NIEUWE DRUK OP FRANK
Lange loopbaan
in vogelvlucht
Een nieuwe bladzij in de
Franse geschiedenis
Koster staat nier
af voor broer
Couve de Murville:
Devaluatie onwaarschijnlijk
Leven Fransen soberder?
De vorige
referendums
De Gaulle
buiten adem
bij stemmen
Tanker met
acrylnitril
tegen steiger
Voorlopige opvolger van de Gaulle
Poher toegewijd aan
Europese eenwording
Studenten
vieren
nederlaag
Krankzinnige
doodt
mede-patiënt
Mollet: Liever
communist
dan Pompidou
Reacties Nederlandse politici:
Drs. Tilanus: hopelijk
geen nieuwe onlusten
Vreugderoes
in Parijs
Onzekerheid in
Franse pers
Transplantatie in Canada
5
MAANDAG 28 APRIL 1969
PARIJS Franse financiële deskundigen verwachten een
periode van binnenlandse verwarring na het aftreden van de
Gaulle. Britse en Franse waarnemers menen dat de frank op de
internationale geldmarkten waarschijnlijk wordt blootgesteld aan
een nieuwe druk, die automatisch het pond sterling zal meeslepen
met het gevolg een mogelijke nieuwe monetaire crisis.
De Gaulle: haast elk beeld, elke
gelaatsexpressie, elk gebaar is
karakteristiek.
PARIJS Het eerste referendum
onder het bestuur van president De
Gaulle werd gehouden op 28 septem
ber 1958. Het ging toen om goedkeu
ring van de grondwet van de Vijfde
Republiek. Toen sprak 79.42 procent
zich voor de nieuwe grondwet uit.
Drie jaar later ging het om een
wetsvoorstel om aan Algerije zelf
beschikking te verlenen. Het werd
met 75.52 procent goedgekeurd.
Op 8 april 1962 werden de overeen
komsten van Evian met 80.80 procent
van de uitgebrachte stemmen goed
gekeurd.
En op 28 oktober 1962 werd met
62.25 procent van de stemmen beslist
over verkiezing van de president van
de republiek door het volk.
De Gaulle kreeg 55.19 procent van
de stemmen bij de presidentsverkie
zingen van 19 december 1965, de
eerste verkiezing van het staatshoofd
door het Franse volk.
COLOMBEY LES DEUX EG-
LISES President De Gaulle
was gisteren buiten adem toen
hij zijn stem moest uitbrengen in
zijn woonplaats. Om bij de stem
bus te komen moest hij een flin
ke trap beklimmen. Hij hijgde
toen hij de burgemeester van het
dorp, dr. Jean Roullet, een vee
arts, begroette. Hij was niet het
eerste lid van zijn huishouding,
dat stemde. Voor hem was zijn
kokkin, Charlotte Gaspard, geko
men. Ook andere leden van zijn
staf hadden hun stem al uitge
bracht.
Er zijn 197 kiesgerechtigden in
het dorp, voor het merendeel
Gaullisten. Bij het vorige refe
rendum in 1962 stemden van de
204 kiezers er slechts 9 tegen. Nu
kreeg hij 158 ja-stemmen en 21
nee-stemmen.
In de omgeving van het land
huis van president De Gaulle
deed zich gisterochtend een inci
dent voor. De politie opende het
vuur op een auto met twee inzit
tenden, die door een wegversper
ring reden op vier kilometer
afstand van het landgoed. De
versperring was opgesteld als. on
derdeel van de veiligheidsmaat
regelen rond De Gaulle.
Nadat een band van de auto
was lekgeschoten, vluchtten de
inzittenden het bos in, waar zij
later werden gegrepen. De politie
verklaarde, dat het incident niets
met De Gaulle te maken had. In
de auto trof men een complete
inbrekersuitrusting aan. Voor- en
tegenstanders van De Gaulle gin
gen elkaar zaterdagochtend in
Parijs met stokken en revolvers
te lijf. Een communist werd zo
ernstig gewond, dat hij een oog
moest missen.
ROTTERDAM Hoek van Hol
land heeft in de nacht van zaterdag
op zondag ernstig gevaar gelopen.
