SPELLING VERANDEREN
Voorstel voor nieuwe werkwoordsvormen
Geen hoop meer
voor 170
mijnwerkers
HOLLAND SPORT TE STERK VOOR eerst*.p'af
BONDSELFTAL-IN-OPBOUW: 7-3
Veel geld opgevraagd
CNV-voorzitter: geen
bezwaar tegen winst
Tweeënhalf jaar
geëist tegen
Arnhemse Clyde'
Roofoverval
was géén
aprilmop
Paaspalef
ONDANKS VERLIES TOCH VOORL'ITGANG, MAAR\ Zoetstoffen in
voor diahetiei
Weekstaat Nederlandsche Bank
Betere deling
dringende eis
Dertig procent
winst bij Enka
7
WOENSDAG 2 APRIL 1969
(Van onze onderwqsredacteur)
DEN HAAG Minister Veringa en zijn Belgische ambtgenoot
Van Mechelen hebben besloten de eindvoorstellen die de Spelling
commissie precies een jaar geleden geformuleerd heeft, niet binnens
kamers te houden. Het rapport zal in België en Nederland gelijktijdig
gepubliceerd worden, maar het schijnt niet in de bedoeling te liggen
dat de ministers daarbij meteen uitspreken of zij de voorstellen
onveranderd, veranderd of niet overnemen.
Dp Spellingcommissie (Neder
lands-Belgische commissie voor de
spelling van de bastaardwoorden;
Belgische voorzitter W. Pée, Neder
landse voorzitter J. H. Wesselings)
heeft de kritiek op haar rapport dat
in het voorjaar van 1967 openbaar
werd gemaakt, onderzocht. Naar aan
leiding hiervan zijn in de oorspron
kelijke voorstellen enkele wijzigin
gen aangebracht. Bovendien heeft de
commissie-Péc-Wesselings zich op mi
nisterieel verzoek bezig gehouden
met de spelling au/ou en ei/ij en met
de werkwoordsvormen.
Bij dit laatste punt wordt gewezen
op de moeilijkheden in het onder
wijs. Het bestaande systeem (onge
veer anderhalve eeuw oud) berust op
de grondregel dat we (bijv.) in hij
wordt een t achter de stam word
plaatsen omdat in hij loopt ook een t
achter de stam staat.
De analogieregel lijkt vrij een
voudig, maar de praktijk wijst uit
dat niet alleen kinderen, maar ook
volwassenen er veel moeite mee heb
ben. Het naast elkaar bestaan van jij
wordt en word jij belemmert de vor
ming van een goed geheugenbeeld.
De taalgebruiker moet teveel aan
dacht besteden aan de regels die hij
moet toepassen.
De Spellingcomissie heeft zich
afgevraagd of het ook anders kan en
of een strikt fonologische spelling de
voorkeur verdient. In een beschou
wing over verschillende categorieën
werkwoorden wordt opgemerkt dat
het schrijven van jij word en hij
word zoals ook in de 18e eeuw
vaak gedaan werd niet de ge
ringste onduideli ikheid veroorzaakt.
Het is ook niet bezwaarlijk dat bij
ARNHEM Twee jaar en zeven
maanden gevangenisstraf waarvan
twee voorwaardelijk en verbanning
uit Arnhems rosse buurt, het Spij
kerkwartier, luidde gisteren voor de
Arnhemse rechtbank de eis van offi
cier van justitie mr. F. O. Leusink
tegen de 24-jarige Arnhemmer Jani
van der B., de man die eens de hoop
koesterde de grote man van de Spij-
kerbuurt te worden.
Tot populariteit had hij het niet
kunnen brengen. De meisjes ergerden
f.ch aan zijn steeds wisselende vrien
dinnen. „Ze werken onder de markt,
ze maken de business kapot", zo luid
de de grote grief.
