Langdurig
.Grand Gala
was
Papoea's nu
al recht
op verzet
KWESTIE-IRIAN ZAAK
VAN NEGROÏDE RAS
Internationaal monetair
stelsel weer beproefd
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Tijdschrift kan geen
eerlijke strijd leveren
Violist David
Oistrach ziek
Jouwe terug van Afrikaanse reis:
Laat Gala
ZATERDAG 8 MAART 1969
A. Kamsteeg op
Jaarvergadering GPV
UTRECHT „Reeds nu heb-
- ben de Papoea's, maar zeker na
een grondig vervalste volksstem-
ming, het recht van verzet. Zij
zien zich namelijk gesteld tegen
over een macht die tiranniek
handelt, hen onderdrukt, over
last bezorgt en vrijheden en
rechten ontneemt."
Dit zei vanmorgen de heer X.
Kamsteeg tijdens de jaarvergadering
van het Gereformeerd Politiek Ver
bond in Utrecht. De heer Kamsteeg
is lid van de Centrale verbondsraad
van het GPV.
Voor Nederlanders, zo vervolgde hij,
hij, was dat in 1581 reden om de Acte
van afzwering ten opzichte van de
Spaanse vorst op te stellen. De Pa
poea's hebben het recht om in een
eigen overheid te voorzien, hoe ge
brekkig die ook zal kunnen func
tioneren. Een eventueel uit te roepen
regering in ballingschap moet dan
ook worden erkend.
Overigens achtte de heer Kamsteeg
zich niet bevoegd te beoordelen of
van dit recht gebruik moet worden
gemaakt. Wanneer totale afslachting
door Indonesische troepen dreigt
wordt de verantwoordelijkheid voor
het nemen van die werkelijke beslis
sing bijna ondraaglijk zwaar.
LICHTVAARDIG
De heer Kamsteeg reageerde hier
mee op de zijns inziens „pragma
tische uitlatingen" van onder meer
dr. Berghuis (a.r.), die volgens hem
heeft gezegd, dat als hij Papoea was,
hij voor Indonesië zou kiezen.
Deze uitspraak noemde de heer
Kamsteeg lichtvaardig omdat zij
geen rekening houdt met krachten op
lange termijn, zoals het nationalisme
onder de Papoea's, de geestelijke,
volkenkundige, economische en poli
tieke tegenstellingen met Indonesiërs,
en de steeds nauwere relatie die met
het eenmaal onafhankelijk geworden
oostelijk Nieuw-Guinea zal groeien.
De heer Kamsteeg was van oordeel
dat Nederland de rondetafelconferen
tie van 1949 en het Verdrag van New
York in 1962 heeft gesloten, niet om
met alle kracht te proberen ze na te
komen maar met het oog op andere
doeleinden: de vriendschap met In
donesië. Dit kan als een afglijden
van de rechts - tot de welvaarts
staat worden opgevat. Men zwicht bij i
voorbaat voor het recht van de
sterkstén.
GEZAMENLIJK
De heer Kamsteeg meende dat men
zich gezamenlijk met anderen moet
inzetten voor de Papoea's. Hij be
pleitte dat troepen van neutrale lan
den op West-Irian komen om de In
donesische druk op de bevolking op
te heffen. Hij drong ten slotte aan
op het onmiddellijke herstel van toe
gezegde vrijheden voor de Papoea's
en het toelaten van de internationale
pers op West-Irian om de werkelijke
mening van de bevolking te onder
zoeken.
(Van de kunst-redactie)
HAMBURG De Russische violist
David Oistrach heeft bronchitis en
heeft zich laten opnemen in een zie
kenhuis te Hamburg. Naar verluidt
zijn zijn concerten voor het
weekeinde in Hannover en Kassei af
gelast. Of de hierop aansluitende
tournee van Oistrach in Nederland
door kan gaan, zou pas later op de
dag beslist worden. Donderdag 13
maart zou de violist het vioolconcert
van Brahms spelen met het R. Ph. O.
in De Doelen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „Ik heb van
de Afrikaanse leiders concrete
toezeggingen voor steun gekre
gen in mijn pogingen de zaak
West-Nieuw-Guinea (West-
Irian) ter discussie te brengen
in de politieke commissie van
de VN. De kwestie West-Irian is
een zaak van het negroide ras
geworden."
