DORDT" VOOR OECUMEN)
GROOT OBSTAKEL
Proces over jutterskerk van Oterdum
Van
collegebank
Een woord voor vandaag
Drs. S. de Boer
gepromoveerd
Predikant en rectrice studeren weer
55
Prof. Golterman misprijst synode bij herdenking
Theokratie bracht
discriminatie
G. H. Kieviet
benoemd tot
evangelist
Ds. M. C. Tanis
voorzitter
Spaanse zending
Reorganisatie bij
Van Houten:
45 man ontslagen
Catechisatie
Hogeschool
Weinig interesse
voor gratis peren
lËROEPINGSWERK
Prof. Duynstt
overleden
Italië geteister
door stakingei
W.-Iriai
ZATERDAG 9 NOVEMBER i
Als Paulus aan de gemeente van Efeze schrijft, hoe de gelo
vigen moeten wandelen in liefde, licht en wijsheid, roept hij
aan het slot van die pericoop hen op om te allen tijde te
danken. Het dankgebed is een belangrijk aspect van het chris
telijk leven, omdat het voor ons tegelijkertijd een toetssteen
is. Daaruit blijkt of wij uit dankbaarheid leven.
Het is zo gemakkelijk om alles gewoon te gaan vinden. We
leven in een tijd, waarin volle nadruk valt op de „rechten
van de mens". Maar in het Koninkrijk Gods gelden niet de
rechten van de mensen, die onderling tegenover elkaar moeten
worden afgewogen. Daar geldt louter en alleen het recht van
God. Maar juist omdat Hij een rechtvaardig God is, kan Hij
een genadig God zijn.
Beseffen we wel, wat wij van Hem ontvangen, iedere dag
weer opnieuw? Er is een geestelijk lied dat zegt: „Tel uw
zegeningen, tel ze een voor een." Dat is de beste manier om
geestelijke sleur te doorbreken.
Wij lezen vandaag: 1 Johannes 2 111.
Wij lezen morgen: 1 Johannes 2 1217.
(Van een onzer medewerkers)
AMSTERDAM Gistermiddag
promoveerde aan de gemeentelijke
universiteit drs. S. de Boer tot doctor
in de theologie. Zijn dissertatie ging
over „de antropologie van Gregorius
van Nyssa."
Gregorius van Nyssa (332—394)
wordt in dit proefschrift beschreven
als een goed voorbeeld van die
oosterse kerkvaders, die, gevormd
door de antieke cultuur, een grootse
geesteliike strijd gestreden hebben
om de bijbelse verkondiging gaaf en
verstaanbaar te vertolken in de taal
van hun tijd.
Met deze studie hoopt de auteur
een bijdrage te leveren aan een nieu
we beoordeling van de theologische
ontwikkeling van de oosterse kerken
en daarmee aan het oecumenisch
gesprek tussen oost en west.
Promotor was prof. dr. C. W. Mön-
nich.
Dr. De Boer is 36 jaar. Vanaf 1957
was hij eerst een jaar als vicaris en
vervolgens tien jaar als predikant
verbonden aan de gestichtsgemeente
„Neerbosch" bij Nijmegen. Sinds 1
november is hij wetenschappelijk
medewerker aan de theologische fa
culteit van de universiteit van
Amsterdam.
gese van het Nieuwe Testament en
Grieks. Daarom zet zij haar studie in
het Nieuwe Testament aan de
Rijksuniversiteit van Leiden voort,
met bijvakken dogmatiek en zen
dingswetenschap. Haar man, die zich
hoofdzakelijk tot nu toe bewogen
heeft op het gebied van de praktische
theologie, wil nu in de komende twee
jaar overstappen naar het terrein
van het Oude Testament, omdat In
donesië op dat gebied nauwelijks do
centen heeft.
Het valt niet mee, vertelden ze me,
om na zo'n lange tijd weer naar de
collegebanken te moeten terugkeren.
Maar het was duidelijk dat er in het
huis, dat ze gemeubileerd hebben
kunnen huren in Leidschendam, hard
gewerkt werd. De tafel lag vol met
opengeslagen boeken en aantekenin
gen.
