending
mislukt Het gaat met pinkste
ren om veel en velerlei: om de
kerk, het persoonlijk geestelijk
leven, om de oecumene en om
de gemeenschap der heiligen en
dan ook nog om de zending. De
zending is nooit nummer zoveel
op een ranglijst van urgen
tie-opdrachten. Het gaat in dit
alles om de zending en dat alles
is alleen belangrijk voor zover
het met dë zending te maken
heeft.
Pinksteren zonder zending is
een armetierig feest, want het
is een feest met dichte deuren.
Als wij onze intieme feesten
aanrichten, doen wij deuren en
vensters dicht, fijn onder el
kaar. Als God ons Zijn feest
bereid, gaan de deuren wijd
open. Heel de wereld is er bij
betrokken. De einden der aarde
komen vlakbij. De toekomst is
morgen.
Dat feest wordt gevierd onder
de tekenen van vuur en wind
en van een taal die ieder als
zijn eigen taal verstaat. Als de
deuren dicht gaan, dooft het
vuur, de wind gaat liggen en
niemand merkt dat daarbinnen
wat gebeurt Pinksteren plaatst
de kerk op het wereldslagveld
van Koning Christus. Nu gaat
de strijd beginnen. Haast U de
overwining tegen.
Wie pinksteren zo beleeft,
kan de berichten van „het
front" niet naast zich neerleg
gen. Die wil weten, wat op dit
ogenblik in Indonesië gebeurt,
en in heel Azië en Afrika en
Zuid-Amerika. Als U dan hoort
van de toeloop tot de kerken,
naar de ongekende vraag om
onderricht en vervolgens be
denkt hoe zwak die werken nog
zijn toegerust voor de ontzag
lijke taak, kunt u dan volhou
den dat wij nu maar eens moe
ten ophouden, omdat het pla
fond bereikt is? Welk plafond
in vredesnaam? Mogen we niet
blij zijn, dat wij participeren in
allerlei missionaire en diako-
nale taken in Azië en Afrika?
Wie durft zeggen: „Heer, het
is nu al genoeg; geen zegen
meer a.u.b.?" Denk bijv. aan
Latijns-Amerika, dat alle dagen
in het nieuws is met zijn enor
me politieke, sociale en geeste
lijke nood. Wie is niet blij, dat
wij daar een kleine maar zin
volle bijdrage leveren mogen?
Wie de frontberichten hoort,
de taken ziet, de kansen weegt
en gaat meeleven met de wer
kelijke nood, die wordt uit heel
veel binnenhuismisère van de
kerk uitgetild. Hij zal zelf er
alle profijt van trekken. Want
pinksteren wordt er feestelijker
en dieper van. Misschien komen
er dan wel hele offers in de
collectezak terecht, net als in
Jeruzalem na pinksteren. De
klachten over die dure zending
verstommen vast
Dus gaat het dan toch om een
goede collecte? Nee, dat niet.
Het gaat om informatie, opdat
wij weer weten, wat het grote
en blijde nieuws is in de naar
geestige en beklemmende we
reld van vandaag. Het nieuws
van een oud en altijd jong
evangelie. Van een Christus die
de wereldmacht heeft, van zijn
Geest die onwederstandelijk is.
Van een toekomst, waarin alle
dingen nieuw zullen worden.
De. J. A. C. RULLMANN Sr.
Dit schema toont de wijze
waarop een hologram wordt
gemaakt (zie tekst).
grond naar de achtergrond. Dit
toont wel duidelijk het drie-di
mensionale karakter van het ho
logram aan. „Het is, zei eens
een verbouwereerde onderzoe
ker, alsof ik door een glazen
raam naar buiten kijk. Zo echt
is het".
Een hologram wordt op een
totaal andere wijze gemaakt
dan een gewone foto. Het meest
opvallende is dat er geen lenzen
worden gebruikt. Het principe
van een hologram berust op
twee fundamentele natuurkun
dige verschijnselen: interferen
tie en buiging van het licht.
