Onvrede met
onderwijs
Kerk moet samen met de gemeente spreken
L. W. G. SCHOLTEN
(70) OVERLEDEN
Caesar en Cleopatra
niet erg overtuigend
Een ivoord voor vandaag
Nieuw gebedenboek
Russische joden
Uw probleem
is het
onze..
vu
Hogere premies
vrijwillige
ziekenfondsen
NIEUWJAARSBOODSCHAPPEN
De Gaulle: Politiek van
ontspanning voortzetten
Galbitter
toneel in
en groots
De Humorist
DONDERDAG 2 JANUARI 194?
Oudjaarsdag plaatsten we een gedeelte uit een gebed van een
Afrikaanse neger. Dat gebed spreekt ook over het nieuwe jaar.
Ook dan kunnen we met hem meebidden:
Heer, ieder jaar is voor ons volgepakt
van te voren al
met goed en kwaad.
U bent de Heer over het jaar.
Wij zijn bange knechten van de tijd.
Heer, maar één ding staat vast,
elk jaar
brengt ons dichter bij JJ.
Mensen worden elk jaar
ouder,
maar christenen
jonger.
We lezen vandaag: Mattheus 4 1-11.
(Van onze kerkredactie)
NEW YORK Het is joden
in Rusland gelukt, een nieuw
gebedenboek uit te geven.
Dit is in Amerika bekend gewor
den doordat het joods seminarie in
New York van een anonieme afzen
der in Rusland een exemplaar van
dit gebedenboek heeft ontvangen.
Het is een fotografische herdruk
van oudere uitgaven. Men heeft kun
nen vaststellen, dat daarvoor pagina's
samengeplakt zijn uit allerlei oudere
drukken.
De plaatsen, waar vroeger gespro-
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet tn
behandeling worden genomen. Ge-
helmhouding U verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten tn afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Mijn huurder heeft een
gaskachel aangeschaft Tot nu toe
stookte hij kolen. Terloops heeft hij
gezegd dat hij op gasverwarming
wilde overgaan. Nu komt hij bij me
met een rekening voor een pijp in
de schoorsteen. Die schijnt geheel
aan te sluiten bij de gaskachel, ik
vermoed langer dan 3 of 4 meter.
Kosten ƒ160. Is dit voor mijn reke
ning? Ik ben niet in de opdracht
gekend.
Antwoord: Deze kosten zijn voor
rekening van de huurder. Iets anders
zou het zijn als hij kon aantonen,
dat deze kosten gevolg zijn van ge
breken aan de schoorsteen als zoda
nig.
Vraag: In Zuid-Holland is er een
provinciale verordening ofwel een
provinciaal blad van Gedeputeerde
Staten op de wet van bejaardenoor
den. Zijn er in andere provincies
ook zulke verordeningen? En waar
zijn deze te krijgen?
Antwoord: De Wet op de bejaar
denoorden is verkrijgbaar als nr. 81
in de serie „De Nederlandse
staatswetten" van Schuurman en
■Tordens, uitgave Tjeenk Willink
1967 a ƒ2. Hierin zijn ook opgeno-
"men de provinciale verordeningen.
Provinciale verordeningen t.a.v. de
verzorgings- of verpleeghuizen voor
meer dan vier personen zijn koste
loos te krijgen bij de provinciale
besturen.
Vraag: Welke betekenis hebben de
delen van het Hugenotenkruis?
Antwoord: Het Malthezerkruis,
verwerkt in het Hugenotenkruis, is
een bekend embleem. De acht pun
ten worden beschouwd als symbool
van de acht zaligsprekingen. Mis
schien is het dragen door de Huge
noten een zinspeling op het feit dat
de door Hendrik III ingestelde rid
derorde van de Heilige Geest, die
het Malthezerkruis als symbool had
gekozen, verboden was voor pro
testanten.
