Oom Paul was
heer
Regering met KVP niet
voor altijd afwijzen
VOORU
FOKKER OP TOURNEE
MET FELLOWSHIP
POSTERS
Europaraad eens
over schorsing
van Griekenland
Meer open baai-
vervoer tijdens
carnavaldagen
9
VRIJDAG 31 JANUARI 1969
Joostina (vandaag 90) dronk koffie met president Kruger
„Paul Kruger was een gewone Hollandse jongen, hoor!
Hij pruimde en spuugde stiekempjes op het zeil van de
salon. Hij dronk geen borreltje; wel veel koffie. Maar hij
goot het altijd eerst op een schoteltje en dronk het dan zó
gespitste lippen
Hebt u hem ook verpleegd? „Welnee, die ouwe baas was
nooit ziek hoor!"
Mevrouw Joostina Hagendijk-Huisman vandaag 90
jaar geworden verzorgde wel gewonden op de slagvelden
van de boerenoorlog. Bijna 70 jaar geleden kwam ze als
„nurse" in dienst van dokter J. Kruger, neef van de grote
Oom Paul. Gisteren haalde ze herinneringen voor me op in
haar huisje in Rotterdam.
MEVROUW HAGENDIJK-HUISMAN
verpleegster in boerenoorlog
'9*
AOW'ers
Geachte heer Goudriaan,
In uw artikel over de zogenaamde
arme AOW'ers vergelijkt de heer
Steenbergen hen met inwoners van
onderontwikkelde gebieden. Maar
volgens mij is er dit verschil dat de
bewoners van onderontwikkelde ge
bieden honger lijden en mager zijn
als brandhout en de AOW'ers
meestal te dik zijn, zodat er dure
watermargarine gemaakt moet wor
den.
Ik betreur het dat uw krant zo'n
opstandig artikel, dat de ontevreden
heid nog aanmoedigt, opneemt. En
het dan minister Roolvink. nog moei
lijk maken ook! De heer Steenbergen
zou eerlijker zijn als hij ook brieven
verzamelde van AOW'ers. die God
dankbaar zijn voor de vele goede ga
ven, die ze zomaar voor niets ontvan
gen.
Gelukkig ken ik er heel wat: laatst
gaf een oud vrouwtje zelfs 100 gul
den voor haar kerk, dat ze had over
gehouden van haar AOW. Nu be
woonde ze maar een of twee kamers
met keuken, dus huur had ze niet
veel te betalen.
Ik vind het droevig dat de mensen
dikwijls zo ontevreden zijn. Zelf heb
ik altijd hard gewerkt, en ben ik zeer
zuinig geweest. Ik kan al bijna zes
jaar niet veel meer doen, maar ik
probeer ondanks pijn en vermoeid
heid nog wat te verdienen.
Met wat rente kom ik dan aan
hoogstens 3000 per jaar, en dan
moet daar nog 340 af aan premie en
belasting. Ik houd dus minder over
dan een AOW'er. Zulke lage inko
mens moesten vrijgesteld worden
van belasting en zo'n hoge premie.
Aan de kleine zelfstandigen en
spaarders zou wat meer aandacht
moeten worden geschonken. Zo gaat
de lust om te werken eraf. Ik vrees
dat we met al die sociale voorzienin
gen nog eens in grote armoede te
recht komen.
De heer Steenbergen zou nuttiger
werk doen de mensen op te sporen,
die zich ziek melden en het niet zijn.
of de bijstandstrekkers die er geen
recht op hebben.
Ik ben ervan overtuigd, dat u le
goeder trouw dit artikel hebt
geschreven, maar het past niet in De
Rotterdammer. Geloof me: met over-
JOOSTINA HAGENDIJK als
verpleegster in Zuid-Afrika
leg hoeft een AOW'er niets te kort te
komen. Bij ziekte is het natuurlijk
anders, maar gelukkig zijn er nog
kerken die hun behoeftigen bijstaan;
wat ook christelijke plicht is.
Met vriendelijke groeten en hoog
achting,
G. de BONTE. ROTTERDAM
Mevrouw V. cl. Oever
Geachte redactie,
Graag zou ik van u het adres ont
vangen van mevrouw Jeanette v.d.
Oever-Verhoeff, over wie omstreeks
Kerst werd geschreven in de rubriek
LS.
Hoogachtend.
E. NOTTING. OOLTGENSPLAAT.
Het adres van mevrouw Van de
Oever is: Zebrastraat 20. Rotter-
dam/Kral. Veer. Mevrouw Van dc Oe
ver heeft mij juist gisteren gevraagd
de lezers en lezeressen, die kleding
hebben gestuurd hartelijk te bedan
ken. Ze heeft zelf geen tijd en is
trouwens nu alweer enkele weken
ziek te schrijven.
