Bollen voor Moskoe
kom
VAN REEUWUK
PROGIL DEFINITIEF
DOOR RAAD
A DAM GEWEIGERD
Nieuw lettertype
geïntroduceerd
Jakkeren
„Iets anders"
Geforceerd
Temperatuur
verschil
Monotoon
...overtuig u
Beter... mooier.,
goedkoper..
Congressisten
kunnen met NS
goedkoop reizen
Kamerlid w il
een onderzoek
naar sterfgeval
Technische Unie
plaatst aandelen
bij de OGEM
Pil tegen
grijs haar
Paisley naar Genève
Winst Bijenkorf
in 1968 hoger
LECTURA INTERNATIONAAL
11
VRIJDAG 16 MEI 1969
Als de lente komt, dan stuur ik jou tulpen uit Moskou: een variant op een po- Huib GoudHaan
pulair liedje, dat de Russen nu wel mogen zingen. Dankzij de bemoeienissen van de
Nederlander Adrie van Diepen.
Evenals vorig jaar heeft Adrie de afgelopen winter een stukje Hollandse bollencultuur
overgeplant naar de Botanische Tuin van Moskou.Eenexperiment.dat met de terugkeer
van Adri in het Noordhollandse Berkhout is afgesloten.
De „cursus" zeven maanden bollenkweken zit erop, en volgend jaar moeten de Rus-
?en het zonder Nederlander zien op te knappen. „En als ze het niet lukt, is dat mijn
schuld", zegt Adri, die als de nood aan de man komt, natuurlijk wel een kijkje gaat
nemen.
Mocht het zover komen, dat
Adri weer naar Moskou moet, dan
'gaat hy met het vliegtuig. Niet
meer met de auto, zoals dit jaar:
„Op de heenweg heb ik er drie
dagen over gedaan, een schitte
rende tocht; vooral die enorme
gouden in herfstkleur het was
september 'in Wit-Rusland
waren fantastisch.
Ik ging met de auto, omdat ik
mijn wagen ter beschikking wil
de hebben want de Botanische
ïuin ligt ongeveer 18 kilometer
uit het centrum. Mijn vrouw en
ons zoontje, die dit keer zijn
meegegaan, namen het vlieg
tuig"
Terug deed Adri er maar twee da
gen over. Een jakkeren dat hij zich-
»If had opgelegd, om eens „uit te
jroberen" of het in die tijd zou luk
ten. Het lukte met slechts een ach
terstand van een kwartier op het
loor hem opgestelde tijdschema.
Over zijn eenmans-tulpenrally ver
telt hij: „Ik vertrok vrijdagmorgen
ialf zes uit Moskou, en was 's avonds
>m tien uur tot 50 km voor Warschau
jekomen. Om zes uur 's zater-
lagsmorgens ben ik weer gestart. Po
en en Oost-Duitsland doorgereden
m half zes 's avonds stond ik aan de
festduitse grens.
Half elf bereikte ik de Nederlandse
;rens en kwart over twaalf zat ik bij
nijn schoonouders; maar volgens het
chema, had ik er om twaalf uur
noeten zijn. Ik had dan ook een
wartier meer tijd verloren aan de
tussische grens, dan ik had ge-
iland."
Of Adri erg moe was? „De klap na
o'n 2625 kilometer komt natuurlijk
ater. 's Nachts heb je in bed nog
leeds het gevoel dat je achter het
!iur zit.
Ik hoop zoiets niet weer te doen,
aar ik wilde kijken of ik dit kon
Ihouden. Ook heb ik het traject
alen verkennen willen bekijken hoe
r t platteland eruit ziet."
tAdri van Diepen (28) vloog sep-
mber 1967 voor het eerst naar
oskou in opdracht van de commis-
6e voor exportbevordering van
iloembollen naar Oost-Europa. Als
oon van een bollenkweker in Berk-
out bezocht hij de middelbare tuin-
ouwschool en kwam hij daarna bij
et Rijkstuinbouwconsulentschap te
loorn, omdat hij „iets anders" wilde
an op vaders bedrijf werken.
Maar ook bij het Rijkstuinbouw-
onsulentschap kreeg hij met de bol-
m te maken. Na vier jaar ervaring
rerd hem door het ministerie van
uitenlandse zaken gevraagd of hij
ïn tuinbouwproject in het Nabije
osten (Amman) wilde leiden.
De zesdaagse oorlog verhinderde
at; maar Adri kreeg een aanbieding
en bollenproject in Moskou te lei
en, van de Nederlandse Bond van
loembollenhandelaren.
