ROUW OM PALACH
Hanoi wijst eerste
voorstel VS af
Commentaren
I
I
I
Martelaarbegraven
Diepe stilte in Praag
voor begrafenisstoet
LAATSTE
GROET
Israëlische klacht
hij Veiligheidsraad
Politie
treedt
hard op
Goedkoopte-eiland in Nederland
Het Kwartet
urn
(R'TA)
Zacht weer
„HANDVEST WORDT GESCHONDEN"'
Geef in het nieuwe
jaar 'n nieuwe abon
nee op - U krijgt
dan gratis deze rook
verdrijver.
Kamer wordt
ingelicht
CHARMANT
PROTEST
Ibon
WINKELS IN BAARLE-NASSAU BETALEN GEEN BTW
Nieuwe leidse Courant
Directeur: F. Diemei
Hoofdredacteur: Dr. E. Diemer
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoetf'
Maandag 27 januari 1969 49ste jaargang
vooraanstaande
prol. christelijke
dagbladen
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Postbus 76
Telefoon 31441
Abonnementsprijzen p. w. 1,10, p. m. 4,70, p. kw. f 14.10
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
Sommige families bestaan
vrijwel uitsluitend uit zwarte
schapen.
DE BOISSON
„Opschieten! Ellen is op de tele
visie."
Inzeil: Verkerk
morele trinnaar
(pag. 9)
.Voji schokkender
oorlogsverleden
(pag. 7)
Koningin gast in
Koptische kerk
(pag. 5)
Ultimatum van
studentenpriesters
(pag. 2)
urruiecD
:S VWIBSi» Kg
Het afgelopen weekeinde be
vond Nederland zich aan de
westflank van een hogedrukge-
bied, dat zich van Polen over
Midden-Europa naar het wes
telijk deel van de Middellandse
Zee uitstrekte. Zuidelijke win
den voerden lucht aan. waarin
bij ons gistermiddag tempera
turen van acht tot elf graden
werden bereikt.
Even zacht was het op de
Britse eilanden. Daar veroor
zaakte een front behorende bij
een depressie ten zuiden van
IJsland plaatselijk enige regen.
Dit front zal ons de komende
nacht passeren, maar regen van
betekenis wordt niet verwacht.
Ook achter het front blijft ons
land in een zuidelijke stroming,
zodat het zachte weer aanhoudt.
DE BILT Aanvankelijk veel
bewolking maar geen regen van
betekenis, morgen enkele ver
spreid voorkomende opklaringen.
Overwegend matige zuidelijke
wind, iets hogere temperaturen.
27 januari: zon op: 08.26; onder:
17.20: maan op: 12 09: onder: 05.16 2
februari volle maan
Velen wilden hij de be
grafenisplechtigheid van
Jan Palach, het symbool
tan de vrijheid in Tsje-
choslowakije, zo dicht
mogelijk bij de kist met
het stoffelijk overschot
zijn, maar in de laatste
ogenblikken komt deze
plaats toe aan zijn
naaste familieleden, op
de foto Palachs broer,
zijn moeder en schoon
zuster.
TIENDUIZENDEN ZORGEN VOOR
INDRUKWEKKEND GETUIGENIS
TER APELKANAAL In de
nacht van zaterdag op zondag kwam
de 28-jarige J. F. Moorman uit Mus-
selkanaal om het leven, toen hij met
zijn auto met hoge snelheid tegen
een brugwachterswoning botste.
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
PRAAG De Russen hebben gisternacht alle attributen van
bet Wenceslasplein verwijderd, die aan de nagedachtenis herinne
ren van Jan Palach.
Dit vertelden althans verontwaardigde Tsjechoslowaken, die
gisteren en ook vandaag een pelgrimage wilden ondernemen naar
de plaats, waar de 21-jarige student zich door zelfverbranding om
het leven bracht.
Praag heeft zaterdag op indruk
wekkende en waardige wijze af
scheid genomen van de student
Jan Palach. Op de foto de kist
met het stoffelijk overschot op
het Olsanykerkhof in Praag.
