Geleerden in wolkenkrabber dirigeren voedselvoorziening Studenten anno 2000: parlement opheffen Zwarte sportman loopt in op blanke WIJ MOETEN CREATIEF ZIJN Maakt mode ons niet mooier? Fantasie ^ZZOEM I De raketlift bracht de top van de Wereld- dienst Voedsel in vijf sekonden naar de 74e verdie ping, hertje New York. „We hebben slechts één uur, heren. Professor Nicho- lai Asjdranovski wacht mij over twee uren in Moskou". Mr. David D. Davidson drukte op de knop. Aan de wand verscheen het laatste overzicht van de wereldvoedsel- siutatie. Het elektronisch brein op de zesde verdieping zorgde elke drie minuten voor de laatste gegevens over de eerste crisis, die zich sinds 1991 openbaarde. „Mijne heren, Eurazië kampt met een graantekort van 834.000 ton. Ik stel voor de Verenigde Staten van Amerika op te dra gen in dat tekort te voorzien. Niemand bezwaar? Akkoord. (Het besluit werd op de vieren dertigste verdieping meteen op gevangen en verwerkt Binnen twaalf minuten waren alle dag bladen en radio- en tv-stations ter wereld geïnformeerd). Dr. Vladimir Uganov: „Heren, ik vraag opnieuw aandacht voor de 600 dorpelingen, die in het noordelijk oerwoudgebied van Nigeria dreigen om te ko men. Ik stel voor Biafra op te dragen een medische ploeg en een voedselvoorraad voor veer tien dagen te zenden. Volgende week kunnen we dan verder zien." Mr. David D. Davidson: „Iemajjd bezwaar?" IN een vlaag van over moed (of is het mis schien verstandsverbijs tering?) is het parle ment akkoord gegaan met een voorstel van de neo-radi- caal Idenburg een parlemen taire enquête in te stellen naar het gebruik van de politieke macht. Mogelijk tot hun eigen verbazing gingen de regeringsfracties, confes sionelen, socialisten en de mocraten, die bestaan bij de gratie van de buitenparle mentaire beweging der stu derenden, met het voorstel mee. Alleen links-liberalen en rechts-radicalen stemden te gen. Links-liberale leider Wie gel zag er geen heil in, de uitslag stond voor hem toch al vast. De rechts-radicalen waren uit traditie tegen. Commentaar van SVB-leider Jurgens: „Ze doen maar. Ik denk er nu over het parlement helemaal af te schaffen". Hoe wel de regering eigenlijk niets met deze zaak te maken heeft, wilde regeringsleider Van Mier- lo wel zeggen dat hij zich nog geen oordeel kan vormen en dat hij de stukken op het ogen blik bestudeert. Boze tongen beweren dat hij de aanstichter van deze politieke rel is, omdat secretaris-generaal van de Ver enigde Naties. John Kennedy jr., hem heeft laten weten zeer bezorgd te zijn over het verval door C. van der Wild van de democratie in Neder land. Minister van onderwijs Reg- tien, de sleutelfiguur in het ka binet, was niet bereikbaar. Naar verluidt is hij steeds on derweg naar en van Jurgens, die hem dag en nacht op het matje laat verschijnen. Het was te verwachten dat de hom een keer moest barsten. Nadat de politieke partijen in de jaren '70 er niet in waren geslaagd het land een regeerbare meer derheid te geven, kregen de studenten er genoeg van. Door de snelle uitbreiding van het onderwijs hadden zij de kans: ln bijna elk gezin was er wel een studerende, die aan de fa milie zijn wil op kon leggen, geholpen door de werkdrift en de daarop volgende buis-apa- thie van de rest van de familie. In de tachtiger jaren was het helemaal gebeurd. Door het nieuwe systeem van druk-thuis-op-de-knop verkie zingen konden studenten van buitenparlementaire oppositie gevestigde orde worden. Het werd de politieke dood van fi guren als Biesheuvel, Veringa, Van der Louw, Van den Doel en anderen. Kandidatenlijsten