Wel verzoekt ze de pakjes voldoen
de te frankeren. Het is voorgekomen
dat ze 13 port moest betalen.
De boerenoorlog: een herin
nering aan helden uit het rijk
van de mythe voor hen die, zo
als ik, de boeken van L. Pen
ning als schoolkind verslonden.
Zijn boeken De overwin
naars van Nooitgedacht, De rui
ters van Zuid-Afrika, De ver
kenner van Christiaan de Wet,
De leeuw van Modderspruit, De
held van Spionkop kwamen
tegemoet aan de jeugdige drang
tot heldenverering. Ze appelleer
den ook aan het verlangen naar
de romantiek van ruige, maar
eerlijke, breedgehoede mannen
op paarden.
Schandeschande
De generatie Nederlanders, die de
boerenoorlog (1899-1902) beleefde,
vocht al lezend1 mee tegen de imperi
alistische „rooineks". Ze collecteer
den ook voor de bedreigde boeren en
ze zongen: „Arme vrouw en kind'ren.
sleurd'n ze naar de moordenaarskam
pen henen; O, wat een schande,
schande voor Engeland."
Maar Joostina (toen 21) liet het
daar niet bij. Februari 1900 stapte ze
in Londen na met de Koningin
Emma te zijn overgestoken aan
boord van een schip van de White
Star Line. Door kennissen was ze in
aanraking gekomen met de fami'ip
Kruger. die haar als nurse van de
kinderen. - en assistente van dokter
Kruger, in dienst wilde nemen.
„Ik was zes weken op zee met 779
Engelse soldaten en officieren aan
boord. Ik kende geen Engels maar
wel Frans, zodat ik veel heb gepraat
met een officier, die Frans sprak. Er
was ook een Duitse dokter, en toen
ik zeeziek werd zei hij: Ik zal je wel
helpen met koffie en cognac."
Joostina sprak er schande van dat
Engeland het kleine Transvaal en
Oranje-Vrijstaat bevocht. De solda
ten antwoordden: ,.We willen niet,
we worden ook gestuurd."
Xivurten
Ze herinnert zich heel goed dat ze
in Kaapstad werd afgehaald met een
rijtuig bespannen met twee paarden.
..De knecht Jacob kwam me halen;
deftig hoor! En in Wijnberg, waar de
dokter woonde, stond de tafel voor
me gedekt Ik had nog nooit zulke
lekkere gebakken vis gegeten.
Mijn kamer was ook mooi. Wel
werd direct gezegd dat ik niet met de
zwarten mocht praten. Maar ik ben
een Hollandse en geen Afrikaanse,
dus heb ik wèl met die zwarten ge
praat." Ze zegt op besliste toon: „Het
zijn toch ook mensen!"
Joostina was niet voor het eerst in
het buitenland. Geboren in Purme-
rend. verhuisde ze als elfjarige naar
Amsterdam. „Ik had alle klassen
doorlopen, en ben daarna eerst op
naaien geweest, maar dat beviel me
niet. Als dienstmeisje ben ik toen op
mijn veertiende met een domineesge
zin naar Zwitserland gegaan."
Pas als 20-jarige kwam ze terug in
Amsterdam, om na twee maanden
naar Zuid-Afrika te vertrekken. Ze
zou er blijven tot ze 30 was.
Oom Paul kwam dikwijls op visite
bij zijn neef in Wijnberg. Of ze de
president van Transvaal heeft
gesproken? Bijna verontwaardigd:
„O, dikwijls genoeg. Hij was een heel
aardige man, die een vader was voor
zijn personeel. En zijn vrouw, tante
Sannie. was als een moeder."
Mevrouw Hagendijk vond Paul
Kruger een leuke oude baas. maar
geen echte heer. Hij pruimde en
spuugde nonchalant tabakssap op de
vloer, of er tapijten lagen of niet. Hij
rookte ook veel. Ze kan zich herinne
ren dat hij voor zijn woning in Pre
toria uit zijn gebogen pijp zat te ro
ken als een schoorsteen.
Shifi bij Spionkop
Met dokter Kruger trok Joostina
naar de slagvelden om gewonden te
verplegen en ze over te brengen naar
ziekenhuizen. Als ik haar vraag iets
te vertellen over de slag bij Spion-
kop, trekt ze een gezicht vol afgrij
zen. „Ik zie die mensen nog liggen..."
Ze praat er liever niet over.