Op de dag voor pasen van het vo
rig jaar probeerden de meisjes uit de
Tweede Spijkerdwarsstraat Jani's
nieuwe vriendin Tonnie van de straat
te houden. Toen dat niet lukte gooi
den ze boos de ruiten in van haar
werkvertrek". Woedend was Van
der B. daarop naar buiten gerend,
zijn jachtgeweer in de aanslag. „Jul
lie gaan er allemaal aan", riep hij,
salvo's afvurend in de richting van
het huis waarin de gebelgde dames
waren verdwenen. Bij een daarvan
werd de bewoner, de 26-jarige Kobus
N„ door een schot hagel in zijn ge
zicht getroffen.
Het was niet de eerste maal dat
Jani van der B., die zelfs als ,.de
Arnhemse Clyde" de boulevardpers
haalde in die tijd, met vuurwapens
zwaaide. In de Nijmeegse bar De Ba
ron had hij na op een koperen pot en
een muur te hebben gevuurd zijn re
volver op het hoofd van een gast
gericht en de trekker overgehaald.
Het schot ketste. Tevoren had Van
der B. in zijn dronkemanswoede de
man met een stoel en een barkruk
afgetuigd.
De raadsman van Jani, mr. A. E.. J.
Kuhlmann, achtte niet bewezen dat
zijn cliënt met opzet op zijn over
buurman had geschoten. „Er is
hoogstens sprake van mishandeling,
niet van poging tot doodslag. De hele
voorgeschiedenis wijst in die rich
ting". Mr. Kuhlmann vond een jaar
gevangenisstraf lang genoeg. Over
veertien dagen zal de rechtbank
uitspraak doen.
AMSTERDAM Vier jongelui
hebben g:stcrmiddag een brutale
roofoverval gepleegd op het filiaal
van de slijterij Richters in de Rijn
straat in Amsterdam. Hun buit be
drieg vrca driehonderd gulden.
De overval gebeurde op het mo
ment rlat de filiï.alchef alleen in de
winkel was. Terwijl twee van de kna
pen voor de zaak bleven wachten,
stapten de twee anderen naar bin
nen. Een van hen hield de filiaalchef,
J. A. van Staveren (24), met een pis
tool in Liedwang, de ander leegde in
tussen de kassa. Nadat zij de man
met een touw de handen op de rug
hadden gebonden, namen zij de
vlucht.
De zestienjarige loopjongen E. J.
Filius, die zich in het kantoortje ach
ter de winkel bevond, werd door de
rovers niet opgemerkt. De jongen
heeft ïog geprobeerd de politie te
bellen, maar is daarin vermoedelijk
door de zenuwen niet geslaagd.
Volgens de politie bleek uit de re
acties van getuigen, dat zij dachten
met een 1-aprilmop te maken te heb
ben Zij zouden daarom weinig aan-
d?r aan het gebeurde hebben be
steed.
werkwoorden met de voorvoegsels
be-, ge-, her-, er-, ont- en ver- de
vormen van de tweede en de-de
persoon op dezelfde wijze worden
gespeld als de voltooide deelwoorden:
hij bereid naast hij heeft bereid; het
ontbrand naast liet is ontbrand. Dec
verschijnsel kennen we immers al tfj
hij hervat en hij heeft hervat (en/.)
Aangezien op de lagere scholen en
in de eerste jaren van het voortgezet
onderwijs talloze uren besteed moe
een volkomen nutteloze spellingregel,
een volkomen nutteloze spelregel,
stelt de commissie voor de regel dt
voor de 2de en 3de persoon bii werk
woorden met een stam op -d af te
schaffen. Wordt dit advv.es opgevolgd,
dan zijn er twee mogelijkheden.
Strikte toepassing van het fonolo
gisch beginsel zou er toe leiden dat
men gaat schrijven: ik wort, jij ant-
ivoort. hij vint, het brant. De andere
mogelijkheid is handhaving van het
beginsel der gelijkvormigheid. Dan
krijgen we: ik word. jii antwoord, hij
vind. het brand. Aan die spelling met
-d geeft de commissie-Pée-Wesselings
de voorkeur. We schrijven al goed
wegens goede en paard wegens paar
den; daarbij wil men aansluiten met
hij vind wegens vinden.
