R.K. Kerk verliest
rooms' karakter
Voor
hetzelfde
geld
Een belijden zonder de
bekende woorden
Monniken op Athos
tn
1.75
CAFÉ CFÈME
Puzzelboek
Een woord voor vandaag
Biecht uit biechtstoel
Weg met kathedralen
Uw probleem
is het
onze....
Ds. Veltman
breekt met
kerkeraad
rookt u
20 geurige Café Crème
sigaartjes.
HENRI WINTERMANS
Papadopoulos erger dan Turkse sultans
VRIJDAG 7 MAART 1969
Als Petrus zijn belijdenis uitspreekt: „Gij zijt de Christus",
wordt hij volgens Mattheüs door Christus zalig gesproken.
Marcus evenwel zegt daarvan niets. Het enige wat Christus
zegt is, dat ze er niet over mogen spreken.
Waarom moeten ze er over zwijgen? Ik dacht dat er twee
redenen waren. De eerste is dat deze belijdenis in Israël
ernstige misverstanden kan opwekken. In Israël zou die
belijdenis betekenen: „Gij zijt de Messias." Dat wil zeggen:
„Gij zijt de komende koning." Maar al heel gauw zou deze
geloofsuitspraak verlaagd zijn tot een politieke uitspraak. Dat
wil Christus voorkomen.
De tweede reden is, dat de discipelen Christus wel kennen,
maar toch ook weer niet kennen. Ze belijden met de juiste
woorden, maar hun belijdenis heeft voor hen nog niet de
juiste betekenis. Ze beseffen nog niet, wat het betekent dat
Christus „de Christus" de Gezalfde is.
Zij weten dat Hij gezalfd is om Koning te zijn. Ze beseffen
niatj dat Hij gezalfd is om priester te zijndie Zichzelf als het
Lam Gods zal moeten offeren. Ze beseffen niet dat Hij ge
komen is om Zijn volgelingen te verlossen door Zelf hun lijden
op zich te nemen. De discipelen hebben de juiste belijdenis
maar begrijpen de betekenis er nog niet van.
We lezen vandaag: Mattheüs 1815-35.
(Door Jan J. van Capelleveen)
ROTTERDAM Als het pastoraal concilie in april de zojuist verschenen rapporten over he
dendaagse geloofsbeleving in grote lijnen aanvaardt, zullen protestanten ernstig moeten overwe
gen of het niet tijd wordt het woord Rooms in de naam van de Rooms Katholieke Kerk te laten
vervallen. De voorstellen in deze hedendaagse geloofsbelevenissen zijn beslist geen vormen van spe
cifiek roomse geloofsbeleving. Hier zijn er enkele:
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge-
helmhouding Is verzekerd, vragen
die niet onderling met elkaar tn
verband staan moeten ln afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Moet men de rente van de
Rijkspostspaarbank aangeven voor
de inkomstenbelasting? Is de inspec
teur gerechtigd bij spaarbanken op
gave te vragen van het saldo en de
rente? Houdt de belastingdienst re
kening met de ouderdomsaftrek?
Wij betalen reeds sinds 1962 in
komstenbelasting. We kregen nooit
een voorlopige aanslag, doch altijd
twee jaar later een definitieve. Zo
kregen wij de aanslag over 1966 be
gin 1968. Maar in 1968 kwam opeens
een voorlopige aanslag 1968. Een
maand later kwam een definitieve
aanslag over 1967. Dientengevolge
moesten we in 15 maanden aansla
gen betalen over drie jaren. Ik heb
de inspecteur voorgesteld de aansla
gen over 1967 en 1968 uit te smeren
over heel 1969, doch deze weigerde.
Antwoord: Ja. men moet de rente
van de Rijkspostspaarbank aange
ven. Hier heerst een wijdverbreid
misverstand. Wellicht is dit ontstaan
door de regelen, die gelden voor het
al dan niet opleggen van een
aanslag inkomstenbelasting aan
loontrekkenden. Wettelijk ls de
inspecteur gerechtigd bij spaarban
ken opgave te vragen van inleg en
rente.
