Kritieke ogenblikken voor
Apollo-9 op vijfde dag
Wie van de twee
isdevakkundigste
spaarder?
Toestand in Berlijn
aansporing tot actie
bi] treinwrak
Versterking
van NAVO
noodzaak
Alles hangt af van
eenzame waker
Astronauten van
Apollo verkouden
AMRO BANK
JamesDave
en Rusty
NIXON:
OFFERS
NIET
VERGEEFS
Vragen over
Ben Korsten
VLUCHT
UITGESTELD?
Recordverkoop
ruwe olie
9
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1
Getekende beelden van de te verrichten manoeuvres met de maantaxi. Links: de Apollo werpt de derde rakettrap met de LM erin af; midden: de
panelen, die de LM beschermden, worden verwyderd, terwyi de Apollo een halve slag omdraait: rechts: de Apollo koppelt met de neus vast aan de
LM. In deze LM (14 ton zwaar, zeven meter hoog en met uitgestrekte poten 6,3 meter breed) zullen McDivitt en Schweickart hangend aan riemen de eerste
bemande vlucht met dit toestel maken.
(Van onze ruimtevaartredacteur
KAAP KENNEDY De 36-jarige Amerikaanse luchtmacht
kolonel David R. Scott zal tijdens de tiendaagse ruimtereis met
Apollo-9 (start: morgenmiddag 5 uur Nederlandse tijd of even
tueel een of twee dagen later vanwege de verkoudheid van de be
manning) een verantwoordelijkheid dragen, die niemand hem
zal benijden.
Hij wordt de eenzame waker over de veiligheid van zijn twee
kameraden James A. Mc.Divitt (39) en Russell L. Schweickart
(33) als deze als eersten de maantaxi (Lunar Module) beproe
ven in een baan om de aarde.
Zou het 14 ton wegende vaartuig
niet goed functioneren, dan hangen
de levens van de astronauten geheel
af van de beslissingen, die Scott
neemt en van de wijze, waarop hij
een ingewikkelde redding uitvoert.
„Als wij gescheiden zijn", zei
McDivitt over de solo-vlucht van de
LM, „heeft Dave heel wat meer ver
antwoordelijkheid dan waarschijnlijk
ooit iemand eerder heeft gehad. Hij
moet in staat zijn elke kritieke situa
tie, die in zijn ruimteschip kan
ontstaan, te beoordelen en het risico
van zijn eigen leven in zijn pogingen
om ons te redden afwegen tegen het
zekere verlies van onze levens. Hij
wordt in een positie geplaatst, die
heel wat mensen hem beslist niet
zullen benijden..."
Deze moeilijke situatie doet zich
voor op de vijfde dag van de ruimte
reis. McDivitt en Schweickart zullen
dan door de verbindingstunnel tussen
de Apollo-cabine en de LM kruipen
en de maantaxi loskoppelen voor een
solo-vlucht, die hen tenslotte 160 km
van het moederschip zal brengen.
Tijdens deze vlucht zullen zij de
motor testen, die bij een maanreis
wordt gebruikt voor de landing op
het maanoppervlak. Daarna zullen zij
de stijgmotor in werking stellen om
hun voertuig weer naar de Apol
lo-cabine te sturen, waarin Scott een
zaam rondcirkelt.
Het onderste deel van de taxi
wordt daarbij gebruikt als lanceer-
platform en na gebruik afgestoten:
een compleet gesimuleerde opstijging
van de maan dus.
9 Programma
Voordat deze generale repetitie
wordt gehouden, zullen nog vele an
dere handelingen de drie astronauten
vrijwel constant druk bezig houden.
Wat zij allemaal te doen krijgen
blijkt uit het volgende schema:
De eerste dag zullen zij nadat
zij door de Saturnus-5 in een baan
tussen 202 en 208 km hoogte zijn
gebracht de Apollo-cabine loskop
pelen van de derde rakettrap (de
S4B), waarin zich de maantaxi be
vindt. Is de cabine eenmaal los, val
len de panelen om de taxi weg,
draait de Apollo een halve slag om
en koppelt met de neus vast aan de
LM. De derde trap wordt vervolgens
naar een baan om de zon gestuurd en
de astronauten ontsteken de Apol-
lo-motor (dezelfde, waarmee Apollo-8
veilig naar de aarde terugkeerde) en
komen daardoor in een baan tussen
210 en 243 km hoogte.
