AL WAT LEEFT WERD GERED
schaa
k
ZELF ZAAIEN steeds meer in trek
Als
wil
baby er is
Pa filmen
:l
Opletten
„Dam-Eldorado"
De studie
ZATERDAO 12 APRIL 1969
4
MIJN luitjes had ik ver
téld dat ik een geweer
heb, waarmee ik dieren in
slaap maak. Ze hebben er
allemaal om gelachen
maakten er grapjes over en
vonden het een bijzonder
goede mop. We gingen naar
een eilandje dat al een paar
weken onder water stond.
Eerst hadden we de op de
grond levende dieren er af
gehaald. Later kwamen de
boomdieren aan de beurt en
de enige soort die er nu nog
was, was de grote rode brul
aap, een kanjer van zeker
een meter lang met, zoals
zijn naam al zegt, een bij
zonder indrukwekkend
stemgeluid.
Ik wilde het geweer op deze
dieren proberen om te zien of
het geschikt is voor gebruik in
de jungle. We trokken de boten
tussen de bomen door tot we
het groepje zagen: tien tot vijf
tien brulapen, die ons kwette
rend in de gaten hielden.
Ik haalde het geweer tevoor
schijn en mijn mensen schater
den het uit. Ik pikte de leider
van de apentroep er uit Tevo-
Simi moest zelf gaan zwemmen
om een hevig tegenstribbelend
hert naar de boot te brengen.
ren had ik zorgvuldig afgeme
ten wat ik dacht dat de juiste
dosering voor dit dier zou zijn.
Ongeveer anderhalve kubieke
centimeter.
Drie patronen had ik klaarge
maakt, voor het geval ik zou
missen. Dat deed ik prompt. De
spuit verdween in het niet.
Mijn volgende patroon schoot
in de boomstam. Het derde pro
jectiel trof de aap in zijn linker
achterpoot.
Hij bleef met een ruk stil
staan, draaide zijn kop om en
keek eens naar de spuit. Toen
trok hij de spuit uit zijn poot,
smeet die in het water, en hup
pelde weg tussen de bomen.
De Bosnegers lachten en rie
pen ..Boe!". Ze schommelden in
hun korjalen van plezier, den
kend dat het dier me voor aap
had laten staan. Maar al gauw-
bleef de brulaap op het uit
einde van een tak zitten. Hij
begon te schommelen en de
mannen hielden op met lachen.
Langzaam gleed hij opzij en
bleef alè de slinger van een reu-
zeklok aan zijn staart hangend
zwaaien.
Ik greep het net en zei: „Nu
gaat hij vallen." De aap deed
dat dan ook. precies in het net.
„Je hebt hem doodgemaakt,
baas", zei Simi. Ik was een beet
je verbaast iets van een klacht
in zijn stem te horen.
„Vanavond als het donker
wordt, wordt hij wakker", zei
ik.
In het kamp lieten we hem
liggen, een slordige hoop aap
op een kist
Tegen zevenen begon hij zijn
kop op te richten. Hij kwam
overeind en wij schoven hem
snel in een kooi. Hij beperkte
zich de rest van de avond tot
dreigende blikken naar ieder
een die zijn kant uitkeek.
We hielden hem bij ons, tot
we de rest van zijn troep had
den. Dan zouden we de hele
troep tegelijk loslateh.
Deze verkorte beschrij
ving van het uitproberen van
een verdovingsgeweer vinden
we in „De tijd is kort en het
water wast" van John Walsh
en Robert Gannon, de mannen
die de taak op zich hadden ge
nomen in Suriname de door het
opkomende stuwmeer van het
Brokopondroplan bedreigde die
renwereld te redden.
Een zwaar en vooral ook on
dankbaar werk. dat weken
duurde en waarvoor Walsh en
Gannon een biizondere hoeveel
heid idealisme en verantwoor
delijkheidsbesef moesten op
brengen.
Ondvnkbaar, omdat het me-,
rendeel der in nood verkerende
dieren als het daartoe de kans
zag, zich met tanden en klau
wen tegen de redders verzette.
Slechts een enkeling, zoals een
verdwaald hondje, toonde zich
bl:j met de komst van mensen.
Dat hondje bleef een vriend
van Walsh voor het leven.
