Twee studentenpastores
uit jezuïetenorde gezet
Graham trekt
vooral jeugd
Een stukgelezen boekje
vanavond weer op tafel
yfxsp
Kerkeraad procedeert
zonder het te weten
Prijzen
Em woord voor vandaag
PROTEST
PATER
HERMANS
Uw probleem
is het
onze....
HOOFDPIJN?
fÜn!
WITTE KRUIS
Prof. Verdam:
recht komt
vaak achteraan
Prof. Augustijn
over functie
van belijdenis
Duitse kerken
kiezen nieuwe
presidenten
OVER DE UITTOCHT UIT EGYPTE
Paasadvertentie
Katholiek Leven
BEROEPINGSWERK
ra
T") Tt
T? 1T»
T""*' 7HÏ\n?S<
WOENSDAG 1 APRIL 196»
Deze lijdensweek staan we stil bij wat Christus niet deed.
Het derde „niet" vinden we in Marcus 15 23 „En zij gaven
Hem wijn met mirre gemengd, doch Hij nam die niet."
Gisteren schreef ïk dat kenmerkend voor de gemiddelde mens
is, dat hij zijn kruis niet wil dragen. Hij verzekert zich tegen
ongelukken en onspoed. Hij neemt medicijnen tegen pijn. Hij
verzet zich tegen de dood.
Wijn met mirre was in Christusdagen een verdovingsmid
del. Dit is de enige keer dat er iets van medelijden door
breekt bij de mensen die Christus naar Golgotha sleepten. En
dit medelijden uit zich dat ze Christus willen helpen om het
lijden iet of wat te ontlopen. Ze willen Christus laten doen,
wat zij zelf doen.
En Christus weigert. Hij drinkt niet. Hij vreest het kruis niet.
Hij heeft het kruis juist helemaal aanvaard. Hij heeft daar
mee het oordeel Gods over de zonde van de mensen aan
vaard. Hij erkent daarmee dat God rechtvaardig is.
Hier wordt Christus als het ware de nieuwe Adam. De eerste
mens was God ongehoorzaam en heeft in de loop der geschie
denis zich altijd verzet tegen de gevolgen. De nieuwe mens
is gehoorzaam en deelt in Gods recht.
We lezen vandaag: Mattheus 27 11-26.
Brieven «Jle niet rijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding la verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Hulp van loers. Een van onze ou
dere lezeressen zou graag in het be
zit komen van het boek Begeerten
des harten van J. L. F. de Liefde, dat
in 1904 is verschenen. Zij zoekt al
jaren bij de tweedehands boekhan
delaren. maar het is haar nog niet
gelukt. Is er wellicht iemand uit de
lezerskring die dit boek bezit en het
haar tegen vergoeding zou willen
afstaan?
Vraag: Wat betekent de naam Au-
gustinus?
Antwoord: Augustinus is de grote
kerkvader die in 430 na Christus
overleed. De naam is een bijvoeg
lijke vorm van de naam van keizer
Augustus (verhevene).
Vraag: Onlangs kocht ik een man
tel: de kraag en revers met bont.
Aan de mantel hing een kaartje met
het jpschrift: Gegarneerd met echt
Feh. Van welk dier is dit bont af
komstig?
Antwoord: Feh is een andere be
naming voor petit gris, een pelterij
van de huid van de Russische eek-
hooi n. Het is een „betere" bont
soort. -naar over de prijs valt moei
lijk ets te zeggen, daar er nog ver
schillende prijsklassen zijn. Het vel
kan uit de rug of uit de buik komen
en kan uit verschillende landen af
komstig zijn.
Vraag: Graag had ik een onpartij
dig oordeel over aardgas. Mijn
schoonvader heeft nogal last van
bronchitis. Is dat niet hinderlijk
met aardgas? Blijft het huis er
droog nij? Is kolenstook droger?
Antwoord: De totale verbrandings-
produk'en van aardgas bevatten
een 'ets hoger percentage aan water
damp dan bij kolenstook. Maar aan
gezien deze produkten in beide ge
vallen door de schoorsteen naar bui-
te worden gevoerd, beïnvloedt de
ze waterdamp het vochtgehalte van
de lucht in de kamer niet, mits de
afvoer in orde is.
