CTIFAX
Berkhof: Federalisme is
alleen maar fopspeen
GEHUWD PRIESTER
NOG NIET IN MIS
Streekgemeente Land
van Maas en Waal
Regering zag revolutiegevaar niet
Een woord voor vandaag
H. J. v. d. Steeg
zondagmorgen
uitgezonden
Uw probleem
is het
onze.
Pilencycliek op
belangrijk punt
inconsequent
NEDERLAND OECUMENISCHE PROEFTUIN
„Noord-Zuid"
thema van
vredesweek
Bekkerscentrum
voor bijscholing
Breuk voorkomen i
verdedigi ngscomité
NOVEMBER 1918: MISLUKTE GREEP NAAR DE MACHT
zh
Herdenkingscüen
koopvaardij
zondae
Ds. W. N. v. Noote
(69) overleden jder
DONDERDAG 7 NOVEMBER 19»
Het lijkt wel of Johannes in het derde hoofdstuk van zijn
eerste brief zichzelf tegenspreekt. Eerst zegt hij: ,J2n een
ieder die deze hoop op Hem heeft, reinigt zichzelf." Maar
even later schrijft hij: „Een ieder, die in Hem blijft, zondigt
niet." Waarom is die reiniging dan nog nodig als er niet meer
gezondigd wordt?
Er zijn allerlei vreemde theorieën gebouwd op die laatste
tekst. Zo ontmoette ik jaren geleden iemand die zei: ,Jk heb
al in dertien jaar niet meer gezondigd." Toen antwoordde ik:
,JDat is jammer."
Hij keek me verbaasd aan. Ik zei: ,Ja, jammer, want Johan
nes schrijft, dat wie zegt dat er geen zonde in hem is een
leugenaar is. Dus nu bent u aan het einde van uw dertien
jaar en moet opnieuw beginnen."
Het is wel duidelijk dat deze man die woorden over „niet zon
digen" totaal verkeerd had uitgelegd, want die uitleg klopte
niet met de rest van deze brief. Voor wie Grieks kent is de
oplossing niét moeilijk. In het Grieks wordt een doorgaande
tijd gebruikt. Deze tekst zou vertaald kunnen worden: „Wie
in Christus blijft leeft niet voortdurend in de zonde."
Johannes bedoelt niet dat wij van de zonde geen last meer
zullen hebben, maar dat we geen slaaf tan de zonde meer zul
len zijn door de kracht van Christus.
We lezen vandaag: Psalm 119 161-176.
(Van een medewerker)
OEGSTGEEST De heer H. J.
van der Steeg, die dezer dagen door
de generale synode van de Hervorm
de Kerk werd beroepen tot zendings
predikant om te worden uitgezonden
naar West-Irian zal zondagmorgen
in Breukelen worden bevestigd door
prof. dr. E. Jansen Schoonhoven,
rector van de zendingshogeschool.
Ds. J. Saraber, voorzitter van de
classicale vergadering van de clas
sis Breukelen zal de heer Van der
Steeg uitzenden.
Deze zal straks werkzaam zijn in
Soekarnapoera in West-Irian als do
cent aan de theologische school. Hij
hoopt in december met zijn vrouw
daarheen te gaan en onderweg in
Djakarta drs. J. Blommendaal te
ontmoeten.
Ds. Blommendaal is dan op terug
reis naar Nederland. Ds. Van der
Steeg zal zijn werk in West-Irian
voortzetten.
AfU: Verstopt?
ELKE DROGIST HEEFT HET 1
Brieven die niet rijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding la verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze-
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Waarom kwam de doop
van prins Maurits alleen op Neder
land II? De meeste mensen hebben
toch Nederland t.
Antwoord: De reikwijdte van I en
II is nu voldoende voor een goede
ontvangst van beide netten door het
hele land. Aan de kust, vooral in
Den Haag en omgeving, komen wel
eens klachten binnen over de ont
vangst van Nederland II, maar die
hebben een heel andere oorzaak.
Vraag: Hoe hoog is de Martini-to
ren te Groningen?
Antwoord: De hoogte is 96 m,
waardoor de toren een hoogte van
103 m NAP bereikt.
Vraag: Mijn ouders hebben grote
afrikanen, 's Avonds als het donker
wordt, zie Ie soms ineens kleine
lichtflitsjes uit zo'n bloem komen.
