IN NAASTE TOEKOMST GEEN VEILIGHEIDSCONFERENTIE Commentaar NAVO-ministers eensgezind: Gunstig jaar voor Dagbladunie RUIMTELIJK BELEID HEEFT GEFAALD Radicalen bezorgd over 'hun' KVP Zesmin voor het parlement Den Uyl en Vakmanschap is meesterschap Defensie op peil houden Vragen hogere servicekosten Carillon Films bekroond Oostduitsers laten Lood van Bennekom vrij Rechters hebben in t.b.r. geen vertrouwen 7 ZATERDAG 12 APRIL 1969 Het negende congres van de Chinese communistische partij sleept zich nog steeds voort, al twaalf dagen lang. In de hoofdstad Peking, waar de par tijleiders bijeen zijn, zijn de parades niet van de lucht, zoals ook deze foto laat zien. Uiteraard houdt Mao Tse-toeng een „oogje in het zeil". Spoedig duidelijkheid gevraagd ROTTERDAM Voor de Neder landse Dagbladunie NV is 1968 een gunstig jaar geweest, blijkt uit het jaarverslag. De omzet steeg met 26,7 pet. tot ƒ107.378.000 en kwam daar mee voor het eerst boven de ƒ100 miljoen. Daartegenover stond een sterke kostenstijging, nl. van 25,6 pet., tot totaal 102.338.000 (inclusief afschrij vingen). De geconsolideerde winst voor belasting en reservering bedroeg ruim 5.293.000, waarvan wordt voorgesteld ruim 1.404.000 aan de reserves toe te voegen. Na aftrek van vennootschapsbelasting, tantièmes, gratificaties e.d. resteert voor de aan deelhouders ƒ943.950, welk bedrag 5 pet. primair en 10 pet. extra dividend mogelijk maakt. De vooruitzichten voor dit jaar worden gunstig genoemd, al wordt geconstateerd dat de schade, die de tv- en radioreclame aan de dagblad pers toebrengt, nog onverminderd voortduurt. Die schadelijke invloed zal nog sterker worden indien de aanvragen voor zendmachtiging door de ge meentebesturen van Amsterdam, Rotterdam en andere over heidsinstanties voor regionale tv en radio zouden worden ingewilligd en reclame ook via deze zenders moge lijk zou worden. De directie dringt met ernst aan op spoedige duidelijkheid in het over heidsbeleid t.a.v. de dagbladpers, welker gerechtvaardigde belangen en diversiteit de regering naar her haalde malen is verklaard van grote betekenis acht. Azië J|IT Chinese documenten biykt dat Peking meer aandacht gaat schenken aan gewapende revoluties in Azië. Birma, Thailand, Indonesië, Malei sië, India en Japan worden genoemd. Over Pakistan en de Philippynen wordt niet gesproken; dit geldt ook voor de landen in Afrika en het Na- büe Oosten. Wat deze laatste gebieden betreft, wordt alleen de gucrrillastrUd tegen Israël, Zuid-Afrika, Rhodesië en Por tugal (Angola en Mozambique) lof toegezwaaid. De hernieuwde belangstelling voor gewapende revoluties in Azië is wel licht een aanwyzing voor de over heersende positie die de aanhang van Mao Tse-toeng heeft herwonnen. Door de blik weer op de wereld bui ten China te richten trachten de lei ders in Peking de aandacht van de binnenlandse moeiiykhedcn af te lei den en hun positie te versterken. Het opblazen van de Chinees-Russi sche grensincidenten was wellicht be doeld als eerste poging in die rich ting. Zullen ook in andere grensge bieden conflicten uitbreken? De uitgebreider hulp aan „bevry- dingsbewegingen" in Azië houdt na- meiyk ook verband met Russische pogingen, de Chinese invloed in te perken door de receringen van ge doemde landen te steunen. CHU over Welzijn (Van onze parlementsredactie) UTRECHT Het algemeen welzijnsbeleid zoals het zou moeten zijn, zal meer en meer het accent verleggen van indivi duele naar collectieve con sumptie, met alle gevolgen daar van voor de prioriteit die aan collectieve voorzieningen toege kend moet worden. Dat is geen linkse of socialistische opvatting, want het gaat in feite om ons welzijn of ons