Afrikaanse projecten in, het
stadium van de bulldozer
SJALOOM BEPLEIT
VRIJE OPSTELLING
Gabon verzorgt 2000
Biafraanse kinderen
JAN FILIUS NA KOM OVER DE BRUG-REIS
Palachs dood
geen zelfmoord
65(Ü)00
Nederlanders
homofiel
Bedrij f ska pi la al
voor drukkerij
in Djakarta
Eeii woord voor vandaag
Nieuwe bezinning
op doelstelling
Wereldraad
LWF houdt vast
aan Brazilië
BIJNA120.000
PROTESTANTEN
IN POLEN
AK-weekend over
Nabije Oosten
Pater Weir in
ambt hersteld
BEROEPÏNGSWERK
Streekgemeenten
in Mijnstreek
Gentse bisschop
krijgt kritiek
ZATERDAG 1 FEBRUARI 1969
Hij bezocht projecten in Senegal,
Ghana, Kameroen en Kenia. Eigenlijk
had hij ook nog Kongo en Roeanda
willen bezoeken, maar doordat plotse
ling vliegvelden werden gesloten voor
bepaalde vluchten bleek dat onmoge
lijk. Doel van zijn reis was materiaal
te verzamelen om straks in Neder
land duidelijk te maken, wat er met
de 28 miljoen gulden gedaan wordt.
Filius heeft indertijd „De Strijd
kreet" van het Leger des Heils tot
een van de beste evangelisatiebladen
van ons land gemaakt. Hij is nu free
lance-journalist en heeft als pers
chef voor de actie Kom over de
Brug het contact onderhouden met
Op het plateau van Kenia, vlak
bU Eldoret duwt een bulldozer
de grond voor zich uit. Hij maakt
ruim baan voor de fundamenten
van het ziekenhuis, dat met Kom
over de Brug-geld gebouwd zal
worden. Daardoor zullen de wer
kers van de Gereformeerde Zen-
dingsbond hun medisch werk op
verantwoord niveau kunnen bren
gen. Overal in Afrika zag Jan
Filius hoe de bulldozers de grond
bouwrijp maakten voor de pro
jecten van Kom over de Brug.
Het geld van het vorige jaar is
hier in actie. Morgen wordt er
gevraagd om nieuw geld voor
nieuwe projecten.
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Jan Filius is net terug van een Kom over de
Brug-reis en staat al weer op het punt te vertrekken voor een
tweede. Hij heeft in Afrika de projecten bezocht die door deze
actie voor zending en werelddiakonaat z(jn gesteund en hoopt in
Azië eveneens materiaal te verzamelen over het werk dat daar ver
richt wordt. Zijn indruk is dat Afrika zich bevindt in het stadium
van de bulldozer.
de publiciteitsmedia. Hij is op het
ogenblik tevens perschef van de her
vormde zending. Het was zijn eerste
bezoek aan Afrika. Ik laat hem zelf
maar aan het woord:
Armoede
Opdat zij bidden voor het leven van de koning en zijn zonen
(Ezra 610).
Merkwaardig trekje in het decreet, waarin koning Darius
verlof geeft de tempelbouw te hervatten. Je zou haast zeggen:
daar komt in die oosterse potentaat de méns even om de hoek
kijken: bidt voor mij en voor mijn zonen. Darius is hier nog
aan het begin van zijn regering. Hij voelt, dat hij het zonder
gebed niet kan.
Richard Nixon staat nu niet direct als meelevend kerklid
bekend. Maar een van de eerste huisregels, die hij in het Witte
Huis heeft ingesteld, is dat er elke zondag een bidstond zal
worden gehouden. In de eerste, afgelopen zondag, preekte
Billy Graham.
Laten wij niet vertragen in het gebed voor de leiders der
wereld, voor Nixon en Kosygin (Paulus spoorde aan, om voor
keizer Nero te bidden!), voor Mao, de machthebbers in Nigeria
en Biafra, in Israël en de Arabische landen.