De tweede dag wordt de motor
weer aangezet, waardoor de baan
wordt gewijzigd in een ellips tussen
213 en 500 km hoogte.
De derde dag schakelen de astro
nauten vanuit de Apollo-cabine de
LM in, waardoor deze zich met
zuurstof vult. Dat kan doordat de
taxi niet alleen mechanisch maar ook
elektrisch gekoppeld is. McDivitt en
Schweickart kruipen dan door het
tunneltje naar binnen en controleren
drie uur lang de instrumenten van de
LM.
Klopt alles, dan laten zij 367 secon
den lang de motor branden, die voor
de afdaling moet zorgen en die de val
naar de maan in de toekomst zal
breken tot een zachte landing. De
twee mannen kruipen weer terug,
waarna de Apollo-9 in een cirkelvor
mige baan rond de aarde op 245 km
hoogte wordt gebracht.
0 Wandeling
Dc vierde dag gaan beide mannen
opnieuw de LM binnen. Schweickart
keert dan echter buitenom terug. Tij
dens deze wandeling neemt hij, ter
wijl hij met een nylonkoord contact
houdt met de combinatie, foto's, ver
zorgt tv-uitzendingen naar de aarde,
beproeft het ruimtepak, dat voor een
wandeling op de maan is ontworpen
en verzamelt de metalen plaatjes die
voor (Je start op de huid van de
Apollo zijn aangebracht om na te
gaan welke uitwerking de uitlaatgas
sen op de buitenkant van de cabine
hebben.
Tenslotte gaat hij door het luik de
stuurcabine binnen. Daarbij ontsnapt
veel lucht, maar de voorraad vloeiba
re zuurstof zorgt al gauw weer voor
aanvulling.
De vijfde dag wordt de LM losge
koppeld en volgen een aantal inge
wikkelde manoeuvres. De Apollo
schiet een raket af, waardoor de ca
bine voor en onder de LM komt te
vliegen. Hierdoor ontstaat een zgn.
„equiperlode-baan", wat betekent dat
de beide schepen aan het einde van
een omloop automatisch bij elkaar
terugkomen. Gaat er iets verkeerd
met de taxi, dan is zijn „lijfwacht"
binnen 90 minuten bij de hand. Gaat
alles goed dan wordt de onderlinge
afstand vergroot tot 160 km. Daarna
stuurt de taxi weer naar de Apollo.
Het voornaamste is dan achter de
rug.
De zesde tot en met de negende
dag doen de ruimtevaarders hetzelfde
als op een terugreis van de maan.
De tiende dag landen zij op 1600
km ten oosten van Kaap Kennedy,
zonder de maantaxi, die al eerder is
afgestoten omdat hij niet is voorzien
van een hitteschild, dat bescherming
De drie astronauten McDivitt, Scott en
Schweickart (van boven naar beneden).
Van dit team zijn McDivitt, commandant
van de maantaxi, en Scott, commandant
van de Apollo, ruimteveteranen.
McDivitt was in 1965 commandant van
de Gemini-4, waarmee hij vier dagen in
de ruimte bleef. Tijdens deze reis maakte
de later bij een brand in een Apollo om
het leven gekomen Edward White als
eerste Amerikaan een ruimtewandeling.
Scott vloot in 1966 samen met Neil
Armstrong de Gemini-8, waarmee hij ha
chelijke avonturen beleefde toen de cabine
plotseling begon rond te tollen (zestig
maal per minuut één slag). Door zijn koel
bloedig en snel optreden kon een ramp
nog maar net worden voorkomen.
Schweickart (vanwege zijn rode haar
„Rustv" genoemd) is de enige burger. Na
jaren bij de luchtmacht te hebben gevlo
gen trad hij als wetenschappelijk mede
werker in dienst van het Massachusetts
Institute of Technology. In 1963 werd hij
opgenomen In .het astronauten-team.
KAAP KENNEDY De Apol
lo-9 ruimtevlucht moet mogelijk
een of meer dagen worden uit
gesteld daar alle drie voor de
vlucht aangewezen astronauten
lijden aan lichte keelpijn en
neusverstopping. Dit heeft
de medische leider van het
Apollo-project, dokter Charles
Berry, gisteren meegedeeld.