Vraag: Mijn moeder is opgenomen
in een inrichting. Wij zijn in het
ziekenfonds. Moet ik het boekje van
de AOW afgeven aan dat huis, mo
gen ze dan de hele AOW van moe
der halen? We hebben een eigen
huis. Ik heb een pensioen.
Antwoord: De instantie die de ver
pleging van uw moeder betaalt,
heeft het recht de kosten voorzover
mogelijk op uw moeder te ver
halen, dus ook op haar AOW, zij
het dat de verpleegde recht heeft op
enig zakgeld. Uw eigen vermogen en
inkomen doen hierbij niet terzake
daar u niet behoeft bij te dragen in
de verpleegkosten.
Vraag: Een loontrekkende ont
vangt een aanslag in de inkomsten
belasting omdat hij nog inkomsten
heeft van eigen vermogen. De in
specteur slaat aan voor het bruto
loon minus pensioenpremie, en trekl
vervolgens 5 pet. verwervingskosten
af. Het gevolg is dat het inkomen
ƒ19,39 hoger is berekend, dan de
belastingplichtige het berekent, om
dat deze laatste 5 pet. aftrekt van
het bruto loon voor verwervingskos
ten. Het gevolg is dat de belasting
plichtige in een hogere belasting-
groep komt en ƒ44 meer belasting
moet betalen. Op het bezwaar
schrift antwoordde de inspecteur
dat de correctie terecht is aange
bracht.
Antwoord: De berekeningswijze
van de inspecteur is volgens de wet
juist. Dit berust op de omschrijving
van net begrip loon in de wet loon
belasting: aanspraken die op een
pensioenregeling berusten, alsook
verplichte bijdragen ingevolge een
pensioenreeeling. behoren niet tot
het loon. Het loon is dus zoveel
lager dan wat de belastingplichtige
in zijn aangifte heeft vermeld. De
uitspraak van de inspecteur is dus
juist, de overweging echter niet. De
overweging van de uitspraak be
hoort immers de motivering in te
houden. De opmerking dat de correc
tie terecht is aangebracht, is geen
motivering maar een conclusie.
Vraag: Hoe kun je lid worden van
de Bee-Gees fanclub?
Antwoord: Het adres is Smaragd-
horst 96, Den Haag.
Weg pijn
Want V
helpt
(en '.paan bovendien de maag)
K Poeders, tabletten, cachets.
slagformulieren ter ondertekening
voor te leggen.
Verwacht wordt, dat meer jezuïeten
aan het ontslag van de Amsterdamse
pastores konsekwenties zullen verbin
den ten aanzien van hun eigen positie
in de orde
Niet verwacht
Na het compromis, dat eind februari
tot stand kwam in het conflict tussen
bisschop Zwartkruis en de Amster-
AMSTERDAM Twee Am- damse pastores had men niet meer
sterdamse studentenpastores I verwacht, dat pater Arrupe een der-
- I ppliiVp clan 7011 rlnpri
Huub Oosterhuis en Ton van der
Stap zijn door de jezuïetengene-
raai pater Arrupe te Rome uit
de jezuïetenorde gezet.
Lno1i.lt no ann AAmvplf «lof liïi
besluit na een gesprek, dat hg
verleden week in Rome met de
twee pastores had. Zij hebben
hun ontslag geaccepteerd.
De provinciaal van de Nederlandse
jexuieten, pater J. Hermans, is het
met de beslissing van pater Arrupe
niet eens. Hij heeft geweigerd, om
Oosterhuis en Van der Stap de ont-
gelijke stap zou doen.
Begin februari hadden de pastores
Diakenenconferentie
Chr. Geref. Kerken
AMERSFOORT Woensdag 16
april zal in de Ichtuskerk, Groote
Haag, de jaarlijkse diakenenconferen
tie van de Christelijke Gereformeerde
Kerken worden gehouden. Men zal
zich deze dag speciaal bezighouden
met de vraag, wat de diaken nu nog
te doen heeft, nu er overal uitsteken
de sociale voorzieningen bestaan. Het
gesprek zal worden ingeleid door de
heer H. W. van de Brink uit Harder
wijk.