Bij de verledentijdsvormen heeft
de analogieregel tot gevolg dat we
lustten met twee t's schrijven omdat
men ook paste schrijft en brandde
met twee d's wegens lijmde. De lezer
weet dan meteen de tijd van het
werkwoord, maar de commissie acht
die informatie overtollig. Buiten het
verband van de zin weet men ook
niet of zij zetten en zij redden tegen
woordige of verleden tijd zijn en
toch ontstaat hierover nooit onzeker
heid omdat» het verband van de tekst
wel uitwijst of iets nu gebeurt of dat
het al gebeurd is.
Het rapport zegt dat invoering van
de schrijfwijze het brande, ik ruste,
toen praten de kinderen, het be
vreemde (enz.) voor het spellingon-
derwijs een aanmerkelijke verach
ting zou betekenen. Het enige nadeel
zou zijn een kleine wiiziging in het
spellingbeeld. Het advies luidt dan
ook de verleden tijd van de werk
woorden op -ten en -den te schnjven
in het enkelvoud als de infinitief
zonder n (hij antwoorde, zij prateen
in het meervoud gewoon als de infi
nitief (gisteren antwoorden zij, toen
praten wij). Afleidingen van bijvoeg
lijke naamwoorden van het type
breedte, wijdte en grootte wil de
commissie onveranderd laten.
Het lijkt de commissie mogelijk de
spelling van de persoonsvormen van
dè tegenwoordige tijd te veranderen
zonder wetswijziging, maar het is
voor haar de vraag of het wel moge
lijk is andere vormen voor de verle
den tijd van de zwakke werkwoorden
in te voeren zonder de wet te veran
deren.
Voordeel te klein
Om de kwestie au/ou te kunnen
beoordelen, heeft de Spellingcom
missie zo volledig mogelijke lijsten
van au- en ou-woorden aangelegd.
Bij de art-woorden onderscheidt men
a) Nederlandse woorden en zeer oude
ontleningen (blauw, flauw, gauw,
nauw. paus, rauw, saus); b) bastaard
woorden waarin de au uitsluitend als
ou wordt uitgesproken (applaus, au
gurk. augustus, aula. fraude, laurier,
pauken c) bastaardwoorden, waarin
de au ..beschermd" is o.a. omdat er
twee wijzen van uitspreken zijn (au
to. restaurant, thesaurier). De woor
den met ou zijn met uitzondering van
karbouw en kous alle oude Neder
landse woorden.
Op grond van verschillende over
wegingen meent de commissie dat als
men voor au/ou één spelling wil in
voeren. de keus moet vallen op ou,
maar dat dit alleen voor de ou-woor
den van categorie a) aanvaardbaar
zou zijn. Er zit het bezwaar aan vast
dat de gewone .taalgebruiker geen
onderscheid kan maken tussen
vreemde woorden en Nederlandse,
maar een voordeel is dat alledaagse
woorden als blauw, gauw en kauwen
met ou gespeld zouden worden. Dit
zou bij het onderwijs enige verlich
ting geven, maar de commissie komt
tot de conclusie dat het voordeel van
deze wijziging te gering is om bij
au/ou een verandering voor te stel
len.
Dictees
Bij de kwestie ei/ij ligt de zaak in
principe heel eenvoudig. Het on
derscheid vindt in de uitspraak van
het standaard-Nederlands van de
laatste eeuwen geen steun meer en
op de scholen zouden vele dictees en
invuloefeningen achterwege kunnen
blijven als er voor ei/ij maar één te
ken zou zijn. Homoniemen als lei
den/leiden, nijgen/neigen, pijl/peil,
stijl/steil en woorden als twijfelen
naast weifelen blijven moeilijk.