De bloemen, de kransen, de hon
derden nog brandende kaarsen en-
vetpotjes en meterslange, zware
rouwvanen, de portretten en de pam
fletten alles werd met schoppen in
een legerauto geladen en naar de
vuilnisbelt gereden.
De militairen, die deze voor de
Pragehaars zo grievende opdracht
uitvoerden, zouden door pantser
auto's met mitrailleurs erop, zijn be
waakt.
De rouw, het treuren om Jan Pa
lach die op dramatische wijze de
aandacht wilde vestigen op de ijze
ren houdgreep van de Russische be
zetter, en die thans in heel Tsjecho-
slowakije als de nationale held wordt
vereerd, duurde niettemin vandaag
onverminderd voort.
Stille tocht
Zowel inwonfrs van Praag als
mensen van buiten, die met tiental
len bussen werden aangevoerd het
ging om duizenden en nog eens dui
zenden mannen, vrouwen en kinde
ren namen deel aan een stille
tocht over de begraafplaats Olsany,
waar het lichaam van de wanhopige
vrijheidsstrijder zaterdag ter aarde
werd besteld.
Daar branden nu de kaarsen en de
vetpotjes, daar staan nu mannen en
vrouwen, die diep in hun nationale
bewustzijn zijn geschokt, te bidden
of te knarsetanden. Daar liggen ook
zoveel bloemen en kransen dat de
ingang van het reusachtige kerkhof
er bijna door wordt versperd.
Het graf van Jan Palach in Praag
zal, evenals dat van de door toe
doen van Stalin vermoorde Jan Ma-
saryk in Lany een nationaal monu
ment worden. Het zal, zeker de ko
mende weken en maanden, een sym
bool blijven van het stille, lijdelijke
verzet van Tsjechen en Slowaken
tegen de Russische wil, die met mili
taire en economische dwangmiddelen
werd opgelegd.
Indrukwekkend
De begrafenis, die geschiedde in
het hart van Praag, was een indruk-
wekkend getuigenis van stil gedra
gen krenkingen in de nationale sfeer
en verkropte woede over de her
inkapseling in het Russische systeem.
Ik kan me nauwelijks voorstellen
dat president Benesj op een meer
indrukwekkende wijze ter aarde
werd besteld dan de tot voor kort
onbekende student Jan Palach, die
in wanhoop de dood boven het leven
verkoos om het lot, het noodlot van
zijn geknechte volk, opnieuw in de
publieke belangstelling te brengen.
De koude en meer stromende dan
druppelende regen trotserend, volg
den tienduizenden Tsjechen en Slowa-
door Praag. Tienduizenden anderen
hadden zich langs de route opgesteld.
Naar schatting bewezen zo'n half
miljoen mensen de student de laatste
eer.
Stilte
Als het jaargetijde vogels had ge
duld, als deze zich bovendien had
den kunnen laten horen, zou hun ge
zang het enig waarneembare geluid
zijn geweest. Praag, de gouden stad,
een wereldstad ook, was verstomd
als het graf, toen de auto waarin
zich de kist bevond met de stoffe
lijke resten van Jan Palach, voorbij
reed.
Slechts hier en daar hoorde men
de sonore klanken van beierende
kerkklokken. Zo nu en dan weer
klonk dof tromgeroffel, terwijl er
plechtige treurmuziek werd gespeeld.
Ontelbare vrouwen lieten hun tranen
de vrije loop. Mannen ontblootten
eerbiedig het hoofd.
De vensters van de huizen waar de
kilometerslange stoet voorbij trok,
werden door flakkerende kaarsen
verlicht. De kleur van de rouw, van
de dood, was er ook. Meterslange
zwarte doeken, die van de gebouwen
omlaag hingen; omfloersten vaandels
en nationale vlaggen.
Iedereen
Zo droeg Praag zjjn jongste marte
laar. zjjn nieuwe nationale held, zijn
tweede Johannes Hus, ten grave.