De inspecteur is gerechtigd
maar niet verplicht een voorlopi
ge aanslag op te leggen. De be
lastingbetaler wordt geacht te weten
dat er een aanslag komt en daarte
gen te reserveren. In dergelijke ge
vallen kan men geen uitstel vragen.
Tot zoverre de strenge theorie.
In de praktijk komt van reserve
ring niet veel. Uw geval leent zich
voor een mondelinge bespreking.
Wij raden u aan een onderhoud te
vragen bij de ontvanger en alle
punten naar voren te brengen.
Tenslotte zijn er problemen
ontstaan doordat de fiscus zijn ge
dragslijn veranderd heeft.
De belastingdienst houdt rekening
met de ouderdomsaftrek. Deze
beïnvloedt niet het belastbaar inko
men, doch bewerkt in feite een la
ger belastingtatief.
(Van onze kerkredactie)
ZEIST In de gereformeerde
kerk (vrijgemaakt) van Zeist is
een breuk gekomen. Ds. H. Velt-
man heeft de gemeente opgeroe
pen, om de kerkeraad niet langer
te erkennen en te aanvaarden.
Vanavond^ zal onder zijn leiding
een gemeentevergadering wor
den gehouden.
Ds. Veltman voelt zich met name
bezwaard over de wijze, waarop in
de classis Utrecht, waartoe Zeist be
hoort, de kerken van Bilthoven (ds.
C. van Leeuwen) en Utrecht-Centrum
(ds. W. G. Visser) buiten classicaal
verband geplaatst zijn.
De directe aanleiding tot zijn stap
was het feit, dat verleden week een
diaken, het enige kerkeraadslid, die
aan de zijde van ds. Veltman stond,
schorsingswaardig werd verklaard.
Ds. Veltman verwacht, dat onge
veer de helft van de gemeente aan
zijn oproep gehoor zal geven. Er zal
I dan een nieuwe kerkeraad worden
j gekozen. Zondag zullen er diensten
I worden gehouden in de kerk van de
j Nederlandse Protestantenbond.
Ds. Veltman is 64 jaar. In 1932
werd hij predikant in Bruchterveld.
In 1935 ging hij naar Doornspijk en
in 1939 naar 's-Hertogenbosch. Daar
Een eerste grondgedachte is de noodzakelijke aanvaarding van de veel
vormigheid van de geloofsbeleving.
Aan de preek dient uiterste zorg besteed te worden.
De biecht moet verlost worden uit de benauwenis van de biechtstoel en
zjjn oorspronkelijke gemeenschapskarakter herkrijgen.
De kerkleden moeten in hun eigen woorden leren bidden voor hun eigen
behoeften, die van hun vrienden en die van de wereld.
De preek dient niet uitsluitend een individuele aangelegenheid te zijn van
de priester die uitdenkt wat hij zal gaan preken, maar het eindpunt van
een dialoog.
De mogelijkheden die in het algemene priesterschap der gelovigen zijn ge
geven moeten opnieuw worden uitgewerkt in een verscheidenheid van
functies, zowel als aanstellingswijzen: gewijden naast leken, gehuwden
naast origehuwden, full-timers naast part-timers.
In de voorbije honderd jaar heeft de kerk vooral haar geld gesloken in
gebouwen. Het is nu tijd het te besteden aan mensen.
T egenstellingen
Maar er zullen nog wel heel wat
woorden gesproken worden op de
volgende zitting van het pastoraal
concilie. Het is zelfs de vraag of de
drie dagen van negen tot elf april
voldoende tijd bieden voor een werke
lijk grondige bespreking. Want tegen
stellingen zullen ongetwijfeld open
baar worden. Leden van de commis
sies die de rapporten opstelden von
den zelf elkaar lang niet in alle op
zichten.
Het eerste rapport, getiteld „He
dendaagse geloofsbeleving" werd
zelfs door twee van de commissiele
den niet ondertekend „omdat wij er
het geloof van de kerk niet genoeg in
herkennen." Dat waren prof. dr. A.