niet-zijn. Aldus dr. C. Blankestijn in zijn in leiding: Kan men eigenlijk nog wel leven in Nederland?, die hij vandaag heeft gehouden op de CHU-studie- conf eren tie over het welzijnsbeleid in Utrecht. De planoloog ir. J. Ph. L. Petri stelde dat de na-oorlogse ruimtelijke ordening in Nederland gefaald heeft in het onderkennen van de ruimte lijke expansie en agressie van ha ven-industriegebieden en haar onver enigbaarheid met het wonen. Het na tionale ruimtelijke beleid dient vol gens hem te aanvaarden als feit, dat het graven van de geul het Nieuwe Waterweggebied een dusdanige ex pansiekracht heeft gegeven, dat het „point of no return" waarschijnlijk is overschreden. Andere punten uit de stellingen van ir. Petri waren: er moeten grote woongebieden ko men waarin wonen en recreatie kun nen worden geïntegreerd (Mid den-Delta, Midden-West-Brabant, Flevopolder en Markerwaard). vestiging van expanderende ha ven-industriegebieden binnen de dichtbevolkte IJmond staat gelijk aan het provoceren van een Qon- flict-situatie. Geestelijk De heer Blankestijn ging in zijn inleiding in op het algemeen wel zijnsbeleid, het beleid van de mens. Hij maakte onderscheid tussen de be woonbaarheid van de aarde, de sa menleving, die materieel bepaald is, en leefbaarheid, die geestelijke ruim te nodig heeft. Hij behandelde de voornaamste as pecten van onze maatschappij: de dy namiek en de steeds toenemende consumptie (eten, maar ook sport, re creatie). Deze twee verschijnselen roepen weer op: de onvrede en het onbehagen en de vernieuwingsdrang op velerlei gebied, die botst met het vertrouwde, het bekende. De heer Blankestijn vroeg de poli tieke partijen ernst te maken met. de bestudering van de nieuwe verschijnselen in onze samenleving. Ook bezinning op tegenstellingen als links-rechts, progressief-conservatief, weters-niet-weters, bestuurders-be stuurden. Juist bij het toenemen van de wel vaart, aldus Blankestijn, neemt de uitdaging van de christelijke partijen toe duidelijk te maken op welke waarden het wezenlijk aankomt. In de praktijk zou het beleid concreter moeten zijn op het gebied van onder wijs, cultuurspreiding, objectieve in formatie en sport en recreatie. Vooral dat laatste zou meer de aandacht moeten krijgen van de christelijke partijen. Staatssecretaris dr. R. J. H. Kruisinga opende de studieconferen tie die wordt afgerond door een fo rum. De heer Kruisinga dacht dat het Bijbelwoord, dat de mens niet van brood alleen zal leven, juist in onze tijd van welvaart, een kritische actu aliteit heeft. Daarbij gaat het er om de kwalitatieve kant van de welvaart meer aandacht te geven en een ver antwoordelijke consumptie te berei ken. Het is nog maar kort, aldus de heer Kruisinga, dat er mensen zijn als Kenneth Galbraith, Rachel Carson, Ernest Zahn en Schwab, die hun stem durven verheffen tegen de tot nu toe enige serieuze theorie, die leert dat welvaart niet meer is dan het opvoeren van het totaalcijfer van de produktiviteit. Bierkenners vragen WASHINGTON Een pan-Europese veiligheidsconferentie zoals wordt voorgesteld door Rusland en zijn bondgenoten lijkt in de naaste toekomst niet uitvoerbaar. De NAVO-ministerraad is voorstander van zo'n conferentie maar eerst moet nauwkeurig worden bestudeerd wat op een dergelijke conferentie kan worden bereikt. De NAVO-ministers zullen daarom bilaterale contacten met Rusland en andere Oosteuropese landen onder houden „om de communistische be doelingen na te gaan". In het gezamenlijk communiqué, dat na afloop van de tweedaagse ver gadering werd uitgegeven, wordt het als volgt geforumuleerd. „Alle toe passelijke wegen tot onderhandelin gen met Oost-Europa" zullen worden verkend. De