Zoals bekend plant licht zich
in golven voort. Als twee
lichtstralen op elkaar botsen,
zullen de golven elkaar verster
ken of afzwakken. Zij worden
versterkt wanneer de toppen
van de golven over elkaar
heenvallen.
Het resultaat is dat er dan
een lichtplek je op een scherm
ontstaat dat helderder is dan
anders het geval zou zijn.
Als een top een dal van de golf
ontmoet, heffen beide elkaar op
en vormt er zich een donkere
plek waar anders een lichtplek
zou zijn geweest.
Deze interferentie treedt ech
ter alleen op onder zeer be
paalde voorwaarden. Licht van
bijv. een gloeilamp bestaat uit
een groot aantal golflengten.
Er worden wel interferentiepa
tronen gevormd, maar deze zijn
zo vluchtig dat zij niet kunnen
worden geregistreerd. Men
heeft licht nodig van een be
paalde golflengte. Daarom
maakt men gebruik van Lasers
(een geconcentreerde lichtbun
del die uit licht van één golf
lengte bestaat).
Met behulp van zo'n
laser-straal ontstaan interferen
tiepatronen die lang genoeg op
treden om te worden gefotogra
feerd. Men krijgt dan een holo
grafische plaat met een patroon
van lichte en donkere vlekken.
Bijgaande figuur geeft aan op
welke manier een hologram
wordt gemaakt Een laser wordt
in twee stralenbundels gesplitst
Een straal (de referentiestraal)
wordt door een bijzonder soort
spiegel teruggekaatst terwijl de
andere (de objectstraal) via het
onderwerp wordt teruggezon
den. Uiteindelijk interfereren
beide stralen op de hologra
fische plaat en laten daar een
interferentiepatroon achter. Dit
wordt gefotografeerd en ont
wikkeld. Men ziet dan nog
steeds niets.
Om het driedimensionale
Uitgeverij Bosch Keuning,
Baarn, gaat haar zoveelste
Sesam-encyclopedie uitgeven.
Thans zijn In de maak twaalf delen
over de samenleving en cultuur
van de niet-westerlingen.
Het leven der volken is een be
werking van Ethnologica-L'Uomo e
la Civlltè, In Italië uitgegeven on
der redactie van Vinigi L. Grotta-
neIli, hoogleraar aan de universi
teit van Rome.
Deze Sesam is systematisch In-
gedeéld waardoor de cultuuruitin
gen van de verschillende volken
steeds in één deel staan. In het
laatste boekje is een uitvoerig re
gister opgenomen.
Een greep uit de inhoud:
Beschaafd of primitief?. Beginfasen
van de cultuur, De talen van de
wereld, Akkerbouwers, Veehou
ders. Eten, drinken en narcotica.
Ruilhandel en vervoer, enz.
Per deel zijn er gemiddeld 248
bladzijden van prima houtvrij
offset-papier met acht pagina's in
kleurendruk en gemiddeld negentig
foto's tussen de tekst. Het formaat
is 12 x 20.5 cm.
In oktober verschijnt het eerste
deel en in september 1970 komen
de laatste drie boekjes. Prijs per
deel is f 8,90. Het laatste krijgt
men gratis als de hele serie In één
boekwinkel wordt gekocht.
beeld te krijgen, wordt opnieuw
een laserstraal gebruikt. Deze
zg. reconstructiestraal wordt
van achteren op het hologram
geworpen. De straal „ontleedt"
het referentiepatroon en de
waarnemer ziet het drie-di
mensionale beeld.
Het zal thans duidelijk zijn
dat men het totale beeld kan
waarnemen. Aangezien het ge
hele object door de objectstraal
is belicht, ziet men door middel
van de reconstructiestraal het
totale beeld. Bij een gewone fo
to is dat geheel anders. Het ob
ject wordt vanuit een bepaalde
hoek genomen én ligt dan voor
goed vast op de afdruk.
Niemand zal het verbazen dat
wetenschappelijke onderzoekers
en technici een breed veld van
toepassingen zien voor de holo
grafie. Voorop gesteld dient
echter dat er meer toepassingen
zijn op wetenschappelijk gebied
dan voor „huishoudelijk ge
bruik".