H. Maltha, die tijdens de vorige zit
ting reeds liet blijken dat hij iedere
stap die ook maar enigszins afwijkt
van Rome betreurt. Het andere lid is
dr. P. den Ottolander.
Maar ook de andere leden van de
commissie waren lang niet gelukkig
met iedere uitspraak. Ze gaven
slechts in grote lijnen hun stem aan
het rapport.
Keuzemogelijkheid
j Een verhouding van elf tegen twee
doet vermoeden dat er toch wel een
grote mate van instemming is gevon-
den. Maar dan blijkt dat het rapport
ging hij in 1945 met de Vrijmaking
mee. Sinds 1949 staat hij in Zeist.
In het kerkverband is ds. Veltman
een vooraanstaande figuur. Hij was
assessor van de generale synode van
Delfshaven ln 1964, maar brak dit
werk af, toen hij met elf andere
synodeleden de synode verliet tijdens
de behandeling van de zaak-ds. Van
der Ziel.
Hij is secretaris van het college
van curatoren van de Theologische
Hogeschool. Deze functie heeft ds.
Veltman ook deze week neergelegd.
uiteindelijk twee volmaakt te
genstrijdige conclusies aan het conci
lie voorlegt.
Er wordt gezegd dat sommige le
den van de commissie de huidige
kerkelijke conclusie volmaakt nega
tief beoordelen. Zij willen dat het
concilie „liefdevol en geduldig, maar
ook duidelijk en ondubbelzinnig" de
gevaren zal aanwijzen. De mensen
die deze visie aanhangen menen dat
„de dogma's de onveranderlijke uit-
i drukkingen" zijn van de Schrift, dat
„paus en bisschoppen door de Heilige
Geest zijn aangesteld als rechters
van geloof."
Deze visie, zo wordt gezegd, bete
kent. dat het pastoraal concilie
uitspreekt dat de kerkelijke dogma's
uit het verleden voor de hedendaagse
gelovige hun volle betekenis en
waarde behouden; dat verscheiden
heid in geloven alleen toelaatbaar is,
voorzover deze betrekking heeft op
vragen, „waarop het kerkelijk leer
gezag geen bindende uitspraken heeft
gedaan."
Experimenten
Er zijn er ook die de huidige crisis
positief waarderen. Zij geloven dat
die noodzakelijk is om te komen tot
„een vernieuwde, actuele verkondi
ging." Zij biedt ook de mogelijkheid
„dat nieuwe vormen van geloofsex
pressie worden gevonden, die op ver
rassende wijze de betekenis van het
evangelie naar voren brengen."
Hun conclusie is dat een „gereser
veerde of waarschuwende houding"
in een geloofscrisis „pastoraal on
vruchtbaar en gevaarlijk" is. Daarom
is er meer dan ooit behoefte aan
„herders die vertrouwen hebben in
het geloof van hun kerk." Deze
mensen dringen aan op experimen
ten. opdat nieuwe vormen een kans
krijgen.
Vanuit deze sfeer wordt gezegd:
„Het pastoraal concilie is zelf profe
tisch in zijn optreden, wanneer het
niet met al te grote voorzichtigheid
alles bij het oude wil laten maar met
I vertrouwen zich solidair verklaart
met vele nieuwe tendensen en initia
tieven in de Nederlandse kerk."
Het is duidelijk welke weg de
meerderheid van de commissie uit
wil. Hoewel het concilie voor de keus
j gesteld wordt om te kiezen tussen
angst voor of vreugde over de crisis,
blijkt dat de voorstellen vrijwel
uitsluitend in de laatste mentaliteit
geworteld zijn.
(ware grootte
Fijne geselecteerde tabak, verwerkt tot
slanke, gave, geurige sigaartjes.
Café Crème, van Henri Wintermans.
Twintig van die geurige sigaartjes gaan er
in een elegant aanbied-blikje.
't Is maar hoe u uw rook-geld besteden wilt
PEKING Er zijn nog steeds an
ti-Russische betogingen in Peking.
Dit was gisteren voor de vierde dag.