Wij bidden U Here, voor allen die in de wereld leiding geven
en gezag dragen. Wij belijden U vaak lichtvaardig te zijn in
onze kritiek en zo traag in begrip. Vervul hen met Uw wijs
heid, zodat hun leiding de gerechtigheid dient, de samenleving
beschermt en uitzicht biedt op de toekomst. En mogen wij
met nederigheid en vreugde onze verantwoordelijkheid dragen
voor onze naaste, zó dat Gij geëerd wordt. Amen.
Wij lezen vandaag 1 Kronieken 15 25—29; 16 1—6.
Wij lezen morgen 1 Kronieken 16 7—27.
„Ik weet niet hoe het met anderen
gaat," vertelde hij me. „maar ik werd
door Afrika overvallen. Ik moest
steeds maar denken: Zo, dit is nu
hun land, hun wereld en ik ben hier
maar passant."
„De armoede heeft een heel diepe
indruk op me gemaakt. Tussen ,de
armoede in de grote steden en op het
platteland is nogal verschil. In de gro
te steden kom je onder de indruk van
de afschuwelijke krotwijken en de
zeventig of tachtig procent werklo
zen. Je ziet honderden mannen en
jongens in groepjes bij elkaar staan
oraten. zonder dat ze iets te doen
hebben."
„Op het platteland krijg je nog een
beetje de indruk van het oude Afrika.
Als je bii voorbeeld bij ds. C. Bot
bent in Ghana, die het toezicht heeft
op veertig gemeenten, zie ie de men
sen in hun lemen hutten. Of ze bewer
ken dat hele kleine stukje land. dat
ze bezitten, dat nauwelijks genoeg op
levert om van te leven. Dan vraag je
je af: wat moet hier allemaal nog niet
gebeuren eer deze mensen een staat
van welzijn bereikt hebben en een
menswaardig leven leiden?"
„Na zo'n actie als Kom over de
Brug die zo goed geslaagd is ben je
dankbaar voor wat bereikt is. Maar
ais je dat dan allemaal ziet valt Iede
re vorm van zelfgenoegzaamheid van
je af."
Verliezen
„Dan ga je er ook iets van begrij
pen, hoe het komt dat veel mensen
die overzee gaan werken zich zo ver-
Hezen in dat ene kleine brokie werk,
waarvoor zij verantwoordelijk zijn.
Alsof dat alleen maar belangrijk is.
Als je alleen zou letten op de grote
structuren en op wat nog allemaal
moet gebeuren ga je er onderdoor en
zie je er geen gat meer in."
„Maar toch wordt dat gevoel weer
gecompenseerd, als je ziet wat dank
zij de actie overal gebeuren kan. Ik
was bijvoorbeeld in Ndoungé in Ka
meroen. Daar wordt een simpele am
bachtsschool gebouwd. Dat lijkt vrij
onbelangrijk. Maar dan moet je we
ten dat in een golf van leergierieheid
in dat land eigenlijk alleen aandacht
geschonken is aan het middelbaar on
derwijs. Er moest immers kader ko
men."
„Maar er werd te weinig nagedacht
over de vraag, wat dat kader zou
moeten doen. Het gevolg is dat velen
nu een wit boord dragen, maar werk
loos zijn. Dat witte boordenproleta-
riaat is een plaag voor het land. Ze
voelen zich in status te hoog voor een
eerlijke brok arbeid. Maar zo'n am
bachtsschool kan jongens afleveren,
waaraan het land echt behoefte heeft,
die hun handen uit de mouwen willen
steken".
Eenheid
„De theologische school van
Ndoungé verdwijnt. Dit wordt opgeno
men in de nieuwe school van Douala,
die gebouwd /wordt met geld van
Kom over de Brug. Aan die school
werken alle protestantse kerken mee.
Dat doet je toch wel even goed, dat
de actie daar toch ook weer een bij
drage levert voor de eenheid van de
kerk. Vergeet niet dat de meeste ver
enigingen van kerken tot stand kwa
men, omdat men begonnen was de
opleiding te combineren."
„Ik denk ook aan Kenia, waar een
voortreffelijk stuk werk wordt ver
richt door de Gereformeerde Zen-
dingsbond. Dank zij de Kom over de
Brug-injectie kan dit werk nu beter
geoutilleerd verricht worden. Er ko
men betere schoolgebouwen, een echt
ziekenhuis en een vormingscentrum.
als je dat ziet weet je: Hier is iets
aan de hand."