Om alle moeilijkheden bij dit
werk te overwinnen moet men
behalve over het nodige idealis
me ook over een onverwoest
baar gevoel voor humor be-
Corre»pond«ntle aan de heer B. 1. Nuya,
Jaersveltatraat 22, Rotterdam.
Op de waarde van een goede uitkomst kan
niet voldoende worden gewezen. Al te vaak
wordt die verwaarloosd. Meerdere keren heb
ben ook wij de belangrijkheid aangetoond en
in deze rubriek gaan wij er andermaal aan
dacht aan schenken.
Toegegeven, het is wel èens moeilijk om
direct al de goede kaart te trekken, maar
vaak ligt de uitkomst voor de hand. Onder
staand voorbeeld wil dat laten zien.
AH V 10 43
V V973
•0 98
5
A B985
C> 10 6
042
+HBV73
C> 5 4 2
OAHV763
A A 10 8 6
Zuid opende de bieding met één ruiten,
waarna west paste en noord schoppen bood.
Oost paste eveneens en zuid liet zijn vier-
kaart in klaver horen. Noord en Zuid von
den elkaar ten slotte in vijf ruiten.
Een contract dat mede Is gebaseerd op de
mogelijkheid dat zuid zijn verliezers gedeel
telijk kwijt zal kunnen op de door hem ver
wachte lange en sterke schoppenkaart. waar
door het vijfruiten contract dat zichtbaar
moeilijk haalbaar is toch kan worden ge
maakt.
Maar west heeft een vrij gemakkelijke uit
komst (dit keer), waardoor zuid niet verder
komt dan tien slagen en aldus één down.
gaat. Op harten na zijn alle kleuren geboden
en dus komt west met harten tien uit. Dit
bleek een goede greep, want oost maakte drie
slagen in harten, waarna zuid uiteraard de
rest voor zijn rekening nam.
West zou als uitkomst ook klaver heer
hebben kunnen overwegen. Daarmee wordt
het zuid echter te gemakkelijk gemaakt. Zo
gemakkelijk zelfs dat zuid klein slem In ruiten
binnen bereik krijgt. HIJ wint namelijk de
eerste slag met klaver aas en troeft dan een
klaver in.
Daarna speelt hij drie keer schoppen,
waarop hij zijn verliezers in harten gooit en
troeft de vierde schoppen In. Hoog als opst
bekent en eventueel hoger als oost ook In-
troeft.
Vervolgens troeft hij voor de tweede keer
een klaver in, waarna hij alleen nog maar een
klaverslag verliest en aldus twaalf slagen be
haalt.
Een kwestie van uitkomen derhalve, maar
ook van aanvoelen, want dat zuid en noord
schoppen, ruiten en klaver boden, wil niet
automatisch zeggen dat zij in bezit waren van
de bijbehorende azen. Dan wordt de uitkomst
een nemakkelijke zaak. maar zo simpel is het
nu eenmaal niet.
De routine doet veel. maar toch ook niet
alles. Dit spel was in feite niet zo moeilijk,
want al is uitkomen met klaver heer een aan
lokkelijke zaak. dat van de doubleton harten
moet worden gespeeld, mag In dit geval
buiten kijf zijn.
Vlas meteen ter plaatse zaaien en later uitdunnen.
Een kletsnatte en uitgehongerde
opossum wachtte rustig zijn
redding af. Het diertje, bekend
om zijn prachtige bontvacht,
herstelde gelukkig snel van alle
ontberingen.die de mens
hem met zijn kunstmatige stuw
meer had aangedaan.
schikken. Daarvan geven beide
schrijvers ten volle blijk in hun
boek dat men in één adem uit
leest, geboeid door die humor
en rie avonturen.
Met voldoening constateert
•de lezer samen met Walsh er
Gannon aan het slot, dat uil
het Brokooondr-"ph'od ..al wat
leeft werd gered". En die vol-
doenin" overstraalt alle narighe-
'den en ontberingen, zelfs de
aanvallen van bloedzuigende
vleermuizen. (Uitgave La Ri-
vière en Voorhoeve, Zwolle, 260
blz., 15,90, geïllustreerd met
vele tientallen foto's.)