„Dat betekende voor mij dat 30
raden boven nul 30 graden onder
1 werd."
ADRI VA IV DIEPEI\ in het bollenveld van zijn vader: „Veel liefs uit Moskou
Het doel van het project het
weken van bollen in de ijzige
Ussische winter was het populair
aken van bloembollen in de Sowjct-
lie In de Baltische republieken van
usland worden wel bollen ge
weekt. maar de Nederlandse bollen-
andelaren wilden hun markt, op
Usland vergroten.
De Akademie van Wetenschappen
i Moskou voelde ook wel voor een
xperiment in het hartje van de win-
'r- De Botanische Tuin van de aka-
emie kocht in oktober 1967 250.000
ollen. En onder leiding van Adri
Sn Diepen leerden de Russen hoe
it deze bollen bloemen voort te
engen.
Kerstmis 1967 en Kerstmis 1968
enden de Moskovietcn voor het
tst versé tulpen, uit een Russische
as. in de staatswinkels kopen. Om
vroeg bollen te laten bloeien, moe-
h ze worden „geforceerd". Adri:
is het voortijdig tot bloei bren-
pn na een gecompliceerde tcmpcra-
SUrbchandeling van de bollen.
[In Nederland worden voor dat doel
bollen buiten begraven tot er
■uiten komen, en dan gaan ze de
s in. Dat kan in ons zachte winter-
maar in Rusland is dat onmoge-
't. Daarom bouwden we in Moskou
.J bewortelingsruimte, zoals wij dat
of een bollenkelder, om na
P bootsen wat in Nederland buiten
[beurt.
[Daarna kwamen de bollen (tulpen,
pcissen en hyacinthen; tulpen in
fel 80 verschillende variëteiten) in
Skas.
In het ketelhuis hadden we natuur
lik een vrij zware verwar-
[ingsinstallatie. zodat een tempera-
burverschil van 60 graden kon wor-
len overbrugd: bij min 30 graden
het nog 25 graden boven nul in
e kas zijn."
Adri maakte zich eerst met behulp
'an een Engelse tolk verstaanbaar,
begon hij een beetje Russisch
e leren. Hij spreekt in lovende ter
ben over de omgang met de Russen:
zijn bijzonder gastvrij en als je
in moeilijkheden zit, helpen ze heel
goed."
De zeven maanden van zijn ver
blijf woonde hij met zijn gezin in een
flat van de wijk, die voor buitenlan
ders (voornamelijk diplomaten) is
bestemd. „We hadden een woonka
mer van 20 vierkante meter, een
slaapkamer van 15 vierkante meter
en een keuken en badkamer.
De Russische flats zijn vrij klein
en die voor de buitenlanders zullen
nog wel de beste zijn. Ze zijn niet
erg comfortabel er stond wel een
gasfornuis in en je moet er zelf
veel aan doen."
Moskou is wat grauw en monotoon,
vindt Adri. „We gingen veel naar het
ballet en naar de opera, maar op de
lange duur gaat dat vervelen. Ik heb
Foto's: Herbert Behrens
twaalf keer „Het zwanenmecr" ge
zien, maar tenslotte word je zelf bij
na een zwaan.
Mijn vrouw was blij dat ze weer
naar huis kon. Ik had m'n werk,
maar voor haar was het moeilijk.
Een stukje wandelen bij 30 graden
onder nul, doe je ook zo gauw niet.
Ze mag graag winkelen maar altijd
in de rij staan, is niet zo fijn. Daar
om reisde ze met de kleine jongen
die vond dat leuk spoortje rijden!
dikwijls met de metro. Ze kende
na een tijdje alle metrolijnen."
Het was een ervaring om te
zien hoe behoedzaam de Russen
met bloemen omgaan. Wij Ne
derlanders gebruiken tamelijk
veel bloemen, maar de Russen
niet omdat de bloemen schaars
zijn. Men koopt daar één of twee
tulpen met een blaadje groen:
een tulp kost 1,60, een hyacinth
1,80 en een narcis 0,80 per
stuk.
Ik zag Russen heel angstval
lig met een tulp over straat lo
pen of een taxi aanroepen om
zijn bloem thuis te brengen."
De bollen worden duur betaald
in Moskou. Ook Adrie van Die
pen heet daar geen verandering
in kunnen brengen.
Bob Lagerwaard Kamerleden willen:
dankt lezers
Bob Lagerwaard (W. Nagellaan 39.