Het oudste Hugenotenkruis had de
afbeelding van de heilige ampul,
waarin de zalfolie bewaard werd,
waarmee de Franse koningen wer
den gezalfd. Misschien is hier een
parallel met de spreuk op de geu
zenpenning: Trouw aan de koning
tot de bedelzak toe. Later heeft men
de ampul vervangen door de duif,
symbool voor de Heilige Geest.
Vraag: Hoe houdt men het beste
een plastic aquarium en plastic vo-
gelbak schoon?
Antwoord: Behandelen met een
zachte spons met lauw water.
Vraag: Hoe is de behandeling van
een blauwe regen?
Antwoord: Veel ruimte geven. De
eerste jaren groeit deze klimplant
sterk en pas als de groei wat be
daart, vormen er zich kortloten, die
gaan bloeien. Dus niet snoeien en
alleen, zo nodig, wat uitdunnen.
Zoek een plaats waar de plant tegen
iets op kan groeien.
Vraag: Ik heb een paar lichtbrui
ne damesschoenen gekocht. Voor ik
ging wandelen, had ik een weinig
vaseline op mijn kleine teen gedaan.
Na de wandeling was er een donke
re vlek ontstaan. Kan deze verwij
derd worden?
Antwoord: Vermoedelijk met
vlekkenpasta. Ook kan men de vlek
insmeren met solutie (waarmee men
banden plakt). Na droging kan u
stevig daar overheen wrijven. Hier
door ontstaan rolletjes, waarin het
vet is opgenomen.
ken werd over de oorlog in het alge
meen of In de bijzondere geschiede
nis van het joodse volk, zijn wit ge
bleven. Dit kan wijzen op ingrijpen
van de censuur.
Het boek heet „Siddoer Hasjaloom"
(Boek des Vredes) in plaats van „Sid
doer Hasjaleem" (volledig Gebeden
boek). In het Hebreeuwse schrift is
dat een miniem verschil.
Staatsmijnen geeft
Limburgse economie
een steviger basis
HEERLEN Er bestaan goede
vooruitzichten op vestiging van nieu
we industrieën in Zuid-Limburg, die
zeker aan 13.000 Limburgers werk
zal verschaffen. Het is vooral aan de
bemiddeling van de staatsmijnen te
danken, dat de basis van de Lim
burgse economie wordt verstevigd.
Aldus zei dr. A. C. J. Rottier, pre-
sident-direkteur van de Staatsmijnen
in zijn nieuwjaarsrede. Het doel van
de DSM blijft gericht op verminde
ring van de produktie van vaste
brandstof en een expansie in de che
mische sector.
De synode doet over te veel zaken uitspraken bui
ten de gemeenten om, meent dr. J. J. Buskes. H\j schrijft
dit in een artikel over „Kerkelijk gezag" in het blad
Tjjd en Taak. Na gezegd te hebben dat het kerkelijk
gezag een uiterst gecompliceerd verschijnsel is.
illustreert hij dat aan de hand van de pausen Johannes
en Paulus. Hij vervolgt:
Het verschil tussen paus Johannes en paus Paulus zegt alles.
Paus Johannes nam zichzelf niet zo au serieux, paus Paulus
neemt zichzelf buitengewoon au serieux.
Paus Johannes had een onbepaald vertrouwen in de Heilige
Geest, paus Paulus heeft dat vertrouwen ook, maar is er van
dag tot dag diep van overtuigd, dat de Heilige Geest als het er
op aan komt, door hem werkt.
Paus Johannes was voor alles herder en hij was een goede
herder (Karl Barth), paus Paulus is voor alles de stedehouder
van Christus.
Er gaat een verhaal, dat een kardinaal tot paus Johannes
zei: „U weet toch wel, dat u, als u vanaf uw pauselijke zetel
over geloof en leven een uitspraak doet, onfeilbaar bent." Paus
Johannes moet hebben geantwoord: „Juist omdat ik dat weet,
zal ik er mij wel voor wachten, zulke uitspraken te doen". Ook
als het verhaal niet waar is, is het karakteristiek.