werden door studenten samen gesteld en de huis-aan-huis-ter- reur zorgde er wel voor dat de ze ook gekozen werden. Zo bleef dus het oude systeem der politieke partijen bestaan, de werkelijke macht was en is in het reusachtige flatgebouw, na de revolutie van 1984 opgetrok ken op de ruïnes van de Oude- manhuispoort in Amsterdam, waar duizenden hun werk vin den, waar de sinds dertig jaar weer studerende Jurgens als SVB-leider de scepter zwaait en waar het een komen en gaan is van politici en directeuren van grote maatschappijen. Studenten beslissen, de rege ring-Van Mierlo voert het uil en het parlement controleert het achteraf. Dat is de situatie nu, bij het begin van het jaar 1001. En daaraan verandert de Hoge Commissaris van de Vere nigde Naties in Nederland, de Deen Westergaard, niets. Jurgens heeft het gezegd deze week: „Ik denk er over nieuwe verkiezingen uit te laten schrij ven. Het nieuw gekozen parle ment kan zichzelf dan naar huis sturen. Mijn mannetjes moeten thuis, nog maar eens flink de trom roeren. Ik kreeg er toch langzamerhand genoeg van. Wat de regeringscoalitie betreft, de confessionelen wor den mij te links, te opstandig. Kuiper heeft ze niet meer in de hand en c.h. leider Van Spanning wordt te oud. De Boo is er ook niet meer. Socialis ten zijn niet meer nodig: al hun wensen zijn vervuld en aan de democraten heb ik niets meer sinds de mi nister-president rechtstreeks gekozen wordt Met andere woorden: de stu denten kunnen het nu wel al leen af. Jurgens: „Idenburg heb ik laten arresteren. Hij dronk meer dan één glas per uur. Ik zal Wiegel opdracht geven zich weer aan de universiteit te la- ïn inschrijven en van de Boeren heb ik geen last meer sinds het plan-Mansholt is uitgevoerd: er zijn geen boeren meer." Het zal volgend jaar een rustig jaar worden. Geen straatrelletjes meer van politici die vinden dat zij te weinig inspraak hebben, geen stakin gen meer in de Tweede Kamer. Jurgens zorgt voor ons, gezeten aan zijn monumentale bureau op de 28ste verdieping van Ou- demanhuispoort 1, terwijl le vensgrote foto's van zijn voor gangers Aarden en Bogaers hem goedkeurend aankijken. De enige wanklank is de oude De Jong, nog steeds voortvluch tig. Elke week nog heeft hij zijn clandestiene tv-uitzendin- gen van vijf minuten, vanuit de duikboot Walrus, zijn praatjes bij de haard. Steeds op het mo ment dat de studenten hun kroegjool hebben en het gezin onbeschermd is. Fulminerend, scheldend op de maatschappij en op de steeds hoger wordende uitgaven voor onderwijs. Verle den week nog kwam er ƒ225 miljard bij. In 1968 zei men het al: die man is gevaarlijk. Jurgens voelt het terdege. Al wordt De Jong ouder, al praat hij wat moei lijker, hij is het enige lichtpun tje in deze donkere dagen voor de overgang naar 2001, HET hart lieeft zijn redenen die de rede niet kent, zei lang geleden Pascal. Als nie mand het ons kwalijk neemt, zoudenwe willen zeggen: „De mode heeft haar rede nen die de rede niet kent". Althans, dat hopen we. Mocht dit niet zo zijn en mocht de mode er over enkele tientallen jaren zo uitzien als men op dit mo ment redelijkerivijs ver- wacht dat zij er zal uitzien, dan ziet het er voor ons niet zo fraai uit en, om alweer te variëren, zien wij er niet zo fraai uit. Want hoe is 's H.H. mode-ont werpers visie op de kleding van door Rieneke v. d. Ent de toekomst? Grauw, saai en een tonig. Zilvergrijze broek pakken, brede ceintuurs, ritsen, grauwe hansoppen, gladde metalen grove sieraden en alles in hetzelfde be paald niet opwekkende zilver grijs met hier en daar als ge waagde zijsprong