LEVIE SIMONS: EEN OPBOUWENDE SLOPER Griep? Chefarine „4" doet wonderen! Lepradag nu ook in ons land Gemiddeld 59.000 mannen in 1968 zonder werk Wetsontwerp op komst voor minimumsnelheid Streefbedrag: miljoen gulden Spanning op de arbeidsmarkt in Brabant 7 WOENSDAG 8 JANUARI 1969 (Van onze correspondent) AMSTERDAM Op de laat ste zondag van januari, zal in ons land voor het eerst een „lepra dag" worden gehouden. Dan zal voor de lepra bijzondere aan dacht gevraagd worden door de Nederlandse stichting voor le prabestrijding, die in 1967 werd opgericht. De Stichting is de eerste nationale organisatie die zich speciaal tot taak stelt de lepra te bestrijden. Men wil daarbij niet volstaan met symptoma tische behandeling maar men wil „de beschikbare middelen concentreren op trajecten die uitzicht bieden op een oplossing". Voor de daadwerkelijke hulp heeft de stichting besloten te streven naar de oplossing van het lepra-probleem in een beperkt gebied in Afrika. Men vond dit de enige verantwoorde bena dering van het wereldprobleem. De gekozen gebieden hebben een zeer hoog lepracijfer. Zij liggen in Oeganda, Kenya en Tanzania, waar zich in totaal minstens 100.000 patiën ten bevinden. Men gaat de voorkeur geven aan die aspecten van de lepra bestrijding die van fundamentele bete kenis zijn. Die aspecten zijn: oplei ding, uitzending projecten en re search. Voor de financiering daarvan hoopt de stichting op steun van particulie- „Ik herinner me dat ik als jongen van vijftien, zestien jaar een keer op de scheepswerf was van Piet Smit mijn vader en ik en dat ik op een ponsdop stond. Toen zei mijn vader: Jongen, je staat op een cent. Iedereen keek. Hij zei weer: Je staat toch op een ponsdop en da's toch een cent?" Stilte. De man, die een halve stuiver uit zijn portefeuille heeft gepakt een ouderwets twee en een halve centstuk dat hij altijd hij zich heeft, zegt dan: „Een cent heeft waarde, met een cent kun je iets doen, is een ruilmiddel, en dat vergeten de meeste mensen." „Natuurlijk moeten we naar Spanje, want buurman is ook naar Spanje geweest! Nee, zo natuurlijk is het helemaal niet: reken maar dat het geld dat je ervoor uitgeeft zuur verdiend is. Ja, juist, die halve stuiver is voor mij bepaald een stuk sym boliek, maar niet om te bezitten, maar om dienaar te laten zijn. Geld moet een goeie dienaar zijn, maar hou altijd die cent in ere. Dus neem niet een papiertje van een rijksdaalder en steek er een sigaar mee in brand, want dan ben je een grote zondaar, een hele grote zondaar." Zo eindigt een gesprek van twee en een half uur met Levie Simons (58), de Rotterdammer die vele grote schepen tot schroot liet verwerken. De man, die sinds hij drie jaar ge leden de directie van Simons' bedrij ven overdroeg aan zijn oudste zoon, grand old man van het oude Ijzer is, heeft me zijn levensverhaal verteld. Achtergrond: de eenvoudig gemeu bileerde directiekamer: foto's van schepen die werden gesloopt; een por tretje van Winston Churchill op een ingelijste nota uit 1913 van de vader van de heer Simons; door het raam zien we over elkaar liggende auto wrakken. Erkentelijk „Laat ik u dan vertellen dat ik in Winschoten geboren ben, in Gronin gerland, dat me zoals natuurlijk vanzelfsprekend is altijd nog een beetje aantrekt, dat ik als jongen van tien jaar naar Rotterdam kwam, daar nog gedeeltelijk de lagere school be zocht en later het Marnix Gymna sium deed. Ik heb nog altyd een band gehou den met de leerlingen van het Marnix Gymnasium: ik ben ook nog altyd zeer erkentelijk dat deze men sen hoewel ik jood ben, en het gymnasium een school is met de Bij bel bepaald niet geprobeerd heb ben me te bekeren of iets dergelijks." Levie