verdediging van het Westen zal intussen op peil worden gehouden." De permanente NAVO-raad is op gedragen een lijst op te stellen van vraagstukken die mogelijk met vruchtbaar resultaat met het Oosten kunnen worden besproken en de me thoden te bestuderen om onder zo gunstig mogelijke omstandigheden over te gaan tot onderhandelingen met het Oostblok over veiligheids kwesties, zo staat in de verklaring. De raad moet hierover verslag uit brengen op de volgende vergadering van de ministerraad, in december in Brussel. De opstelling van de gemeenschap pelijke verklaring is niet zonder moeilijkheden verlopen. Het eerste ontwerp kreeg niet de instemming van alle vijftien ministers. Verschil van mening heerste ten aanzien van de beoordeling van de oproep van de Warschaupact-landen tot een Euro pese veiligheidsconferentie. Ontspanning De Franse minister van buiten landse zaken zei dat één van de es sentiële voorwaarden voor zo'n con ferentie is, betere betrekkingen tus sen de landen van Oost- en West-Eu ropa. De Duitse kwestie bijvoorbeeld kan alleen worden besproken in een sfeer van ontspanning. Hij stelde vast dat mislukken van een derge lijke conferentie niet geriskeerd mocht worden. Het kon volgens hem jaren duren voor zich een tweede kans voordeed. Ook president Nixon waarschuwde voorzichtigheid te betrachten. Alle ministers zijn het er over eens dat de communisten te verstaan moet worden gegeven dat zo'n conferentie onmogelijk plaats kan hebben zonder Amerikaanse en Canadese deelname, ook aan voorbereidende besprekin gen. In het gemeenschappelijke commu niqué wordt voorts de nadruk gelegd op het belang van de politieke solida riteit in het Atlantisch verbond en wordt zonder terughouding het prin cipe van onderling overleg on- (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De radicalen in de KVP hebben in een brief het partybestuur van hun be zorgdheid op de hoogte gesteld over de gang van zaken in de party. Met name maken zij zich zorgen over het kernprogram dat 1 oktober klaar moet zyn en de kandidaatstelling voor de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Het kernprogram is hard nodig omdat de KVP een eigen inbreng moet hebben in de kontakten met anderen. Een fundamentele zaak, vinden de opstellers, de heren Mom- mersteeg (Tweede Kamer), Letschcrt (Eerste Kamer) en Meeuwissen, als de KVP het meent met maatschap pijvernieuwing. Onbehaaglijk voelen zij zich onder de moeilijkheden die rond de herbe noeming van prof. Steenkamp als - Eerste-Kamerlid zijn ontstaan. On danks vele protesten weigeren de Statenleden van Brabant Steenkamp op de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer te plaatsen. De Statenleden geven de voorkeur aan regionale fi guren, maar zeggen er niet bij dat de radicale heer Steenkamp bij hen uit de gratie is. Ook partijvoorzitter Van der Stee heeft zich in het conflict gemengd en heeft de Statenfractie aangeraden wat meer op deskundigheid te letten. Maar zijn poging hij zou gezegd hebben dat het een schande is dat Steenkamp buitengesloten wordt leed schipbreuk op het streven de oude, vertrouwde figuren te handha ven. Op 28 april komt de Statenfractie weer bijeen. De drie radicalen hebben ook „be nauwende zorg" om de samenstelling van de komende Tweede-Kamer fractie. Zij vragen wijziging van de kandidaatstelling en „tijdige recrute- ring van nieuwe, bekwame mensen'. In dit alles valt niets te bespeuren van de vernieuwing die is toegezegd, schrijven de radicalen. Hun brief is ook bedoeld voor de radicalen in an dere partijen die zeggen dat het ver nieuwingselement uit de KVP sinds de scheuring is verdwenen. Volgens het dagblad De Tijd heeft