KORT GEDING GAAT NIET DOOR
(Van onze kerkredactie)
BLOEMEND AAL Zonder
dat hij het zelf wist, heeft de ker
keraad van de gereformeerde
kerk van Bloemendaal een kort
geding aangespannen tegen ds.
G. Toornvliet om hem te dwin
gen, de pastorie Vijverweg 16 te
ontruimen.
Door ons op de hoogte gebracht,
heeft de voorzitter van de kerkeraad
ds. D. J. Roos maatregelen genomen,
om het kort geding niet door te laten
gaan.
Op 20 februari ontving ds. Toorn
vliet een aangetekend schrijven van
de particuliere synode van
Noord-Holland, waarin hem verzocht
werd de pastorie te ontruimen, uiter
lijk op 31 maart. De particuliere sy
node huurde de woning namelijk van
de Bloemendaalse kerkeraad ten be
hoeve van ds. Toornvliet. Per 31
maart had de particuliere synode de
ze huurovereenkomst beëindigd.
De kerkeraad wil de pastorie, die
naast de kerk staat, afbreken in ver
band met nieuwbouwplannen, die
evenwel nog niet dringend zijn.
Problemen
Ds. Toornvliet wil wel uit het huis,
maar is er nog niet in geslaagd een
gelijkwaardige woning te vinden. Het
moet een groot huis zijn, waar hij de J ha" uur-
gelegenheid heeft zijn cursussen en
dergelijke te geven. Ook de financiën
vormen nog een onopgelost probleem.
Gistermorgen bevestigden ds.
Toornvliet en zijn advokaat mr. J.
van der Plas tegenover ons, dat de
kerkeraad een kort geding aan
gespannen had voor de president van
de rechtbank van Haarlem tegen
woensdag 16 april, 's middags om
half vier.
Ds. Roos ontkende dit echter
beslist. De kerkeraad had wel eens
juridisch advies ingewonnen en toen
vernomen, dat als ds. Toornvliet het
pand per 31 maart niet ontruimd zou
hebben, medio april eventueel een
kort geding mogelijk zou zijn. Maar
maandagavond had het moderamen
van de kerkeraad juist besloten, om
daartoe voorlopig niet over te gaan.
De advokaat van de kerkeraad, mr.
K. Heimig, verkeert voor enkele we
ken in het buitenland. Gealarmeerd
door onze informatie ging ds. Roos op
onderzoek uit. Hij ontdekte toen pas,
dat de advokaat in zijn voortvarend-
heid inderdaad deze zaak nog snel
voor zijn vakantie had afgehandeld,
I zonder er evenwel de kerkeraad van
in kennis te stellen.
Verheugd
Ds. Toornvliet toonde zich zeer
verheugd, toen wij hem het besluit
van het moderamen van de kerke
raad konden medelen. Hij vertelde
nog, dat zijn zendtijd voor radi
o-Luxemburg (met ingang vvan 4 mei
elke zondagavond) verdubbeld is tot
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De vier regerings
partijen hebben het minister Polak
van justitie gisteren in de Eerste
Kamer btf de behandeling van zijn
begroting niet erg lastig gemaakt.
Alleen prof. mr. P. J. Verdam (a.r.)
plaatste een kritische noot: hij kon
niet aan de indruk ontkomen dat het
recht nogal eens achteraan komt.
Dr. E. Brongersma (soc.) verweet
de minister en zijn departement een
„verdrinken in deskundigheid",
waardoor traagheid ontstaat bij het
afhandelen van wetsontwerpen.
Hij vond de minister geen vooruit
ziende blik hebben en pinde hem
vast op enkele uitspraken, die hij
voor zijn ministersschap heeft ge
daan en die volgens de socialistische
senator niet kloppen met zijn beleid
als minister.
De senator drong er bij de minister
op aan zo snel mogelijk met het
wetsontwerp over het stakingsrecht
te komen, vooral nu de Raad van
j State een steekje heeft laten vallen.