Dr. Berry wilde de toestand van de
drie astronauten James McDivitt,
David Scott en Russel Schweickart
nog een dag aanzien, alvorens
toestemming te verlenen of te weige
ren voor de op morgen vastgestelde
lancering.
Veel drinken
Alle drie astronauten slikken mid
delen tegen verstopping. Ook is hun
aangeraden in het bemanningsver-
blijf te blijven en veel te drinken.
Het aftellen voor de start van de
tiendaagse ruimtereis is bijna het
eindstadium genaderd.
Hoewel technisch gezien alles tot
nog toe in orde is, willen de ruimte
vaartdeskundigen een herhaling
voorkomen van de moeilijkheden op
de reis rond Je maan van de Apol-
lo-7, toen astronaut Walter Schirra
kort na het vertrek een zware ver
koudheid bleek te hebben opgelopen
en zich de hele reis beroerd voelde,
terwijl ook de andere ruimtevaarders
in mindere mat* verkouden waren.
biedt tegen de hoge temperaturen in
de dampkring.
9 Nog vier
Deze 31ste bemande ruimtevlucht
(de 19de Amerikaanse) zal voorlopig
de laatste vlucht rond de aarde zijn.
Tot 1971 voeren de Amerikaanse be
mande vluchten uitsluitend naar de
maan.
Als alles volgens plan verloopt, ko
men er dit jaar nog vier: in mei zal
de LM van Apollo-10 de maan tot op
15 km naderen, in juli of augustus
volgt Apollo-11 met een landing en
later volgen dan nog de Apollo's 12
en 13, die eveneens een landing zul
len uitvoeren. Dit betekent, dat aan
het eind van dit jaar zes Amerikanen
op de maan geweest zullen zijn.
In 1970 worden dan nog eens twee
bemande maan vluchten ondernomen
met de Apollo's 14 en 15.
In 1971 worden de bemande vluch
ten rond de aarde hervat. Dan echter
in het kader van het programma
„Toepassingen Apollo". Men zal dan
ruimtestations als wetenschappelijke
werkplaatsen inrichten, die 28 tot 56
dagen blijven rondcirkelen.
Verder zijn" er nog vastomlijnde
plannen omdat men nog niet weet
hoeveel geld daarvoor nodig is. Voor
lopig is het Apollo-project de Ameri
kanen al duur genoeg. Hoe duur,
wordt duidelijk als men weet, dat de
bouw van één maantaxi (waarvan
Grumman Aircraft Engineering Cor
poration er vijftien maakt) bijna vijf
miljard gulden kost. En die taxi is
dan nog maar een heel klein onder
deel van het hele programma...
Natuurlijk spaar je.
Maar krijg je nou de hoogste rente?
Het is gek,
maar ik weet het werkelijk niet.
Man, bij de Amro Bank krijg ik zes en
een kwart procent. Je kan daar kiezen uit
vijf spaarmogelijkheden. Hoe langer je
je geld laat staan, hoe meer rente je krijgt.
Ze hebben ook een spaarrekening waarvan
je dagelijks geld kunt opnemen.
Daarop krijg je vier procent.
Ja, zo'n bank is handig. Je kunt er ook
geld lenen, en bijvoorbeeld je verzekeringen 1
regelen. Makkelijk hoor.
AMSTERDAM - ROTTERDAM BANK
(Vervolg van pagina 1)
Nixon herinnerde in zijn toe
spraak in West-Berlijn aan de
blokkade van twintig jaar gele
den en zei, bij zijn bezoek aan
„deze levenskrachtige stad" tot
de overtuiging te zijn gekomen
dat de destijds gebrachte offers
niet vergeefs waren.
De vraag waarvoor de wereld van
nu stond, was niet of de Amerikanen
de verplichting tot verdediging van
West-Berlijn zouden nakomen dat
wij dat doen hebben wij al bewezen.
De vraag was hoe de weg naar een
vreedzame oplossing van het probleem
van een gedeeld Duitsland kon wor
den gebaand.
„Als wij zeggen dat wij elke een
zijdige wijziging van de status quo
van Berlijn afwijzen, bedoelen we
Burgemeester Gouda?