een van de briefschrijvers ter toe lichting verklaard, dat de ar-radica- len wel eens mogen bedenken dat de achterban van de KVP vooruitstre vender is dan die van de ARP. DEN HAAG Verscheidene huiseigenaren hebben van de huur verhoging van 1 april gebruik ge maakt om de servicekosten (water, gas, elektriciteit, verwarming, schoonhouden) te verhogen, aldus mi nister Schut van Volkshuisvesting in antwoord op vragen van het Tweede- Kamerlid drs. W. van den Doel (soc.), In de folder over de huurverhoging, waarvan zestigduizend exemplaren zijn verspreid, wordt nadrukkelijk gesteld, dat deze diensten geen deel uitmaken van de huurprijs. Niet ver meld is, dat in het algemeen de wer kelijke kosten of de naar redelijkheid geschatte kosten aan de huurders in rekening mogen worden gebracht. Meent een huurder dat hem te veel wordt berekend dan kan hij zidh tot de huuradviescommissie wenden. ROME Tijdens het festival voor films op technisch gebied behaalde de film „Vision of a reality" van „Carillon Films" in Rijswijk de „Razzo d'oro", de grote prijs van het festival. derschreven. Ook hebben de mi nisters van de NAVO-landen het Amerikaanse voornemen toegejuicht om met Rusland over beperking van de strategische wapenen te gaan on derhandelen. Verder wordt de Sowjetunie eraan herinnerd, dat men de militaire in greep ni Tsjechoslowakije als „een slag voor ide ontwikkeling van een ontspanningspolitiek" heeft beschouwd. De Navo acht een duurzame verbe tering van de betrekkingen tussen Oost en West slechts mogelijk als men uitgaat van „strikte eerbiediging van de beginselen van onafhankelijk heid en territoriale onschendbaarheid van staten, van het recht op zelf beschikking, van het uitblijven van inmenging in binnenlandse aangele genheden van een ander land en van de verplichting af te zien van drei ging met of gebruik van geweld." Tenslotte wordt nog opgemerkt dat handhaving van een efficiënte verde digingsmacht een stabiliserende fac tor vormt en een noodzakeliike voor waarde is voor elk defensiebeleid. Minister Luns zei na afloop dat vooral op de laatste dag een grote mate van samenwerking en veel be reidheid tot een compromis werd ge toond door alle ministers. De landen van de Navo hebben laten zien, aldus de minister, dat de organisatie haar levensvatbaarbheid ruimschoots heeft behouden. Onder de huidiee omstan digheden blijft de Navo nuttig. VRIJ BERLIJN De 22-jarige Ne derlandse fotograaf Lood van Benne kom, die sinds april vorig jaar we gens mensensmokkel in een Oostber- Iijnse gevangenis zat opgesloten, is gisteren op vrije voeten gesteld. Van Bennekom heeft zijn straf van twee jaar en negen maanden niet uit gezeten. Een lid van de Nederlandse militaire missie haalde Van Benne kom gistermiddag in Oost-Berlijn af. Ruud Sternau, evenals Lood van Bennekom tot twee jaar en negen maanden gevangenisstraf veroor deeld, werd op 20 maart vervroegd in vrijheid gesteld. Een week later was Sternau één van de getuigen in de zaak tegen de kelner J. H. en de koopman Gerti K., die zich voor de Amsterdamse recht bank moesten verantwoorden wegens verduistering van paspoorten, waar onder die van Van Bennekom en Sternau. Van Bennekom zei na zijn vrijla ting niet te weten in welke gevange nis hij gezeten heeft. Donderdagmid dag hoorde hij dat hij zou worden vrijgelaten. Waarom men hem drie weken langer dan Sternau had vast gehouden, wist hij ook niet. De 63-jarige vader van Lood wachtte zijn zoon in het gebouw van de Nederlandse militaire missie in West-Berlijn op. Zij keren vandaag naar Amsterdam terug. LOOD KAN WEER FOTOGRAFEREN De 22-jarige Nederlandse fotograaf Lood van Bennekom, die een jaar lung in een