Er zijn ongeveer 170 grondwoorden
met ij en 120 met ei. Bij ei moet men
ook rekening houden met het zeer
vaak voorkomen van de achter
voegsels -heid en -(i)teit, maar van
de andere kant zijn er ij-woorden
met. een zeer hoge frequentie: jij, hij,
wij, zijn, blijven, tijd, bij. Uit
verschillende tellingen blijkt dat ij
veel vaker voorkomt dan ei. Als het
tot een omspelling moet komen, zou
het dus een verandering van ei in ij
moeten worden, zegt de commissie.
Het rapport noemt het verwonderlijk
dat de „Vereneging voor We
tenschappelijke Spelling" haar keuze
op ei heeft laten vallen.
De commissie zelf is ten opzichte
van een verandering bij dit punt
tenslotte toch terughoudend. Zij
voorziet moeilijkheden in gevallen
als Zij zei en Zei zij? en zij wijst
erop dat het spellingenlvn'd tus
sen ei en ij bestaat sinds het eerste
Nederland op schrift werd gesteld.
I Hoewel aanvankelijk is opgemerkt j
I dat bij het streven naar een fonolo-
i gische spelling één teken voor ei/ij
alleszins juist zou zijn, meent de
commissie invoering van één teken
I een ernstige breuk met de schrijftra- i
I ditie te moeten ontraden.
■tik
Voor het achtervoegsel -lijk" is al
vaak overwogen een fonetisch teken
de omgekeerde e te gebruiken.
maar dit is even vaak verworpen
omdat het ongewenst is in het La
tijnse alfabet een vreemd teken in te
voeren. De Vereneging voor We-
teschappeleke Spelling gebruikt in i
cYt achtervoegsel de letter e. maar j
dat vindt de Spellingcommissie ook j
geen gelukkige oplossing: de e is in I
onze spelling al zwaar genoeg belast.
Kollcwijn heeft indertijd voor
gesteld het achtervoegsel -lijk als
-lik te spellen. Aan dc bezwaren die
daartegen zijn aangevoerd, tilt de
cominissic-Pée-Wcsselings niet zwaar.
De spelling -lijk schijnt het onder
wijs geen bijzondere moeilijkheden
te geven, maar dc spelling -lik heeft
het voordcel dat de ij veel minder
dan nu als teken voor de neutrale
klinker dienst zal doen. Dit voordeel
acht dc commissie groot genoeg om
ver.'videring van -lijk in -lik voor te
stellen, (veselik, redelik).
Bij haar rapport van twee jaar ge
leden steld de commissie o.a. de vol
gende veranderingen en aanvullingen
voor:
Er wordt tegemoet gekomen aan
het bezwaar dat er verwarring zou
ontstaan wanneer cytologie (celleer)
en siiologie (leer van de voe
dingsmiddelen) één schrijfwijze (sito-
logie) zouden krijgen. Tal van voor
den die nu nog met een c worden
gespeld, komen volgens het eerste
rapport in aanmerking voor spelling
met een s (basil, sein tuur. sel. sijfer.
sirkel. prosent). Van deze verneder
landsing die noodzakelijk is om tot
spellingrust te komen zouden echter
volgens de eindvoorstellen uitgezon
derd worden de woorden waarin de
lettercombinatie cy- voorkomt. Deze
woorden die van Griekse stammen
zijn afgeleid, worden in een fonolo
gische spelling moeilijk herkenbaar.
Volgens het eerste rapport zou
den persoonsnamen buiten de verne
derlandsing blijven, maar de aflei
dingen van die namen zouden wel
vernederlandst worden; dus:
Caesar/sezarisme. Calvijn/kalvinist.
Marx/marksist. Dit heeft nogal wat
kritiek uitgelokt. In de eindvoorstel
len vallen ook de afleidingen buiten
de vernederlandsing; dus: caesarisme,
calvinist, marxist.