Toen is de Nederlandse coaster Eli
sabeth Broere van 499 ton uit het
roer gelopen en tegen de betonnen
steiger van de maatschappij Zeeland
in Hoek van Holland gevaren.
De tanker was geladen met het
zeer giftige en zeer explosieve acryl
nitril. Het schip werd ernstig be
schadigd maar de tanks bleven in
tact. De betonnen steiger is over een
lengte van 25 meter gescheurd en
verder sneuvelden drie vloedpalen.
De tanker is teruggevaren.
PARIJS De voorlopige op
volger van president de Gaulle,
de zestigjarige Senaatsvoorzitter
Alain Poher, staat bekend als een
man van het centrum.
Hij is zeer toegewijd aan de Euro
pese eenwording, en heeft er, zo ver
luidt in Parijs, belangstelling voor,
de volgende gekozen president van
Frankrijk te worden. Mocht hij zijn
kandidatuur aanvaarden, dan zal hij
aftreden als president ad interim.
Alain Poher werd op 17 april 1909
geboren, studeerde rechten en poli
tieke wetenschappen voor hij in
staatsdienst ging. In 1946 werd hij in
de Senaat gekozen en bekleedde in
de daaropvolgende jaren hoge func
ties bij het ministerie van financiën.
Al in de jaren vijftig begaf Poher
zich in de Europese politiek. Na
verscheidene functies in Europese or
ganen te hebben vervuld, was hij
van 1955 tot 1957 voorzitter van de
Euromarkt-commissie. In 1966 werd
hij gekozen tot voorzitter van het
PARIJS De nederlaag van de
Gaulle werd door de Franse studen
ten in de Parijse wijk Quartier Latin
uitbundig gevierd. Pas vanmorgen
vroeg slaagde de politie erin de beto
gers, die met stenen gooiden, uit el
kaar te drijven. Ongeveer vijftig stu
denten liepen lichte verwondingen op
evenals een vijftal politieagenten.
Kort na middernacht vormde zich
in de Parijse straten een stoet van
enkele duizenden mensen die zich
langzaam in de richting van
Saint-Germain-des-Près begaf. Men
riep leuzen als „Dit is nog rnaar het
begin, laten wij de strijd voortzetten"
en „Vaarwel de Gaulle, vaarwel de
Gaulle".
Veel Parijzenaars stapten na het
bericht van de Gaulle's aftreden in
hun auto om in de straten van de
Franse hoofdstad de juichende me
nigte zien.
Op de Champs Elysées werden sym-
pathiebetogingen ten gunste van de
Gaulle gehouden.
Minister Marcellin van binnen
landse zaken heeft gezegd dat alle
nodige maatregelen zullen worden
genomen om de openbare orde te
handhaven.
NOORDWIJKERHOUT In de
psychiatrische inrichting St. Bavo in
Noe.rdwi,ikerhout heeft zich zaterdag
een drama voltrokken. Een patiünt
stak een mede-patitint met een mes,
waarna deze overleed.
Zowel de dader als het slachtoffer
maken deel uit van een antal man
nen die in een gesloten afdeling wor
den verpleegd. Beiden waren volle
dig krankzinnig verklaard. Dit is er
cïe oorzaak van dat de officier van
justitie erin heeft toegestemd geen
vervolging tegen de dader in te stel
len, maar dat hij in de inrichting
Tegen herhaling zal worden ge
waakt, zo heeft de geneesheer
edracht van de steekpartij nog in het
duister.
De beide mannen bevonden zich in
een van de paviljoens oen de krank
zinnige zijn mede-patiënt met een
tuinmes doodstak. Verondersteld
wordt dat ze ruzie kregen. Er waren
bij de steekpartij geen ooggetuigen.
Het onderoek duurt voort, waarbij
men zich afvraat hoe het mogelijk is
dat krankzinnigen de beschikking
over een mes krijgen.
Europese Parlement, en in maart vo
rig jaar voor een tweede termijn her
kozen.
Wegens zijn verdienste in de
Tweede Wereldoorlog werd hij on
derscheiden met het Croix de guerre
en „Medaille de resistance". Poher is
burgemeester van het Parijse
voorstadje Ablon, waar hij ook
woont. Poher heeft een dochter, Ma
rie Agnes, die getrouwd is en drie
kinderen heeft.