Oostberlijnse gevangenis Iteeft doorge bracht wegens mensensmokkel, is gisteren in vrijheid gesteld. H\j reisde gisteren i nog naar de Nederlandse militaire missie in het westelijke stadsdeel, waar hij door zijn vader werd begroet. HET parlement heeft zichzelf deze week een zesmin ge geven. Meer dan een half uur werd woensdagavond het debat over de prijzen opgehouden omdat de televisie het debat „life" ging uitzenden. Onbegrijpelijk dat Kamervoorzit ter Van Thiel deze zinloze vertra ging toestond. Onbegrijpelijk on danks zijn opmerking dat de Twee de Kamer zo weinig in de gelegen heid is belangstellenden te ontvan gen en daarom nu het Nederlandse volk de „Kamer-aan-het-werk" wilde presenteren. Dat betekende alle veertien par tijen. Dat betekende voor alle spre kers het volle pond eh voorzover het oppositieleider Den Uyl betrof een iets demagoglscher herhaling van wat hij reeds in eerste termijn had gezegd. Dat betekende ver wachtingvolle en vrolijke gezich ten van Kamerleden in het besef van: Ha. we mogen op de buis. Het betekende een partijpolitieke uitzending en met dat blij vooruit zicht groepten de Kamerleden rond de stoel van de voorzitter, waren uitbundig grappig en sloegen el kaar van louter jolijt op de schou ders. We nemen direct aan dat er ook Kamerleden zijn geweest die dit kleine gedoetje met lede ogen hebben aangezien, maar voor de rest: politiek van kleine mannetjes. OPPOSITIE Het debat over de prijzen zal trouwens toch niet om zijn kwali teit genoteerd blijven. Den Uyl heeft zijn slachtoffer De Block, naar hij ongetwijfeld gedacht zal hebben, met zorg gekozpn. Toen de motie er eenmaal was. wreven de socialisten zich in hun handen. Het was een drukte van belang rond de oopositieleider die even een staal tje van scherpe oppositie had weg gegeven. Doniawerstal keek goed keurend toe. Als De Block aan het woord komt, zijn de interruptiemicrofoons veelvuldig bezet. De opposanten ruiken hun kans en ze zullen wel eens even laten zien wat oppositie betekent. Het is een kwestie van puntjes scoren. Gerda Brautigam kruist haar ar men en scoort het eerst; het is nog wel een home-run. „U heeft het steeds over prijsbewust" vraagt zij de minister, „weet u eigenlijk wel wat dat betekent?". Na wat heen en weer gepraat („U weet het be ter, zegt u het maar") zegt De Block iets over rijzen vergelijken. „Ach wat", zegt Gerda, „hoe kan de huisvrouw dat nou met stroop en jam en suiker. Als ze een hoop kinlertjes heeft, is haar huis afge brand eer ze terug is: de kinderen SDeelden met lucifers. Prijzen ver gelijken kun je wel met koelkasten pn zo". „Nee", aldus de minister die haar wel toevertrouwt ziin kennis niet als huisvrouw te hebben opge daan, „ook met bruine bonen". Da verend gelach in de rijen der socia listen, anders toch niet de vro lijkste hoek. Maar ja, op zo'n suc cesvolle oppositiedag wil je wel eens wat. Gerda voldaan af, een punt gescoord. Minder gelukkig is ze met haar interruptie over de tijdelijkheid van de prijsmaatregel. „Ach, me vrouw Brautigam. het hele leven is toch maar een tijdelijke zaak". Al met al een trieste zaak voor minister De Block, dit prijz.endebat. Hij was de kop van jut, tenminste voor de socialisten in hun onschuld. Als ze geweten hadden dat deze minister die van 's och tends vróeg tot 's avonds laat tegen de prijzen (en niet tegen de prijs- stop) in de weer is geweest, al eni ge maanden geleden een priisstop wilde, zouden ze echt het hele ka binet tot mikpunt hebben genomen. VERLOREN Begin februari had De Block de prijsstop al op zijn bureau liggen. Hij hoefde alleen maar te tekenen. Maar na raadpleging van de rege ringsfracties (Biesheuvel durfde het wel aan) en