Radio-Peking uitte donderdag de
beschuldiging dat een Russisch jour
nalist op Formosa is geweest voor de
aanbieding van een geheim plan te-
j gen China.
20 voor
KRUISWOORD-PUZZEL ZONDER
ZWART
(Door Jan J. van Capelleveen)
ROTTERDAM In een moderne rooms-katholieke belijdenis is
voor de paus geen plaats meer en is de institutionele kerk slechts
één van de ruimten waar God ontmoet wordt, en worden de sacra
menten niet genoemd. Deze moderne belijdenis is te vinden in het
rapport „hedendaagse geloofsbeleving", dat zojuist aan de leden van
het pastoraal concilie is aangeboden. Het zal in april worden be
sproken.
De monnikenstaat Athos
1 2 3 4 S 6 7 8 9
Horizontaal: 1. vogel - spil van een
wiel. 2. niet gesloten - enkele. 3.
meisjesnaam - sein. 4. stapel - droog
oven (ZN) - nauw. 5. lijkvaas - Euro
peaan - voorzetsel. 6. kleur - lans. 7.
voegwoord - stuk stof - maal. 8. slot
- meisjesnaam. 9. kan men op zitten -
deel van het jaar (afk) - stoomschip
(afk).
Verticaal: 1. Europeaan. 2. vuur
(Maleis) - palmboom - afkorting van
item. 3. latwerk - vlug - ontkenning
(Eng). 4. jongen - bergplaats. 5. on-
bep. voomaamw. - dorp in Limburg.
6. een zekere - hoogste punt - toilet
artikel. 7 niet harde slag - oude
lengtemaat - zwemvogel. 8. vertegen
woordiger - eenmaal. 9. vreemde
munt - jongensnaam - soort.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. store. 2. nevel. 3. meent. 4. toren,
5. esp, 6. t. 7. u. 8. Rus, 9. morel, 10.
gazet, 11. blijde, 12. kanon.
Vert. 13: „Overstuur zijn".
(Van een onzer verslaggeefsters)
DE BERG ATHOS De beide
abten, die de leiding hebben
van de monnikenstaat op de
Griekse berg Athos, hebben fel
geprotesteerd tegen maatregelen
van de Griekse regering, die hun
zelfstandigheid aantasten. De re
gering wil haar macht uitstrek
ken in een gebied, dat meer dan
duizend jaar door monniken
wordt geregeerd.
De berg Athos ligt op de punt van
een schiereiland in de Egeïsche Zee
Men kan er praktisch alleen per boot
komen, omdat er geen echte weg
naar toe is. Veel toeristen doen echter
de monnikenstaat aan. tenminste als
zij in het bezit zijn van een speciaal
paspoort, dat de heilige synode hen
heeft bezorgd.
De heilige synode is de regering
van Athos en is gevestigd in de
hoofdstad Karves. Overigens vrouwe
lijke toeristen doen er beter aan er
niet naar toe te gaan. ze worden niet
toegelaten op de berg Athos.
Tweeduizend monniken wonen in
kloosters, waarvan de oudste uit de
middeleeuwen stammen. Het zijn luk
raak tegen elkaar geplakte gebou
wen, die als hoge arendsnesten de
bewoners vroeger moesten verdedi
gen tegen Turkse invallen. De foto
bij dit artikel geeft een nogal geflat
teerd beeld.
De monniken, zijn voornamelijk af
komstig uit Griekenland en
Grieks-orthodox, maar er zijn er ook
nog, die voor de revolutie in 1917 uit
Rusland zijn gekomen of uit andere
landen. In het verleden waren er
bloeiende Russische kloosters
(Russisch orthodox) op de berg.
Dat is allemaal veranderd en de
tijd, dat er 15.000 monniken in deze
staat leefden, die alleen volgens god
delijke wetten wordt bestuurd, is ook
achter de rug.
Voor de 2000, die er nog over zijn
rest het kostbare onderhoud van de
middeleeuwse gebouwen, die veel
kunstschatten herbergen. Een andere
kostbare aangelegenheid is het gast
vrije onthaal, dat de Athos-bezoekers
bij de monniken krijgen. Daarbij
zeggen, deze mensen ook aan liefda
digheid te doen.