Bomans
Aan de in hun geheel ontleende
woordgroepen en woordkoppelingen
(café-chantant, ex-libris), die niet
vernederlandst worden, is nu ook eau
de cologne toegevoegd. Hierop is
sterk aangedrongen door enkele
schrijvers, onder wie Godfried Bo
mans.
Eerst stelde de commissie voor
dejeuner, diner en souper te verne
derlandsen tot dejeunee, dinee en
soepee. Die verandering is terugge
nomen.
De tussenletter -s- zou geschre
ven worden in samenstellingen waar
in men deze s hoort; dus: ambtsjubi
leum, meisjesafdeling. In bonne
tjestelsel, katjespel en meisjeschool
zou de tussen-s niet geschreven wor
den omdat ze niet te horen zou zijn.
De kritiek hierop is de commissie
niet ontgaan. Zij zegt nu dat de tus
senletter -s- ook geschreven dient te
worden in samenstellingen met een
verkleinwoord als eerste lid en een
zelfstandig naamwoord als tweede
lid; dus: bonnetjesstelsel, katjesspel,
liedjeszanger, meisjesschool.
Acht lijken geborgen
MLSZQÜIZ Tot nu toe zijn de
stoffelijke overschotten van acht van
de 178 mijnwerkers geborgen, die
maandagavond in een mijn in de
Mexicaanse plaats Barroteran na een
explosie raakten ingesloten. De hoop
neg overlevenden onder het puin van
daan te halen, heeft men opgegeven.
Een overheidsfunctionaris zei dat
het zeker een week zal duren alvo
rens men gangen naar de plaats van
de ramp heeft gegraven en dat niet
kan worden verwacht dat mogelijke
overlevenden het lang zullen uithou
den, temeer daar de gangen met
giftige gassen zijn gevuld.
Mexicaanse cavalerie moest hyste
risch geworden vrouwen en andere
familieleden van de ingesloten mijn
werkers op een afstand houden, op- I
dat de reddingsploegen hun werk
konden aoen.
SAPPORO Ook in Japan is een
mijnontploffing gebeurt, en wel op
het eiland Hokkaido. Vandaag werden
29 mijnwerkers van de buitenwereld
afgesloten, later werden er 16 gered. I
Op een terrein tussen Vondelingenweg en Groene Kruisioeg hebben
schoolkinderen uit Hoogvliet en Poortugaal gisteren bomen geplant.
Dat gebeurde op de eerste Rijnmond-boomplantdag. Naast een groot
aantal bomen, bedoeld als scheiding tussen industriegebied enwoon
wijken, leverde het dit grappige plaatje op.
Het beschilderen van eieren
hoort nu tot de tijd van het jaar.
Er kunnen ware kunststukjes
worden gecreëerd, zoals door de
Hongaarse kinderen van het
plaatsje Maloose. Bii het be
schilderen van de eieren
komen hier oude motieven uit de
volkskunst te pas. Tot welke
resultaten dit alles kan leiden,
toont bovenstaande foto. Het is
een fraai geheel en let ook op
de schilderes. r. A
(Van een onzer verslaggevers)
ZEIST Ook al werd hel voorlo
pig Neder! -ids zaterdage'.ftal in de
tweede oefenwedstrijd van dit sei
zoen geconfronteerd met een fikse
AMSTERDAM De weekstaat
van de Nederlandsche bank per 31
maart staat geheel in het teken van
de ultimo-opvragingen. Er is voor
niet minder dan 387 min aan bank
biljetten opgevraagd, mede in ver
band met de komende Paasdagen.
Hierdoor steeg de chartale circulatie
tot 8804 min, ofwel het hoogste be
drag in 1969.
De schatkist daalde rriet 177 min
tot ƒ131 min door ondermeersala
ris betalingen alsmede door vervallen
kasgeldleningen.