Een van de voornaamste redenen tot aankoop van een
filmcamera is het Kind. Als het eerste kleintje er is, zegt
vader (hij ziet zijn kans schoon): „Zullen we nu eens een
filmcamera aanschaffen?" En mamma, zij ziet in gedachten
de kleine over het doek stappen: ,^Zou het niet wat duur
zijn?" Maar uit haar toon blijkt, dat ze al half gewonnen is
voor het idee. Ze gaan prijzen vergelijken en kopen ten
slotte een camera.
Mensen die al enige jaren
hebben gefotografeerd, staan
wat minder onwennig tegeno
ver begrippen als „diafragma
en belichting". Voor hen ls een
camera die niet meer heeft dan
alleen een zoeker en een
ontspankop wat kaal.
Weet u er helemaal niets van,
koop dan het eenvoudigste ca
meraatje dat de handelaar u
biedt Dat betekent in vrijwel
alle gevallen, een camera met
vol-automatische belichtingsre
geling. Het voordeel is, dat ook
de jonge moeder eens een shot
kan maken als baby zijn eerste
stappen doet en vader niet huis
is.
De meest geschikte lens is
dan een ficfocustype, geen
instelproblemen dus. De prijs
van een dergelijke simpele ca
mera is vrij laag nl. van 100
tot 200.
Duurdere camera's bezitten
een zoomlens en dat is voor
veel beginners niet direct een
aanwinst Ze gaan dat ding
vaak gebruiken als een soort
filmpomp. Hierover hebben we
het overigens al eens gehad.
Alle duurdere toestellen be
zitten een volautomatische be
lichtingsregeling en een zoom
lens. Verder nog extra's als een
zgn. eenbeeldknop voor truca
ges en verschillende filmsnelhe
den waarmee men het beeld
naar believen kan „versnellen
of vertragen".
Onthoudt echter, alle extra's
vragen een bepaalde kennis van
zaken om ze goed te hanteren!
Koop niet meer „techniek" dan
prettig is voor u, de bedoeling
is tenslotte dat u plezier beleeft
aan uw hobby.
Kinderen hebben de gelukki
ge eigenschap dat ze niet acte
ren maar zichzelf zijn. Daarom
zijn films met kinderen vaak zo
hartverwarmend. Denk ook
even aan de Rudy Carrelshow
die op het festival te Montreux
een speciale prijs kreeg, een
show waarin hij eigenlijk het
veroverende „werk" liet doen
Correspondentie aan de heer A.
J. Ivens, Frankenslag 69, Den
Haag.
Ons land telt vele damperiodie
ken. Het zijn vrijwel alle „officiële
organen" van de landelijke-, pro
vinciale- en districtsbonden, dan
wel van de aangesloten clubs zelf.
Daarbuiten kennen wij er niet zo
veel. Het blad van de Nederlandse
Correspondentieclub is er één van.
Daaraan is nu uitbreiding gege
ven door het verschijnen van de
tweemaandelijkse periodiek
„Dam-Eldorado". De redacteurenn
N. R. Keessen en J. H. H. Scheijen
gaan er vanuit, dat er nog altijd
te weinig plaatsruimte is om alles
wat het dammen aan mogelijkhe
den biedt, te publiceren.
Het eerste nummer is eenvoudig
maar degelijk uitgevoerd, met dui
delijke diagrammen De inhoud is
zeer gevarieërd, met bijdragen van
kundige specialisten.
De namen van de redactieleden
geven een aanduiding dat de aan
hangers van de problematiek vol
doende ..aan hun trek" komen. De
abonnementsprijs bedraagt slechts
f7 per jaar. Men wende zich tot
de heer N. R. Keessen. Clematis
straat 14, Aalsmeer, postgiro nr.
1644353.
Het is niet altijd nieuw wat ge
publiceerd wordt, maar wel zee'r
de moeite waard. Stellig ook de
navolgende standen:
Studie M. Fabre diagram I
Bij tuinbezitters neemt het
zelf zaaien hand over hand
toe, niet alleen vanwege de
vrije zaterdag, maar meer nog
omdat kant en klare zaad
plantjes straks in mei behoor
lijk aan de prijs zullen zijn.
Daarbij komt dan nog dat de
snijbloemen de laatste jaren
's zomers duur blijven en we
ons niet meer kunnen veroor
loven om met een arm vol
bloemen thuis te komen, zoals
in de goede oude tijd. Dus
stappen we naar de zaadhan-
del of het warenhuis, waar we
ruime keuze hebben.