(Van onze kerkredactie)
DORDRECHT Evangelisatie-
deputaten van de Gereformeerde Ge
meenten hebben de heer G. H. Kie
viet te Veenendaal benoemd tot
evangelist.
Per 1 januari aanvaardt hij zijn
functie op de evangeli§atiepost te
Merksem bij Antwerpen. Hij volgt de
heer W. van Kranenburg op, die daar
sinds 1962 gewerkt heeft.
Evangelisatiedeputaten hopen ver
der te zijner tijd een tweede evange
list aan te kunnen stellen, op een in
Nederland te vestigen post.
Het was aanvankelijk de bedoeling,
dat de heer Van Kranenburg zijn
werk als evangelist op deze nieuwe
post zou voortzetten. Hij is echter
per 1 januari in dienst getreden van
de internationale raad van christe
lijke kerken (ICCC), waar hij op het
bureau in Amsterdam komt te wer
ken.
ZEIST Dr. ir. R. H. Borkent te
Leidschendam is om persoonlijke re
denen afgetreden als voorzitter van
de stichting Spaanse Evangelische
Zending. Zijn plaats is nu ingenomen
door ds. M. C. Tanis te Barendrecht.
die tot nu toe tweede voorzitter was.
Ook de heer T. Versteeg te
Leidschendam heeft om persoonlijke
redenen ontheffing gevraagd als lid
van het bestuur.
De stichting heeft besloten de kin
derbijbel van de heer J. Vreugdenhil
in afleveringen in het Spaans uit te
geven. Nog dit jaar zal de eerste
bundel, omvattende de Kerstgeschie
denis, naar Spanje worden verzon
den.
(Van onze kerkredactie)
LEIDSCHENDAM De rectrice van de Theologische Hoge
school van Makassar, mevrouw C. T. ManuputtyManusama zit
weer in de collegebanken. En haar man, ds. S. Manuputty, die de
laatste twee jaar stond op de kansel van de Protestantse Kerk van
westelijk Indonesië eveneens. Zij studeert Nieuwe, hij Oude Testa
ment. Samen werken zij voor hun doctoraal examen om straks heter
voorbereid het werk in Makassar te kunnen voortzetten.
Nederland is hen een beetje koud
en nat op het lijf gevallen. Voor haar
is het de eerste keer dat ze in Europa
is, hij was er in het verleden al eens
een paar dagen voor een conferentie.
Maar nog meer is hen de welvaart
en de gevolgen van de welvaart op
gevallen. „Alles gaat hier zo snel en
dan blijft er vaak zo weinig tijd voor
kerkelijke zaken. Het kerkenwerk
hier", zeggen ze, „beperkt zich vrij
wel uitsluitend buiten de zondagse
diensten tot vrijdagavond en zater
dag. Bij ons is dat zo heel anders."
„Er is bij ons veel meer open com
municatie door de week. Maar dat
Duitse prijs voor
prof. Van Dorp
MÜNCHEN De «cheikundige prof.
dr. D. A. van Dorp uit Vlaardingen
heeft gisteren de Heinrich-Wieland-
prljs ontvangen. De prijs is Ingesteld
voor de bevordering van het onder
zoek in de chemie, biochemie en fy
siologie van de vetten en lipioden.
Prof. Van Dorp (53) kreeg de prijs
voor zijn werk op het gebied van onder
meer de biosynthese. Hij werkt bij
Unilever.
WEESP Een reorganisatie bij
Van Houten te Weesp heeft het
ontslag van 45 werknemers tot ge
volg. Met de vakbonden Is een af
vloeiingsregeling getroffen. Overigens
moet het bedrijf In andere sektoren
nieuw personeel aantrekken.
Door de reorganisatie is Van Hou
ten een van de modernst geoutilleer
de bedrijven van Europa. In het be
drijf is een vergaande mechanisatie
dwrgevoerd.
komt omdat de situatie zo heel an
ders is. De kerk zit altijd vol in Ma
kassar, vooral met jonge mensen. En
ook de catechisaties zijn altijd goed
bezocht."
Vorig jaar meldden zich 114 cate
chisanten, die ds. Manuputty niet al
lemaal kon aannemen. Omdat hij dit
jaar weg zou gaan en hij zijn ver
vanger niet wilde overbelasten met
een te zwaar programma aan cate
chisaties, maakte hij weinig reclame.