„Dat gevoel had ik ook, toen ik
Schweitzers ziekenhuis bezocht. Ik
weet dat er nog bij zijn leven al veel
kritiek was op zijn werk. Met name
niet-medisch geschoolden vroegen
smalend: Is dat nu een ziekenhuis?
Uit gesprekken bleek me, dat het
toch echt wel medisch op niveau
staat. Alleen is de inrichting totaal
verouderd."
„Dat wordt anders dank zij Kom
over de Brug. Dan kan het ook meer
gaan doen aan de opleiding van ver
plegers en verpleegsters. Zo krijgt dat
ziekenhuis een uitstraling. Het steekt
als het ware de rivier over en gaat
het hele land door."
„Tijdens mijn reis kregen
steeds meer punten uit de pro-
jectenlijst een gezicht. Ik zag dat
er iets gebeurde. Ziekenhuizen
werden beter uitgerust, trai
ningscentra kregen perspectief
door niqtywe gebouwen. Natuur
lijk was alles 'nog lang niet af.
Eigenlijk kun je zeggen dat in
Afrika de projecten van Kom
over de Brug in het teken ston
den van de bulldozer. Maar er
werd gewerkt met het geld dat
door Nederlandse christenen was
gegeven. En overal bleek hoe
dankbaar de bevolking was voor
deze hulp."
(Van onze kerkredactie)
LAUSANNE —De christelijke uit
geverij van Djakarta heeft ruim
180.000 gulden ontvangen als eerste
bedrijfskapitaal voor de nieuwe druk
kerij. Het geld werd toegekend door
het Wereldfonds voor Christelijke lec
tuur. De drukkerij zal nog meer ont
vangen, want in totaal is voor dit
doel ruim 270.000 gulden uitgetrok
ken.
De nieuwe drukkerij kon gebouwd
worden met financiële steun uit Ne
derland, onder andere uit de „Brood
voor het Hart-actie", die tevens geld
bijeenbracht voor het wereldfonds.
Om de drukkerij werkelijk rendabel
op te zetten, moest de organisatie kun
nen beschikken over voldoende be
drijfskapitaal.
Het besluit werd op de vergadering
in december genomen. Tevens werd
geld gevoteerd voor lectuurprojecten
in Kameroen, Tahiti, de eilanden van
de Stille Zuidzee, Oost-Irian en Cal
cutta.
Praagse theologen:
(Van onze kerkredactie)
PRAAG De dood van Jan
Palach is geen zelfmoord in de
gewone zin van het woord ge
weest, maar een daad van liefde,
die de meeste achting verdient,
al moet ze niet nagevolgd wor
den.
Dit zeggen hoogleraren en studen
ten van de protestantse theologische
Comenius-faculteit in Praag in een
gemeenschappelijke verklaring.
„Jan Palach dacht bij zijn zo
ernstig besluit aan het hele volk, dat
zoals hij in zijn afscheidsbrief zei
aan de rand van de vertwijfeling
stond. Hij sprak met zijn daad het
geweten van zijn volk en van de hele
wereld aan."
Zijn daad herinnert aan vele
christenen in de geschiedenis, die lie
ver de vrijwillige dood kozen, dan
om de prijs van de verloochening
van geestelijke en zedelijke waarden
slechts hun fysiek overleven veilig te
stellen. Toch kan men de daad van
Jan Palach niet aanbevelen als mid
del van de maatschappelijke strijd,
aldus de verklaring.
Brief aan studentenparochie
De stad Lagos, schrille tegen
stelling van krottenwijk en mo
derne flatgebouwen. In deze wijk
wonen de tachtig procent werk
lozen.
(Van onze kerkredactie)
ODIJK De Sjaloomgroep heeft
een Open Brief gericht aan de
Amsterdamse studentenparochie,
waarin zij deze met nadruk stimu
leert, voort te gaan op de weg naar
een „vrije opstelling" ten opzichte
van de kerkstructuren.