Professoren, studenten, de geestelijk
heid, de plaatselijke, de provinciale
en de landelijke autoriteiten, de vak
bonden, de oud-strijders, de huis
vrouwen en vooral de jeugd, ieder
een was vertegenwoordigd.
Degene, die het geluk heeft
met volle teugen van de vrijheid
te genieten, staat bij dit alles
zo machteloos. Hij beseft boven
dien met een verlammende dof
heid dat de situatie in Tsjecho-
slowakije hopeloos en uitzicht
loos is, dat een door de rode
Moloch verpletterd volk zich
zelf zal moeten oprichten en hel
pen.
De tragische dood van Jan
Palach werd door een verne
derde natie aangegrepen om
waardig en met een bewonde
renswaardige zelfdiscipline te
protesteren tegen de vreemde be
zetter en de onmogelijke eisen
die deze aan land, volk en rege
ring stelt.
JERUZALEM Israël heeft
zaterdag een klacht ingediend bij
de Veiligheidsraad, waarin
wordt gezegd dat Arabische sta
ten die guerrilla-organisaties hel
pen in de strijd tegen de joodse
staat het Handvest van de Vere
nigde Naties schenden en zich
schuldig maken aan agressie.
Bovendien betekenen de
guerrilla-activiteiten „een bedrei
ging voor de bestandsresolutie
van de Veiligheidsraad", die in
juni 1967 werd aangenomen.
In een telegram aan de voorzitter
van de Veiligheidsraad levert de mi
nister van buitenlandse zaken van Is
raël, Eban, scherpe kritiek op de poli
tieke verklaring, die president Nasser
van Egypte vorige week aflegde. Nas
ser zou 20 januari tot het parlement
hebben gezegd: „De VAR stelt al zijn
hulpmiddelen ter beschikking van de
ze (guerrilla-) organisaties zonder enig
voorbehoud."
„Niet minder ernstig" aldus Eban
,.is de opmerkelijk vrijmoedige onthul
ling van Nasser de resolutie van de
Veiligheidsraad van 22 november te
aanvaarden als een middel om de ge
volgen van de oorlog van juni 1967
teniet te doen zonder het Israëlisch-
Arabische conflict te beëindigen door
het sluiten van vrede."
De Verenigde Staten zouden van
plan zijn de Franse voorstellen voor I
een vier mogendhedenconferentie I
over het Nabije Oosten af te wijzen, i
Er is grond om aan te nemen dat de I
nieuwe Amerikaanse regering meer
verwacht van individueel overleg tus
sen de grote mogendheden en Israël I
en de Arabische landen.
Frankrijk heeft 17 januari voorge-
steld dat de Verenigde Staten, Rus- J
land, Engeland en Frankrijk als per
manente leden van de Veiligheids
raad in New York bijeenkomen voor
besprekingen voor een oplossing van
de crisis in het Nabije Oosten.
Egyptische kustbatterijen hebben
zaterdag het vuur geopend op twee
vaartuigen van de Israëlische marine,
die in het noordelijk deel van de Golf
van Suez patrouilleerden. Geen van
de vaartuigen werd getroffen.
DEN HAAG De regering is. naar
wordt verwacht, bereid de Tweede
Kamer in te lichten over de resulta
ten van het onderzoek, dat na 1949 in
opdracht van oud-minister van Over
zeese Gebiedsdelen Van Maarseveen
is ingesteld naar beweerde excessen
van Nederlandse militairen in Indo
nesië.
PRAAG De politie in
Praag treedt met harde hand op
tegen Tsjechoslowaken die de
monstraties houden ter nage- j
dachtenis van Jan Palach.
Gisteravond en vanmorgen werden
met de wapenstok en traangas jonge
demonstranten op het Wenceslasplein
uiteengejaagd. Enkele tientallen beto
gers werden in bussen afgevoerd.