SLEUTELS
Van paus Paulus gaat het verhaal, dat hij tegen Karl Barth
zei: „U kunt niet beseffen, wat een zware last het is, de
sleutels van het Koninkrijk Gods in handen te hebben." Het
antwoord van Barth zou hebben geluid: „Kan ik me voorstel
len."
Het resultaat is geweest, dat paus Johannes niet zoveel zorg
over zijn kerkelijk gezag had. Hij had eenvoudig gezag en dat
gezag was geloofwaardig. Daarom had hij het.
Paus Paulus zit permanent in zorg over zijn kerkelijk gezag
en hij heeft geen gezag. Voorzover hij zijn gezag laat gelden,
is het niet geloofwaardig. Dat is de crisis, waarin Rome zich
bevindt: een gezagscrisis.
Daar komt nog iets bij. Paus Paulus meent, dat hij op zijn
eentje zo ongeveer over alles met gezag uitspraken moet doen
en in alles zijn gezag moet laten gelden. Dat was op het
concilie al goed te merken en telkens herhaalt zich dat. Ik
denk aan de encycliek „Mysterium fidei" en aan allerlei
uitspraken over de Marialogie, het celibaat, de aflaat,- het
uitspraak van paus Paulus over de pil.
GESPROKEN
Dat kon in het verleden, dat kan tegenwoordig niet meer.
Vroeger was het: Roma locuta, causa finita. Tegenwoordig is
de kous dan nog helemaal niet af. Het is tegenwoordig: Roma
locuta, causa aperta, als Rome gesproken heeft, begint de
discussie pas recht. Men denke slechts aan de reacties op de
van paus Paulus over de pil.
Wat mij in dit alles boeit is, dat paus Johannes in feite het
gezag van de kerk heeft versterkt, omdat er bij hem een
„betoon van geest en kracht" was, terwijl paus Paulus bezig is
het gezag van de kerk af te zwakken. Het doet het eenvoudig
niet meer. Wat jaren lang vanzelfsprekend was en bij velen
nog vanzelfsprekend is (Luns), is bij heel velen niet meer
vanzelfsprekend.
In de hervormde kerk is er sinds 1945 naar mijn overtui
ging tegen de bedoeling van Kraemer en Banning in een
ontwikkeling in tegengestelde richting, niet van het kerkelijke
instituut naar de gemeente, maar van de gemeente naar het
kerkelijke instituut.
Het gemeenteleven wordt verinstitutionaliseerd en verkerke-
lijkt. Alles wordt gecentraliseerd in plaats van gedecentra
liseerd. En de synode doet over heel veel zaken uitspraken
buiten de gemeente om, met als gevolg, dat die synodale
uitspraken in de lucht hangen, geen gezag en daardoor geen
effect hebben.
Wat ik uit deze ontwikkeling voor mij zelf geleerd heb? Dat
de kerk (het kerkelijk instituut) wel moet spreken, maar dan
vooral met de gemeente, meer met dan tegen de gemeente.
Daarom moet het kerkelijk instituut zo weinig mogelijk
uitspraken doen buiten de gemeente om, om dan die uitspra
ken voor de gemeente als gezaghebbend te laten gelden.
Dr. Noordmans zei het op zijn wijze: Rome en de Geestdrij
vers. Calvijn wilde wel degelijk kerkelijk gezag, maar hij wees
de twee uitersten af: het volstrekte gezag van het kerkelijk
instituut en het volstrekte gezag van het individuele geweten.
Hij wilde geen kerkvorst als de paus, maar ook geen geest
drijverij. Instituut en gemeente worden door hem op elkaaf
betrokken en in de verhouding van deze twee is de richting
zoveel mogelijk van het instituut naar de gemeente.
BELOFTE
Dit is geen rechtlijnige oplossing van het gezagsprobleem.