Alleen typte hij een briefje dat hij
hing op de deur van de kerk. Maar
binnen twee weken had hij al weer
40 nieuwe catechisanten.
Juist door de situatie waarin zij
leven zitten de jonge mensen vol
vragen, niet alleen politieke maar
ook godsdienstige. Het zijn vaak ook
totaal andere vragen dan in Holland
leven.
„Hoe kan God de Vader zijn, als
Hij geen vrouw heeft?" wordt ge
vraagd. Maar door die vragen is het
gemakkelijk om contact te krijgen
om het evangelie te verkondigen.
Even groot is de belangstelling
voor het theologisch onderwijs. Het
tekort aan predikanten is nog steeds
groot, vertelde mevrouw Manuputty
Vorig jaar echter meldden zich mee:
dan 250 jonge mensen voor de nieu
we cursus, daarvan konden er echter
maar 40 worden aangenomen.
Het besluit om een theologische
school op te richten viel in maart
1947. Prof. dr. H. Bergema was de
eerste rector, dr. I. H. Enklaar de
tweede. In 1957 nam mevrouw Manu
putty de helmstok over. "Na een wat
moeilijk begin kwam de school in
1960 echt goed op gang en vorig jaar
werd zij omgezet in een hogeschool.
1 Al Jaren doceert deze rectrice exe-
DEN HAAG Gisteren, nog
maar enkele weken voor sin
terklaas, heeft het produkt-
schap voor groenten en fruit
moeten ontdekken dat iets
weggeven lang niet zo eenvou
dig is als het lijkt. Zoals be
kend kunnen, omdat deze week
weer een „perencrisis" is uit
gebroken, op het ogenblik in
ons land weer peren uit de
markt worden genomen. Mi
nister Lardinois heeft nu de
eis gesteld dat de tijdens deze
crisis doorgedraaide peren ge
schonken zullen worden aan
instellingen met een sociaal
gericht doel, die overheidssub
sidie ontvangen.
Het Centraal Bureau van de tuin
bouwveilingen en het Produktschap
voor Groenten en Fruit hebben de
minister hun volledige medewerking
toegezegd. Het produktschap legde
contact tussen veilingen met doorge
draaide peren en in de nabijheid
daarvan gevestigde instellingen, zoals
bejaardencentra, kindertehuizen,
krankzinnigengestichten. Gisteren
heeft het een groot aantal van deze
instellingen telefonisch benaderd
maar bijna nergens bleek men be
langstelling te hebben.
Niet houdbaar
Redenen van dat gebrek aan be
langstelling bij de sociale instellin
gen, zoals men die bij het pro
duktschap aan het A.N.P. vertelde:
peren zijn moeilijk houdbaar en het
is ook niet raadzaam ze in grote hoe
veelheden ineens te consumeren. Als
het om appelen was gegaan, had men
misschien andere reacties gekregen.
Daarbij komt dat de instellingen bij
I de verpleegprijzen die ze tegenwoor-
(Van onze kerkredactie)
DORDRECHT De synode van 1618-1619 heeft een groot obstakel
voor de katholiciteit der kerk opgeleverd en levert die nog op.
Dat geldt niet alleen ten aanzien van de niet-calvinistische kerken.
Ik kan mij niet indenken, dat Karl Barth en zijn vele hervormde
aanhangers of Van Niftrik in hun verkiezingsleer in gemeenschap
met de belijdenis der Dordtse vaderen verkeren. Vergeef mij, dat
ik uit oecumenisch gezichtspunt de ernstigste bezwaren koester
tegen de voor het kerkelijk leven zo ingrijpende synodale samen
komst in 1618-1619.
Dit zei de doopsgezinde prof. dr. W.
F. Golterman gistermiddag aan het
slot van de rede, waarmee hij in
Dordrecht een tentoonstelling en
daarmee een reeks herdenkingen
opende ter gelegenheid van het feit,
dat 350 jaar geleden de befaamde sy
node gehouden werd.