Naar zichzelf verwijzend, zegt Sja-
loom, dat een vrije opstelling (veel
betere uitdrukking dan „buitenspel
staan") juist heel vruchtbaar heeft ge
werkt.
„Juist omdat de sjaloomgroep
zich kerkordelij k „buitenspel"
TULSA (VS) Het uitvoerend co
mité van de Wereldraad van Kerken
heeft een commissie ingesteld, die
een structuurverandering van de We
reldraad gaat voorbereiden.
De assemblee van Uppsala sprak
zich vorig jaar uit voor een kritische
doorlichting van de organisatie en de
werkwijze van de Wereldraad, samen
met een nieuwe bezinning op de
doelstellingen.
De commissie telt twaalf man.
Voorzitter is de Amerikaanse metho
distische bisschop James Mathews.
Begin mei zal de commissie voor het
eerst bijeenkomen.
Het is de bedoeling, dat het cen
traal comité van de Wereldraad, dat
in augustus in Canterbury vergadert,
al een eerste rapport zal kunnen
bespreken.
(Van onze kerkredactie)
GENEVE Hoewel in Brazilië het
parlement naar huis gestuurd is, wil
de Lutherse Wereldfederatie daar
toch haar assemblee houden. De poli
tieke omwenteling heeft nog geen
wijziging gebracht in het plan om
van 14 tot 24 juli 1970 in Porte Ale-
gre te vergaderen.
Maar wel zal als eis gesteld wor
den, dat de afgevaardigden van de 78
ledenkerken en de 15 vrije gemeen
ten in 46 landen allen een visum zul
len krijgen om het land te bezoeken.
Bovendien zal de Braziliaanse re
gering volledige persvrijheid bin
nenslands en volledige vrijheid voor
de buitenlandse journalisten moeten
garanderen. Ieder zal in de vergade
ring moeten kunnen zeggen wat hij
wil.
Wel heeft de staf van de LWF in
Genève van het hoofdbestuur op
dracht gekiegen nauwkeurig de ont
wikkeling van de politieke situatie in
Brazilië te volgen. Zo nodig kan
alsnog beslist worden om de assem
blee naar een ander land te verhui
zen.
WARSCHAU Het aantal pro
testanten in Polen bedraagt volgens
de nieuwste gegevens 120.900.
De Lutherse Kerk is met ruim
97.000 leden de grootste. Verder vindt
men er de Verenigde Evangelie Kerk
(met een sterke inslag van de
pinksterbeweging), de Hervormde
Kerk, de Methodistenkerk en de Bap-
'istengemeente met samen ongeveer
11.000 leden.
Ongeveer 30.000 van de protestan
ten in Polen is Duitssprekend. Zij
zijn bijna allemaal luthers. Hun aan
tal neemt voortdurend af als gevolg
van emigratie naar puitsland.
plaatste kon er een andere, diepere
beleving van eenheid ontstaan. Zo
lang men de eigen kerkstructuur niet
ondergeschikt maakt aan evangelie
en wereldheil, moet er aan echte een
heid veel blijven mankeren. De dub
bele verabsolutering: kerk om de
kerk en oecumene om de oecumene
heeft tot vandaag een dubbele breuk
in stand gehouden: tussen christenen
van verschillende kerken onderling
en tussen christenen en niet christe
nen.
Geloofsverdieping
De eenheid die in de sjaloombewe-
ging werd beleefd heeft alle
waarschuwingen voor onverschillig
heid en geloofsverarming voor ons
gelogenstraft. Door de nieuwe di
mensies die ontstonden heeft ieder
van ons slechts geloofsverdieping
evaren."
„Niemand van ons heeft ervaren,
dat het contact met de mensen uit de
kerk van zijn of haar afkomst verlo
ren ging, omdat wij ons als groep
vrij opstelden. Integendeel, de
diensten die wij daardoor ook aan de
kerken konden verlenen waren in
dringender dan vroeger. Maar boven
dien kon onze zorg zich ook uitstrek
ken naar die mensen die door de
structuren van hun eigen kerk in de
steek werden gelaten", zo schrijft
Sjaloom.