Het is eigenlijk helemaal geen oplossing. Het kerkelijk gezag
blijft een probleem en nog wel een zeer gecompliceerd pro
bleem.
Wij hebben in onze tijd meer dan ooit behoefte aan gezag,
echt gezag, omdat het betrokken is op het evangelie zelf en op
de geloofwaardigheid van de gezagsdrager, in overeenstem
ming met Jezus' belofte aan zijn discipelen: „Wie u hoort,
hoort Mij".
Een belofte is echter noch een lot uit de loterij, noch een
garantiebewijs, maar een belofte, die alleen vervuld wordt
wanneer de kerkelijke gezagsdragers betrouwbaar zijn, omdat
zij met hun hele zijn en bewustzijn op Jezus' belofte vertrou
wen.
Ook het uitoefenen van kerkelijk gezag, echt gezag, is
heilsgeschiedenis. Is het dat niet, dan verdwijnt de gemeente
uit het gezicht en zien we alleen het instituut. Zo verwordt de
kerk tot een kerkelijk bedrijf en houdt ze op gemeente van
Christus te zijn.
Hoogleraar in Leiden en aan de VU
UTRECHT In Utrecht is
in de afgelopen nacht op ze
ventigjarige leeftijd overleden
de bekende staatsrechtsgeleer
de prof. dr. L. W. G. Scholten.
Ook in het politieke leven heeft
prof. Scholten lange tijd een
vooraanstaande plaats inge
nomen.
Prof. Scholten, die op 17 juni 1898
in Amsterdam werd geboren, pro
moveerde op 29-jarige leeftijd aan
de Rijksunivesriteit van Utrecht bij
ROTTERDAM Het Nieuw Rot
terdams Toneel bracht gisteravond in
een uitverkochte schouwburg de
„komedie Caesar en Cleopatra van
Bernard Shaw als nieuwjaaTspre-
mlère, een voorstelling die ons on-
.danks dappere pogingen van enkele
spelers nogal heeft teleurgesteld. De
Ier Shaw Is een groot schrijver die
op puntige, vaak humoristische wijze
veel in zijn stukken weet te zeggen,
maar Caesar en Cleopatra Is gewoon
geen fijn toneelstuk om te spelen zo
dat er voor de spelers en de Schotse
gastregisseur David Macdonald ook
niet veel eer viel te behalen.
Het stuk in de vertaling van Bert
Voeten toont ons een grootmoedige,
nimmer versagende Julius Caesar,
die in Egypte (aan de voeten van de
sfinx nog wel) de 16-jarige ko
ningsdochter Cleopatra ontmoet Na
veel „interne" verwikkelingen, waar
in Caesar steeds weer als overwin
naar te voorschijn komt, slaagt deze
beroemde Romeinse veldheer erin
Cleopatra tot koningin van haar land
te maken om haar vervolgens zonder
enig verdriet voorgoed te verlaten.
Een komische Caesar dus, die lie
ver vrienden dan vijanden maakt en
op slinkse wijze alle moeilijkheden
(met de hulp van Shaw) ontwijkt.
Naar het zich liet aanzien een
geschikte rol voor Luc Lutz, maar hij
is er maar ten dele uitgekomen. Mis
schien dat de regisseur het zo bedoeld
heeft, maar Lutz was maar al te
vaak een „gezellig ventje met een
grote mond", zelden een Caesar die
zoals in het verleden al meermalen is
getoond, (o.a. door Albert van
Dalsum) een natuurlijk overwicht op
de ander uitoefent Simone Rooskens
dartelde in het begin leuk rond als
de jonge Cleopatra, maar als „konin
gin in wording" ging zij in de loop
van het stuk steeds meer teleurstel
len. Dat komt vooral in het bijzonder
zwakke einde van het stuk tot uiting
wanneer zij zonder enige inspiratie
het vertrek van Caesar betreurt.