De balans, die prof. Golterman na
een historisch exposé opmaakte, viel
beslist in het nadeel van de Dordtse
synode uit.
Theocratie
Het theokratisch ideaal van de
Dordtse vaderen bracht voor niet-ge-
reformeerden discriminatie, zo niet
erger mee. De veroordeling en
bestraffing der remonstranten was
een aanfluiting voor het gehuldigde
principe der godsdienstvrijheid.
Doopsgezinden en lutheranen werden
NED. HERV. KERK
Benoemd tot wetensch. medewerker
aan de universiteit van Amsterdam:
drs. S. de Boer te Neerbosch.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Emmeloord: B. G.
de Valk te Heerenveen.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Rotterdam-West: J. C.
van Ravenswaay te Arnhem.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Borssele: D. Hakken
berg te Dordrecht.
GENÈVE De VS hebben 2%
miljoen dollar aangeboden voor hulp
acties in Nigeria en Biafra. Dit
heeft het internationale Rode Kruis
meegedeeld.
Ook Engeland en West-Duitsland
hebben vrij grote steun toegezegd.
dig berekenen hun verpleegden graag
het beste geven, terwijl de doorge
draaide peren nu juist niet van de
beste kwaliteit zijn.
Het vervoerprobleem speelt ook
een rol. Voor dat vervoer moeten de
instellingen namelijk volgens de door
het Centraal Bureau bekendgemaakte
regeling zelf zorgen, terwijl ze ook
statiegeld moeten betalen voor het
fust.
Een van de heel weinige instellin
gen die belangstelling heeft getoond
is het Leger des Heils in Amsterdam
met zijn vijftien bejaardencentra,
vijftien kindertehuizen en nog enkele
andere instellingen. Omdat het ver
voer hier het grote probleem is staat
het nog niet vast of men tot „zaken"
komt.
gewoonlijk geduld, maar dulden of
toleren is iets anders, dan de vrijheid
erkennen. De eeuwenlange discrimi
natie ook van de rooms-katholieken
heeft zich later gewroken.
In Dordrecht is de oude confessie
bevestigd, waarin het theokratische
ideaal uitkomt in artikel 36. De Gere
formeerde Kerken hebben hierin een
zinsnede geschrapt.
„In deze eeuw, waarin de kerken
in de oecumenische beweging elkaar
gevonden hebben, verwondert en ir
riteert het, dat ondanks herhaalde
opmerkingen dienaangaande, de Ne
derlands Hervormde Kerk niet uit
oecumenische overwegingen artikel
36 heeft gewijzigd", aldus prof. Gol
terman.
Remonstranten
Als tweede gevolg van Dordrecht
noemde prof Golterman de eeuwen
lange scheiding tussen hervormden
en remonstranten.
Intussen is de situatie totaal veran
derd. Noch de overgrote meerderheid
van leden en theologen der Hervorm
de Kerk noch de remonstranten staan
thans nog op het standpunt hunner
vaderen inzake de verkiezing en de
verwerping. Meer en meer wordt, al
dus prof. Golterman, de noodzaak ge
voeld, om tot een betere verhouding
te komen.
Er is een kerkelijk gesprek geko
men. Daarbij bleken niet alleen nieu
were theologische opvattingen maar
ook grote bereidheid om zich te
verzoenen. Het was. een historisch
moment, toen leiders van de Re
monstrantse Broederschap in 1966 op
uitnodiging een bezoek brachten aan
de hervormde synode.
Daarbij rijst volgens prof. Golter
man wel de vraag: is dit mogelijk
indien de Dordtse Leerregels onge
wijzigd gehandhaafd blijven?
Preciezen
Last but not least wees prof. Gol
terman op de verhouding her
vormd-gereformeerd. Een van de be
langrijkste oorzaken van de breuk in
de vorige eeuw was het al dan niet
vasthouden aan de drie formulieren
van enigheid en het uitoefenen van
leertucht, zoals Dordrecht daarvan
een voorbeeld gaf.
In de vorige eeuw herhaalde zich
de tegenstelling uit de dagen van
Dordt. De grote bezwaren van de ge
reformeerde preciezen tegen de her
vormde rekkeliikheid konden zo sa
mengevat worden: de kerk mag de
leertucht in de geest van Dordt niet
loslaten.