het zilvertvit. Eerlijk gezegd geloven we niet zo erg in een mode voor de toe komst zoals men die nu signa leert. Ten eerste: wat is, behalve de kustlijn en de vrouw, grilliger dan de mode? Zou zich werke lijk nu al laten vastleggen wat men over een jaar of dertig, als het magische jaar 2000 daagt, zal dragen? En ten tweede: zal de mens van dan, die in wezen niet zoveel zal verschillen van de mens van nu, genoegen nemen met de koele, saaie, onflalteuze en ook onpraktische mode die ons nu wordt voorgespiegeld? Toegegeven, de mode zal sterker veranderen dan tot nu toe. Daar zijn de veranderingen in de maatschappij te ingrijpend voor. Neem de ruimtevaart. Wat doe je in je Chanel-pakje bij gewicht loosheid en het doorkruisen van dampkringen? De mode hiervoor (waarschijnlijk dan alledag-mo- de) zal in de eerste plaats func tioneel moeten zijn en kan er wellicht uilzien als het eerder ge schetste prototype. En neem de voortschrijdende automatisering, die de „werkkle ding", ook in huis, overbodig zal maken. En neem de seksuele emancipatie der vrouw of zo men wil de gelijkwording der seksen. Er zal meer en meer sprake zijn van een gelijke kleding voor man en vrouw, zoals dat ook nu al te zien is. Maar al deze factoren, die nu al vastslaan, hoeven nog lang niet te voeren tot een toekomstmode zoals men die op dit moment ziet. De mode heeft haar redenen die de rede niet kent en zij zal zich enerzijds aanpassen bij de veranderende tijden maar ander zijds zal zij trachten deze te ont vluchten of te compenseren. Zo als ook nu al: bloemetjes- en ruchesromantiek en niet te verge ten bont (een tweede huid als bescherming tegen de buitenwe reld) contra de plastics en meta- Prof. Li Wang Kho: „Biafra beschikt nog steeds niet over de beloofde WV-voedselwer- pers. President Oeti Akoewo zal de opdracht weigeren." Mr. David D. Davidson: „Ik wens informatie over de vraag, waarom de WV-toestellen niet in Biafra zijn aangekomen. Uit slag morgenochtend tien uur. Intussen zullen wij Oeti Akoewo opdragen vandaag nog voedsel te droppen met eigen toestellen. Hij kan daarvoor een rekening indienen. Bij weigering zullen wij Brittannia verzoeken het concept-contract A3 met de Verenigde Staten van Afrika drastisch te wijzigen.'" Terwijl verdieping 34 onmid dellijk aan het werk toog om de opdracht uit te voeren, klonk een exotisch muziekje en klapte het middendeel van de tafel open. Van de lopende band nam door Klaas v. d. Veen ieder het hapje en drankje dat hij wenste. De president: „Volgende week wacht ons het rapport BZ-36. Daaruit blijkt, dat zoals ik al verwachtte de afzet van de voedselpil snel afneemt. Hoe heeft het vorig WV-presidium ooit kunnen aannemen dat haar een blijvende massale ver- bruikstrend wachtte. De smaak, mijne heren, de sméak daar zal alles in deze nieuwe eeuw om draaien. Wij zullen wellicht de regeringen moeten opdragen grote voorraden van de pil op te slaan, omdat zij binnen een jaar alleen nog interessant is in crisissituaties." Monsieur Charles Boileau bromde vervaarlijk, maar zweeg. „Verder, mijne heren, zullen wij ons bezinnen op het pro bleem van de toenemende melk- produktie uit gras en erwten (de rapporten daarover bereiken u hedenmiddag), het ringnet van fabrieken voor de massale produktie van hooggekwalifi ceerd voedsel uit zee (het ont werpplan van professor Miro Lovric is in uw bezit) en het plan van dr. ir. Ferdinand Bredero ter regulering van de klimatologische omstandigheden in de Verenigde Staten van West-Europa. Ik kan u mee delen dat m'n weekend in Op deze beide bin- nenpaginas van ons