Senaatsvoorzitter is Poher overi
gens pas een half jaar. Hij volgde in
oktober 1968 de felle antigaullist
Gaston Monnerville op, die deze
functie 21 jaar lang had vervuld.
Ironisch genoeg zou de Senaat zijn
politieke macht hebben verloren als
het referendum een meerderheid had
verworven en dus de hervor
mingsvoorstellen zouden zijn aan
vaard. De premier zou in dat geval
als waarnemend staatshoofd optreden
en niet de voorzitter van de Senaat,
zoals nu het geval is.
Maar Zwitserse bankiers dachten
dat het risico van devaluatie niet is
vergroot. De frank kan op het ogen
blik een stootje hebben. De moge
lijkheden om kapitaal uit Frankrijk
te krijgen, zijn door de huidige be
palingen en de interventiepolitiek
van de Banque de France strikt be
perkt.
Aan een devaluatie van de frank
wordt in het algemeen weinig ge
loof gehecht, hoewel men meent dat
een nieuwe regering daar minder te
gen gekant zal zijn.
NIET VAST
Ruim een week geleden bleken
frank, pond en dollar ten opzichte
van de mark en de Zwitserse frank
niet bijzonder vast te zijn. Franse
deskundigen zeiden vóór het refe
rendum dat de president in geval
van een vertrouwensvotum dringend
versoberingsmaaregelen had moeten
nemen.
De nieuwe Franse regering zal
zich moeten buigen over een reeks
onopgeloste en dringende vraagstuk
ken. Sommige van die problemen
werden welbewust terzijde gelegd, in
afwachting van de volksstemming.
Een van die vraagstukken is het
loongesprek na de impasse van
maart in de onderhandelingen tus
sen staat, industrie en vakbeweging.
Niet minder belangrijk is de ach
teruitgang van de Franse saldi op de
lopende rekening, die op jaarbasis
twee miljard dollar bedraagt. Er
zijn geen tekenen die op een omme
keer wijzen.
LAAGSTE PEIL
Ondanks trekkingen tot een totaal
van 885 miljoen dollar van het Inter
nationale monetaire fonds bewegen
de Franse goud- en vreemde valuta
reserves zich op het laagste peil
sinds de crisis van mei en juni 1968.
Maar waarnemers zeggen dat de
nieuwe Franse regering niet onmid
dellijk in dit stadium dramatische
besluiten behoeft te nemen. Een van
de methoden om aan een onmiddel
lijke devaluatie te ontkomen, is het
aanvaarden van nieuwe versobe
ringsmaatregelen ter beperking van
de binnenlandse vraag of een alge
mene invoerheffing.
Wel zullen beide maatregelen op
hardnekkige tegenstand stuiten en
vermoedelijk op vergeldingsmaatre
gelen van Frankrijks partners in de
EEG.
POHER
Europeaan
PARIJS De politieke tegen
standers van De Gaulle kijken al uit
naar de komende presidentsverkie
zingen.
De leider van de Linkse Federatie,
Mitterrand, zei voor de radio, dat
nieuwe verantwoordelijkheden zijn
geschapen voor hen die de Fransen
hebben aangespoord het referendum
te doen mislukken.
De socialistische leider Guy Mollet,
riep het Franse volk op een nieuwe
bladzijde om te slaan en naar de toe
komst te zien. Hij zei, dat hij een
communistische kandidaat zou steu
nen tegen oud-premier Pompidou.
De communistenleider Walter
Rochet zei trots te zijn aan de neder
laag van het Gaullisme zijn deel te
hebben bijgedragen. Hij wilde niet
zeggen of zijn partij samen met an
dere linkse partijen een presidents
kandidaat zal stellen.
Centrum-leider Jacques Duhamel
bracht hulde aan de Gaulle. Hij riep
op tot een nationale verzoening van
alle Fransen „die door het referen
dum kunstmatig waren verdeeld".
DEN HAAG In een eerste
commentaar op het aftreden van
president de Gaulle van Frank
rijk zei de fractievoorzitter van
de CHU in de Tweede Kamer,
drs. A. D. W. Tilanus, gister
avond laat, dat de uitslag van de
stemming voor hem toch nog als
een verrassing was gekomen.