Eerder was gisteren meegedeeld dat
alle demonstraties die verband hiel
den met Jan Palach, werden verbo
den. Er werd bij het monument van
koning Wenceslas, waar Jan Palach
zich uit protest tegen de Russische
overheersing in brand stak, een sterk
politiecordon gelegd.
In totaal demonstreerden ongeveer
tweeduizend mensen tegen de verwij
dering van kaarsen, bloemen en bor
den die bij het monument waren neer
gelegd als eerbewijs voor Palach.
PARIJS Het eerste Ameri
kaanse voorstel dat zaterdag
werd ingediend aan het begin
van de officiële vredesbesprekin
gen over Vietnam is zonder veel
woorden door Noord-Vietnam
en het Zuidvietnamese nationale
bevrqdingsfront (NLF) van de
hand gewezen.
De Amerikaanse delegatieleider,
Henry Cabot Lodge, pleitte voor ^en
onmiddelijk herstel van de gedemili
tariseerde zone tussen Noord- en
Zuid-Vietnam. Hij gaf zeer nauw
keurig aan hoe men zich aan Ame
rikaanse zijde deze demilitarisering
voorstelt.
Maar zijn collega van Noord-Viet
nam, Xoean Thouy, merkte slechts
op dat zijn land al herhaaldelijk
voorstellen van deze strekking heeft
verworpen. NLF-leider Tran Boe
Kiem zei dat de VS niet gezegd heb
ben dat zij bereid zijn een eind aan
de oorlog te maken. Het voorstel be
schouwde hij daarom „als een ma
noeuvre die ten doel heeft het feit
te maskeren, dat de Amerikaanse
agressie-oorlog voortgaat".
neutraliteit moeten voeren, aldus
Kiem.
Pham Dang Lam, die de delegatie
uit Saigon leidt, stelde de eis dat „de
communistische autoriteiten" in Ha
noi de „gewapende agressie tegen
Zuid-Vietnam beëindigen". Hij eiste
voor zijn delegatie het alleenrecht op
Zuid-Vietnam in Parijs te vertegen
woordigen en zei dat het NLF niet
namens de Zuidvietnamese bevolking
kon spreken.
Volgens Lam dienden alle gewa
pende strijdkrachten van Noord-Viet-
nam het zuiden te verlaten en moest
Hanoi zich onthouden van inmenging
in dc binnenlandse aangelegenheden
van Zuid-Vietnam. Ook riep hij Ha
noi op, de akkoorden van Genève te
respecteren en een doeltreffende in
ternationale controle te aanvaarden.
Vrije kerk
TNE actie van dc Amsterdamse stu
dentenpriesters tegen het celi
baat was eigenlijk tegen Rome ge
richt. Het was een poging van de
drie om hun verloofde collega voor
het ambt te behouden en tevens via
een experiment de kerkelijke eis van
het celibaat te ondergraven.
Dc tragiek is dat hun actie zich nu
keert tegen de Nederlandse bisschop
pen. die evenzeer als deze studenten
pastores vechten tegen de autoritaire
kerk en naar vernieuwing zoeken.
Het „conflict met Rome" is nu ge
worden een „conflict met Haarlem"
(waar bisschop Zwartkruis woont).
Maar dc bisschoppen zijn evenzeer
in een tragische hoek gedrongen. Ze
hebben de laatste paar jaar veel na
druk gelegd op de „coilegialiteitsge-
dachte", dat de ene bisschop geen be
sluiten kan nemen zonder rekening
te houden met de andere. Eigenlijk
gaat die gedachte nog verder, want
de ene christen moet rekening hou
den met de andere, omdat zij samen
kerk zijn.
Ook gisteren sprak bisschop Zwart
kruis in zijn antwoord op de verkla
ring van de vier priesters over de
collegialiteit. Hij riep hen op. niet al
leen collegiaal te zijn met Jos Vrij
burg, maar ook met pater Dresen,
die niet achter deze actie staat.