Dit zei gistermiddag de voorzitter
van het Vrijheidscomité West-Papoea,
Nicolaas Jouwe. Hij was juist terug
gekeerd van een ruim zes weken du
rende reis langs een aantal hoofdste
den in West-, Centraal- en Oost-Afri-
ka.
De heer Jouwe wilde niet gedetail
leerd ingaan op de toegezegde steun
„in het belang van de zaak van mijn
volk". Hij zei ervan overtuigd te zijn,
dat vele Afrikaanse landen niet zul
len aarzelen dat te demonstreren
wanneer Indonesië het inderdaad
laat aankomen tot een verkrachting
van de rechten van het Papoea se
volk wat het in het akkoord van New
York verankerde zelfbeschik
kingsrecht betreft.
„Ik heb vanuit Addis Abeba (Ethi
opië) op alle negerleiders in Afrika
en elders in de wereld een dringend
beroep gedaan te voorkomen dat het
Papoea-volk door Indonesië zal wor
den gedwongen om door middel van
een karikaturale volksraadpleging
voor zijn eigen slavernij te kiezen",
aldus de heer Jouwe.
Kritiek
Hij leverde felle kritiek op Indone
sië. In Afrika zou men erg teleur
gesteld zijn over wat hij noemde de
terreurpolitiek van Indonesië. „Ter
wijl Indonesië de In Afrika opereren
de vrijheidsbewegingen met duizen
den dollars steunt", zo vervolgde
Jouwe, „voert dit land tegelijkertijd
een politiek van moord en onder
drukking ten aanzien van de ne
groïde bevolking van West-Nleuw-
Gulnea. Dat is een ongerijmde situa
tie, die vele Afrikaanse politici bitter
stemt".
De heer Jouwe kritiseerde ook fel
het hanteren van „moesjawarah" als
middel van overleg. „In de praktijk
hebben veel Indonesiërs, die niet tot
de Javaanse bevolkingsgroep behoren
(Sumatranen, Menadonezen e.a.) zich
tegen „moesjawarah" gekeerd, omdat
deze in feite neerkomt op een blijven
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Een „Grand Gala du Disque" dat een hoog
niveau haalde, bepaald te lang duurde en waarin presentator
Guus Oster gesecundeerd door zijn dochter Annemarie en
zangeres Willeke Alberti niet de hoogte bereikte als vorig
jaar Wim Sonneveld. Die stal toen de show. Guus Oster praat
te veel te lang met Edison-winnaar Wim lbo, zong met Anne
marie een ietwat flauw liedje en was ook in zijn conference
slechts een enkele maal leuk. Zijn beginpraatje over de geboor
te van een grammofoonplaat was zeer zeker aan de flauwe kant.
waard, die een eigen „opa"-Edison
kreeg). Een waardering voor uitste
kende platen of ander werk op hun
eigen muzikaal terrein.
Het platenfeest waarop zestien in
ternationale en twee nationale ar-
tiesten, groepen of orkesten optra
den, is weer achter de rug. De va
derlandse grammofoonplaten
maatschappijen hebben hun favorie
ten ten tonele mogen voeren. Kosten:
ongeveer vier ton...
Ditmaal een „Grand Gala'' zonder
rellen, ruzies of boze en weglopende
artiesten. Het platenfestijn van het
jaar, rond de uitreiking van Edisons
aan louter artiesten van eigen bo
dem. Zes waren het 'r. Erkenningen
voor Boudewijn de Groot (de sa
menspraak van Oster met Boude
wijn als sprekende pop was een van
de weinige aardige dingen), Martine
Bijl, Ann Borton, Wim lbo, Theo
Loevendie en het team van „Ja
zuster, nee zuster" (vertegenwoor
digd door Hetty Blok en Leen Jonge-
Martxile Bijl ontvangt op het Grand
Gala de Edison uit handen van
Guus Oster.
Hoogtepunten
Ook het negende „Grand Gala"
had z'n duidelijke hoogtepunten.