„De oorlog ging om de diamantmij
nen. En de Engelsen kochten voor
twee en stalen voor zes.
Ze noemt vlot de namen van gene
raals en politici die bij de oorlog
waren betrokken. Cecil Rhodes, de
Engelsman die jaren intrigeerde om
Zuid-Afrika in Britse handen te
brengen, herinnert ze zich als „Cecil-
tje".
„De Engelsen stonden erg op
Christiaan de Wet Als wij die had
den gehad, zeiden ze, was de oorlog
binnen twee weken beslist geweest."
Mevrouw Hagendijk trekt een vies
gezicht als de naam Kitchener valt.
Lord Kitchener liet in Zuid-Afrika
concentratiekampen voor vrouwen en
kinderen inrichten, liet vee doden en
oogst en boerderijen in brand steken.
In de kampen stierven 26.370 vrou
wen en kinderen.
Huib Goudriaan
De Britse PTT'ers menen dut
hun dienende functie te weinig
geldelijk wordt gewaardeerd en
hebben een etmaal brieven en
andere postale zaken ter zijde
gelaten. Ter ondersteuning van
deze 24-uursstaking kwamen ze
gisteren in het Hydepark bijeen
voor een massaal protest. Op de
foto: een overzicht van de haast
onoverzichtelijke collectie borden
en spandoeken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De afdelingen van de Party van de Arbeid zullen
zeer consciëntieus te werk moeten gaan by het aanwezen van afge
vaardigden van het partücongres, begin maart in Den Haag. Vol
gens de voorzitter van de party, de heer Tans, die gisteren de
voorstellen voor het congres toelichtte, is dat in het verleden wel
eens anders geweest. Zo zouden naar het vorige congres meer
afgevaardigden zijn aangewezen die sympathiseerden met Nieuw
Links, dan de verhouding in de party rechtvaardigde.
Joostina huwde niet in Zuid-Afri
ka. „Ik heb wel verkering gehad met
een Duitser, maar ik moest hem niet:
hij dronk te ,veel. Toen ik wegging
bracht hij me naar de boot en vroeg
of ik nog terugkwam."
Ze is nooit meer in Zuid-Afrika
geweest. Wel kreeg ze vaak brieven
van de familie Kruger. De laatste
jaren is dat ook afgelopen. „Mevrouw
Kruger laat niks meer van zich ho
ren." Berustend: „Iedereen wordt
geen negentig."
Itool'tl
In Nederland teruggekeerd
trouwde Joostina al gauw met
een molenaar uit IJsselmonde.
„In dit huis heb ik 53 jaar ge
woond." Ze hoopt er te blijven
wonen, zolang ze het huis schoon
kan houden en kan blijven
koken.
Vandaag zijn de drie kinderen
en tien kleinkinderen (waarvan
er acht getrouwd zijn) haar ko
men feliciteren. Maar alleen fa
milie is nog geen visite vertelt
ze, terwijl ze zich opknapt om
naar de vrouwenclub te gaan
voor haar verjaarsfeest.
Wordt het niet wat teveel van
het goede? Ze maakt het ge
baar van een punthoofd.
De heer Tans wist niets van een
vergadering van Demokratisch Appèl
a.s. zaterdag. Op deze vergadering
zullen de aanhangers van de groep
ongetwijfeld hun houding bepalen
ten aanzien van de bestuursverkie
zing. Volgens de heer Tans mag ie
dereen in de partij een vergadering
beleggen, als men maar niet als een
heid naar buiten optreedt.
Er worden 6, 7 en 8 maart in het
Haagse Congrescentrum 682 afge
vaardigden verwacht. Zij zullen zich
moeten buigen over 190 voorstellen
van 157 afdelingen en 250 amende
menten. die voor het grooste deel
door het partijbestuur worden ontra
den.
Het partijbestuur blijkt niet
eensgezind te denken over de ver-
nieuwing van de partijstruktuur. De
meerderheid is van oordeel dat de
voorzitter van de partij niet goed zou
kunnen funkt ioneren. wanneer hij
niet tevens lid was van de Tweede
Kamer. Enkele leden, waaronder de
heer Kolthoff (Nieuw Links), verwer
pen deze bundeling van funkties.
waarin de afdeling Kampen-IJssel-
muiden zich uitspreekt tegen rege
ringsvorming in de huidige constella
tie met de KVP. VVD en CHU (door
de afdeling Goes aangevuld met de
ARP) te verwerpen. Het partij
bestuur had eerst voorgesteld deze
kwestie aan haar over le laten, maar
de congrescommissie wil blijkbaar
weten hoe men in de partij over zo'n
samenwerking denkt. N
Datzelfde geldt voor een amende
ment van Eindhoven, waarin wordt
gezegd, dat de PvdA zich duidelijk
van de KVP moet distantiëren. Het
partijbestuur staat op het standpunt
dat men nooit voor lange tijd een
samenwerking met deze partijen kan
afwijzen, maar dat dat moet gebeu
ren al naar gelang de omstandighe
den.