Oude jaarsnummer treft u, in plaats van de tra ditionele terugblikken, een reelcs verhalen aan die een mogelijke toe komst in het vizier halen. Fantasie natuur lijk, maar er zijn al heel wat fantasieën wer kelijkheid geworden. Nederland door de regen ver pest is, zodat ik dit plan zeer ernstig in uw aandacht mag aanbevelen." Dr. Fido Castrel: „Mijnheer de president, wij kunnen toch niet vanwege uw persoonlijke bel Mr. David D. Davidson: „Mijnheer Castrel, u weet, dat ook de kleinste individuele voedselbelangen de \VV ter har te gaan. Hebben wij nog niet onlangs ten behoeve van een zeer apart geval van suiker ziekte bij één der inwoners van uw land onze laboratoria DG 67 en ZA3 opdracht gegeven dat geval in studie te nemen?" Op het centrale informatie- scherm verschenen de uurlij kse mededelingen: in Duitsland is een plan ontwikkeld om het ploegen met behulp van een rijdende brug op grote schaal te vervangen door verkruimeling van de grond met ultrasone geluids golven experimenteerstation SF-New Delhi is er in geslaagd een koe te fokken van 9.45 meter langeen Franse on dernemer heeft een vleesachtig veldgewas gekweekt, waarvan de smaak grote perspectieven voor de afzet garandeert tweede oogst in Noord-Engeland geslaagd oogstinspectieheli- kopter T384 in windhoos ver ongelukt insectenplaag in Perzië wordt nog vandaag be dwongen „Dat was het voor vandaag, heren. Er zijn geen dringende problemen. Tot morgen." Twee minuten later was de op één na machtigste man ter wereld op weg naar de hoofd stad van de Verenigde Stalen van Eurazië. len van Courrèges en zijnsgelij ken. Het leek ons interessant te ho ren wat vaklieden te zeggen had den over de mode van de toe komst en daarom vroegen we ontwerper Cargelli die al jaren meedraait en Puck en Hans Kemmink jong echtpaar dat dit jaar een boutique opende in Rotterdam met pro- en agressieve kleding Raar hun mening. Zal de mode in de toekomst sterk veranderen? Cargelli: Ja. Heel erg. Ik zie overigens twee groepen ontstaan: de vrouw thuis, die zich gemak kelijk kleedt en de werkende vrouw, die zich representatief kleedt. Metaal is erg in opkomst. Puck en Hans: Er zal wel iets veranderen maar niet veel. Daar voor verandert de mens te wei nig. Wel veel wegwerpkleding. Geen metaal. Daar is het hier geen klimaat voor. Ziet u de mode voor man en vrouw gelijk worden? Cargelli: Op den duur is er weinig verschil meer. De vrouw gaal en blijft het broekpak dra gen, veel te praktisch, en het col bertje voor de man verdwijnt. Kijk maar naar de jeugd, denkt u dal die als zij wat ouder ivordt en ze heeft heel de tijd truien e.d. gedragen, plotseling overgaat op het overhemd met de knel lende das? Puck: Ik geloof in een ge lijkschakeling voor mannen- en vrouwenmode. Hans: Ik niet, vol gens mij blijft die verschillend. Let maar op, binnenkort komt er een erge sexy mode voor de vrouw, a la Marilyn Monroe. Puck en Hans: Het colbert pak blijft, de jeugd is wel erg crea tief, maar er blijft op den duur maar één procent over van al deze creativiteit. Dan zijn er maar weinigen die het volhouden zich onconventioneel te kleden. Als u een ontwerp moest ma ken voor het jaar 2000 hoe zou dat er dan uitzien? Cargelli: Een korte jurk. Een of andere nieuwe stof. Makkelijk, Zakken, Ritsen. Zilverkleurig, zonder versiering. En laarzen. Puck en Hans: Een broekpak. Rood. Rechte pijpen, strak op de heupen. Het figuur zoveel moge lijk laten uitkomen. Maar dat zou ik ook als ontwerp voor vol gend jaar maken. Ik zie dat niet zo, die toekomstmode. IVat zou er ook in zo'n dertig jaar veran deren? Wat