ging daarna naar Leiden om rechten te studeren, maar: „Vlak voor mijn doctoraal had ik er genoeg van. De mensen verdienden niks in die crisisjaren; de ingenieurs werden tramconducteur en de advocaten ver dienden zo'n 200 gulden per jaar, en daar voelde ik niets voor. Vader zei toen: Kom maar in de zaak. en dat heb ik gedaan. In '36 ging vader uit de zaak, en werd ik actief in dit bedrijf dat aanvankelijk in Pernis was gevestigd. Mijn vader stichtte in 1931 „Simons scheepsslo- perij" in Pernis. Hij sloopte er heel wat schepen, onder andere de P. C. Hooft, die in Amsterdam is verbrand. We hebben behalve vele andere schepen ook de kruiser Tromp ge sloopt, de ouwe Grotius van de Ne derland en de Kambangan." Wiet gevlucht Levie had het roer in '36 overgeno men en hij probeerde natuurlijk uit te breiden, maar grote projecten durfde hij niet aan met het oog op de oorlogsdreiging. Wel bleef hij (on danks adviezen van zijn vader, die onder andere veel in Amerika ver bleef) als jood in Nederland. „Ik wilde niet uit mijn land weg. Toen de tiende mei kwam, kwam er een Ierse meneer hij leeft nog bij me en hij zei: Jij, je vrouw en kinderen mogen mee, ga mee naar Ierland. Ook is er een andere meneer van een bepaalde ambassade bij me ge weest. 's Ochtends om half acht kwam hij zeggen dat we weg konden. Maar nee. dat heb ik ook niet gedaan; tot mijn grote spijt achteraf natuurlijk." Op 14 mei 1940 wilde hjj vluchten, maar het werd hem onmogelijk ge maakt. „Met zes automo bielen, arm en rijk, wer den we tussen Maassluis en Hoek van Holland door iemand van de overheid aangehouden: Ik schiet je dood als je nog een meter verder rijdt! Toen zijn we naar Scheveningen gegaan daar lag een Urker visser en die wilde ons wel naar Engeland brengen maar er kwam een Neder landse kolonel, en die zei: Daar gaan die vuile rotjoden als ratten het zinkende schip verlaten. Keerzijde Dat is niet Nederlands, maar we hebben het meegemaakt. We zijn naar Leiden gereden, en nu kan ik je pre cies de keerzijde van de medaille ver tellen. Ik trof daar jhr. De Jonge van Ellemeet, de commandant van Leiden, een prachtfiguur, die zei: Als je de 28 kindertjes van het Joodse Weeshuis mee wil nemen krijg je een vrijge leide. En dat hebben we gekregen, maar we zijn nooit uit IJmuiden weg gekomen. Met mijn vrouw en twee kindertjes ben ik dus teruggegaan naar Rotter dam Nou, en in december '40 is de zaak onder „Verwaltung" gekomen. Van de twee Verwalters is de ene een braaf mens geweest, en over de ande re zullen we maar zwijgen. Die ene was een groot man: hij heeft er zelfs voor gezorgd dat mijn vrouw, die twee joden had verborgen en was verraden mijn vrouw, die in Hitiers ogen arisch was bij haar kindertjes terug kwam. Zijn naam die met ere genoemd mag worden is meneer Laporte, C. H. A. Laporte uit Amsterdam. Ander half jaar geleden is hij overleden. Onderduiker In augustus '42 werden fietsen ge zocht in Pernis. Een van de rijwiel handelaren daar zei: Dan moet je bij de jood Simons wezen dat predi kaat moest er natuurlijk bij, anders klonk het niet zo prettig en bij mij hebben ze inderdaad 200 fietsen in beslag genomen, die ik op verzoek had verstopt." Levie Simons begon in te zien dat het tijd werd de benen te nemen. „Met mijn aktentasje onder de arm ben ik via diverse tuinen naar de heer Kossen van de Vreemdelingen dienst gewandeld, waar ik vier en een halve maand ondergedoken heb ge zeten." Na een waarschuwende brief van zijn vader, die hem via Zweden be reikte, begreep de onderduiker dat hij beter bezet gebied kon verlaten. Hij nam niet de trein, maar de fiets, omdat fietsers minder opvielen. Huib Goudriaan Hij fietste naar Stampersgat en kon