Is het waar dat dit college een ver
plichte arbitrage voorstaat? infor
meerde hij. Minister Polak kon, of
wilde, daar nog niets over zeggen,
wel dat het ontwerp voor 1 mei
wordt ingediend.
Mr. J. H. van Wijk (pac.-soc.) pleitte
weer eens voor een snellere procedu
re bij behandeling van verzoeken van
gewetensbezwaarden. Wanneer komt
er een eind aan die „martelgang"? De
minister was, evenals zijn collega
van defensie een maand geleden toe
zegde. bereid een nader onderzoek te
laten instellen-
Veel lof oogstte de minister met
het herziene eerste boek van het
Burgerlijk Wetboek. Aangedrongen
werd op snelle uitvoering van de
wet.
een brief uit Rome gekregen, waarin
pater Arrupe hun dreigement (vrije
opstelling buiten verantwoordelijkheid
van het bisdom, als er niet voor 1
maart een oplossing komt in de
kwestie-Jos Vrijburg) afkeurde als
een zaaien van tweedracht.
Pater J. van Kilsdonk is niet ont
slagen. Volgens „De Volkskrant" is
hij door een speciale gelofte juridisch
zo sterk aan de orde gebonden, dat
hij praktisch niet ka nworden ont
slagen.
Jos Vrijburg is in oktober al uit
de orde getreden, toen hij zijn ver
loving aankondigde.
De vijfde Amsterdamse studenten
pastor P. Dresen trok in het conflict
met bisschop Zwartkruis een andere I
lijn, dan zij ncollega's.
Ton van der Stap
UTRECHT Woensdag 9 en don
derdag 10 april wordt in het Jaar
beursgebouw de gereformeerde pre-
dikantenconfereniie gehouden.
Woensdagmiddag zal prof. dr. C.
Augustijn refereren over de functie
van de belijdenis in de tijd van de
Reformatie, 's Avonds houdt rabbijn
A. Soetendorp uit Den Haag een
causerie over „Jodendom en Israël
vandaag".
Donderdag refereren dr. A. Veerman
en prof. dr, J W. Schulte Nordholt
respectievelijk over „Politiek vanuit
de radicaliteit van het evangelie" en
„Martin Luther King en de identiteit
van de eemeente."
(Van onze kerkredactie)
FRANKFORT/BREMEN Twee
Duitse landskerken hebben verleden
week een nieuwe kerkpresident ge
kozen. Helmut Hild, een 47-jarige
predikant in Frankfort, wordt kerk
president van de Evangelische Kerk
van Hessen-Nassau. Heinz Hermann
Brauer, een 39-jarige rechter, krijgt
de leiding van de Evangelische Kerk
van Bremen.
Hild volgt proL Wolfgang Sucker
op, die in december overleed. Brauer
neemt de plaats in van dr. Arnold
Rutenberg (75), die na tien jaar dit
ambt bekleed te hebben met emeri
taat gaat.
Met de keuze van Brauer heeft de
synode van Breinen vastgehouden
aan haar traditie (als enige Duitse
landskerk), dat de kerkpresident geen
predikant is.
De synode van de Evangelische
Kerk van de Palts slaagde er niet in,
om een nieuwe kerkpresident te kie
zen. Na acht ronden had nog geen
der kandidaten de vereiste meerder
heid. De verkiezmg is uitgesteld tot
mei. De huidige kerkpresident, prof.
Theo Shaller, gaal 30 juni met eme
ritaat.
De synode van Württemberg komt
in juni bijeen om een opvolger te
kiezen voor bisschop dr. Erich Eiche-
le (65). Hij gaat in oktober met eme
ritaat.
Bijna 75 procent
in Melbourne
(Van onze kerkredactie)
MELBOURNE De evange-
isatiecampagne, die dr. Billy
Graham in Melbourne heeft ge
houden, zal in de annalen van
zijn organisatie geboekstaafd
b'gven als de campagne van de
jeugd. Nooit eerder ondervond
Graham tijdens zgn campagne
zo'n grote belangstelling van de
jongeren, als in deze Australische
stad.