Drs. Tilanus sprak de hoop uit, dat
er in Frankrijk nu geen nieuwe on
lusten zullen uitbreken. Hopelijk zijn
er nu meer mogelijkheden voor Eu
ropa en voor de Europese samenwer
king, want „het kan altijd beter dan
het geweest is".
Zijn liberale collega, rar. Toxopeus.
zei voor wat Europa betreft verheugd
te zijn over de uitslag. Als mogelijke
opvolger noemde hij oud-premier
Pompidou. Deze is zijns inziens voor
Europa beter dan de Gaulle. Want
Pompidou zal een verenigd Europa
wel willen. Of diens verkiezing ook
beter zal zijn voor Frankrijk? Achter
deze vraag zette mr. Toxopeus een
groot vraagteken.
DRS. DEN UYL
Volgens drs. J. M. den Uyl (soc.)
schept de val van de Gaulle een ver
warde toestand. Het parlement heeft
een grote gaullistische meerderheid,
maar binnen enkele weken kan het
te maken krijgen met een niet-gaul-
listische president met grote be
voegdheden. Op deze wijze straft het
systeem zichzelf.
Nu de ban van de Gaulle gebroken
is, is er een begin van uitzicht op
hervormingen, die Frankrijk zo bitter
hard nodig heeft, aldus drs. Den Uyl.
Het commentaar van KVP-fractie-
leider Schmelzer: „Ik heb vertrou-
wen dat er in Frankrijk voldoende j
constructieve krachten aanwezig zijn
om het land zodanig te besturen, dat
het een -positieve factor in de EEG
zal worden". Schmelzer zei dit op
Schiphol na zijn aankomst uit
Australië.
AMSTERDAM De zenuwarts dr.
E. Frohn (44) is zaterdagavond voor
zijn woning aan de Prinsengracht
door een 18-jarige overspannen stu
dent met een scherp pennemesje
verschillende keren gestoken.
De arts moest in het Wilhelmina-
gasthuis worden opgenomen. De stu
dent gaf zich later op eerj politiebu
reau aan en noemde daarbij ook de
naam van zijn slachtoffer, van wie
hij een patiënt is.
PARIJS Gisteravond heerste er
onder de anti-Gaullisten min of meer
een vreugderoes. Tienduizenden Pa
rijzenaars begroetten de nederlaag
met kreten als „Adieu Charles". Op
de Champs Elysees werden gaullisti
sche aanhangers door een vrolijke
menigte uitgejouwd. Eenheden politie
patrouilleerden door de straten en
hier en daar deden zich kleine on
geregeldheden voor toen zij groepjes
mensen gelastten door te lopen.
Voor het gebouw van het commu
nistische dagblad l'Humanité zongen
honderden de Internationale en hie
ven een gejuich aan bij uitslagen die
een overwinning voor de oppositie te
gen de bij het referendum hervor
mingsplannen lieten zien.
PARIJS De Franse pers geeft
unaniem uiting aan de onzekerheid
die in de komende weken zal heer
sen.
Paris Jour ziet twee mogelijkhe
den: voortzetting van de Vijfde Re
publiek en haar instellingen door een
alliantie van het Centrum en de
Gaullisten, of een strijd tussen voor
standers van de overheersende rol
van de president en degenen die het
parlementair stelsel in ere willen
herstellen.
Het conservatieve dagblad Le Fi
garo, dat de Gaulle heeft gesteund,
schrijft, dat er „één verliezer" is,
maar „te veel overwinnaars".
30 JAAR DE GAUELE
rTOEN in 1939 de tweede wereldoorlog uitbrak, was Charles de Gaulle
1 een 49-iariee kolonel in het Franse leger, die een reputatie had ver
kregen met artikelen sommige nogal kritisch over militaire onder
werpen.
Spoedig 'zou hij een opvallende rol gaan spelen:
begin juni 1940 De Gaulle wordt generaal, staatssecretaris van oorlog,
weigert de capitulatie te erkennen en vertrekt naar Londen.