De beide abten sommen bo
venstaande zaken op als zij steun
zoeken bij de „hele christenheid". Zij
spreken hun verontwaardiging uit te
gen de Griekse regering. Deze heeft
twee weken geleden ineens afgekon
digd, dat ieder besluit van de monni
kenregering schriftelijk bij de gou
verneur moet worden ingediend, om
te worden gecensureerd en goed- of
afgekeurd te worden. Ook heeft de
gouverneur het recht om de schatka
mer, de relikwieën en de bibliothe
ken te controleren.
Dit gaat de monniken te ver en de
beide abten hebben verklaard, dat
Papadopoulos nog erger is dan de
vroegere sultans van Turkije. Noch
onder hen, noch onder de Byzantijnse
keizer hebben ze zo iets meegemaakt.
Van Athos is bekend, dat de tijd er
stil is blijven staan, dus geen won
der, dat beide abten een paar eeuwen
in de geschiedenis teruggrijpen...
Wie spreekt over vormen van ge
loofsbeleving moet ook stilstaan bij
de geloofsinhoud, zegt de commissie,
waarin onder andere de bekende pa
ter F. Haarsma, mevrouw drs. T. Go-
vaart-Halkes, en drs. D. Braun zaten,
maar ook de conservatieven, prof. dr.
A. H. Maltha en dr. J. P. den Otto
lander.
De commissie heeft echter geen
nieuwe geloofsbelijdenis opgesteld.
De titel van dit hoofdstuk luidt heel
voorzichtig: „Poging tot belijden." In
een slotalinea wordt meegedeeld:
..Voor enkelen" bevat ze een teweinig
aèn geloofsinhoud en zou ze bijvoor
beeld een formulering van aanhanke
lijkheid aan de paus moeten bevatten
(We horen prof. Maltha in die woor
den), voor de ander is ze teveel, niet
bescheiden genoeg."
De belijdenis is in vier grote pun
ten te verdelen. Zij handelt over God
de Vader die zich geopenbaard heeft,
Jezus Christus die de nieuwe mens
is, de Geest die verder reikt dan de
kerk en de toekomst van Gods Rijk.
OP WEG
De belijdenis is te lang om in hadt-
geheel te citeren. God heeft zich geo
penbaard, niet in het Nieuwe Testa
ment alleen, maar „daar waar God
de mens een naam gaf. hem tot
bestaan deed komen, waar Hij hem
aansprak, gemeenschap en verbond
met hem sloot, hem uit zijn tent lok
te en hem op zijn woord op weg deed
gaan naar een einder die altijd
wijkt."
Verder wordt gezegd: „Zijn woord
is kracht tot leven. Wij geloven in
een God die de komende is, die op
ons toe-komt, die onze toekomst is,
die de weg open laat en ruimte
schept, nooit afsluit."
Waar gesproken wordt over Jezus
Christus, wordt tevens gesproken
over de mens. Zo wordt gezegd: „De
menselijke mogelijkheden zijn einde
loos, maar het menselijk tekort, de on
macht uit onszelf te treden en op
weg te gaan, de gebrokenheid en de
geslotenheid ervaren we even sterk.
Deze kunnen slechts geheeld worden
als we willen luisteren naar het
Woord en als we ons in Christus met
God willen laten verzoenen."
MODEL
Even later wordt gezegd: „We kun
nen zelf slechts de door God bedoel
de mensen worden en we kunnen de
wereld alleen dan vermenselijken, in
zover we de oude mens in ons willen
begraven en in Jezus Christus herbo
ren willen worden, toegewend naar
de anderen. Het model daarvoor is
ons gegeven in Christus' kruisdood
en opstanding. We kunnen slechts
structuren heilzaam veranderen, als
we heilzaam zijn ten opzichte van
elkaar. We kunnen de aarde be
heersen en manipuleren, maar we
kunnen onszelf geen vrije mensen
maken, tenzij in die vrijheid waar
mee Christus ons vrijgemaakt heeft.