Zoals gezegd, er werd bij vlagen
hard gewerkt om toch nog iets van
„echt" toneel over te brengen, alleen
Willem Nijholt als de kunstminnende
Apollodorus en Gerard Hartkamp als
Pothinus konden daarin volledig
overtuigen. Het decor van Colin
Winslow vonden wij niet onaardig,
de kostuums konden zeker beter. Al
met al nogal een teleurstellende in
luiding van het nieuwe jaar.
Misschien dat regisseur Macdonald
hier en daar nog wat aan het geheel
prof. mr. dr. B. C. de Sayornin Loh-
man op het proefschrift „Thorbecke
en de vrijheid van onderwijs".
Voor de oorlog was prof. Scholten
al werkzaam bij het middelbaar on
derwijs en ook was hij toen voorzit
ter van de a.r. jongerenorganisatie.
Een groot aantal jaren heeft prof.
Scholten zich ingezet voor de Reho-
both-kweekschool in Utrecht, waar
van hij pas in de zomer van 1968 als
directeur afscheid nam. Hij vervulde
deze functie al toen hij in 1948 werd
benoemd tot bijzonder hoogleraar in
de parlementaire geschiedenis aan
de Rijksuniversiteit van Leiden. Hij
bezette de bijzondere leerstoel die
in dat jaar vanwege het Leids Uni
versiteitsfonds werd gesticht.
Tien jaar later in 1958 werd hij
gewoon hoogleraar in de faculteit
der rechtsgeleerdheid aan de Vrije
Universiteit. Hij gaf onderwijs in het
Nederlands cn vergelijkend staats
recht en de algemene staatsleer. In
verband met het bereiken van de
zeventigjarige leeftijd gaf hij vorig
jaar zijn afscheidscollege.
Eveneens in 1958 beëindigde hij
het lidmaatschap van de Tweede
Kamer voor de ARP. Twee jaar
maakte hij hiervan deel uit, waarbij
vooral de kwestie-Nieuw-Guinea
hem ter harte ging. Als zodanig be
zocht hij dit voormalige Nederland
se gebiedsdeel en ook de Verenigde
Staten.
Kort na de overdracht van Nieuw-
Guinea gaf prof. Scholten zijn ge
ruchtmakende brochure uit, getiteld
kan verbeteren, anders zullen er de j "Tijd voor verantwoording", waarin
AMSTERDAM Vrijwel alle zie
kenfondsen hebben de premie met
ingang van het nieuwe jaar ver
hoogd. De gemiddelde premie per
verzekerde van zestien jaar en ouder
stijgt daardoor van ƒ30.30 per maand
tot ƒ35,33 per maand (16.6 procent).
De premie loopt per ziekenfonds
uiteen van ƒ28 tot ƒ41,50 per maand
(in januari 1968 van ƒ25,07 tot
33,20).
Ook nu is de premieverhoging
noodzakelijk gebleken in verband
met het toenemend gebruik van
verstrekkingen en van de stijging
van lonen en prijzen, waarbij de
kosten van verpleging en behande
ling in ziekenhuizen in het bijzon
der in de nieuw gebouwde een
belangrijke rol speelden.
Rectificatie
In de Oudejaarsbijdrage Vernieu
wing ging aan bijna niemand voor
bij" had moeten staan: „politieke
concentratie". De zetter maakte er
echter van: „politieke concurrentie". I
komende veertien dagen heel wat
mensen zuur-glimlachend van Caesar
afscheid nemen. Het weer fraai opge
dofte premièrepubliek toonde zich in
zijn hulde in ieder geval eerlijker
dan vorige jaren.
Niet waardig
Kon het hoofdbestanddeel van deze
lange avond (einde 12 uur) ons maar
nauwelijks boeien, de nieuw- i
jaarswens, gepresenteerd door o.a.
Aart Staartjes, Willem Nijholt en
Sacco van der Made was zo mogelijk
nog zwakker. Wat hier werd inge
bracht was het beroepstoneel beslist j
niet waardig.