18 juni 1940 Houdt een radiorede in Londen en roept de Fransen op,
de oorlog tegen de Duitsers voort te zetten.
25 juni 1940 Sticht te Londen het Franse nationale comité.
30 mei 1943 In Algiers richt de Gaulle het Franse Nationale Bevrijdings
comité op, dat regeringsbevoegdheden op zich neemt.
29 augustus 1944 Plaatst zich aan het hoofd van de voorlopige regering
in bevrijd Frankrijk.
20 januari 1946 Treedt af omdat de politieke partijen hem als president
geen uitgebreide volmachten willen geven.
1 juni 1956 President Coty benoemt de generaal tot premier,
mei 1958 Kondigt aan, dat hij bereid is de macht over te nemen, naar
aanleiding van de opstand van de kolonisten in Algerije.
30 september 1958 De nieuwe door de Gaulle verlangde grondwet wordt
bij referendum met een meerderheid van 78,5 pet. goedgekeurd.
21 december 1958 De generaal wordt tot president gekozen met als
hoofdtaak herstel van de orde in Algerije.
januari 1960 Onderdrukt revolte van kolonisten in Algiers, die zich
tegen verlenen van onafhankelijkheid verzetten.
8 januari 1961 Met een meerderheid van 75.2 pet. wrrden de plannen
voor zelfbeschikking voor Algerije goedgekeurd,
april 1961 De Gaulle slaat een revolte neer van Franse militaire leiders
in Algiers.
september 1961 Ontsnapt op weg naar Colombey les Deux Eglise aan
een bomaanslag.
8 april 1962 Onafhankelijkheid voor Algerije wordt met een meerder
heid van 90.7 pet. goedgekeurd,
augustus 1962 In een Parijse voorstal ontkomt de Gaulle aan een aan
slag van terroristen, die zijn auto beschoten,
oktober 1962 Rechtstreekse verkiezing van de president wordt bij
referendum goedgekeurd met een meerderheid van 62.6 pet.
juni 1963 De Gaulle en Adenauer tekenen overeenkomsten, die de ver
zoening tussen Frankrijk en Duitsland moeten bezegelen,
november 1965 De generaal wordt herkozen als president zij het
met kleine meerderheid in de tweede ronde,
mei 1967 Beëindigt de militaire samenwerking in Navoverband en ver
langt het vertrek van geallieerde troepen uit Frankrijk,
mei 1968 Besluit aan de macht te blijven ondanks de druk die tijdens
de opstand van studenten en arbeiders op hem is uitgeoefend,
juni 1968 De gaullisten winnen de verkiezingen voor de Nationale
vergadering met een grote meerderheid,
november 1968 De president bezweert een ernstige financiële crisis en
weigert de franc te devalueren.
27 april 1969 De Gaulle treedt af, nadat een referendum over de op
volging van de president, de positie van de Senaat en groter macht
voor de gewesten geen meerderheid oplevert.
Uw sleutel tot opgewekter autorijden is King.
Elke King pepermunt is namelijk een „rondje energie"
waardoor u nèt iets sneller reageert. Omdat King
stimuleert en activeert. Natuurzuivere King
houdt monden fris en mensen monter.
(Vervolg van pag. 1)
Nauwelijks anderhalf uur nadat de
laatste stembussen in Frankrijk wa
ren gesloten gaf premier Couve de
Murville de nederlaag van De Gaulle
toe.
Het is duidelijk, zei hij tot de pu-
bliciteitsvertegenwoordigers, dat ik
met diepe droefheid kennis heb geno
men van het resultaat van de stem
ming. Het Franse volk heeft zich in
meerderheid uitgesproken tegen de
hervormingen die het waren voorge
legd, met alle politieke consequenties
die deze weigering met zich mee
brengt.
Ik kan hierover, vervolgde de pre
mier met duidelijk bewogen stem, op
dit moment niet meer zeggen. Het is
een gebeurtenis waarvan de ernst zo
wel in Frankrijk als in de wereld
zeer spoedig za' blijken. Morgen
wordt een nieuwe bladzijde in onze
geschiedenis omgeslagen.
lingen verwerkten, daalde dit percen
tage: 9 mi'joen stemmen: 49.05, 13
miljoen stemmen: 48,90, 16 miljoen
stemmen: 48,35 20 miljoen stemmen:
47,73, 22 miljoan: 46.93 procent. De
Parijzenaars lieten een duidelijk
„neen" horen: bijna 56 procent.