Dat waren de Israëlische zangeres
Rika Zarai met o.m. haar geweldige
lied over Jeruzalem, de Portugese
fado-zangeres Amalia Rodrigues, die
haar volksliederen vol en uit het
hart gegrepen bracht. Zij was een
van de weinigen die op het toneel
werd terug-geapplaudisseerd.
En natuurlijk Mireille Mathieu,
die van tevoren als de ster van de
avond was bestempeld en de rij
mocht sluiten. Haar in bijna alles
aan wijlen Edith Phiaf doen den
kende stem is gemaèkt voor het
Franse lied, zelfs voor een ver
franste versie van „Tulpen uit
Amsterdam", Mireille: een kleine
zangeres, maar in het vak een heel
grote.
Spul
Twee toppers ook in het soul-gen-
re. Als laatste nummer voor de pau
ze Gladys Knigt and The Pips, ko
mend uit Detroit, dezelfde stad in de
Verenigde Staten waar de Four
Tops vandaan komen. Die vier sta
len vorig jaar de show.
Opvallend, wild en brutaal tege
lijk zong Tina Turner haar
soul-songs, begeleid door de band
van haar man Ike en een „back
ground" krijgend van een hevig
meedeinend en -stampend vrouwe
lijk triootje. Vijf nummers van deze
groep was echter wel wat teveel van
het goede.
Miriam Makeba. echtgenote van
Stokeley Carmichael de Ameri
kaanse voorvechter voor rassenge-
lijkheid zong zich ook in de bete
re regionen van het platenfeest.
Hoog reikten ook Buck Owens
and The Buckaroos, giganten in de
immer populair blijvende country
and western-muziek. Bijna alle suc
cesnummers zij het verkort
kwamen eruit.
Pop
Dan was er de Engelse popgroep
The Moody Blues de enige van de
avond, een opmerkelijke zaak!
met indringende muziek en prima
zangwerk. De zigeunerfamilie Dimi-
trievitch, met de omvangrijke
..mamma", die in haar zang alles
legde wat ze had. En dat was niet
weinig. Hun optreden bleef echter
wat vlakjes. Verder het Ameri
kaanse zangtrio The Sandpipers,
met epn paar knappe songs.
Uit eigen land Martine Bijl met
drie liedjes, waarbij het indrukwek
kende „Het einde van de zesde dag"
en jazz-zangeres Ann Burton, die
met haar Edison eindelijk loon naar
dwingen van de minderheid door de
meerderheid totdat de eerste de
zienswijze van de laatste accepteert.
Hij hekelde ook de verklaring van
de Indonesische West-Irian-specialist
Soedjarwo Tjondronegoro, die stelde
dat het Papoeavolk niet rijp is voor
stemming. „Hij liegt of erkent, dat
Indonesië de Papoease bevolking
heeft beroofd van al diegenen die
wel hoofdelijk kunnen stemmen.
Wanneer we dit laatste niet aanne
men, dan bewijst Soedjarwo's leugen
de grote zwakte van Indonesië en
zijn angst, dat vrije verkiezingen te
gen Indonesië zullen uitvallen", zo
zei Jouwe.
Waarschuwing
„De uitlating van Soeharto over
„verraad" is voor mij het duidelijkste
bewijs, dat Indonesië alles zal doen
om de weg naar onze vrijheid te
blokkeren. De uitdrukking „verraad"
is niet alleen een dreiging tegen de
Papoea's, maar ook een dreigende
waarschuwing aan de wereld zich
niet te bemoeien met een „interne"
aangelegenheid van Indonesië", aldus
Jouwe.
De heer Jouwe kritiseerde voorts
de passieve houding van de Neder
landse regering in de kwestie. Hoe
wel Nederland volgens hem als ver
dragspartner niet verantwoordelijk is
voor de voorbereiding en de uitvoe
ring van verkiezingen, is het er wel
verantwoordelijk voor dat de verkie
zingen vrije verkiezingen behoren te
zijn.
Na de heer Jouwe sprak de heer Z.