In de campagnes, die aan die in
Melbourne voorafgingen, zoals in
Nieuw-Zeeland, was al meer dan de
helft van de mensen, die de samen
komsten bijwoonden, in de leef
tijdsgroep van 14 tot 24 jaar. Maar in
Melbourne vormde de jeugd bijna 75
procent van Billy Grahams gehoor.
Op de laatste dag waren er 85.000
mensen. Ze kwamen uit alle delen
van Australië met chartervliegtuigen,
300 bussen, treinen, trams en auto's.
In totaal werden de tien samen
komsten door 333.250 mensen be
zocht.
Twaalfduizend van hen gaven ge
hoor aan de oproep van de evangelist
om hun leven aan Christus toe te
wijden.
Eenmaal was er een incident, toen
twee studenten erin slaagden op het
veld van het stadion te komen. Zij
wilden protesteren tegen de oorlog in
Vietnam. Maar voordat zij hun span
doek hadden kunnen ontvouwen, wa
ren zij al door de politie over
meesterd.
Vrede
Van Melbourne is Billy Graham
ni-ur Zuidoost-Azië gegaan, om er
mee te helpen zoeken naar een vre
desformule, zoals hij tegen journa
listen zei. Hij wilde daarover verder
geen bijzonderheden geven, maar zei
wel, dat hij van plan was, van zijn
„kleine bijdrage" verslag uit te bren
gen aan zijn vriend, president Nixon.
De volgende campagne van Billy
Graham houdt hij van 13 tot 22 juni
in New York.
De NV Excelsior, fabrikant van
bouwblokken, schoorsteenblokken en
schoorsteenelementen in Scheemda,
gaat de produktie staken. De helft
van de veertig personeelsleden kan
elders te werk worden gesteld, de
overigen moeten uiterlijk 31 augustus
ander werk hebben, want dan is de
definitieve sluiting.
1
2
3
4
S
6
7
8
9
2
3
4
S
8
7
i
9
DEN HAAG De afwijzing door
de staatssecretaris van economische
zaken van een minimumbroodprijs is
voor de drie organisaties voor de in
dustriële bakkerij aanleiding geweest
een telegram te sturen aan de vaste
commissie voor de middenstand uit
de Tweede Kamer.
De organisaties menen, dat er spra
ke is van een steeds verder
voortschrijdende desastreuze afbraak
van het door de overheid zelf voor de
bakkerij redelijk geachte prijsniveau
en releveren „de recente stunt van
j Galeries Modernes. waarbij in di-
I verse grote steden wit brood wordt
aangeboden voor 55 cent."
(Vervolg van pag. 1)
In ieder geval rekent de vakbewe
ging erop, aldus de heer Van Eiber
gen. dat de overheid geen definitieve
beslissingen in het sociaal-econo
mische vlak neemt voor het jaar 1970
alvoren met het bedrijfsleven gespro
ken te hebben.
Vaststelling van rijksbegroting en
werkgroep Miljoenennota zal dus eerst dienen te
I „Katholiek Leven" heeft zich ter ge- geschieden na contact met het be-
I legenheid van Pasen opnieuw met drijfsleven. Minister Roolvink deed
een paginagrote advertentie in een i reeds eerder een toezegging in deze
aantal dagbladen gericht tot de Ne- richting.
derlandse roomskatholieken. Minister Dc Block (economische za-
Deze werkgroep bestaat voorname- ken) heeft gisteravond in een tv-uit-
SUSTEREN
Horizontaal: 1. Bestuurder - vlak
temaat 2. Eenmaal - bestelling. 3.
kleur - zwemvogel. 4. Lieden van
adel - meisjesnaam. 5. Onderricht -
gelogen kwaad. 6. Plaats in Oosten
rijk - bijwoord - boodschapper. 7.
Wortel - raapstelen. 8. eer - schraal -
lichaamsdeel. 9. Troefkaart
meisjesnaam - voedsel.
Verticaal: 1. voorschrift - niet
gesloten. 2. vroeger - eer. 3. Soort
van antilope - stengel. 4. Boom -
rampzalige toestand. 5. Interval van
negen tonen - vaartuig - oude reke
ning. 6. Lusje - plaats in Zwitserland.