De banken hebben alleen aan hun i
verplichtingen kunnen voldoen door j
het opnemen van ƒ219 min aan dure j
voorschotten, welke post daarna j
steeg tot het grote bedrag van 536 i
min. De goud- en deviezenvoorraad
geeft een vermindering te zien van
ƒ19 min tot ƒ6994 min, waarvan on-
gewijzigd ƒ6116 min aan goud. Het
saldo van de banken bij de centrale i
bank daalde met 9 min tot ƒ16 min.
dering, want de bankbiljettenzullen,
door de Paasdagen, langzamer terug
vloeien dan normaal het geval is.
Een mogelijke verruiming van de
geldmarkt wordt door geldkringen
niet eerder gezien dan na de eerste
helft van april. Het tarief voor dag
geld bedraagt nog steeds 5 1/4 pet.
nederlaag men verloor in Zeist
met 73 van een op volle sterkte
aantredende ere-divisieclub Holland
Sport toch was er na de zwakke
wedstrijd tegen Fori una VI. van
vorige week duidelijke vooruitgang
waarneembaar. De door het niet
beschikbar*.- zijn van Kiel, Van der
Gicsen, Schinkel en Westland duide
lijk verzwakte' ploeg was beterop
elkaar ingespeeld en toen na de rust
Vlaanderen, De Graaf en Kruisweg
als zwakste spelers waren vervangen,
was de bondsploeg qua veldspel de
gelijke van de Hmgse semi-profs. In
dit stadium was het ook weinig ge
lukkig dat een zaterdagbondsteam
voor de eerste keer tegen een ere-di-
visieploeg moest aantreden.
Bovendien was bet jammer dat in
de eerste helft twee zwakke momen-
ten van keeper Vlaande"en de score
i naar 1—4 tilden, anders zou de ne-
rierlaag ook in cijfers een heel wat
i dragelijker karakterhebben gekre-
gen. Grootste zorg van de KC is het
gebrek van een keeper van klasse,
een man die in staat is zijn achter-
hoecle te dirigeren. Zowel Vlaanderen
dat was bekend als Hammers
j zijn teveel lijnkeepers die alleen in
j actie komen bij directe inzetten.
I Pluspunten waren zondermeer het
i voortreffelijke spel van de Heer-
i jansdammer Van Zijderveld die zich
I vrij zeker in de nationale ploeg heeft
gespeeld, alsmede het betere spel van
I linksback Smit van ONS en de terug-
i keer van linksbuiten Ab Gritter. De
j voorhoede was vooral in de tweede
helft spelend in de formatie Grit-
I ter, Diepeveen, Francke en Vedder
(Kalden ontbrak wegens een blessu
re) van behoorlijk kaliber. De
doelpunten die Gritter en Francke in
die periode scoorden waren beide
van uitstekende kwaliteit.
Mutaties
Naast een keeper zou ook een
1 tweede centrale verdediger van ni-
i veau nog nodig zijn kent de KC
i mogelijk ook Schipper van SHO?
I alsmede een voorhoedespeler die
j vaart in de aanval kam brengen. Een
Jan den Boer b.v. Dat er echter in
dit stadium op 19 april wordt
Frankrijk Nederland gespeeld
j nog spectaculaire mutaties komen,
j valt nauwelijks te verwachten.
Scoreverloop
j Het scorever^oop was als volgt: na
j 15 min. 0—1 door Van Effrink in
eigen doel na een voorzet van Bolle-
I boom en een half mislukte inzet van
Van Maurik. Een minuut later fraai
i 1—1 door Diepeveen na een defensie-
fout. Na 21 min. 1—2 toen Vlaanderen
hands maakte en Van Maurik na een
snel tikje van Roggeveen via de voet
van De Graaf inkogelde. Twee minu
ten later al 13 na een schot van
v.d. Bol waarbij Vlaanderen blunder
de en in de 34ste min. 14 door Rog
geveen, waarbij Vlaanderen opnieuw
de schuldige was.