Sawor, die vertelde een jaar in de
gevangenissen van de Indonesische
bezettingsmacht in West-Nieuw-Gui
nea te hebben gezeten. Hij wist naar
Australië te ontvluchten; van daaruit
ging hij naar Nederland. De heer Sa
wor. die landbouwambtenaar is (stu
deerde in Deventer tropische land
bouw), zei dat hij door de Indo
nesiërs gearresteerd werd op
beschuldiging van het i het bezit
hebben van wapens, de Nederlandse
en de Papoease vlag. De vlaggen had
hij inderdaad, maar de wapens niet
Mishandeld
Hij zei tijdens verhoren door de
Indonesiërs te zijn mishandeld. „De
Indonesiërs beschouwen zich als
overwinnaars", vertelde hij verder.
Gevangenen worden met geweerkol
ven, prikkeldraad of ijzerstaven
geslagen of achter een rijdende auto
gesleurd of onder water gedompeld",
zei Sawor. Mensen worden volgens
hem zonder vonn van proces terecht
gesteld. Hij heeft intussen een brief
aan de voorzitter van de commissie
buitenlandse zaken van de Tweede
Kamer gestuurd waarin hij dringend
verzoekt hem een hearing toe te
staan. Hij wil de commissie op de
hoogte brengen van zijn ervaringen
in zijn land.
„Schande aan de Chinese provocateurs". Deze kreet stond op een van de spandoeken, die meer dan 100.000 Rus
sen meedroegen tijdens een anti-hetoging voor de Chinese ambassade te Moskou. Zoals men weet hebben in
China miljoenen mensen al vele dagen aan anti-Russische demonstraties meegedaan.
Het heeft er veel schijn van,
dat we internationaal naar een
nieuwe valuta-crisis drijven, nu
in Frankrijk de sociale onrust
sterk is gestegen en de vrees voor
de frank tot een vlucht in het
goud en andere waarden heeft
geleid. De jongste disconto-ver
hogingen in Engeland, Zweden,
Canada en België wijzen op de
bestaande spanningen. Nu het
internationaal monetair stelsel
opnieuw aan een beproeving
wordt onderworpen, is het be
grijpelijk, dat de effectenbeurzen
niet geanimeerd gestemd zijn.
In Frankrijk dreigt een nieuwe
krachtproef tussen generaal De Gaul
le en de vakbeweging. Nieuwe en ho
ge looneisen zijn ingediend, welke
voor de regering onaanvaardbaar
worden genoemd, zodat met het uit
breken van stakingen ernstig te reke
nen valt.
Het gevolg van deze verwikkelin
gen in Frankrijk was een vlucht uit
de Franse frank in goud en andere
deviezen, omdat men bang is voor
een devaluatie van genoemde valuta.
Naar verluidt is generaal De Gaulle
volstrekt gekant tegen een verlaging
van de wisselkoers en zou hij daar
voor alleen voelen, als internationaal
een monetaire herwaardering
plaatsvond, culminerend in een ver
hoging van de goudprijs, dus in een
devaluatie van de Amerikaanse dol
lar.
OmEWEPiST
Het is echter ernstig de vraag, of
president Nixon in dit stadium voor
een goudprijsverhoging zal voelen,
daar de economische situatie in zijn
land daarvoor hoegenaamd geen aan
leiding geeft. Sinds kort schijnt Ame
rika erin te slagen een meer even
wichtige betalingsbalans te bereiken
en de werkgelegenheid in de VS is
zodanig, dat een krachtige impuls,
welke van een goudprijsverhoging
zou kunnen uitgaan, zelfs ongewenst
zou zijn.
Toch kunnen we niet met zeker
heid zeggen, dat het nimmer tot een
wijziging in het internationaal mone
tair stelsel zal komen. In diverse lan
den we denken o.a. aan Frankrijk
en Engeland is het evenwicht
grondig verstoord, terwijl een land
als de Duitse Bondsrepubliek eerder
aan een te „sterke" valuta lijdt.
Overigens zullen we eerst maar
eens afwachten, hoe de nieuwe
krachtproef tussen de generaal en de
arbeiders in Frankrijk verloopt. Zal
De Gaulle de weg van de sterkste
weerstand blijven bewandelen, of zal
hij overstag gaan voor de looneisen
en tot devaluatie van de munt over
gaan?