Rotterdam/Hillegersberg) kreeg na
het interview in LS over zijn hobby,
de aanleg van een archief over de
Tweede Wereldoorlog, van tientallen
lezers reacties.
Hij kreeg niet alleen brieven, maar
ook bijdragen in de vorm van brochu
res en kranten voor zijn historisch
archief. Hij hoopt alle briefschrijvers
nog persoonlijk te bedanken. In ver
band met zijn studie kan hij dat op
het ogenblik niet doen. Daarom na
mens hem: hartelijk dank!
Louis XV-fauteuil.
Bekleed met
Dralon-Velours.
Gecapitonneerde
rug.
285,—
ROTTERDAM
Oude"Binnerweg 26 tel:010-14.18.00*
ROTTERDAM - AMSTERDAM - HILVERSUM
TILBURG - VENLO ZUTPHEN
Maatregelen
geluidshinder
Zestienhoven
DEN HAAG Drie liberale Twee
de-Kamerleden hebben de minister
van verkeer en waterstaat gevraagd
maatregelen te nemen, tegen de on
aanvaardbaar grote geluidshinder
rondom liet vliegveld Zestienhovcn.
De heren Geurtsen. Koning en
Wiegel informeren of men ten noor
den van de Doenkade een 3500 meter
lange nieuwe startbaan wil aanleg
gen, en of in dat geval grote delen
van Rodenrijs, Berkel, Bergschen-
hoek en Vlaardingen (met het Ho-
ly-Ziekenhuis) door ernstige ge
luidshinder zouden worden getroffen.
UTRECHT Congressisten zullen
binnenkort met treinreductie naar
Utrecht kunnen reizen. De hoogte
van de prijsvermindering is afhanke
lijk van de afstand die afgelegd
wordt en kan oplopen tot dertig pro
cent.
Het gaat hier om deelnemers aan
vergaderingen, congressen en andere
bijeenkomsten in het nieuwe con
gres- en vergadercentrum van de
Jaarbeurs in Utrecht, dat begin 1970
officieel ingebruik genomen zal wor
den. Dit complex ligt vlak achter het
station.
De leiding~van het centrum en de
Nederlandse Spoorwegen hebben in
onderling overleg het nieuwe pas
se-partout dat voor elk congres of
vergadering wordt toegezonden
ontworpen.
De N.S. zijn desgewenst bereid
voor congressen in andere plaatsen
een soortgelijke reductie in overwe
ging te nemen. Het congres- en ver
gadercentrum in Utrecht heeft een
grote zaal voor 1100 personen en
ruim dertig kleinere zalen en verga
derruimten. Een luchtbrug verbindt
het complex met het Utrechtse sta
tion. Er is daar parkeergelegenheid
voor 2500 auto's en een parkeergara
ge voor 1200 auto s.
(Van een onzer redacteuren)
AMSTERDAM De Franse
zwavelkoolstoffabriek Progil
mag zich niet in het Amster
damse Noordzeekanaalgebied
vestigen. Met 34 stemmen tegen
en 9 voor werd h^t plan woens
dagavond na een langdurige ge
meenteraadsvergadering ver-
worpen. De Progil-affaire, die
j de gemoederen in de hoofdstad
en de Zaanstreek sinds juli had
bezig gehouden, had daarmee
een einde gekregen. Amsterdam
is een obsessie kwijt, maar ook
een stimulans tot verdere indus
trialisatie van zijn gebied.
Het plan werd van de baan ge
veegd door een motie van de PvdA,
gesteund door leden van de CPN,
de AR-CH-fractie. de KVP en de
VVD. De motie kantte zich tegen de
vestiging van Progil en verzocht B.
en W. af te zien van een voorstel tot
voorbereiding van gronduitgifte ten
behoeve van de koolwaterstoffabriek.
Hoewel burgemeester dr. I. Sam-
kalden een uur lang argumenten aan
voerde, die pleitten voor de toelating
van het bedrijf, ging de raad niet
overstag. Trouwens, ook het college
van B. en W. zélf bleek niet unaniem
aan de kant van Progil te staan.
Toen het tot stemming kwam, bleken
drie van de zeven wethouders tegen
vestiging van het bedrijf te zijn.
Tegen de motie stemden slechts de
wethouders Bootsma (prot. chr.), Koets
(soc.). Hamm (lib.) en Elsenburg
(kath.v.) en vijf andere raadsleden
uit de soc., protxhr. en kath. fracties.