is er de afgelopen dertig jaar veranderd behalve de roklengte en taille? IfAN de steeds „sneller, hoger en verder"-gaande ontwikke- ling in de sport is het einde nog niet in zicht. Nog niet zo lang geleden verhieven de critici een prestatie van een Olym pisch winnaar tot „absoluut", maar de triomfator zelf repli ceerde laatdunkend over zijn eigen record: „het stelt weinig voor. Ik en met mij nog vele anderen kunnen stellig harder". Na zo'n uitspraak 19 het gevaar lijk geliefde sporttermen als „on gelooflijk" en „weergaloos" in de mond te nemen. De verwachting dat er langzamerhand een einde komt aan de recordverbeteringen wordt ook in het komende jaar de bodem ingeslagen. Want nieuwe records zullen worden gevestigd, zolang de vooruitgang in de tech nische en medische wetenschap niet tot stilstand is gekomen. In de maand oktober van dit jaar zijn daarvoor voldoende bewijzen geleverd. In Olympisch Mexico werden techniek en medische we tenschap gekoppeld aan het ver mogen van de sportman. De gevol gen van deze ingreep waren duide lijk merkbaar. Ondanks een groot hoogteverschil, waardoor de zuurstoftoevoer werd beperkt sneuvelde het ene record na het andere. Denk aan de geweldige sprong van de 21-jarige Amerikaan Bob Beamon die een afstand van acht meter en negentig centimeter overbrugde en daarmee het astro nautentijdperk in de sport inluid de. Het 'is de heren sportlieden dui delijk dat toepassing van de nieuwste technische en medische vindingen het prestatievermogen verhoogt. Reden waarom topspor ters niet bang zijn het einde van hun kunnen te naderen. Wanneer dat wel het geval zou zijn, was het weinig zinvol nog langer topsport te bedrijven. Nog slechts aan het begin van hun kunnen staan de atleten uit het Zwarte Werelddeel Afrika. Zo als in vele geledingen van de maatschappij de Afrikaanse cultu ren steeds meer terrein winnen, zo wordt ook de invloed van de Afri kaanse atleten in de internationale sportwereld steeds duidelijker merkbaar. Sportief Afrika ont waakt, of liever: is wakker ge maakt door de moderne methoden die de Westerlingen in de sport toepassen. Dat Afrika talenten voortbrengt, kwam reeds duidelijk tot uiting tij dens de Olympische Spelen in ok tober. En er is goede reden te veronderstellen dat Mexico slechts het begin was van een indrukwek kende opmars, die zowel de Westerse als de Oosterse sport wereld versteld zal doen staan. Dit te meer omdat de Afrikaners, opgezweept door streng nationa listische gevoelens, niet willen winnen voor eigen belang, maar slechts voor dat van hun land. Zo bestaan er ln het ontwikke lingsland Kenia sportscholen waar van de leerlingen reeds nu het niveau van een Olympische win naar kunnen bereiken. Kenia ech ter bewaart het kostbare talent voor München 1972, waar de Afri kaanse hegemonie in de internatio nale sport definitief zal zijn. Op minder hoog niveau gaat ook de overheid in ons eigen land zich steeds meer met de sport bemoei en. Niet echter alleen om de topsport te stimuleren. Daarvoor worden reeds sinds vele jaren subsidies en tegemoetkomingen uitgekeerd. Het gaat er de Neder landse autoriteiten veel meer om een prikkel te gven aan de recre- door Ko Jille atieve sport, die steeds meer ter rein wint. Vele sportliefhebbers willen zich niet langer binden aan de vereni ging of bond met strakke regle menten. Zij gaan liever hun eigen weg en bedrijven als een soort vrijetijdsbesteding hun tak van sport. Steeds meer ruimte zo wel op het water als op het land wordt vrijgemaakt voor deze cate gorie sportlieden. En de overheid doet het met plezier want