Het zal overigens wel duidelijk
zijn, dat het Franse voorbeeld op
nieuw bewijst, hoe weinig de arbei
ders met loonsverhogingen opschie
ten, als de prijzen in een snel tempo
omhoog schieten. Een zeepbel, die
mooi lijkt, maar uit elkaar spat. Wil
de men dit zich maar eens voor ge
zegd houden!
GEVOELIG
Dat de effectenbeurzen gevoelig
bleken te zijn voor de monetaire cri
sis (als Frankrijk devalueert, blijft
het daarbij dan?), is wel te begrijpen.
Zou het eenmaal komen tot een gron
dige herziening van de wisselkoersen
internationaal, dan zou dat ook
meebrengen de noodzaak voor de
landen om intern orde op zaken te
stellen. Als „het huishoudboekje", de
betalingsbalans, fundamenteel in de
war blijft en men voortgaat de munt
waarde te ondermijnen, dan is de
bedoelde herziening slechts een „sta
tion" aan een spoorweg, waarover de
inflatietrein verder snelt.
Maakt men definitief een einde aan
de „gaten" in de betalingsbalans, dan
moet men intern offers brengen en
Ike en lna Turner tijdens een pers
conferentie tgv het Grand Gala.
werken kreeg. Ze zong o.m. „I can
give you anything but love".
Weinig indruk liet de Engelse
groep The Pentangle achter met
haar „verpopte" folksongs. Hetzelfde
geldt in min of meerdere mate voor
Peggy March met haar Duitse mee
zingers en de showband van James
Last: prima spel. maar geen
uitschieter voor een „Grand Gala".
Feest
En toen kwam na het feest nog
een feest. In de ruimten van het
congrescentrum Rai speelden her en
der bands, popgroepen, trio's, kwin
tetten, wat niet al. Voor de vele
danslustigen op het platenbal. Het
ging door tot ver in de kleine uur
tjes...
ZEIST De selectiegroep voor het
Ned. amateurelftal bestaat uit de vol
gende achttien spelers. Gritter (ACV),
Mel (DCG), Kiel, Schinkel (beiden Go
Ahead Kampen), Van Londen (De
Graafschap), Westland (Huizen), Del-
motte (Middelburg), Tip, Te Velthuis
(beiden SC Enschede), Holl, Leget,
Plezier (allen UVS), Posthumus
(VVOG), Hoek, De Vries, Janne de
Wit (ZVV), Van der Giesen (Zwart
Wit) en Kiburg (Rheden).
AMSTERDAM De Geïllus
treerde Pers N.V. is merkbaar
ontevreden over de oneerlijke
concurrentie met radio- en tele
visiebladen. Zij constateert de
laatste tijd steeds meer en meer
een koppeling van het lidmaat
schap van een omroepvereniging
aan het abonnement op haar pro
grammablad.
„De programmatische wedijver op
ideële gronden is vervangen door
een tijdschriftconcurrentie met com
merciële middelen", schrijft men aan
de vaste commissie van de Tweede
Kamer voor cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk
Het Nipo heeft voor de
Geïllustreerde Pers onderzocht dat er
inderdaad vertekeningen optreden
van de wezenlijke aanhang van de
omroepverenigingen. Deze verteke
ning maakt het omroepbestel op de
duur tot een farce. Bemerkt werd dat
de ondervraagden maar al te vaak
een omroep kiezen om het program
mablad, terwijl de interesse vaak ge
richt is op een andere omroepvereni-
ging.
„Wild?
De koppeling '.idmaatschap abon
nement voert naar de mening van de
Geïllustreerde Pers ook tot een ex-
ploitatiepolitiek die de programma
bladen tot een „wild" element op de
tijdschriftenmarkt maakt.
Tegen de concurrentiestrijd tussen
de omroepbladen en tijdschriften valt
weinig te doen omda' de omroep met
haar zendtijd tot gratis reclame ma
ken kan overgaan. De professionele
tijdschriftenpers wordt zodoende ge
dwongen een fusie aar, te gaan om
zich van een piaats te verzekeren
binnen het omroepbestel. Men staat
dus ontkoppeling voor van omroep
vereniging en abonnement op pro
grammablad.
kan men niet meer „buiten zijn
boekje" gaan. Hoe zou de internatio
nale economie zich dan gedragen?