De kerk wordt omschreven als de
gemeenschap waarin het heil en de
heilsgeschiedenis ter sprake worden
gebracht, waarin we ons onze her
komst en toekomst steeds weer be
wust worden, waarin Gods daden
dankbaar worden herdacht en ge
vierd, zodat ze daarmee opnieuw tot
leven komen. Heel merkwaardig
wordt van die gedachte direct over
gesprongen op gebed en van gebed
op de daad voor de ander.
Het kenmerkende van deze belijde
nis is dat woorden uit andere belijde
nissen hier niet viorkomen. Verme
den zijn onder meer eeuwenoude be
grippen als drie-eenheid, gerechtig
heid, zonde en schuld. Er is een
naar mijn gevoel krampachtige po
ging gedaan om zo modern mogelijk
te spreken.
BONHOEFFER
De opstellers van deze belijdenis
zijn heel duidelijk meer geïnspireerd
door Bonhoeffer dan door de roomse
heiligen. De Duitse dominee, die door
Hitier werd vermoord, schreef eens:
„Christendom kan vandaag nog
slechts zijn: bidden en het doen van
gerechtigheid onder de mensen." Die
uitspraak wordt in dit belijden ver
der uitgewerkt. Het woord bidden"
is eigenlijk het enige bijbelse woord
dat in deze belijdenis is gebruikt.
Volgens sommige commissieleden
schoot dit belijden te kort, omdat er
geen woord werd gezegd over de
paus. Vele protestanten zullen klagen
dat er te weinig gezegd wordt over
het heil. De mens moet begraven
worden en in Jezus Christus herbo
ren worden. „Het model daarvoor is
ons gegeven in Christus' kruisdood
en opstanding."
Is dat voldoende? We kunnen
Christus niet letterlijk navolgen, om
dat wij wel kunnen sterven aan een
kruis maar niet kunnen opstaan uit
ccn graf. Maar dan is volgens dit
belijden wat Christus deed slechts
symbolisch voor ons. Dat is zeker
minder dan de reformatorische belij
denissen uitspreken.
Vergelijken we dit belijden met de
oude reformatorische belijdenissen
dan is deze erg beknopt. Alleen de
kernpunten worden aangeraakt. Dat
is misschien een voordeel. De Neder
landse Geloofsbelijdenis is erg uitge
breid. Maar tegelijkertijd is die in
taal hoewel nu ouderwets heel
wat natuurlijker dan deze.
Deze belijdenis herinnert me aan
een preek uit de vorige eeuw van ds.
Jan Carp. Hij preekte zonder één
woord te gebruiken waar de letter
„r" in voorkwam. Hier wordt beleden
zonder een „kerkelijk" woord te ge
bruiken door mensen die altijd de
tale Kanaans spreken. Daarvoor moe
ten heel veel, naar mijn gevoel te
veel, woorden gebruikt worden om te
weinig te zeggen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Utrecht: J. A. Poelman
te Terneuzen; te Windesheim (O.)
toez.: G. A. Zuidam te Nieuweroord;
te Tholen: G. C. Post te Giessendam.
Aangenomen naar Rekken (Gld.)
toez.: kand. A. A. v. d. Berg te
Utrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Werkendam: G. Oppe-
dijk te Delft.
Aangenomen naar Hengelo (O.)
geestel. verzorg, bejaardencentrum
Ten Anker: A. de Korte, em. Drcd.,
tij del. te Loenen a. d. Vecht.
CHRIST.- GEREF. KERKEN
Beroepen te Enschede-west: H. v. d.
Schaaf te Dordrecht-Zuid.
Bedankt voor Lutten a. d. Dedems-
vaart: D. J. Klein Onstenk te Siegerj-
woude-De Wilp.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Ntfkerk: A. Hoogerland
te Werkendam.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Vlaardingen: C. v. d.
Woestijne te Barneveld en voor Ermelo
a. d. Beek: J. Pannekoek te Jerneu-