We moeten wel bedenken dat
bij het koude schrale weer van
de laatste tijd het zaad buiten
moeilijk of niet tot ontkiemen
komt Daarom speuren we naar
middelen om dit kiemproces te
bespoedigen.
Heel eenvoudig is het span
nen van een lap plastic over
het zaaisel of een stuk glas over
een viertal houten paaltjes te
leggen. Oude portretlijsten wor
den daar tegenwoordig veel
voor gebruikt. Zit er geen glas
meer in, dan spannen we er
plastic tussen.
Dergelijke overdekte zaad
bedden blijven natuurlijk aan
de zijkanten open en wie dat
een bezwaar vindt, kan tegen
woordig practisehe plastic tun
nels kopen, een soort huif, die
over de rijen zaadplantjes
wordt vastgezet met pootjes.
Alleen voor- en achterkant blij
ven dus open, maar als nacht
vorst dreigt kunnen we deze
afsluiten met aan weerskanten
een lap plastic.
Sneller zullen onze zaden aan
de groei komen in een speciaal
broeibakje of in kistjes onder
glas. De grond wordt hierin
veel eerder en beter verwarmd.
Een aardig broeibakje hebben
we gezien voor kleine tuinen.
De vier wanden van roestvrij
metaal kunnen we zelf op een
eenvoudige manier in elkaar
zetten. Er wordt plastic doek op
maat bijgeleverd. Het bakje,
met een oppervlakte van 90 x
60 cm, heeft een schuine helling
om zoveel mogelijk licht en zon
op te vangen.
Zo mogelijk moeten we dan
ook dergelijke broeibakjes naar
het zuiden laten hellen. Als het
zaad ontkiemd is zetten we bij
gunstig weer een luchthout tus
sen balf en raam, om als de
plantjes goed aan de groei rijn,
het glas of plastic geheel weg te
nemen en het er bij koude
Tunnel van plastic als hulp
middel om zaad te laten ont
kiemen.
nachten nog weer op te bren
gen. Op die manier moeten zij
wennen aan de volle grond,
waarin we het kleine grut lie
ver niet uitplanten voor half
mei, gezien de „IJsheiligen", die
nog wel eens nachtvorst kun
nen meebrengen.
Met kistjes onder glas gaan
we op de zelfde manier te
werk. Om hierbij ook een hel
ling te krijgen, zetten we de
ene kant op een paar klampjes
of stukken baksteen.
Wie weinig tijd heeft, kan
zich ook werpen op zo'n kant
-en-klaar ingezaaid mini-tuintje
met een speciale voedingsbo
dem. Het deksel wordt omge
draaid en dient als plastic kap,
nadat het zaaigoed is begoten.
De meeste zaaibloemen zijn in
deze vorm bij zaadhandel en
warenhuis verkrijgbaar^
Tenslotte zijn er nog bloem
zaadmatjes, waarmee we even
tueel een gehele border kunnen
samenstellen. De zaadjes bevin
den zich in vellen celstof, die
ter plaatse worden uitgelegd en
met wat aarde worden bedekt.
Nog een tip voor zelf-zaaiers:
enkele zaaibloemen die een
pen wortel vormen, kunnen
moeilijk of in 't geheel niet ver
plant worden. Beter is het, ze
meteen ter plaatse te zaaien.
Dat geldt voor Delphinium
(eenjarige riddersporen),
Eschscholtzia (slaapmutsjes),
Linum (vlas), Lupinus (zaai-lu-
pinen), Nigella (juffertje in 't
groen). Papaver en Reseda.
A. C. MULLER-IDZERDA
door kinderen van allerlei na
tionaliteiten.
Leer kinderen wel af om te
pas en te onpas naar de lens te
kijken. Heel jonge kinderen,
beneden het jaar doen dal
meestal, maar bij hen stoort he1
minder. Wat oudere kinderp
laten we zo snel mogelijk aar
de camera wennen. We draaier
een poosje om ze heen met een
leeg toestel en laten dat snorren
tot het nieuwtje er af is.