Zou er dan een ineenstorting van de
opgeblazen economie komen, of zou
geen enkele regering zich dit gevaar
kunnen veroorloven in onze tijd?
Het zijn allemaal vragen, waarop
zo meteen geen antwoord is te geven.
Maar het is wel begrijpelijk, dat de
effectenbeurzen „de pas inhielden"
en deze week kalm aan deden.
De hoge rente internationaal is een
barrière tegen een belangrijke her
vatting van de beurshausse en eerst
zal er enige ontspanning moeten in
treden behoudens calamiteiten
alvorens het algemeeh koerspeil de
hoogte kan ingaan.
AMSTERDAM
Op de Amsterdamse beurs heeft
men het deze week ook kalm aan
gedaan en het koerspeil was meer in
benedenwaartse richting gekeerd.
Philips liep terug van 172 tot
168.40, Unilever van 123.60 tot
ƒ120.60, maar AKU en Hoogovens,
zowel als het hoofdfonds, Kon. Olie
wisten zich vrij aardig te handhaven.
KLM, welk fonds op de beurs in
Frankfurt zal worden genoteerd, ver
loor ƒ7, terwijl Kon. Zout-Organon
zich per saldo kon handhaven op
omstreeks 194.50, mede dank zij het
bericht, dat Duyvis door genoemd
concern zal worden overgenomen. De
actie-radius van het Zout-Orga-
non-concern breidt zich al verder uit.
Opmerkelijk was de koersval van
Bergoss Tapijtfabriek na de aankon
diging, dat het dividend van 18 tot 20
pet zal worden verhoogd. De koers
viel gisteren van 680 op 650 pet.
Blijkbaar hadden sommigen een gro
tere uitkering (eventueel in agio-aan-
delen) verwacht. Het resultaat van de
onderneming in het afgelopen boek
jaar was overigens prachtig met een
winststijging van 70 procent.
Meelfabrieken (Meneba) is met het
jaarverslag verschenen en een divi
dendverlaging van 17 op 10 procent.
Deze verlaging was reeds eerder aan
gekondigd en vormde als zodanig
geen verrassing. De activa van de
onderneming worden nu op vervan
gingsbasis gewaardeerd. De netto
winst bedroeg 3.5 miljoen tegen
ƒ3.2 milj. v.j., terwijl het bestuur een
verbetering van de rentabiliteit ver
wacht te bereiken. Onder deze
omstandigheden was er voor de
beurs geen aanleiding om de
beurskoers lager te stellen voor de
cert, van aandelen (200 pet.).
Nog een fusie is deze week te mel
den, nl van de Kondor Aanneming»
Mij en het Ingenieursbureau voor
Bouwnijverheid, beide aandelen,
welke officieel ter beurze genoteerd
worden. Gisteren werd geen notering
in de betrokken aandelen gemaakt.
Wie de ster van het Grand Gala
du Disque Populaire, Mireille Mat-
thie, igsteravond wilde zien op het
scherm, moest geduld hebben tot
kwart voor een, want het program
ma liep zoals gebruikelijk ruim
schoots uit de hand.
Men nam er de tijd voor: Seth
Gaaikema had lange conference
teksten geschreven voor Guus Oster
en aardige samenspraken voor hem,
zijn assistentes Willeke Alberti en
dochter Annemarie en de Nederland
se artiesten die hun Edisons in ont
vangst kwamen nemen. Ook had hij
voor een aantal extra liedjes ge
zorgd en dat alles deed het program
ma steeds meer uitdijen.
Maar kijkers die de lichte muze
een goed hart toedragen, konden zich
heerlijk amuseren bij de grootst mo
gelijke afwisseling. Gelukkig maakte
regisseur Jef Groot niet al te veel
camera-vuurwerk, want dat zou bij
zo'n lange zit vermoeiend voor het
oog zijn geweest. Wel slaagde hij er
bekwaam in, het statistische aan de
show-op een-podium te ontnemen
door gevarieerde plaatsing van de
artiesten en ruime cornerawisseling.
De nilzending mocht te lang zijn,
zij was het aankijken en het beluis
teren meer dan waurd, al zullen
niet alle nummers elk kijker3hart
hebben verrukt. Mireille's charmant
optreden vormde een stralend sluit
stuk.