In de tweede helft Joeg Roggeveen
na een gedeeltelijk onderschepte aan
val de stand naar 15 alvorens Grit
ter nh een doorbraak van Gouman
keeper v. Vianen beheerst passeerde:
I 25. Onvoldoende wegwerken van v.
i Effrink bood Roggeveen de kans op
26. waarbij Hammers zwak rea-
geerde en vervolgens maakte v. Mau-
I rik er 27 van. waarna de steeds
ruimte zoekende Francke na goed
werk van Gritter eerst Dorjee
omspeelde en vervolgens fraai' doel-
j puntte: 37.
I OPSTELLING bondsteam: Vlaan-
deren'Hammers; a Gouman, v. Ef
frink, v. Zijderveld en Smit; m Den
Rooyen. Diepeveen en De
Graaf'Schievink; v Frankcke'Qritter,
Kruisweg'Francke en Gritter/.Vedder.
HS: d v. Vianen; a Teske.
Olsthoorn, Verbrugsen en Dorjee; m
v.d. Bol en Valkenhoff; v Bolleboom,
v. Maurik, Roggeveen en Don.
i DEN HAAG De regering zal haar
toelatingsbeleid ten aanzien van
kunstmatige zoetstoffen niet wijzigen.
j Het directoraat-generaal voor de
I volksgezondheid heeft steeds op het
j standpunt gestaan dat de zoetstoffen
in de eerste plaats bestemd zijn voor
diabetici. Daarnaast mogen zij worden
verwerkt in enkele soorten bier en
j visconserven, aldus is van de zijde'
van de hoofdinspecteur voor de volks-
I gezondheid meegedeeld.
I Onderzoekingen hebben uitgewezen
dat men bij gebruik van vijftig milli-
I gram cijclamaat per kilo lichaamsge-
I wicht binnen veü'ge grenzen bMjft.
Dit komt neer op dertig cyclamat-
j tabletten per dag.
I Het gevaar is echter niet denkbeel-
dig, dat bij een ongecontroleerde ver-
j vanging van suiker door zoetstoffen
I in eet- en drinkwaren zelfs deze
grens overschreden wordt, waardoor
I er ongewenste nevenwerkingen zou-
j den kunnen optreden. Dit kan met
I name met jongeren het geval zijn.
Dat zijn in het minste geval diarree;
dit ongewenste verschijnsel behoedt
bij verdere opvoering van de doses
voor eventuele vergiftigingsverschijn-
I selen.
c
De geldmarkt is nog steeds krap.
Geldkringen verwachten hierin voor
de komende dagen zeker geen veran-
ACTIVA (in duizenden
guldens)
31/3
24/3
Goud
6.116,417
6.116.417
Vord. in goud enz
931.203
935.581
BuitenJ. betaalm,
232
Guldensvorder.
op buitenl.
14.726
13.587
Papier in disconto
24.086
32.086
Papier door
bank gekocht
1.457.300
1.457.300
Voorschotten en
beleningen
535.916
316.620
Nederl. munten 29.
13229.132
30.051
PASSIVA
Bankbiljetten
8.803.503
8.416.522
's Rilks schatkist
131.263
308.544
Banken in Nederl.
15.672
24.186
Andere ingezetenen
40.419
50.360
Banken in buitenl.
50.832
40.577
Andere niet-
ingezetenen
10.948
5.486
Saldi buitenl. geld
6.554
6.665
Totaal goud
en deviezen
6.994.000
6 975.000
waarvan convertlbel 931.425
935.813
Dekkingspercentage
77,78
79,65
ARNHEM Dc winst van de met
AKLI gelieerde American Enka Corp.
bedroeg over het eerste kwartaal van
dit jaar 5.199.000 dollar, wat dertig
procent meer Is dan over dezelfde
periode in 1968. De omzet bedroeg
56.4 miljoen dollar, tegen 52,5 miljoen
vorig jaar.