met een kortere werkweek In het vooruit zicht, Is elke vorm van vrije tijdsbesteding welkom. door Joris Boddaert De Kunst (met de grote, alles overheersende k) zal al tijd wel een deel van ons leven blijven beheersen; mor gen, overmorgen en later. En gelukkig maar, want de mens zou ophouden mens te zijn als hij zijn gevoelens niet op een of andere wijze tot uitdruk king zou kunnen brengen. Blijft de vraag over: wat is kunsten wat is kitsch? Moet er een lijn getrokken worden tussen mooi en lelijk? Ik geloof het niet, immers het ervaren van emoties bij het aanschouwen of aanhoren van een kunstuiting is zo iets per soonlijks, dat ieder maar voor zich zelf moet uitmaken wat hij er mee doet. Het is jammer dat langza merhand de commercie zich steeds meer met de kunst is gaan bemoeien. Hierdoor ont stond een zekere concurrentie die het produkt, het eindresul taat misschien wel eens verbe terde, maar meteen het „juich- gevoel" van het scheppen deed vervlakken. Enfin, er is geen weg terug en we zullen de hedendaagse (gesubsidieerde) kunstenaar maar moeten ne men zoals hij is. Waarschijn lijk zal hij gaan behoren tot de best betaalde „kaste" in de samenleving. En de toekomst? Waar gaan we naartoe met onze duizend en één kunstvormen? Geen eenvoudige vraag om snel te beantwoorden. Iedere kunst uiting op welk gebied dan ook zal zich zelf wel achterhalen. De mens maakt een keuze, stelt normen die passen bij zijn tijds beeld maar de drijfveer van de kunst: uiting van gevoelens en ideeën, zal in wezen nooit ver anderen. De kunstenaar zal in deze wereld altijd wel een aanlei ding hebben om zich te willen en kunnen uiten, en het idee, het resultaat is voor hem dan belangrijker dan alle sociale, politieke of religieuze proble men. Daarom zal de mens zo lang hij eerlijk en oprecht zijn gevoelens uit ook altijd tot het scheppen van échte kunst in staat zijn. Echte kunstuitingen zullen altijd zuiver individueel blij ven, geen overheid die daaraan iets kan veranderen. Collectie ve kunst, kunst voor de massa kan bruikbaar zijn maar het meest essentiële van kunst is toch de genoegdoening van het eigen scheppen. Kijken en luisteren naar kunst kan het leven, hoe dan ook, verrijken, maar, actief je eigen wezen in iets leggen, gaat daar nog bovenuit, hoe lelijk het resultaat ook moge zijn. Het aantrekkelijke van onze eeuw is dat iedereen de kans heeft de vrije tijd actief tc be steden en dat is een belang rijke leerschool want er zal in de naaste toekomst steeds meer tijd beschikbaar zijn voor het eigen scheppen. Triest wordt het als de moderne communi catiemiddelen ons passief ma- Creatief zijn is een kunst, die je vroeg moet leren. ken. Televisie kan zeer verhel derend werken maar het valt niet te ontkennen dat dit massa-medium de eigen creati viteit niet bevordert. Hoe zich dit in de toekomst zal ontwik kelen, valt moeilijk te zeggen. Het is te hopen dat nieuwe ge neraties het verschil leren zien tussen „plaatjes draaien, plaatjes kijken" en het creatief „bezig zijn". Natuurlijk is het een bele venis, de eigen favorieten in schouwburg en concertzaal te zien en te beluisteren, maar deze vorm van vrijetijdsbe steding mag niet ontaarden in nutteloze indolentie want daar koopt werkelijk niemand iets voor. Enfin, met hulp van de „crea tieven" kunnen we een eind komen. Wellicht wordt het spelen met het eigen „ik" nog eens een gewone zaak, waar iedereen met overgave aan meedoet. Wat er ook gebeurt, in ieder geval actie blijven, dan zal het in de toekomst waar achtig wel gaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 15