7. Bloedhuis - doortochtgeld - water
in N. Brab. 8. Kippenloop - elke. 9.
Bijwoord - honingbij - voegwoord -
muzieknoot
OPLOSSING
Hor.: 1. karet, 4. Maris, 8. os, 10.
ka. 12. das, 15. emmer, 17. tenue, 19.
Ria. 20. Ede. 22. til, 23. emelt, 24. lam,
26. pel. 27. bes, 29. Isère. 30. inert, 31.
leg. 33. dg. 37. nr. 38. eerst. 39. kanon.
Vert.: 1. koper, 2. as, 3. en. 5. al, 6.
ik. 7. sabel. 9. ha, 11. oma, 12. drem
pel. 13. stellig. 14. ent, 16. midas, 18.
ui ver, 21. Dee. 24. linde. 25. met. 27.
bel. 28. stern, 32. es, 34. ge, 35. os, 36.
na, 37. no.
zending gezegd, dat het nieuwe prijs-
i indexcijfer „geen meevaller" is. Zo-
j als bekend heeft dc bewindsman tij
dens het recente prijzendebat in de
I Tweede Kamer verklaard, dat de prij
zen dit jaar in totaal wel eens 6 Vi
tot 7 procent zouden kunnen stijgen.
De toeneming van 0,7 procent moet
volgens het Centraal bureau voor de
j statistiek, hoofdzakelijk (0,5 pet.)
worden toegeschreven aan de klc-
dingprijzen. Hel indexcijfer voor kle
ding, dat van de uitverkoopmaand
januari ap februari met 3,3 procent
was opgelopen steeg thans verder
met 4,9 procent.
Hierbij wijst hel CBS erop, dat de
indexcijfers voor kleding van februa
ri en naart resp. 120,1 en 126
niet geheel vergelijkbaar zijn. De fe-
bruari-index heeft namelijk nog
uitsluitend oetrekking op het winter-
pakket, >rwijl m de maart-index hel
zomerpakket reeds gedeeltelijk is
verwerkt. Evenals in voorgaande ja
ren brengt deze gedeeltelijke pakket
wijziging bij de overgang van febru
ari op maart een stijging van 0,3 pro
cent van het totaalindexcijfer met
zich.
Binnen de sector voeding, waarvoor
het indexcijfer in maar 121,5 bedroeg
tegen *21,3 in februari, steeg het in-
dexcijfer voor aardappelen. Voor
Benoemd tot evang. voor geestel. groenten en fruit bleven de indexcij-
verzorging van schippers te Lobith: fers iagenoeg gelijk. Voor vlees en
lijk uit Limburgse priesters en ver
zet zich tegen vrijzinnige tendenzen
in de theologische ontwikkeling.
In deze advertentie wordt sterke
nadruk gelegd op Christus' lichame
lijke opstanding. „Met de werkelijk
heid van deze gebeurtenis staat of
valt het christendom (1 Kor. 15. 14) cn
de belijdenis ervan kan niet als tijd
gebonden worden opgevat of tot
eigen bedenksel worden herleid."
NED. HERV. KERK
Beroepen te Winterswijk: A. J.
Hollander te Gieten; te Nieuw-Ven-
nep/Abbenes: C. v. d. Bosch te Gor-
kum.
Aangenomen naar Velp: A. de
Leeuw te Kolderveen, die bedankte
voor Zaandam.
GEREF. KERKEN
Beroepen te IJmuiden: J. Jellema
te Blokzijl, die geen verdere beroepen
in overweging kan nemen.
(Van een onzer medewerkers)
AMSTERDAM Haar naam
Hagada betekent niet meer dan
verhaal, legende zo men wil.
Het is een klein boekje, dat maar
twee avonden per jaar wordt
gebruikt. Dit jaar is dat van
avond als het joodse paasfeest
begint, en morgenavond. Dat is
alles voor een heel jaar.
Het boekje is vrijwel onbekend
bij het grootste deel van de wereld
bevolking. Toch heeft hel
waarschijnlijk na dat andere joodse
boek de Bijbel de hoogste oplage
behaald Uit de zeventiende eeuw
zijn 38 uitgaven bekend, uit de acht
tiende 241, uit de negentiende 2177
en deze eeuw zal dat nog overtref
fen.