AMSTERDAM De winstontwik
keling bij de Nederlandsche Crediet-
bank is totnutoe in 1969 bevredigend
geweest. Dit werd gisteren op de
aandeelhoudersvergadering meege
deeld.
AMSTERDAM De NV Stoom
vaart-Maatschappij Oostzee zal de
aandeelhouders voorstellen over 1968
een dividend uit te keren van elf
procerk (in 1967 tien procent). Indien
(Van onze sociaal-economische
redactie)
AMSTERDAM Het is niet
waar, dat de vakbeweging het
maken van winst een onoirbare
bezigheid vindt. Zij is het tegen
deel van mening. Winst is nood
zakelijk vanuit meer dan één
overweging.
Met deze bewoordingen stelde
voorzitter Van Eibergen van het
CNV vandaag in de vergadering
van het Nederlandse Centrum
van Directeuren kort en zakelijk
het standpunt van de vakbewe
ging uiteen ten opzichte van de
kern van onze ondernemings
gewijze produktie: de winst. Dit
in tegenstelling tot het commu
nistische stelsel, waar het maken
van winst als onjuist wordt af
gewezen.
De heer Van Eibergen noemde het
dringend geboden, dat de onderne
mingen kunnen meegroeien met. de
revolutionair-technische ontwikke
lingen en beschikken over de midde
len om dit meegroeien mogelijk te
maken. Ook de CNV-voorzitter stond
op het standpunt, dat de werkgele
genheid en onze welvaartspositie
hierbij ten nauwste betrokken zijn.
de aandeelhouders hiermee akkoord
gaan. zal het interim-dividend wor
den bepaald op 29 procent (v.j. 26
procent).
AMSTERDAM De NV Stoom- j
boot-maatschappij Hillegersberg zal j
voorstellen het in 1968 uitgekeerde
interim-dividend van 26 procent (v.j.
24 procent) als enige uitkering over j
1968 te beschouwen.
Hij vond het vanzelfsprekend, dat
de beleggers aanspraak maken op
een redelijk rendement van hun be
leggingen. Daarnaast ziin er uit de
winst gelden nodig voor interne fi
nancieringen. zowel diepte- als
breedte-investeringen. De heer Van
Eibergen had geen enkel bezwaar te
gen win.stinhouding ten gunste van
interne financiering van de bedrij
ven. Deze financiële ..verzelfstandi
ging van de onderneming" vond hij
een juiste zaak.
Hij constateerde hierbij, dat on
danks de redelijke spaarquote in ons
land er een tekort bliift aan firanrie-
ringsmogelijkheden. waardoor de ren
tevoet op een hoog peil blijft.
Bezitsverhoudingen
Winst is geen luxe of onwelvoeglij
ke aangelegenheid, maar een nood
zaak Ier wille van de continuïteit
van de onderneming en daarmee van
de werkgelegenheid. Niet op alle pun
ten echter, bleek de heer Van Eiber
gen het eens met dc directeuren. Zijn
punt van kritiek betrof de Inkomens-
en bezitsverhoudingen in Nederland.
Groot bezwaar heeft de vakbeweging
tegen het eenzijdig toedelen van dc
overwinst aan één groep, namelijk de
aandeelhouders. Dc vakbeweging zal
niet rusten voor en aleer haar opvat
tingen in deze zijn verwezenlijkt.
Een andere belangrijke wens, die
nog niet in vervulling is gegaan, be
treft het spaarloon en de vermogens-
aanwasdeling. De CNV-voorzitter ge
loofde. dat in de toekomst niet te
ontkomen is aan een bijdrage van de
werknemers in de noodzakelijke in
vesteringsmiddelen van het bedrijfsle
ven. Het tegcnprvnmment. dat dit ge
dwongen snaren zou betekpnen. vond
de heer Van Eiberpen we'nig steek
houdend. De vakbeweging zal in de
toekomst streven naar meer investe-
rin"=m'd 'elen en meer rech'vaar hge
bezitsverhoudingen.