TERUGSLAG
Er is lang gedebatteerd woensdag
avond, zoals er al maanden lang in
Amsterdam over de Progil-affaire is
gesproken, zij het dan wat emotione
ler dan tijdens de raadsvergadering.
Voorstanders stelden, dat het gehe
le beleid ten aanziep van het weste
lijk havengebied en de verdere in
dustrialisatie rond het Noordzeeka
naal op losse schroeven zou komen te
staan wanneer een zo belangrijke
chemische industrie niet zou worden
toegelaten.
Tegenstanders achtten de econo
mische aspecten minder belangrijk
dan de gevolgen van een eventuele
calamiteit en de verdere gevaren
voor de leefbaarheid van dit gebied.
In beide kampen echter was men
ervan overtuigd, dat de weigering
van Progil een ernstige terugslag zal
betekenen voor de economische ont- j
wikkeling van Amsterdam.
Het gevaar is niet denkbeeldig, dat
de 500 ha grond, die de gemeente
voor een bedrag van 150 miljoen gul
den had gekocht en opgespoten, voor
lopig braak blijven liggen.
TREKPAARD
Toen het gemeentebestuur daarmee
begon deed het dat met het doel op
dit terrein zoveel mogelijk chemische
industrieën aan te trekken, die rela
tief weinig personeel nodig zouden
hebben.
Daartoe moest Mobil Oil, die zich
vorig jaar vestigde, als trekpaard
dienen. Onder zeer gunstige voor
waarden werd de raffinaderij naar
Amsterdam gehaald, maar ondanks
alle plannen staat het bedrijf er nog
eenzaam op het verlaten industrieter
rein.
En Mobil-directeur Akker rekent I
i erop. dat deze situatie niet meer zal I
j veranderen nu een voor de ontwilike-
ling van de industrie zo belangrijk
bedrijf als Progil is weggestemd. „Ér I
zal nauwelijks nog een chemisch be-
drijf in de wereld te vinden zijn, dat j
I zijn naam op deze wijze door het
j slijk wil zien gehaald".
DEN HAAG Het Tweede-Ka- j
merlid dr. J. G. H. Tans (soc.) heeft
de staatssecretaris van sociale zaken I
en volksgezondheid gevraagd, het
medisch tuchtcollege een onderzoek
te laten instellen naar een sterfgeval I
in Maastricht, waarbij de arts die
weekenddienst had, weigerde de pa-
tiënt té bezoeken.
De familie zou hem niet de ernst
van de toestand van de patiënt heb- i
ben meegedeeld, terwijl de GGD had I
geweigerd de patiënt naar een zie
kenhuis te vervoeren omdat een dok- i
tersverklaring ontbrak.
Het Kamerlid informeert voorts
naar het oordeel van de staatssecre
taris over de weigering van de GGD.
indien deze zou berusten op een
instructie, en vraagt of de wijze
waarop het patiëntenvervoer is gere
geld aanleiding geeft tot de mogelijke
opstelling van een landelijke ge
dragslijn.
ROTTERDAM De NV Over-
zeese gas- en elektriciteitsmaat-
schappij in Rotterdam en de Tech-
nische Unie NV in Amsterdam gaan
nauwer samenwerken. De OGEM
heeft in verband hiermee deelge
nomen in het kapitaal van de Tech
nische Unie met een bedrag van
ruim 4.6 miljoen. Een aantal tol
de handelsdivisie van de OGEM be- j
horende bedrijven zal in de Tech
nische unie worden ingebracht. Dit
zal er toe leiden dat de OGEM een
meerderheidsbelang krijgt in de j
Technische Unie.
De werkgelegenheid zal door deze I
bundeling niet worden aangetast, zo
heeft de OGEM in een communiqué i
meegedeeld. Het eigen vermogen
van de Technische Unie komt op
60 miljoen. j
BONN Een Westduitser zou
er in geslaagd zijn een pil ont
wikkeld te hebben tegen grijze
haren. Het middel is met gunstig
resultaat beproefd op dertig be
woners van een bejaardentehuis
in Beieren.
Het Westduitse blad ,.Bild", dat
het bericht wereldkundig maak
te, weet bovendien nog te melden
dat niet alleen de oorspronkelijke
haarkleur terugkeerde, maar ook
de lichamelijke en geestelijke
gesteldheid van de bejaarden
verbeterde, met een toeneming
'van de eetlust en het psychische
en morele evenwicht.
Burgemeester Samkalden, in
diepe concentratie tijdens de
Amsterdamse raadsvergadering
woensdag.