De congrescommissie wil ook een
duidelijke uitspraak over de ekono-
mische blokkade van Cuba. Het par
tijbestuur wilde deze zaak eerst door
de kamerfraktie laten behandelen,
maar is toch gezwicht voor de argu
menten van de congrescommissie.
Het congres zal moeten beslissen
over vijf ontwerpresoluties over een
doelmatig defensiebeleid, de
Oost-West verhouding, de Navo, de
inkomens- en vermogensverdeling en
de werkgelegenheid.
Het partijbestuur beveelt het con
gres aan onderhandelingen over vol
kenrechtelijke erkenning van
Oost-Duitsland goed te keuren. Ook
wordt aangedrongen op een wijziging
van de Opiumwet. Een voorstel In
dische hennep vrij te laten produce
ren en verkopen wordt naar de Ka
merfraktie verwezen.
TILBURG De Algemene Studen
ten Organisatie heeft kardinaal Ai-
frink verzocht de curatoren mr. Van
Boven, drs. Loevendie en eventueel
ook de president-directeur van de
Shell en de hoofddirecteur van de
Staatsmijnen („die op een of ande
re manier in dit gezelschap zijn te
recht gekomen") te ontslaan. De stu
denten hopen dat op deze manier de
democratisering van de hogeschool
op gang wordt gebracht.
Zij verwijten o.m. de curatoria van
de hogescholen van Eindhoven en Til
burg, dat dezen over de hoofden van
de studenten heen besprekingen zijn
begonnen over samensmelting van
beide hogescholen.
STRAATSBURG De assemblee
van de Raad van Europa heeft giste
ren met een grote meerderheid van
stemmen (92 voor, 11 tegen en 20
onthoudingen) de Griekenland-aan
beveling van de Nederlandse socialist
mr. M. van der Stoel geaccepteerd,
waarin geconstateerd wordt dat Grie
kenland thans niet aan de voorwaar
den voor het lidmaatschap van de
Raad voldoet en het ministerscomité
wordt aanbevolen „passende maatre
gelen" te nemen.
Hiertoe behoort de mogelijkheid
van een schorsing of de uitnodiging
aan Athene zich vrijwillig uit de
Raad terug te trekken.
De Griekse minister van buiten
landse zaken, Pipinelis, sprak er zijn
voldoening over uit dat de beslissing
aan het ministerscomité wordt over
gelaten. Volgens de Griek is het mi
nisterscomité in Staat een zo belang
rijke kwestie op andere gronden te
beoordelen dan de assemblee van de
Raad van Europa.
De junta zou haar houding tot de
Raad van Europa opnieuw bestude
ren. Bij dit onderzoek sloot Pipinelis
een Griekse stap tot uittreden uit de
Raad niet uit. Hij kondigde aan, dat
hij wellicht ook niet aan de komende
bijeenkomst van het ministerscomité
van de „18" zou deelnemen.
LONDEN De Engelse vleeswa-
renfabrikanten willen, dat de Engelse
regering optreedt tegen de dumping
van goedkope vleesproducten door
Nederlandse en Deense bedrijven op
de Engelse markt.
Belastingen, export-subsidies en
andere factoren geven de Neder
landse en Deense producenten be
langrijke voordelen. Vooral het
Deense aandeel op de Engelse markt
voor verpakte vleesproducten is sterk
gestegen.
Maximaal éénderde van het aantal
leden van het partijbestuur mag lief
van de Tweede Kamer zijn. Een min
derheid in het partijbestuur wil de
zittingsduur van de Kamerleden op
maximaal twaalf jaar stellen. De
overgrote meerderheid voelt daar
niets voor.
Achttien lecfen zijn kandidaat
gesteld voor de zes bezoldigde funk-
ties in het bestuur. Ir. A. Vondeling
is kandidaat voor de funktie van
voorzitter, André van der Louw
(Nieuw Links) en H. J. Eijsink voor
de funkties van vice-voorzit ter.
De heer Tans verwacht dat het
congres het voorstel, tfe heer Baan te
benoemen tot algemeen secretaris zal
aannemen, waardoor de heer M. P.
A. van Dam geen kandidaat meer is.
Uit het congres zal dan voorgesteld
worden hem te benoemen tot secreta
ris voor communicatie-aan
gelegenheden.