U zet uw kleine in de box en
komt met de camera aandragen
U geeft het kind zijn beer en
richt de camera, promp begint
het lieve kind te brullen. Wat is
er aan de hand?
U bent vergeten dat een kind
elke verstoring van het gewone
dagelijkse leven meestal slecht
verdraagt. Beter is het de klei
ne een poosje in de box te laten
spelen. Daarna met de camera
in handen op afstand kijken en
heel langzaam beginnen met
het richten van het toestel.
Zo, in etappes, gaat het pri
ma. Een nieuw stukje speelgoed
of zomaar een willekeurig prul
trekt alle aandacht Dan kunt u
kalmweg filmen. Zorg dat de
box op een goed verlicht plekje
staat of maak gebruik van aan
vullend licht in de vorm van
een filmlamp.
Met kinderen van vier tot
bijv. acht jaar gaat het Veel
eenvoudiger. We kunnen ze wat
vertellen en zelfs een tikje re-
dar taart in de oven. Daarna
gaan ze spelen en vergeten de
taart finaal.
Als moeder thuiskomt staat
de keuken vol rook. Ze begrijpt
wat er gaande is, (zo zijn moe
ders) en ze koopt snel een ap
peltaart. Als de meisjes
thuiskomen rennen ze meteen
naar de oven en vinden een
pracht taart. Trots brengen ze
de taart aan moeder.
Ach, het is allemaal zo moei
lijk niet om, in plaats van een
verzameling levende kiekjes,
een echte film te maken. Een
film die in uw familiekring «iet
trots vertoond zal worden. U
kunt die film overigens ook op
zenden naar een wedstrijd, zo
als die regelmatig worden geor
ganiseerd door de Nederlandse
Organisatie van Amateurfil
mers (Eisenhowerlaan 8 te
Utrecht).
Correspondentie aan de heer H. l. af en toe mag de studie ook b,
Siavekoorde, Goudreinetstraat 125, d rubriek niet onbreken, dach-
tón wij.
(1) Studie van A. Korany!
(2e prijs New Statesman 1968)
De eindspelstudie vormt in het
zeer brede terrein van het schaken
een apart gebied, met veel minder
aanhangers dan het verdient. Het
kan bepaald .niet concurreren met
het aantal liefhebbers van schaak
problemen.
Een mogelijke verklaring is dat
vele eindspelstudies zeer moeilijk
te „vinden" zijn. en de oplossers
afschrikken. Dit zou hen echter
niet behoeven te beletten van de
oplossing kennis te nemén en dan
te genieten van de schoonheid die
de beste studie-componisten in
hun creaties tevoorschijn weten te
toveren.
Een pluspunt voor de studie is.
dat zij zich als regel bezig houdt
met die gedeelten van de eindspel
theorie die niet ki vaste regels of
voorschriften gevangen kunnen
worden. De theorie geeft de re
gels, de vaste gedragingen aan:
de studie behandelt uitzonderings
gevallen.
Op deze wijze vullen theorie en
eindspelstudie elkaar dikwijls 'op
gelukkige wijze aan. Fine schreef
zelfs een eiodspeltheorleboek,
waarin hij in elke sector het ver
melde aanvulde met een aantal
studies.
Befaamd is Chéron zelf stu
die-componist die zijn veelvuldi
ge ontdekkingen menigmaal Illus
treerde met eigen (nieuwe) com
posities. Geen wonder dat zelfs de
allersterkste schakers na het af
breken van hun partij „Chéron"
menigmaal consulteren om de
juiste winstweg te vinden.
Onder de drie eindspelstudies
die wij U deze keer voorzetten,
bevinden zich twee prijswinnaars
uit het befaamde jaarlijkse studie-
tornooi van „The New Statesman"
een evenement dat componisten
uit de gehele wereld aantrekt, en
reeds veel heeft bijgedragen tot
het verrijken van het studiebezit.
Er worden overigens jaarlijks
verscheidene soortgelijke tornooi
en gehouden.
De stellingen zien er ontwape
nend eenvoudig uit. Maar vergeet
niet dat U met studies te ma
ken hebtl De eenvoud heeft ech
ter wèl het voordeel dat de gione-
lijkheden te overzien zijn, en dat
geeft een betere kans op het vin
den van de juiste oplossingen.