Het boekje bevat het verhaal van
de Uittocht uit Egypte, die gepaard
ging met de Wording van het joodse
volk. Het is het joodse volksboek bij
uitnemendheid geworden, al van de
vroegste tijden.
In het bijzonder in de Middel
eeuwen werden aan de Hagada, de
vertelling, tal van verhalen toege
voegd. In die tijd van ellende en
onderdrukking werd in de
paasnacht niet alleen de nadruk ge
legd op het verleden, hoe het joodse
volk uit de Egyptische slaverni'
werd verlost, maar werd ook herin
nerd aan eigen kommervol bestaar
en de gedwongen minderwaardior
positie, die men innam.
In de Hagada werden stukken op
genomen betreffende eigen verlos
sing de komst van de Messias, de
terugkeer naar Jeruzalem het
..volgend jaar in Jeruzalem".
fpT 'iy
ff Mi*
>.•-
W I 4 V*
I
mimf 1*1* 1 r*
-V' *7-
Liederen
J. Treffers, jeugdleider te Bolnes.
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.)
Beroepen te Kantens: kand.
Grutter te Enschede.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Nunspeet: H. C. v.
Ent te Katwijk a. Zee.
eieren werden prysstygingen gere
gistreerd. voor dranken een prijsda
ling.
Voorts werd voor schoeisel een
lichte «tijging waargenomen, terwijl
het indexcijfer voor rookartikelen
enigszins opliep doordat de laatste
voorraden teger oude (en goedkope-
I re) prijs lussen half februari en half
1 maart zijn uitverkocht.
Reeds uit Bijbel en talmoed blijkt
dat de paasnacht de speciale nacht
was van het verhaal. Maar in dc
Middeleeuwen werden er tal van
componenten aan toegevoegd, zodat
de Hagada een bijzonder boekje
werd. De vertelling wordt door lie
deren onderbroken.
Het zijn niet alleen liederen met
een universeel literair motief, als
het getallenlied Echad mi jodec
(Wie vertelt me, wat is één? Eén U
God. Hij, heel alleen) en het beken
de ritmisch gezongen Chad gadjt
(De God die hoog verheven troont'
maar ook het Adir hoe.
Het lied Adir hoe, waar'v
gesmeekt wordt om de herbouw var
de tempel, is waarschijnlijk he
oudst bewaard gebleven gedicht ir
het jiddisch: ..Almachtige God
herstel uw heilig oord. In onze da
gen wordt uw roep gehoord."
Om het verhaal en de liederen is
Ie Hagada het joodse volksboek bij
uitstek geworden. Het is meestal
letterlijk een stuk gelezen boekje.
Ook de beeldende kunstenaar heeft
zich het boek aangetrokken. In de
Hagada vond hij genoeg materiaal
noor inspiratie.
Deze illustraties zijn van groot
belang voor de joodse cultuur
geschiedenis, daar zij kleding en ge
woonten van de joden in verschil-
'ende landen aangeven. De
geïllustreerde Hagada is bewaard
-•ebleven vanaf de dertiende eeuw
Vanavond wordt de Hagada weer
it de kast gehaald. Dan zal ook
veer het lied Dajenoe (Het was on
•enoeg geweest) weerklinken.
Indien God ons uit Egypte hod
De Vogelkop-Hagada met
het lied Dajenoe (Het was ge
noeg geweest). Deze Hagada
(uit de dertiende eeuw) is cu
rieus om de illustraties.
Waarschijnlijk wilde de il
lustrator geen mensen uitbeel
den (tweede gebod?). In ieder
geval hebben alle mensen, die
hij tekende, vogelkoppen.
gevoerd, maar geen vonnis over zijn
bewoners had voltrokken. Dajenoe.
Indien God ons uit Egypte had
'rad voltrokken, maar niet over hun
goden. Dajenoe.
enzovoort tot:
Indien God ons in het land Israël
bad gevoerd, maar voor ons niet de
'•■itverkoren tempel had laten bou
wen. Dajenoe.