Daarom houden de Gereformeerde
Kerken nog steeds vast aan de ver
plichting, dat haar predikanten en
theologische hoogleraars de drie for
mulieren onderschrijven. Er zijn ech
ter thans deputaten benoemd om de
ze zaak te onderzoeken, aldus prof.
Golterman.
(Van onze kerkredactie)
OTERDUM De kerk van Oterdum vormt
volgende week vrijdag de inzet van een
onteigeningsprocedure voor de Groningse
rechtbank.
Oterdum, dorp van driehonderd inwoners, moet
wijken voor de expansiedrift van Delfzijl. De eerste
huizen en boerderijen staan al leeg. In het plaatse
lijke café staan de tafels en stoelen opgestapeld en
wordt alleen nog maar koffie uit de gezinspot
geschonken.
Samen met Heveskes, dat al half gesloopt en
verkreukeld op de rand van de industrieterreinen
ligt, valt Oterdum ten prooi aan de veelvraat, die
„industrie" heet.
Het pittoreske kerkje moet al gauw verdwijnen,
omdat het direct aan de dijk staat en volgend jaar
de dijkverzwaring begint.
Het bedrag, dat de kerkvoogdij vraagt (100.000
gulden) en het bod van provinciale waterstaat
(17.500 gulden) liggen echter mijlenver uit elkaar.
De kerkvoogdij vraagt zoveel in verband met mo
gelijke herbouw elders.
Stel je voor, dat ten zuiden van dit gebied een
nieuw Oterdum zou ontstaan. Dan zou er een nieu
we kerk moeten worden gebouwd, waarvoor veel
geld nodig is.
Beide partijen laten zich er niet over uit, of ze
akkoord gaan met de prijs, die door deskundigen
vastgesteld is (64.500 gulden). „Ik weet het nog
niet", zegt kerkvoogd J. J. van Delden. „We voeren
er nog interne besprekingen over".
Overigens vindt hij het met de vaststeling van de
orijs door de deskundigen maar een rare boel. Het
orgel (uit 1851) is namelijk geschat op 45 mille. Dc
nventaris brengt nog eens 17.000 gulden op. Dan
rest er voor kerk plus grond vijfduizend gulden
Dat vindt de heer Van Delden te weinig.
Museum
De dominee van Oterdum preekt op tien
meter van de zee. Vroeger kon hij vanaf de
preekstoel de schepen zien stranden.
Er is nog sprake van geweest, dat het kerkje
naar het Openluchtmuseum te Arnhem zou worden
overgebracht. Maar de besprekingen daarover zijn
'oodgelopen.
Oterdum heeft een zeer bewogen historie. Het
iorpje had in 1237 al een kerk. In 1584 bezat het
een haven voor dertig schepen, terwijl het was
omringd door vier bolwerken, een borstwering en
grachten.
Dat het kerkje direct aan de dijk staat en niet in
het midden van het dorp, komt door stormrampen
in het verleden, waarbij het oostelijk deel van
Binnen een jaar moet het eeuwenoude
kerkje zijn verdwenen.
Oterdum is weggespoeld, zodat de kerk vanzelf aan
zee kwam te saan.
Oterdum was vroeger een befaamd juttersnest.
De dominee kon vanaf de kansel de hele Ecms
overzien. Als hij onder zijn preek een schip zag
stranden, waarschuwde hij de gemeente, waarna
men gezamenlijk, dominee voorop, op jutterspad
toog.
NIJMEGEN In de nacht
donderdag op vrijdag is in Mento
Zuid-Frankrijk overleden prof.
W. J. A. J. Duynstee, redemptt
Hij is 82 jaar geworden Prof. Dl
stee was in Menton op doorreis.
De overledene is jarenlang per
non grata geweest bij het toenn
heilig officie te Rome (thans de
gregatie voor geloofsleer).
In 1956 werd hij samen me
Nijmeegse psychiater mevr. dr.
Terruwe getroffen door de veroo
ling door het heilig officie var
theorieën, die mevr. Terruwe he
aan te hangen.