Tragiek
A/fAAR daar ligt de tragiek. In dit
geval kunen dc priesters niet
met beiden collegiaal zijn. evenmin
als de bisschoppen collegiaal kunnen
zijn met de paus én met Jos Vrij
burg. De collegialitcitsgedachte loopt
altijd weer vast, waar een keus ge
daan moet worden. Het is onmoge
lijk tegen iedereen „ja te zeggen.
Het gevolg is dat de bisschoppen „ja"
blijven zeggen tegen Rome en de
drie priesters „ja" tegen hun colle
ga. Zij dreigen een vrije studenten
kerk te zullen stichten als de bis
schoppen hun inzicht niet wijzigen.
De Volkskrant zag daar vanmorgen
weinig heil in. „De kerkgeschiedenis
leert dat wie aan de kant gaat staan,
meestal tot steriliteit gedoemd is."
Maar deze priesters willen niet aan
de kant gaan staan. Ze weigeren aan
de kant gezet te worden. Ze willen
hun werk blijven doen.
Ons lijkt het niet onmogelijk dat het
verzet tegen Rome binnen dc Rooms-
Katholieke Kerk van ons land zo
groot aan het worden is, dat dit plan
echt wel enige kans van slagen heeft
Zuidvietnamese studenten heb
ben zaterdag in Parijs betoogd
voor het Saigonbewind. Mevrouw
Ky, die haar man vergezelt bij
de Parijse vredesconferentie, kon
zoveel loyaliteit niet onbeloond
laten en liep mee in de demon
stratie.
Zes
uur
rik geef op als
nieuwe abonnee:
I betaalt: par kwartaal per maand
Als beloning voor mijn aktiviteit
ontvang ik een "Gouda Bouquet".
I De nieuwe abonnee krijgt onze krant
I veertien dagen gratis.
Mijn naam
Postzegel is niet nodig als u
op de envelop schrijft:
Nieuwe Leidse Courant,
Antwoordno. 267, Leiden.
Op deze eerste vergademig, die
ruim zes uur duurde en die in het
internationale conferentiecentrum,
het voormalige hotel Majestic, werd
gehouden, zetten de vier partijen
hun respectieve standpunten uiteen.
Spoedig bleek dat langdurige bespre
kingen nodig zullen zijn om de grote
kloof te overbruggen.
Thoey zei dat Noord-Vietnam bij
zjjn algemeen bekende vier-punten-
voorwaarden als basis voor een re
geling blijft. HÜ steunde voorts het
vijf punten-plan van het NLF, dat in
afwijking van de Noordvietnamesc
positie uitdrukkelijk voorziet in een
neutrale status van Vietnam.
Tran Boe Kiem noemde als een
van de voornaamste taken van een
te vormen coalitie-regering in Zuid-
Vietnam het organiseren van vrije
verkiezingen. Hereniging van de bei
de delen van Vietnam kon volgens de
het NLF-program stapsgewijs op ba
sis van overleg tussen de beide Viet-
nams tot stand worden gebracht
Zuid-Vietnam zou in deze fase een
buitenlandse politiek van vrede cn
BAARLE NASSAU De plaatselijke VVV van
Baarle-Nassau-Hertog voert een reclame-cam
pagne, waarin het in Nederland gelegen en
clave-gebied van Baarle-Hertog wordt aange
prezen als het goedkoopte-ailand in Nederland
door het. ontbreken van BTW-heffing.
In de Belgische winkels worden veel uit België af
komstige artikelen verkocht, die niet onder deze heffing
vallen, omdat deze nog niet is ingevoerd.
De winkeliers berekenen op de goederen, die zij uit
Nederland betrekken echter wel BTW.
Een bekend hotel in het Nederlandse Baarle-Nassau
voert in België een campagne, waarin wordt aangekon-
di gd, dat voor Belgische ondernemers de maaltijden
goedkoper zijn dan voor 1 januari, omdat die onder
nemers aldus de advertentie om teruggave van
de betaalde BTW kunnen vragen bij de inspectie van
invoerrechten en accijnzen te Den Haag.