daar een lift krijgen naar Brussel voor 3000 gulden. „Die man zei: Je bent een jeude. Ik zei: ik ben hele maal geen jeude, maar wil de kerst dagen bij een vriendinnetje in Brussel doorbrengen, en dat vriendinnetje is me geen 3000 gulden waard. Ik dacht namelijk: Deze vent moet ik niet heb ben, dat is een vleesexporteur; voor vijf cent duurder verkoopt hij me aan de Gestapo! Dus toen ben ik naar Bergen op Zoom gefietst, naar mijn vriend Trim bos en daar heb ik een nacht keurig netjes geslapen. Samen met Kees Jansen van Stampersgat heeft hij er voor gezorgd dat een ouwe meneer me op de fiets naar België begeleidde, want ik wist de weggetjes niet pre cies." In Zwitserland Vrienden in Brussel zorgden voor een persoonsbewijs. Levie Simons heette toen Jules Verhagen en Jules Verhagen kwam veilig via Frankrijk in Zwitserland aan. „Ik was 20 december '42 weggegaan en 5 januari '43 's avonds om kwart over tien was ik in Zwitserland. Anderhalf jaar bracht ik daar door, met alle belevenissen van dien. Ik was illegaal Zwitserland binnengeko men, en gaf me op als oorlogsvrijwil liger maar werd afgekeurd. Levie probeerde later met een Nederlands con tingent in een militaire trein (het was Inmiddels januari '45) Frankrijk in te komen, maar werd ge snapt. De andere dag liet hij zich door een boer op een slee over de grens brengen, en in Frankrijk kon hij de nodige papieren tonen, zodat hij door iedereen werd geholpen. „Met joods Pasen, eind maart '45, kwam ik in Zeeuws-Vlaanderen aan. En 13 mei kwam ik als eerste man in burger Rotterdam weer binnen. Op mijn fietsje op een fietsje was ik eruit gegaan en op een fietsje reed ik erin kwam ik via de Dordt- se Straatweg bij mijn gezin terug. Onbeperkt krediet Dat was 's zondags en 's maandags ochtends ben ik naar meneer (F. W. H.) van Beuningen van Piet Smit gegaan, die ontvoerd was toen hy me zag. Hij zei: ik heb een hele hoop rommel liggen en dat moet je weg komen ha len. Ik zei: Man ik heb geen geld, het enige wat ik heb is banksehuld. Maar bij de Rotterdamse Bank zit ten ze op je te wachten, zei Van Beu ningen. Toen ben ik naar de Rotter damse Bank gegaan, en daar zeiden ze: Je hebt een onbeperkt krediet. Ik zei: Man waarop? Op mijn mooie blauwe ogen? Dat was dus een ge weldige hulp, die ik kreeg. In die naoorlogse jaren heb ik veel steun gekregen bij de wederopbouw van mijn zaak van mijn Nederlandse vrienden; en ik moet ook mijn Ame rikaanse vrienden noemen. Ik heb veel gekocht in samenwerking met andere maatschappijen om de boel niet te duur te maken. Dat was trou wens ook geen nationaal belang, want we hadden een deviezentekort. Voor ons privé was dat goed, en ook voor ons land. Ik hou niet van mensen, die 's morgens opstaan en zeggen: hoe kan ik nou voor de alge meenheid de boterham verdienen. Dat zijn hypokrieten in mijn ogen. Mijn plicht is eerst voor mijn men sen, mijn medewerkers, mijn gezin te zorgen; dat is mijn belang en dat loopt gelukkig parallel met het natio nale belang. Linkse dictatuur We hebben dus goedkoop kunnen kopen en dat heeft ook het hele Ne derlandse bedrijfsleven grote voorde len opgebracht. Iedereen heeft daar van mogen profiteren en terecht! Ar beid en welvaart is het beste wapen om het communisme te bestrijden. Ik beschouw het communisme als de dictatuur van links. We hebben de dictaturen van rechts gehad, nu hebben we die van links. Tsjechoslo- wakije. U en ik hebben Tsjechoslowa- kije niet nodig gehad. Vele mensen hier helaas wel, die waren ingeslapen. Mijn vader zei in 1950 vlak voor zijn dood stuur in godsnaam je vrouw en kinderen naar Amerika; er komt een derde wereldoorlog en dan is heel Europa verloren. Dus toen heb ik mijn vrouw