Flauwe liedjes (wederom van Ma-
rinus van Henegouwen) werden on
geïnspireerd door enkele „sterren"
gezongen, Sacco van der Made pro-
fa,eerde als astronaut enige geestig
heden over te brengen. Dat was
door de zeer zwakke tekst echter
niet mogelijk. Neen, wij kunnen niet
begrijpen dat een gezelschap zoiets
dilettanterigs aan een betalend pu
bliek durft voor te schotelen. Enfin,
misschien wordt het voor het Rotter
dams Toneel toch nog een voorspoe
dig jaartje, we hopen het maar...
J. BODDAERT
PROF. MR. L. W. G. SCHOLTEN
wekelijkse rubriek De vaart der vol
ken voor de NCRV-radio.
Van de andere functies die prof.
Scholten bekleedde noemen we: lid
van het hoofdbestuur van de Unie
„Een school met de Bijbel", lid van
de Onderwijsraad, vice-voorzitter
van het Utrechtse universiteitsfonds,
voorzitter van de Radioraad en van
de raad van beheer van de Neder
landse Omroep Zender Maatschappij
(NOZEMA).
Van zijn hand verschenen een
groot aantal artikelen in weten
schappelijke tijdschriften. Ook ver
zorgde hij de uitgave van de verza
melde redevoeringen van dr. H. Co-
lijn.
PARIJS President de Gaulle
heeft in zijn nieuwjaarsbood
schap gepleit voor voortzetting
van de politiek van ontspanning
en samenwerking tussen Oost en
West.
Hij sprak zich voorts uit voor her
ziening van het internationale valu
tasysteem, toelating van commu
nistisch China tot de VN, zelf
beschikkingsrecht voor het „dappere"
Biafra, onafhankelijkheid voor de
Frans-sprekende Canadezen en wat
het conflict in het Nabije Oosten be
treft, dit moet in internationaal ver
band worden geregeld. Hij pleitte
voor ontruiming door Israël van de
bezette Arabische gebieden en vrije
scheepvaart voor Israël op de inter
nationale waterwegen.
Over de binnenlandse aangelegen
heden zei De Gaulle dat Frankrijk de
„duizeling" van de mei-onlusten en
de daaruit voortvloeiende monetaire
crisis te boven is gekomen. Hij was
vol hoop voor de toekomst en deed
een beroep op de Fransen „de demo
nen te begraven die ons in het afge
lopen jaar hebben gekweld".
Ook vele andere staatshoofden en
re •eringsleiders 'nipld.'n ter gelegen
heid van de jaarwisseling toespraken.
Lübke
De Westduitse president Lübke
riep ojt tot vrede in binnen- en bui
hij onded meer het Nieuw-Guinea-
beleid van de a.r. TWeede-Kamer-
fractie fel bekritiseerde. Ook het wo
ningbouwbeleid had zijns inziens
gefaald.
Prof. Scholten was van oordeel
dat de Kamerfractie in de zaak-
Nieuw-Guinea handelde in strijd met
de duidelijke bewoordingen van een
a.r. beginsel- en staatkundig pro
gram.
RECHTER
Prof. Scholten, die in de oorlog ge
ïnterneerd is geweest in St. Michels-
gestel en in Buchenwald, was van
1946 tot 1947 secretaris van het hoge
college voor de rechterlijke macht,
van 1947 tot 1949 lid en daarna vice-
president van het bijzonder gerechts
hof in Amsterdam.
In de jaren daarna kreeg de over
ledene grote bekendheid door zijn
Luc Lutz en Simone Rooskens in
Shaws Caesar en Cleopatra, dat
gisteravond in première in de Rot
terdamse schouwburg door het
Nieuw Rotterdams Toneel werd
gebracht in kleurige en zeer ge
varieerde kostuums en sfeervolle
decors.