Prof. Duynstee, die sinds
hoogleraar was in de rechte
tenschappen aan de rooms-kathol
universiteit te Nijmegen, werd n;
veroordeling naar Rome ovei
plaatst waar hij een onbetekene
functie kreeg.
In 1960 keerde hij geruisloos i
Nederland terug en vestigde ziel
Amsterdam om de delicate kw<
rond dr. Terruwe niet te veel in
licht van de publiciteit te zetten.
Toen kardinaal Alfrink er in
echter in slaagde om de volledig*
habiliteit van dr. Terruwe te be*
ken, keerde prof. Duynstee ook
naar Nijmegen terug, waar
sindsdien in het Nebo-klooster
bleef.
ROME Italië wordt geteii
door een nieuwe golf van stakii
en studentenbetogingen.
In Milaan en Napels w
gestaakt om hogere lonen, be
pensioenen en meer werkgelegen!
In Rome hebben stakende bed
den van benzinestations niet-stal
de collega's afgeranseld en en
pompstations, die nog open wa
vernield. De politie heeft onge
zestig stakers in hechtenis genoï
Aan de effectenbeurs in Rorm
aan de beurs in Milaan wordt a
enkele dagen gestaakt
In Napels hebben 3.000 arbei
en studenten door de straten ger
cheerd. Ook havenarbeiders sl
zich bii de stakers aan.
In Palermo rijn middelbare i
lieren reeds sen week van s<
weggebleven. Zij eisen hervormli
in het onderwijs Ook uit Milaan,
logna en Alessandria komen ber
ten over agitatie van studenten.
Spoorwegpersoneel aangesloten
het communistische
CGIL is opgeroepen tot s
betogingen in de komende v
(Vervolg van pag. 1)
De heer Idenburg meent, da
westerse opvatting van het bi
zelfbeschikking niet van toepassii
op jonge staten en hij trekt een
rallel met Biafra. Er moet insl
ming zijn. Het principe van inst
ming in plaats van zelfbeschik!
gaat uit van handhaving
bestaande grenzen, maar legt bii
dit kader aan autoriteiten de
plichting op te zorgen dat elke i
derheidsgroep zich thuis voelt in
staat.
Ieder verder doordrijven naar
oplossing welke voor Indonesië
aanvaardbaar is, zal in de ei
plaats rampzalige gevolgen vod
Papoea's hebben, zegt Idenburg.l
bloedig proces van verzet en oil
drukking kan beginnen.
De oplossing die de ARP voorl
staat, gaat uit van de onbetwiste
verciniteit van Indonesië
West-Irian. Eerst dan kan men i
zoeken naar oplossingen voor de
poea's die Nederland hen tem
altijd heeft beloofd, maar die
nooit waar hebben kunnen mi
Dan zal ook de „instemming" vi
Papoea's met het feit dat zij
uitmaken van Indonesië op vel
woorde wijze kunnen wo
beinvloed, ook door Nederland.
Steun
De heer Idenburg somt twee l
nen op waarom Nederland in
sterke positie verkeert wanneer
het akkoord op deze wijze ten gil
van Indonesië uitleggen: de fi:
ciële steun die wij Dajkarta g«
ook in het kader van de donor
den en het feit, dat Indonesië
internationaal akkoord heeft ondl
kend, dat men oprecht wil nakal
zonder dat het schadelijke gevd
zal hebben voor de binnenlandil
tuatie.
De heer Idenburg besluit: J
1950 is Nederland doende gei
een toekomstperspectief voor de
volking van West-Irian te erd
Met alle goede bedoelingen, een
komstperspectief waarvan het
vervulling niet heeft kunnen gi
deren. Indien het lot van de Pa
a's de Nederlanders werkelijk
harte gaat, laat het dan niet:
perspectief van het volk van Bi
zijn-
De schrijver van het artikel i
het van belang, dat voor- en
genstanders van de vrod
Nieuw-Guineapolitiek proberen j
vermeende prestige-overwega
buiten beschouwing te laten, hfl
nu eenmaal een feil. dat het
oord vanaf 1963 de feitelijke soen
iltcit bij Indonesië heeft gelegd
dit de Indonesiërs het gevoel I
gegeven, dat West-Irian bij Ind«
hoort.