en kinderen laten emigreren. Zelf ben ik in '52 ge- emigreerd. Wel ben ik Nederlander gebleven. Ik heb in Amerika ook nooit de wens kenbaar gemaakt Amerikaan te worden. Zonder sentimentaliteit: ik ben geboren als Nederlander en ik hoop te sterven als Nederlander. Levie Simons kende ook in de ja ren na de oorlog ups en downs. „Maar we hebben in ons bedrijf gelukkig veel ups gehad. In Amerika heb ik in 1960 een vliegtuigmoederschip mogen kopen en hier naartoe mogen halen. In '59 hebben we de ouwe Johan de Witt uit Ierland hierheen gehaald. De Stad Vlaardingen hebben we ge sloopt: eens de grootste ertsboot zonder arrogant te willen heten moet ik zeggen wel enig recht op heb- Geen sentimenten Kent hij sentimenten bij het slo pen? „Als een man van 110 jaar ver sleten is moet de dokter het maar overgeven. nietwaar? Een schip van 30, 35 jaar heeft voor mij niet die betekenis die het voor een scheeps bouwer heeft, voor wie het een stuk ziel is. Van dat schip moet ik wat bruik baar is weer aan de gemeenschap geven voor mij is het een object Het slopen moet met kennis van za ken gebeuren, het moet economisch verantwoord zijn en verder beschouw ik het als het prqduceren van een grondstof Hij vindt het jammer dat de schroot handel door het Nederland se volk als iets minderwaardigs wordt bekeken ..Onze overheid heeft ons nooit de credits gegeven, waar we zonder arrogant te worden moet ik dat zeggen wel enig recht op heb ben. En dat geeft je natuurlijk wel eens het gevoel van nou wre vel. Ik beschouw onder de schrootlhan- delaar ook de kleinste man die met zijn schrootkarretje langs de weg loopt, als nuttig voor de maatschap pij. Hij ontlast de belastingbetaler en 'het produkt dat ophaalt maakt hij economisch produktief." Wiet lonend De verwerkingskosten van schroot worden te hoog, vindt de heer Si mons. „We hebben hier effectief mil joenen aan machines staan en die moeten ook afgeschreven worden, maar dan moet de winst ook nave nant zijn. Het slopen van schepen is niet lo nend. Je zou kunnen zeggen dat ik maar op moet doeken, maar ik geloof niet dat het juist is wanneer in de grootste havenstad ter wereld geen sloperij meer zou zijn." Maar u bent toch niet geheel ver lieslijdend, naam ik aan? „Nee, maar dat heb ik toch ook niet gezegd? Als je nou aan koffie ver dient, en aan thee verspeelt bete kent dat niet dat je ten eeuwigen dage die theehandel moet blijven voortzetten. Ik zou de regering willen zeggen: Steun de scheepsloperijen. Heuvel man, Rijswijk-Holland, Arie Rijsdyk Bos Zonen en De Koophandel niet om ons bedrijf te steunen in hun sloopactiviteiten." Wapens Verwerkt u ook dumpgoederen? „Ja dumpgoederen en tanks. Ge zien onze goede naam in de Verenig de Staten kunnen we deze goederen in elk geval kopen. Men weet dat ze niet naar die landen gaan, waaraan de VS z liever niet geleverd zien; dus ook niet via tussenhandelaren. Landen, die niet politiek belast zijn en als de VS akkoord gaan kun nen bij ons alles kopen, wat ze maar willen. Als we büvoorbeeld morgen kanonen naar Israël mogen sturen, zullen we dat niet laten." Simons' NV is naast de scheeps- sloper en oud ijzer voor 50 procent financieel geïnteresseerd in de Ne derlandse Staal Unie te Stampersgat uitsluitend eerste keus nieuw zer, Zoon Louis is met ingang van 1 januari een van de twee directeu ren van de Nederlandse Staal Unie geworden. „En de laatste jaren heb ik onze zaak langzamerhand aan onze zoon Simon overgegeven. Hij heeft zich gelukkig bereid verklaard dat kan ik tegenwoordig gerust zeggen de last op zijn schouder te nemen Winst ff een misdaad Men denkt altyd aan een onder nemer als aan een kapitalist, 'maar een ondernemer is een man die