De heer Vondeling heeft zich de
laatste tijd nogal verzet tegen de
kandidatuur van de heer Van Dam
als algemeen secretaris.
Voor de met-bezoldigde leden in
het partijbestuur (vijftien) zijn 96
kandidaten gesteld. Onder hen zijn
behalve de lieer P. Kors van Demo-
j kratisch Appèl ook Nieuw Links-aan-
I hangers als G. J. P. Cammelbeeck. M.
P. A. van Dam. H. J. Diekerhof, Jan
Nagel en Han Lammers.
De congrescommissie zal het con-
I gres voorstellen een amendement.
I
SCHIPHOL Fokker gaat
volgende week vrijdag voor het
eerst met zijn jongste produkt,
de F-28 Fellowship, op tournee.
Met chef-invlieger Jas Moll als
captain, vertrekt de in vrolijk
rood-bruin gekleurde PH-MOL
voor zes weken naar Australië,
Nieuw-Zeeland en enkele eilan
den in de Pacific, om daar de
monstraties te geven. In totaal
zal het toestel op deze trip een
kleine 80.000 km afleggen.
Marketing-directeur II. van Doorn,
die meegaat, rekent erop, dat h(j op
het tournee tenminste veertig toestel
len zal verkopen. „Dat is no* een
conservatieve schatting", zei hij gis
teren op een persconferentie. „We
zien goede kansen voor de Fellowship,
vooral omdat er op de hele
wereld eigenlijk geen concurrent
is in deze klasse van de korte af
stand."
Zoals bekend, zijn op het ogenblik
al 19 Fellowships verkocht: 5 aan de
Zweedse maatschappij Braathens. 2
aan de Duitse LTU, 2 aan de Itali
aanse ltavia en li» aan de Ameri
kaanse vliegtuigfabriek Fairchild. die
voor distributie in Amerika zorgt
Zodra de Rijks Luchtvaartdienst
het bewijs van luchtwaardigheid
heeft verstrekt, zal de eerste afleve
ring kunnen plaats hebben. Volgens
directeur Van Doorn is dat slechts
een procedure-kwestie en zal het be
wijs nog voor het vertrek naar Aus
tralië worden verstrekt
Sneeunbal
De heer Van Doorn ziet in Austra
lië en Nieuw-Zeeland belangrijke
verkoopmogelijkheden omdat de
voorganger, de F-27 Friendship, hier
veel is verkocht: op het ogenblik vlie
gen er 60 toestellen. Een van de
maatschappijen, Ansett Airlines, heeft
er zelfs 23 in gebruik en heeft thans
min of meer al één Fellowship in
bestelling.
Mocht er tijdens de trip belangstel-
ling blijken te bestaan voor een ver- I
lengde versie van de Fellowship (die
ook van de Friendship is gemaakl)
dan zal dit geen problemen opleveren.
De tekeningen hiervoor zijn al zo
goed als gereed. In de langere versie
zal het toestel plaats bieden aan 85
passagiers tegen hooguit 65 in de hui
dige versie.
Volgens directeur Van Doorn zal
Fokker tenminste 125 tot 150 toe
stellen moeten verkopen om uit de
aanloopkosten te komen (de prijs per
stuk bedraagt een kleine 10 miljoen
gulden). Dat dit aantal zal worden
gehaald, staat voor hem vast. „De
sneeuwbal zal gaan rollen; tenslotte
hebben we ook van de Friendship al
meer dan 500 exemplaren verkocht
Mocht het storm lopen, Fokker Is
erop voorbereid: dit jaar zullen 17
toestellen worden gebouwd, volgend
jaar eveneens, maar in 1972 zal men
er al twee per maand kunnen bou
wen en als het moet zelfs 2,5
De Fellowship F 28 gaat een demon
stratievlucht maken naar Australië
en Nieuw-Zeeland. Tijdens een pers
conferentie werden route en doel
uiteengezet door de bemanning voor
deze vlucht, van links naar rechts
boordwerktuigkundige G. C. Dick,
tweede piloot A van der Schaaf,
stewardessen Verburgh en Roth en
gezagvoerder A. P. Moll.
UTRECHT Het Verbond voor
veilig verkeer heeft de directies van
openbare vervoersbedrijven in het
zuiden des lands gevraagd, gedurende
de carnavalsperiode extra vervoer in
de nachtelijke uren te bevorderen.
Door deze vorm van dienstverlening,
aldus het verbond, kan het de
vies „Iaat je rijden" in de praktijk
worden gebracht en daardoor wordt
de verkeersveiligheid bevorderd.