DEN HAAG Het socialistische
Tweede-Kamerlid drs. Nederhorst
heeft minister Beernink vragen
gesteld naar aanleiding van berichten
over een benoeming van de heer B.
S. Korsten tot burgemeester van
Gouda.
Het Kamerlid vraagt of het juist is
dat de minister de heer Korsten heeft
gepolst voor deze functie, zoals de
heer Korsten zelf meedeelde. Drs.
Nederhorst dacht dat deze medede
ling op fantasie van de betrokkene
berustte, maar hij wil dit graag van
de minister horen.
UTRECHT Naar thans is gebleken is bij de brand maandagavond in een
trein bij Akkrum een zending radioactieve stoffen van het reactorcentrum te
Petten bestemd voor een therapeutisch instituut te Leeuwarden, verbrand.
Ter plaatse is een gering stralingsgevaar geconstateerd, waardoor constant
werken aldaar niet mogelijk is.
Het gevaar zal na een paar weken verminderd zijn. Het rijksinstituut voor
de volksgezondheid in Bilthoven heeft de raad gegeven voorlopig uit de
buurt van het treinwrak te blijven.
De afdeling voorlichting van de Nederlandse Spoorwegen verklaarde niet
eerder op de hoogte te zijn van de verbrande radio-isotopen. De gevaarlijke
lading bevond zich in het bagagedepot van de trein.
daarmee niet dat wij de status quo
als bevredigend zien verre van dat.
Met stilstand is niemand gebaat, de
Berlijnse bevolking het minst. Laten
wij afrekenen met de stereotiepe for
mulering van Berlijn als „provoca
tie", laten wij allen de toestand in
Berlijn zien als een aansporing tot
handelen.
MENTALITEIT
In het slot van zijn toespraak zei
Nixon: „In het verleden waren er tij
den dat Berlijn zich tegenover mach
tige krachten, die het dreigden te
overweldigen, moest handhaven.
Maar uw mentaliteit in deze tijden
van gevaar was u tot nut. Want zij
bewees allen die uw vernietiging wil
den, dat bedreigingen en dwang nooit
succes hebben.
Met uw geestkracht hebt u omstan
digheden geschapen, die te zijner tijd
een soort vastberadenheid mogelijk
maken aan de verdeling van deze
stad, dit land en dit continent".
In de verdeelde stad waar Nixon
vanmorgen aankwam na een dag in
Bonn te hebben vertoefd (zie elders
deze pagina) keek hij bij de Mo-
ritzplatz over de beruchte muur, ter
wijl hij later op de dag met burge
meester Schütz en enkele Berlijnse
senatoren confereerde. Aan het eind
van de middag vloog hij door naar
Rome.
Het bezoek van Nixon aan Berlijn
had vóór alles een .symbolische bete
kenis. Zoals president Kennedy, die
in 1963 bijna hetzelfde program volg
de, en toen de historische, overdrach
telijk bedoelde woorden sprak:: „Ik
ben een Berlljncr", wilde Nixon de
inwoners van West-Berlijn en ook dc
bevolking van de Bondsrepubliek dui
delijk maken dat de Verenigde Staten
hen nooit in de steek zuilen laten.
GESPREKKEN
In persoonlijke gesprekken zou
Nixon gisteren en vandaag de West-
duitse autoriteiten hebben verzekerd,
dat hij begrip heeft voor de nieuwe
crisis in Berlijn. Zo steunde hij gis
teren in Bonn kanselier Kiesinger wat
betreft het houden van presidentsver
kiezingen in deze zo eenzaam gelegen
vrije stad.
Vanmorgen was overigens nog
steeds niet bekend of de Oostduitse
autoriteiten een pasjesregeling had
den ontworpen in ruil voor het afge
lasten van deze provocerend opge
vatte verkiezingen.
Een demonstratieverbod, dat in
West-Berlijn was ingesteld, werd gis
teren door studentenorganisaties van
de vrile en'de technische universiteit
in een kort geding aangevochten. De
rechter besliste echter dat het verbod
grondwettelijk was, omdat het ver
leden bewezen had dat er in bepaalde
situaties gewelddaden konden wor
den uitgelokt.