ri sico's moet nemen; en ik heb altijd respect voor mensen die hun energie, hun tijd en hun kapitaal eraan geven om een bedrijf in stand te houden Dat men verdient is he lemaal geen misdaad, he lemaal niet. Sommige mensen zyn de opvat ting toegedaan dat winst diefstal is. Dati s niet zo, het is een beloning van je energie van je tijd en van je spaarzin." Levie Simons reist veel „Ik kar, eigenlijk nog nergens rust vinder en heb nog altijd een bepaald angst psychose zonder daarin te overdrij ven. We hebben een flatje in Zwit serland, in de buurt van Zurich en een huisje in de VS. 110 kilometer ten noorden van New York. En als we hier zijn myn vrouw reist altyd met me mee zitten we ren cn het bedrijfsleven. Hoogtepunt van haar activiteiten moet de eerste Nederlandse Lenradag (op 26 januari) zijn. SINDS 1954 Zo'n speciale dag is er al sinds 1954 in meer dan honderd landen. De Stichting hoopt jaarlijks het beno digde bedrag van een miljoen gulden bijeen te krijgen. Overigens zal de Stichting de projecten in Oeganda, Kenya en Tanzania met succes kun nen realiseren wanneer een op elke dertig Nederlanders jaarlijks de stich ting een rijksdaalder zou sturen. Voor een miljoen gulden kunnen de meeste lepra-patiënten eedurende een heel jaar worden verpleegd. Er zijn in de wereld vijftien mil joen leprapatiënten, onder wie drie miljoen invaliden Elk jaar komen er minstens 500.000 patiënten bij. Een van de belangrijkste factoren is dat er op het ogenblik mogelijkhe den ontbreken voor de behandeling van meer dan tien miljoen lepra-pa tiënten in de ontwikkelingslanden. Het zijn patiënten die genezen kun nen worden. De nog jonge Nederland se Stichting voor lepra bestrijding wil daar iets aan doen. Giro Centraal bu reau voor bank der leprabestrijding: 792 362). DEN BOSCH Dr. G. J. M. de 9ruyter. voorzitter van de Kamer van Koophandel en fabrieken voor 's Hertogenbosch en omstreken, is van mening dat de spanning op de ar beidsmarkt weer is teruggekeerd. Te genover een aanbod 'n zijn gebied van slechts '200 personen direct voor het bedrijfsleven beschikbaar staat een vraag naar bijna 1800 werknemers. De voorzitter deelde mee dat op grond van deze omstan digheid de hoofdinspecteur-directeur van de arbeidsvoorziening in Noord-Brabant een hardere ge dragslijn heeft aangekondigd tegen de niet-werkwillige werklozen. Venus kan voor mens leefbaar worden gemaakt BOCHUM Heinz Kaminski, de directeur van het Westdultse instituut voor satellieten ruimteonderzoek in Bochum, heeft gisteren de mogelijkheid geopperd om van Venus een ko lonie van de aarde te maken door een kunstmatige dampkring te creëren op deze planeet. Kaminski zei dat voor zover men weet, er geen zuurstof in de dampkring van Venus is. Maar er zijn levensvormen, aldus Ka minski die geen zuurstof nodig hebben. Kaminski stelde voor dat als de Russische raket Venus 5. die in mei op de planeet moet landen, zou aantonen dat er geen leven op Venus is, men de dampkring zou kunnen verrijken met bacte riën. die zuurstof kunnen produ ceren in hun algemene stofwisse lingsproces. Hierdoor zou het mo gelijk worden dat er over enkele eeuwen, mensen zich kunnen vestigen op Venus. Kaminski zei dat de planeet zou moeten worden „gevacci neerd" met zuurstof produceren de bacteriën, die geen zuurstof gebruiken en hoge temperaturen en chemische invloeden kunnen weerstaan. DEN HAAG In het afgelopen jaar waren gemiddeld 59.000 mannen zonder werk tegen 68.000 in 1967. In bijna alle provincies daalde het aan tal werklozen. Alleen Noord- en Zuid-Holland en Zeeland vertoonden een stijging. Gemiddeld waren in Groningen 4000 mannen werkloos, wat 82 pro cent is van het aantal in 1967. Voor