Hologrammen die door een
microscoop worden genomen,
geven een verrassende diepte
aan de microscopische wereld
die totaal ontbreekt bij gewone
foto's. Het zal voorts mogelijk
zijn een ruimtelijk beeld te ma-
P<
ur
Er wordt een drie-dimensionale foto gemaakt. De witte rechte lijnen
zijn laserstralen.
ken van voorwerpen die op
bodem van de oceaan liggen.
Men kan voor het oog od
zichtbare trillingen van maten
alen waarnemen. Een noodzake
lijke voorwaarde bij het make
van een hologram is nl. dat hc
object absoluut niet mag bewe
gen. Wanneer dit toch gebeur
geven twee hologrammen, vla
achter elkaar genomen,
uitslag aan.
Met een afwijkende techniel Uf
kunnen ook scheurtjes worde
aangetoond in metalen voor
werpen. Tevens kan de hologra jj
fie aangewend worden bij di
communicatietechniek en de in
formatie-verwerkende industrii
ten behoeve van de computet
Vooruitziende
voorspellen dat er in de toe
komst drie-dimensionale
lustraties zullen voorkomen
kunstboeken en in medischi
studieboeken. Ook moet he'
mogelijk zijn, holografisch
films te maken.
Maar deze vooruitzichte
sluiten de realistische onderzoe
kers voorlopig uit. De teel
nische moeilijkheden zijn
vele: om een drie-dimensioi
illustratie in een boek te zit
zal men over een laserstri
dienen te beschikken.
En dan is er nog niet gespro
ken over de kosten. De eerst!
hologrammen die gemaakt wer
den, kostten ca 30.000. In Ame
rikaanse laboratoria wordt
werkt aan een vereenvoudiginj
van het systeem, waardoor he
mogelijk moet zijn in de toe
komst hologrammen te vervaar
digen die ca ƒ350,- per stuk
kosten.
Het zal nog wel even duren
voor we thuis onze drie-di
mensionale films draaien
zeggen: „Als je hier komt zit
ten, kun je zien wat tantt
Charlotte aan het doen is'
Maar het is interessant er nu al
iets van te weten.
PAUL VAN LANGSTRAAT
Na 45 jaar zijn er in ons land
jonge raven geboren. De einde de
jaren twintig op one grondgebied
uitgestorven vogel zai nu weer in
volle vrijheid kunnen leven. De ge
boorte van vijf raven is het resul
taat van een twee jaar geleden
begonnen experiment van het We
reld Natuur Fonds (Nederland), de
Nederlandse afdeling van het
World Wildlife Fund en het Ri-
von-Staatsbosbeheer.
In het voorjaar van 1966 name
lijk kreeg ons land van de landsre
gering van Sleeawljk-Hol8tein
(West-Duitsland) vier jonge raven.
De dieren waren gevangen door
de Duitse natuurbeschermer dr.
Heinz Brüll, die belast is met de
bescherming van de raaf In
Noord-Duitsland. Het doel was de
raaf weer als broedvogel in Neder
land te introduceren.
Kort daarna kwamen er nog wat
raven naar ons land. Al deze vo
gels werden in grote "vliegkooien
gezet, op de Veluwe en In Drente.
In de 1100 kubieke meter grote
kool op de Veluwe zijn nu jongen
geboren. Na enige maanden zullen
deze vogels worden losgelaten.
Voor het laatst broedde de raaf
hier in 1924; daarna Is de vogel
nog vijfmaal waargenomen. Raven
verdwenen door een felle jacht en
veranderende levensomstandighe
den: er kwam steeds minder
voedsel (afval en aas). De ver
wachting is nu dat de raaf een
vogel die een uitstekend aanpas
singsvermogen heeft van ander
voedsel zai gaan leven.
Raven zijn de grootste zangvo
gels ter wereld, niet vanwege hun
schorre gekras, maar omdat de
dieren tot de kraaiachtigen beho
ren (een groep zangvogels). De
vlucht van de 'vogels kan ruim 1,30
meter worden, terwijl ze van staart
tot snavel tegen de 70 centimeter
lang kunnen worden.