Een rubriek als deze leent zich
er niet voor om dieper op de
eindspelstudies in te gaan, en
evenmin om de allermoeilijkste of
meer gecompliceerde composities
als opgaven te laten dienen. Maar
Wit aan zet: Remise.
(2) Studie van prof. L. Proke».
(La Stratégie, 1939).
Wit aan zet: Remise.
(3) Studie van R. Brieger.
(Ie Eervolle vermelding
New Statesman 1968).
Wit aan zet wint.
OPLOSSINGEN: De oplossingen
de drie opgnven der rubriek van 5 ipri
jl. (Imitaties) zijn ditmaal bijzonder si»
pel. Het ging om het vinden van
sleutelzet In drie problemen (tweezettM
Hier volgen die oplossingen.
(1) Probleem van Bethge. Sleutelzi
Df6!
(2) Probleem van Mortenaen. Sleutel#
U hebt natuurlijk het gemeemchepp»
lljke mechanisme van deze drie probis
men ontdekt.
telt
teil
'■•PP*
robls
Wit forceert winst.
28-22 17x28: 33x22 23-29
a.b.c; 47-41 36x47; 39-34 -
47x17; 34x21 26x17; 27-22 -
17x28; 32x23 19x28: 30x10.
a) op 24-19 volgt 39-33!
b) op 11-16 komt 22-17 met af
doende dreiging 17-11, 27-21,
37-31
c) op 14-20 speelt wit 38-33
11-16 22-17 20-25 39-34. Aldus eer
publicztie in „Ie Damier" 6931.
H. F. Freese, diagram II
zwart: 3. 6. 8. 11 t/m 19, 21, 23
t/m 26
wit: 22. 27. 28. 31 t/m 35. 37. 38.
40 t/m 43. 45. 46. 48 24-29; 33x24
19x39; 28x10 15x4; 43x34 -
17x28; 32x23 21x43; 48x39 -
18x29: 34x23 13-19; 23-14 -
3-9; 14x3 12-17; 3x21 16x38.
Wie sprak daar over eenvoudig
denkwerk?
C. Blankenaar diagram III
zwart: 6,27
zwart: 11. 13. 14. 17. 18. 19. 23.
24. 26. 36
wit: 27. 28. 30. 32. 33. 35. 37. 38.
39. 47
wit: 8. 16. 26
De oplossing luidt: 27-32; 8-2
32-38; 2-19 6-11 verplicht: 16x7
38-43; 7-2 43-49; 19-35 -
49-32; 26-21 —32x16; 35-49.
speelfilmsechte films. Het idee
hoeft u geen hoofdbrekens te
kosten. Elke jongen- die een
cowboy- of indianenpak bezit,
voelt zich geroepen om de rol
van Hoss uit Bonanza of Witte
Veder te vertolken.
Met nog drie jongens uit uw
buurt en een stuk land of bos
(een stadspark is voldoende)
kunt u een filmpje maken.
Twee indianen ontvoeren een
cowboy en binden hem aan een
boom. Een bevriend indiaan
snijdt de touwen door. Ze leg
gen samen een hinderlaag en
overwinnen de slechte indianen.
Ook met meisjes is best een
film te maken. 'Vaak is hun ac
teertalent nog sterker ontwik
keld. Meisjes willen hun moe
der verrassen door een appel
taart te bakken. Ze gaan aan de
slag als moeder uit is. Mengen
meel, melk en eieren en zetten
gisseren. Hoe jonger de kinde
ren zijn, hoe rustiger we wer
ken. Alle drukte wreekt zich.
Het gemakkelijkst hebben wij
het als de kinderen aan het
spelen zijn en rij de camera
vergeten. Spelen ze in het zand,
forten bouwen bijv.? Dan is er
geen kunst aan, laat ze maar
rommelen.
Neem de shots zoveel moge
lijk vanuit verschillende stand
punten. Denk ook aan de
close-ups: opnamen van vlijtige
handjes doen het filmisch
uitstekend. Probeer het kinder
kopje af en toe in het beeld te
krijgen, geconcentreerd op het
werk van eigen kleine handjes.
Dat levert u een „open doekje"
van oma op.
Kinderen die acht jaar of ou
der rijn, voelen er alles voor
om eens een „echte" film te
maken. In hun ogen zijn alleen