DRIEBERGEN „Daagt er vrede
in het Midden-Oosten?" is het onder
werp van een AK-conferentie (actue
le onderwerpen, kritisch bekeken) die
wordt georganiseerd door Kerk en
Wereld te Driebergen op 8-9 februari.
Deskundigen zullen de standpunten
van Israël en de Arabieren kritisch
belichten. Ook wordt aandacht
besteed aan de rol van de grote mo
gendheden.
Kinderleiding is aanwezig, zodat
ook echtparen met kinderen kunnen
deelnemen. Voor inlichtingen en aan
melding wende men zich tot het con
ferentiesecretariaat van Kerk en We
reld, De Horst 1, Driebergen, tel.
(03438) 2241.
LONDEN Pater Paul Weir is
door de rooms-katholieke aartsbis
schop van Southwark in zijn ambt
hersteld.
Hij werd indertijd geschorst, om
dat hij zich in zijn preken uitsprak
tegen de pauselijke encycliek Huma-
nae Vtae. Weirs mening over de en
cycliek is ongewijzigd, maar hij heeft
beloofd, er in zijn preken over te
zullen zwijgen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Emmen (bgw. werkz.:
geest.verz. diaconessenhuis; toez.), J.
G. H. Eggink te Bolsward; te Wissen-
kerke, H. S. J. Kalf te Bennebroek.
Emeritaat verleend aan L. J. G. Vee-
nendaal te Zeddam.
GEREF. KERKEN
Benoemd tot bijstand in het pasto
raat te Hooggeveen 'geest.verz. bejaar
dencentrum Olden Kinholt), H. Scho
ling, em.pred. te Scharendijke.
Praeparatoir geëxamineerd. maar
i.v.m. stage nog niet beroepbaar kand.
J. P. Bos, Irenelaatl 10a. Harderwijk:
kand. L. Prinsen. Uilenstede 58, kamer
369. Amstelveen: kand. H. Rooze. Ro
zenstraat 431. Amsterdam: kand. Th.
Weerstra. Jan Lievensstraat 191, Am
sterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Kampen 'Gehoorzaalge-
meente) (accl.), J. Kok te Amersfoort-
Centrum.
Bedankt voor Hoogvliet-Spükenisse.
A. R. Bosman te Gees; voor Nagele
(NOP). Tj. Boersma te Assen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Borssele en te IJssel-
monde, kand. L. Blok te Zeist.
(Van een onzer verslaggeefsters)
STUTTGART De Duitse
rooms-katholieke organisatie Ca
ritas en de Duitse permanente
actie Brood voor de Wereld heb
ben het mogelijk gemaakt, dat
tweehonderd Biafraanse kinde
ren naar Gabon gebracht werden.
Dit betreft kinderen wiers gezond
heidstoestand zeer slecht is. In totaal
zijn er tegen de tweeduizend Biaf
raanse zieke kinderen naar het nabu
rige Gabon gebracht.
Dorpjes
Was het oorspronkelijk de bedoe
ling hen drie maanden te houden tot
ze enigszins aangesterkt zouden zijn,
gebleken is dat die tijd te kort ls. De
kinderen komen terecht in opvang
centra, maar men wil special dorp
jes voor hen bouwen.
Vijfentwintig van deze kinderen
zijn opgenomen in het Albert
Schweitzer-ziekenhuis in Gabon.
Oorspronkelijk zouden er daar meer
komen en zou daar een kinderdorp
worden gebouwd.
De regering van Gabon wil de kin
deren echter in en bij de hoofdstad
Libraville houden. Deze uitzending
van kinderen zal echter niet worden
(Van onze kerkredactie)
HEERLEN De twaalf hervormde
gemeenten in de Mijnstreek zullen
worden ondergebracht in drie streek
gemeenten.
Met ingang van 1 januari van dit
Jaar is de streekgemeente „Oude
Mijnstreek" ingesteld, waarin de drie
meest oostelijke gemeenten (Kerkra-
de-Oost en -West en Waubach-Nieu-
wenhagen) zijn samengebracht.
Vorming van streekgemeenten
bleek noodzakelijk, om uit de moei
lijkheden te komen, die het gevolg
zijn van de sluiting van de mijnen.