de andere provincies waren deze cij fers: Friesland 3000 en 93, Drente 3200 en 82, Overijssel 5500 en 81, Gel derland 5400 en 71, Utrecht 1800 en 87, Noord-Holland 6000 en 101, i Zuid-Holland 9100 en 106, Zeeland 1200 en 105, Noord-Brabant 11.400 en 85, Limburg 9400 en 90. Voor het gehele land was het percentage 88. Het gemiddeld aantal werkloze vrou wen steeg van 6500 tot 7500. De gemiddeld geregistreerde ar beidsreserve van mannen bedroeg 72.300 tegen 78.600 in het jaar daar voor. Ten slotte stonden bij het Ar beidsbureau eind 1968, 53.700 vacatu res open voor mannen, wat 2700 min der is dan eind november, maar 20.000 meer dan een jaar terug. (Advertentie) V/er middelen in één tablet - waaronder bet betrouwbare maagmiddel Chefarox - helpen snel en... doen wonderen I De vier middelen, verenigd in Chefarine „4" elk afzonderlijk al beroemd - wer ken tezamen nóg beter en helpen vaak ook dan wanneer andere middelen falen. De combinatie is ideaal om pijn of griep snel en doeltreffend te bestrijden. Dit jaar nog in Tweede Kamer DEN HAAG Mogelijk nog in de eerste helft van dit zit tingsjaar zal bij de Tweede Ka- boven ons kantoor: er heerst nog altijd woningnood in Nederland en we nemen niemand ruimte af. Mijn hobby's: ik hoop mijn rech tenstudie nog eens af te maken. Ik vlieg graag en ik zeil graag. Ik heb een eenmotorig vliegtuigje en een zeiltje of een sloep laten zetten. Ik kan niet zeilen hoor, maar ik doe myn best er wat van terecht te bren gen." Vol vertrouwen Hoe is uw visie op de toekomst van de wereld „Als we 's avonds op de radio naar Sextant luisteren, zeg ik: Drof. Huizinga heeft bepaald ge- Hik gehad met zijn laagie vernis. Het is nog maar een heel. heel dun laaeie maar daarom hoeven we nog niet pessimistisch te zijn. Ik geloof werkelijk dat we naar een evolutie in positieve zin wel toegaan, anders is het einde van de wereld er en daar wil ik niet in geloven. Zolang we mensen hphben die de mnpd hebben in zo'n ding te staopen en naar de maan te gaan moed beleid pn t»*0UW b°teVprit jat want het 7iin creen avontu riers" die kerplc urpfpn drommels goed wat ze doen zolang die mensen bestaan heb ik vertrou wen in de mens". mer een wetsontwerp worden in gediend dat het mogelijk maakt op autowegen een minimumsnel heid af te kondigen. Dit heeft de minister van verkeer en waterstaat, drs. J. A. Bakker, mee gedeeld in antwoord op vragen van het socialistische Eerste-Kamerlid E. Meester. Eerst na proeven zal worden beslist of minimumsnelheden permanent zul len worden ingesteld. Te langzaam rijden is naai het oor deel van de minister gevaarlijk. In het algemeen kan worden gezegd dat de kans op ongelukken toeneemt bij grote snelheidsverschillen, en hierbij is te hard rijden minstens zo gevaar lijk als te langzaam rijden. De stichting wetenschappelijk on derzoek verkeersveiligheid heeft een onderzoek ingesteld naar de invloed van maximumsnelheden op autowe gen Dit onderzoek is nog niet vol tooid. en minister Bakker wil niet op de resultaten vooruitlopen voor wat betreft het eventueel invoeren van een algemeen geldende maximum snelheid op autowegen. Vrachtauto9 s Minister Bakker is evenmin bereid een inhaalverbod voor vrachtauto's op autowegen in te stellen. Vrachtauto- en autobusverkeer is zowel absoluut als relatief In de spitsuren op werk- dagpn serineer dan In fussengelegen- uren. Minister Bakker deelt voorts mee dat komend voorjaar zal worden be gonnen met werkzaamheden die be ogen het verkeer np hei verkeersplein Ypenhurp zonder verkeerslichten of mankracht vetliepr <>n vlotter te doen verlopen. Zonder oponthoud zal het werk ln de herfst gereed zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 7