na verzet in het kabi net aanvankelijk stond hij hele maal alleen gaf hij het maar op en moest een beleid verdedigen waar hij eigenlijk helemaal niet achter stond. Begin maart had hij in het kabi net een paar medestanders gevon den, maar een grote tegenstroom waar, naar insiders weten te ver tellen, minister Bakker de expo nent van was, hield de prijsstop weer op. Plus nog een flink deel van de vier regeringsfracties. Dat Den Uyl nu uitgerekend op deze minister zo'n persoonlijke aanval moest doen in een zaak. die zo duidelijk een kabinetszaak is, is toch wel een bewijs van zwakte. Het leek er op dat Den Uyl zelf graag De Blocks plaats wilde inne men en zich daarom zo vergoelij kend tegenover het kabinet als ge heel opstelde. DE ACHTTIEN Wie weet gebeurt het nog wel eens. Want in de andere hoek, die van De Achttien, gaal het toch niet zo voor de wind als wel werd ge dacht. Er zijn e»r die de ar-radica- len maar lastige schreeuwers vin den die het in Amsterdam weer te bont hebben gemaakt door KVP-voorzittcr Van der Stee zo in het nauw te drijven. Het kan ook het voorspel zijn tot een spoedig op de klip lopen van het goede schip De Achttien. In de KVP is zo het een en ander gaande. Daar is een commissie Dui delijkheid onder leiding van oud-minister Veldkamp aan het werk. Men is er van overtuigd dat als die commissie met haar werk klaar is, De Achttien wel kan in pakken. Couwenberg zit er ook in. de man van het Democratisch Cen trum Nederland, die onlangs heeft gezegd dat de KVP de leiding moet nemen in het vernieuwingsproces binnen de r.k. en andere wereld. Couwenberg wil nog best instem men met samenwerking tussen de drie christelijke partijen in 1971. maar onmiddellijk daarna en voor die idee blijkt een aanzienlijk deel van de commissie-Veldkamp gewonnen moet er een aanzet komen naar een Nationale Volkspartij, zonder het etiket con fessioneel, maar wel progressie! links van het centrum. STORMTROEPEN En dat rapport zou in „De Acht tien" ter sprake gebracht moeten worden. Geen wonder dat anti-re volutionairen, radicaal of niet. kopschuw worden van zo'n redene ring, want hun zegt christelijke inspiratie meer dan Van der Stee onder woorden kan brengen. Dus: afhouden die boot van de hechte king en in hun radicalen vinden Veerman en Biesheuvel gewillige stormtroepers. In de KVP blijft het niet zo rustig als Arnhem deed denken. Ook daar een roep om eigen identi teit en merkwaardig genoeg be vindt Couwenberg zich wat dat be treft maar om heel andere rede nen in gezelschap van overge bleven KVP-radicalen. Zoals het nu is, kan het niet blijven in de KVP en de Tweede-Kamerfractie is daar het levend bewijs van. Wat De Achttien aangaat, Iaat die commissie. Duidelijkheid nog maar even wachten. Elke zeeman zal het beamen: een slecht teken als het schip bij de proefvaart al averij oploopt. C. van der Wild DEN HAAG De rechterlijke macht heeft Hans van Z. veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf om dat men geen vertrouwen heeft in de wijze waarop de terbeschikkingstel ling van de regering in Nederland ten uitvoer wordt gebracht. Dit schrijft prof. W. C. van Binsbergen in het Nederlands juristenblad van deze week. De hoogleraar in het strafrecht aan de Rijksuniversiteit in Utrecht is van mening dat de t.b.r. geen voldoende bescherming biedt aan de maatschap- Pij- In zijn artikel spoort prof. Van Binsbergen de regering en de volksvertegenwoordiging aan zo snel mogelijk te zorgen voor een verant woorde verpleging van gevaarlijke psychopaten. Prof. Van Binsbergen gelooft dat Hans van Z. zijn gevangenisstraf in Breda zal moeten uitzitten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 7