Gemeenteleden vonden elders werk.
subsidies vielen weg met als gevolg
groeiende financiële tekorten. Vijf
predikantsplaatsen zijn cl vacant,
terwijl een zesde vacature ophanden
ls.
Men bereidt nu een streekgemeente
„Mijnstreek-Midden" voor. Daarna
zal het westelijk deel bezien worden.
De Nederlandse Hervormde Kerk
kent verder momenteel nog maar
twee streekgemeenten: „Mar-
ne-Ambt" in het noorden van Gro
ningen en „Maas en Waal". In voor
bereiding is de streekgemeente „B°-
ten-Betuwe".
uitgebreid. Het is een groot probleem
om aan geld te komen voor levensbe
hoeften, medicijnen en scholen voor
hen.
TILBURG Ruim vijf procent
van de Nederlanders is homofiel. Dat
blijkt uit een nog niet gepubliceerd
rapport waarin de homofilie in ons
land wordt brstudeerd.
De studie is gemaakv door het Ne
derlands instituut voor sociaal sexuo-
logisch onderzoek te Zeist. Drs. D. C.
J. Peype van het ministerie van cul
tuur, recreatie en maatschappelijk
werk onthulde dit gisteren in Til
burg.
Van de 650.000 homofielen zijn er
80.000 tot 100.000 gehuwd. Dat betekent
dat in ons land zeker een miljoen
mensen'direct of indirect met de ho
mofilie te maken hebben, aldus drs.
Peype op een forumbijeenkomst in
de katholieke hogeschool te Tilburg.
•Hij stelde dat het niet langer aan
gaat met deze getallen voor ogen,
met te doen of de sociale realiteit
van de homofilie niet bestaat of te
verwaarlozen is. „De homofielen wil
len met hun gedragspatroon in onze
cultuur, in de samenleving, volwaar
dig meedoen. Dat zal die samenleving
open en eerlijk dienen te erken
nen", aldus de heer Peype.
Hij zag in de houding van sommige
groepen in de samenleving een dui
delijk begrip voor de positie van de
homofielen groeien. „Maar ik ben
toch niet al te optimistisch. Het hele
proces van norm en houdingsveran
dering ten aanzien van de homofilie
zal geruime tijd in beslag nemen
voordat het voltooid Is" zei hij nog.
Drie studiedagen
gerei, vrouiven
BAARN De Gereformeerde
Vrouwenbond hoopt drie studiedagen
te houden en wel op: 13 februari te
Breda, in hotel Cosmopolite. Stati
onsplein 4. op 20 februari te Leiden
in de Stadsgehoorzaal. Breestraat 60
en 27 februari te Zwolle, in Odeon.
Blijmarkt 25.
Het onderwerp op alle dagen is:
Veranderende moraal. Sprekers zijn
dr. B. Rietveld, gereformeerd predi
kant te Den Haag en C. A. van Wal
raven, arts te Overveen.
BRUSSEL Bisschop Van Pete-
ghem van Gent heeft in een open
brief ernstige kritiek gekregen van
ruim honderd gelovigen. De onderte
kenaars, voornamelijk leken van de
zogenaamde gezinsgroepen en een
aantal artsen en hoogleraren bekla
gen zich erover, dat „elke vernieu
wing grotendeels onmogelijk wordt
gemaakt en elke poging tot ernstige
binnenkerkelijke dialoog wordt afge
remd".
Aanleiding tot de brief, die in de
Vlaame rooms-katholieke kranten is
gepubliceerd, is een schrijven van de
bisschop over de encycliek Humanae
Vitae. Hij distancieert zich daarin
van het Belgisch episcopaat, dat vol
gens de briefschrijvers uitzicht bood
op aanvaarding van de persoonlijke
verantwoordelijkheid.
Het ziekenhuis van Albert
Schweitzer, dat nu zijn naam
draagt, gezien van de waterkant
af. Dagelijks landen hier de
kleine bootjes met zieken ver uit
het oerwoud. Dank zij Kom over
de Brug kan het instrumenta
rium geheel vernieuwd en de
operatiekamer gemoderniseerd
worden, zo zal het ziekenhuis
medisch weer geheel bij zijn.