Tulpen schoon
in Holland
Het is nu tulpenfeest in Hol
land: gouverneur William Milli-
ken van de Amerikaanse staat
Michigan en zijn echtgenote
roor de gelegenheid passend ge
kleed gingen metNederland
se grondigheid" voor in een
grootscheepse schoonmaak bij
de opening van het veertigste
Hollands tulpenfestival in Hol
land. Michigan.
BELFAST De bekende Noordier-
se antipapisten- leider Ian Paisley
heeft aangekondigd, dat hij op 10
juni in Genève zal zijn om te demon
streren tegen het bezoek, dat de paus
die dag brengen zal aan deze stad en
aan het hoofdkwartier van de We
reldraad van Kerken.
AMSTERDAM De Bijenkorf N V
heeft in 1968 een hogere winst ge
boekt dan in 1967: 18.6 miljoen te
gen ƒ15,3 miljoen. Hiervan wordt
7,3 miljoen gereserveerd voor belas
tingen en van de resterende winst
ƒ5,8 miljoen aan de reserves toege
voegd.
De exoloitatiewinst voor de boek
houdkundige afschrijving op onroe
rende goederen sn technische installa
ties bedroeg ƒ30,4 miljoen. De totale
afschrijvingen waren 11,8 miljoen.
De Bijenkorf keert een dividend
uil van achttien procent alsmede op
de thans uitstaande nominaal
ƒ26.435,600 gewone aandelen een be
lastingvrije uitkering van vijf pro-
cent uit de agioreserve.
De directie verwacht dat in het
lopende boekjaar de kostenstijging zo
danig 'n de hand kan worden gehou
den, dat de rentabiliteit van het be
drijf op een goed niveau kan worden
gehandhaafd.
AMSTERDAM Aan het
enorme assortiment van letter
types is een nieuw toegevoegd.
Het is de Lectura. voor de NV
Lettergieterij en Machinehandel
voorheen N. Tetterode, ontwor
pen door Dick Dooijes, leerling
van S. H. de Roos, die een der
voormannen van de kunstnij
verheid in ons land was.
Het ontwerpen is een gigantische
arbeid geweest, waaraan de heer
Dooijes zich, geholpen door een team
van medewerkers, zeven jaar lang
heeft gewlid. En dan te bedenken
dat er slechts vier soorten Lectura
zijn ontworpen: de romein, de
cursief, de half vet en de smalvet.
Dit is welbewust gebeurd, daar de
Lectura bestemd is om een gemakke
lijk en veel te gebruiken lettertype te
worden, waarmee een internationale
markt moet worden bediend. De let
tertypes zijn dan ook ontworpen voor
een scala van talen.
LEESBAAR
In verband met de nieuwste en de 1
nog komende ontwikkelingen in de
drukkerij heeft men voor het gebruik j
van de Lectura vooral gedacht aan
diepdruk en off-set. Daarom ook is
deze letter weinis pretentieus en kan
bij allerlei procédés worden ge-
bruikt, zonder aan duidelijkheid in te
boeten. Tevens neemt hij weinig
ruimte, waarbij hij goed en vlot
leesbaar blijft.
Bij het ontwerpen werd Dick Dooij
es geïnspireerd door de oude
Amsterdamse letters, van vermaarde
„Gouden-Eeuwers" zoals Christoffel
van Dijck. de gebroeders Voskens en
Nicolaas Kis. Zij werkten op hun
beurt weer voort vanuit de klassieke
romein-letter.
BEHOEFTE
De vraag kan worden opgeworpen
of wij naast al die variante types
die wij kennen, nu wel zoveel be
hoefte hebben aan een nieuwe letter.
Prof. dr. G. W. Ovink gaf in een
lezing, getiteld „De Lectura als uiting
van zijn tijd" antwoord: „De tijd
staat niet stil. Het vormgevoel van
het publiek verschuift langzaam. Ook
kan het zijn dat sommige letters het
op een bepaald papier, met een be
paalde druktechniek niet goed doen.
Dan ontstaat de behoefte aan een
nieuwe benadering van wat in onze
tijd een goed leesbare en technisch
prettig verwerkbare drukletter is."
Hoewel de ontwikkelingen in de
druktechniek een grote vlucht nemen
heeft de Lettergieterij nog zo'n groot
vertrouwen in het gebruik van lood
voor nog lange tijd naast de uitbrei
ding van de fotografische zetmetho-
den. dat men de investeringen in de
Lectura-letterserie aandurfH»