DEN HAAG John
borne's tijdbom van 12 jaaT
geleden is indertijd met bijzon
der veel dramatisch lawaai
Os-
(Van onze onderwijsredacteur)
AMSTERDAM, 2 jan. „De
toestand van ons onderwijs is in het
algemeen niet onbevredigend", zeg
gen Veringa en Grosheide in hun
Prioriteitennota. Wij vinden de
toestand wel onbevredigend. Dit is
niet bedoeld om er verwijten aan te
verbinden, maar om protest aan te
tekenen tegen een te zelfvoldane si
tuatietekening. Voor een voortvarend
onderwijsbeleid is zelfvoldaanheid
onvoldoende drijfkracht. Dit zei de
heer E. Steenbergen vandaag bij de
opening van de jaarvergadering van
de Algemene Bond van Onderwij
zend Personeel.
De heer Steenbergen pleitte voor
een werkplan ter verandering van de
structuur van ons onderwijs. Een sa
menhang van kleuter- en basisonder
wijs ontbreekt: het moment waarop
gekozen moet worden voor het gedif
ferentieerde voortgezet onderwijs ligt
nog te vroeg en het hele onderwijs is
te streng gebonden aan het systeem
van jaarklassen.
Het schijnt dat men voorlopig de
onderwijsindeling volgens de Mam
moetwet als een vrijwel onwrikbaar
gegeven zou moeten accepteren. Dit
denken is te statisch. Het moet moge
lijk zijn naast de oude structuur een
nieuwe te laten ontstaan.
De voorzitter van de ABOP noem-
ile de onderwijspacificatie een groot
goed, maar hij vroeg zich af of de
nieuwe ontwikkeling waarvoor hei
onderwijs thans staat, niet een ande
re uitwerking vraagt dan een scho-
lensystecm in drievoud. „Ik heb eni
ge hoop dat de ontwikkeling in deze
richting mogelijk zal worden, als ik
let op de ontzuiling op andere terrei
nen."
ontploft. Maar weet onze nieu
we generatie dat? De Haagse
Comedie heeft er goed aan ge
daan deze echo van het beste
wat de toneelschrijfkunst na
de Tweede Wereldoorlog heeft
voortgebracht, terug te roe
pen.
Het is haar met De Humorist
schitterend gelukt. Paul Steenber
gen, die destijds voor zijn vertolking
van de rol van de verlopen en ver
zopen music-hall artist Archie Rice
met de Louis d'Or werd onderschei
den, maakt van deze mislukkeling
die „dood is achter zijn ogen" een
galbittere en grootste creatie.
Hij volbrengt de ongelooflijk moei
lijke taak eersterangs te zijn en der
derangs te schijnen met achter zijn
wankel podiumgedrag de poëzie van
de innerlijke waarachtigheid.
Steenbergen, wiens regie één van
de oorspronkelijke dertien taferelen
heeft geschrapt, brengt voor deze
tragische figuur uit het uiteenvallen
de Commonwealth alles mee. Direct
naast hem moeten wij Ida Wasser
man als Phoebe Rice noemen, die
haa. man, die zelfs zijn cynisme
niet meer au sérieux neemt, met een
haatliefde door dik en dun steunt.
Opvallend en beschamend eigen
lijk voor onze acteursgeneratie was,
dat Ida Wasserman nog goed en
zaalvullend bleek te kunnen zingen,
terwijl de 29-jarige Manfred de
Graaf als Frank Rice vocaal volko
men-faalde.
Ingeborg Elzevier en Gijsbert Ter-
steeg gaven uitstekend en emotio
neel gestalte aan de rollen van klein
dochter en grootvader.
Een bijzonder woord van lof voor
de muziek van Jurriaan Andriessen,
uitgevoerd door een ensemble onder
leiding van Jo Budie. Ook het aller-
vernuftigst décorontwerp van Hep
van Delft kreeg terecht applaus.