De klagers gingen daarna in hoger
beroep, terwijl ze een oproep deden
aan „studenten en representanten van
de buitenparlementaire oppositie mor
genochtend op het Kurfürstendamm
te verschijnen, om zich nader te be
raden omtrent een actie tegen de aan
wezigheid van president Nixon in
Berlijn".
DEN HAAG De groei van de
ruwe olieproduktie en de verkoop
van aardolieprodukten in de wereld
is in 1968 groter geweest dan in enig
ander jaar na 1958. Het wereldver-
bruik nam met bijna 8 procent toe
(waarbij de communistische landen
niet zijn inbegrepen) en wel met 5,3
procent in de VS en 9,3 procent in de
andere landen.
In vergelijking met 1687 betekent
dit een groter verbruik van bijna 0,7
miljoen barrels (1 barrel is 158,99 li
ter) per dag in de VS en 1,8 miljoen
barrels per dag in de rest van de we
reld, aldus de Chevron groep van
maatschappijen.
De verwachting is dat de afzet van
olieprodukten in 1969 met ongeveer 3
procent zal toenemen in de Ver. Sta
ten en met 9 procent in de rest van
de wereld. De totale verwachte afzet-
vermeerdering van 6,5 procent in 1969
zal dan iets lager zijn dan de 7,7 pro
cent gemiddelde toename, die de laat
ste 5 jaren werd bereikt. In barrels
uitgedrukt zal deze omzet echter ho
ger zijn dan het gemiddelde over de
laatste 5 jrfar, aldus Chevron.
Gesprek Nixon
en Kiesinger
BONN President Nixon heeft
gisteren in Bonn tijdens zijn bespre
kingen met bondskanselier Kiesinger
nadrukkelijk gezegd dat versterking
van de NAVO noodzakelijk is. Even-
jetunie kunnen alleen dan met succes
jetunie kunnen alleen dan met succes
worden bekroond, als de NAVO haar
kracht handhaaft. Nixon verzekerde
de bondskanselier dat met de bond
genoten ruggespraak zou worden ge
pleegd bij een eventueel gesprek met
de Russen. Het doel van besprekin
gen met Moskou is volgens de presi
dent oorlogsgevaar te vermijden.
Nixon heeft in twee afzonderlijke
gesprekken met Kiesinger gesproken
over het Nabije Oosten, de betrek
kingen tussen Oost en West, monetai
re en handelsproblemen en het ver
drag tegen een verdere verspreiding
van kernwapens. Nixon acht het no
dig dat de Europese landen zich nau
wer aaneensluiten. Engeland zou deel
uit moeten maken van een Verenigd
Europa, de banden tussen Amerika en
zijn Europa-partners moeten nauwer
aangehaald worden. Dat laatste was
ook zijn voornaamste doel van zijn
bezoek.
Bij de gedachtenwisseling over in
ternationale monetaire zaken zei
Nixon dat het moment niet gunstig is
voor een monetaire topconferentie.
Nixon nodigde de bondsregering uit
een vertegenwoordiger naar
Washington te sturen voor bespre
kingen met zijn minister van finan
ciën, David Kennedy.
Kissinger sprak met Nixon ook
over de komende presidentsverkie
zingen in West-Berlijn. Zijn regering,
aldus de kanselier, zou met het hou
den van deze verkiezingen in
West-Berlijn geen vijandige of pro
vocerende bedoelingen hebben en
slechts van haar recht gebruik hebben
gemaakt. Het Amerikaanse staatshoofd
zei op zijn beurt dat hij met zijn be-
toek aan Berlijn zulke bedoelingen ook
niet heeft en ermee te kennen wil ge
ven dat Amerika achter Berlijn staat
Kiesinger wees indirect nog op het
feit dat de aanwezigheid van Ameri
kaanse troepen in West-Duitsland
noodzakelijk is. Hij doelde kennelijk
op plannen van Washington om de
Amerikaanse troepensterkte in de
bondsrepubliek te verminderen. West-
Duitsland is zich ervan bewust dat de
vrijheid van Duitsland en Europa niet
mogelijk is zonder de bescherming
van Amerika. Ook realiseert het
zich. dat het niet eeuwig op de „gro
te broer" kan steunen en een eigen
flinke bijdrage moet leveren, zei
Kiesinger.