Gebleken is dat in de steden op
grotere schaal tegen de voorstellen is
gestemd dan op het platteland. Dit
werd ook verwacht omdat zij voor de
plattelandsbevolking van groter be
lang zijn dan voor die in de steden.
Uitzonderingen vormden Brest en
Rijssel, waar de uitslagen een voor
keur voor de plannen van De Gaulle
lieten zien. In plaatsen waar mi
nisters van de regering-De Gaulle
burgemeester zijn, was de stemming
in het algemeen ten gunste van de
voorstellen, hoewel de marge dik
wijls klein was
Voor Jeanneney, de voornaamste
architect van de hervormingsplan
nen, was de uitslag in Grenoble, de
stad die hij in de Nationale Vergade
ring vertegenwoordigt, een bittere te
genvaller. Een grote meerderheid
stemde .neen" In Amboise, de ge
meente van minister van buiten
landse zaken Debré bedroeg de meer
derheid van „ja"-stemmers slechts 49.
Middelpunt
Generaal De Gaulle stond in het
middelpunt van ons politieke en nati
onale leven, bracht vrede, herstelde
de staat en bevestigde de stabiliteit
van het bestuur.
Wij --an onze kant blijven hem
trouw, en zijn er zeker van dat wat
hij heeft gedaan en gebouwd, lang
zal blijven bestaan. Ook weten wij
zeker dat in deze lijn de enige poli
tieke toekomst van Frankrijk gelegen
ts.
Er breekt thans, zei Couve de
Murville, voor alle Franse een moei
lijke 'leriode aan misschien een peri
ode met onlusten tijdens welke het
land opgeroepen zal worden zich uit
te spreken ever zijn toekomst.
De regering zal vooi het ogenblik
de continuïteit van het openbaar
bestuur, conform de grondwet, verze
keren. Zij zal natuurlijk haar plicht
doen, aldus premier Couve de Mur
ville. Over de plannen van De Gaulle
repte hij in deze toespraak niet.
Nog meerderheid
Omstreeks half negen gisteravond,
toen ruim twee miljoen stemmen wa
ren geteld, was er nog een meerder
heid voor L»e Gaulle '50,07 procent),
maar nadat de computers meer tel-
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDSCHENDAM De 49-
jarige koster van de gerefor
meerde kerk aan de Dam laan in
Leidschendam, de heer L. Roor-
da, is vanmorgen met zijn echt
genote naar Toronto in Canada
vertrokken om een van zijn nie
ren af te staan voor zijn jongste
broer. Deze mist sinds jaar
zijn beide nieren en wordt regel
matig behandeld met een nier
machine.
Vorig jaar februari had er een
niertransplantatie plaats van een
overleden vrouw, maar die nier is
toen na achttien dagen afgestoten. De
heer Roorda in Canada was toen
ernstig ziek.
Op 8 juni van dat jaar is de Leid-
schendamse heer Roorda naar Canada
vertrokken en de behandelende artsen
hebben de familie gevraagd of een
van de broers of zusters een nier
wilde afstaan. Na een onderzoek ble
ven alleen de heer Roorda uit Leid
schendam en diens oudste zuster over.
Uiteindelijk werd besloten dat de
broer de nier zou afstaan.
Nadat hij hiervoor in Canada was
getest, werd het onderzoek in Neder
land voortgezet door professor Don
ker en dr. Daalmeijer van het Aca
demisch ziekenhuis in Leiden, waar
bij de grootst mogelijke medewerking
van de huisarts, dr. Perquin, werd
ontvangen.
Ook dr. Eijsvogel van de bloedbank
van het Nederlandsche Roode Kruis
zette zich voor de zaak in. De dok
toren zjjn zeer hoopvol gestemd over
een goede afloop van de transplanta
tie. De operatie zal gebeuren in het
Toronto General Hospital. De heer
en mevrouw Roorda hopen in juni
terug te zijn in Leidschendam.