In verband met het karakter van
dit stuk bleef gisteren in de volle
Koninklijke Schouwburg de traditio
nele Nieuwjaarswens achterwege.
Wel bleven de leden van de Haagse
Comedie en tal van genodigden nog
geruime tijd bijeen in De Witte So
ciëteit. waar het gemeentebestuur
een receptie aanbood.
F. D.
tenland. Hij zei dat zijn land zich zal
blijven inspannen voor de duurzame
vrede, algemene ontwapening en
voor opheffing van de spanningen in
het oude continent Erkenning van
een blijvende verdeling van
Duitsland zou niets oplossen, zei hij.
De Oostduise partijleider Ulbricht
zei dat „iedere regering die geen nor
male diplomatieke betrekkingen met
de DDR onderhoudt de wraakgierige
politici van West-Duitsland aanmoe
digt". De veiligheid in Europa zou
9lechts gediend zijn door erkenning
van de status quo.
Wilson
De Britse premier Wilson vroeg de
Britten opnieuw om soberheid om de
economische moeilijkheden te boven
te komen. Hij noemde het afgelopen
jaar „zwaar en moeilijk". Oppositie
leider Heath zei dat de conservatie
ven zich gereed maken voor algeme
ne verkiezingen „die Weieens in 1969
kunnen worden gehouden. Het Britse
volk is'de incompetentie van de soci
alistische ministers moe", zei hij.
Smith
De Rhodesische premier Ian Smith
verklaarde voor de radio dat 1969
voor het land een beslissend jaar, een
keerpunt zal zijn. Hij achtte het mo
gelijk dat al vrij spoedig het laatste
bedrijf van het „Rhodesisch-Britse
drama" zal worden opgevoerd. Smith
maakte duidelijk dat hij niet van
plan was de jongste Britse voorwaar
den voor beëindiging van het onaf
hankelijkheidsgeschil te accepteren.
De Indonesische president Soeharto
zei dat de macht van de Indonesische
(verboden) communistische partij te
niet is gedaan en dat het land vrede
en vooruitgang kan verwachten on
der het nieuwe vijfjarenplan.
Rabbijn docent
aan r.k.
hogescholen
ARNHEM Voor het eerst in Ne
derland zal een rabbijn de joodse ge
loofsleer aan rooms-katholieke hoge
scholen onderwijzen. Het betreft rab
bijn Y. Aschkenazi, voorganger van
de Liberaal Joodse Gemeente in Arn
hem, die colleges gaat geven in Am
sterdam en Utrecht aan de r.k. hoge
scholen.
Hij zal onderwijzen in de kennis
van de Talmoed. In verband hier
mee en ook om gezondheidsredenen
zal rabbijn Aschkenazi niet langer
voorganger van de Liberaal Joodse
Gemeente in Arnhem blijven.
Hij bekleedde die functie sinds 1964.
RIO DE JANEIRO Een grond
verschuiving te Paverana in de Brazi
liaanse staat Rio Grande do Sul heeft
dinsdag aan zeker vijf mensen net
leven gekost. Er worden nog mensen
vermist.
NED. HERV. KERK
Beroepen dooi de provinciale kerk-
verg. van Gelderland voor Ede (bijz.
wijkgem. in wording: 2e pred. pl. -
toez.): P. Landweer te Nigtevecht.
Benoemd tot voorganger te Stadska
naal (Ned. Prot. Bond): D. Mulder, as.
em. pred. te Warga (Fr.).
Bedankt voor Bruinisse: W. Sirag te
'Rotterdam-zuid.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Westervoort-Zëvenaar:
J. J. v. Nijcn te Lemele-Lemelerveld
(verb. ber).
Aangenomen naar Haamstede: kand.
W. v. d. Kooij te Den Haag.
GEREF. KERKEN (vrRgem.)
Beroepen te Veendam-Zuidbroek:
kand. D. F. Vreugdenhil te Zwolle.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Rijssen: W. Hage te
Krabbendijke.