Hoe kan dat?
AntwoordDie worden veroor
zaakt door glimwormen. Ook de eie
ren en larven geven een zwak licht
af. Wanneer u goed zoekt zal u in
die afrikanen gelede wormen, onge
veer zo groot als een pissebed maar
slanker, vinden. De kevertjes heb
ben vleugels en zijn grijsbruin. We
kunnen zowel de grote glimworm
als de kleine aantreffen. De kleine
vliegt in juni. de grote iets eerder.
Vraag: Mijn buurman heeft 18
Jaar geleden de spouwmuur van zijn
huis op miln grond gebouwd (dit is
erkend door de kantonrechter en het
kadaster). Nu heb ik vorig jaar een
douchecel laten maken tegen die
muur en het verlengde. Toen heb
ben ze twee balkjes gehakt in die
spouwmuur. Nu is mijn buurman
een proces begonnen wegens inbal-
ken en ei9t 500. Dit loopt al een
jaar lang.
Antwoord: Door 18 jaar stilzitten
heeft u het bezit van, de grond ver
loren. U kan nu nog slechts een eis
indienen om uw eigendom te bewij
zen en op te eisen. Is de buurman
bezitter te goeder trouw (het tegen
deel moet u bewijzen), dan moet u
hem als u uw eigendom terugont
vangt, de waarde van het werkloon
van de bouwstoffen voor de muur
betalen of een bedrag betalen ter
vergoeding van de waardevermeer
dering van uw bezit
Het beste is dus voor beide partij
en een minnelijke oplossing te zoe
ken. U zou hem bijvoorbeeld de
grond kunnen aanbieden in ruil
voor het recht om in te balken. Het
wordt in elk geva! tijd dat de zaak
wordt opgeklaard. Want wellicht is
de zaak over twee jaar verjaard. In
elk geval is de zaak de moeite en
ellende van een proces niet waard.
HAARLEM Drs. Th. Zwart
kruis, rooms-katholiek bisschop
van Haarlem heeft laten weten,
dat er „nu nog" onontkoombare
beperkingen zijn, waardoor een
priester die huwt of van plan is
te huwen, niet voor kan gaan in
AMSTERDAM De mening van de
paus, dat rooms-katholleke echtparen
die periodieke onthouding toepassen,
niet zouden zondigen ia, geilen zRn an
dere uitspraken Inconsequent en ver
wonderlijk. Tot deze conclusie komt
prof. dr. A. C. DrogendUk ln een na
beschouwing over de encycliek Huma-
nae Vltae, die ln het jongste nummer
van Soterla, het blad van de prot. chr.
artsenorganisatie ln Nederland, voor
komt.
Bij deze methode is evengoed een be
lemmering aanwezig omdat het tijdstip
van de gemeenschap, het vermijden der
vruchtbare dagen, als zodanig werk
zaam is.
Indien de echtelijke liefde „een vol
komen eigen vorm van personele
vriendschap is, waarin de gehuwden
alles met elkaar delen zonder ongepas
te reserves en egoïstische berekening"
(letterlijk citaat - red.) om welke re
den is dan, aldus prof. Drogendijk, de
periodieke onthouding, voor welker toe
passing elke maand berekeningen plaats
hebben, niet in strijd met de huwe
lijksliefde?
Onnatuurlijk
Anatomisch gezien moge dan bij pe
riodieke onthouding de gemeenschap
natuurlijk verlopen, fysiologisch, bio
logisch en psychisch bezien is zij verre
van natuurlijk. Men heeft in dit ver
band wel smalend van „kalverliefde"
gesproken. Wanneer van orthodox rk-
zijde zo nadrukkelijk wordt gesteld dat
„techniek" iets ontneemt aan het ge-
l.yk. dan is dit ook bij periodieke ont
houding het geval.
De hoogleraar zou willen spreken van
een vernauwing van blikveld, die bo
vendien tot deze merkwaardige gevolg
trekking leidt: dat indien men de mid
delen ter effectuering uitsluitend ethisch
zou toetsen aan het krlterlum van een
natuurlijk verlopende gemeenschap, de
pil volledig aanvaardbaar zou worden!
Tenslotte zegt prof. Drogendijk on
der meer: protestanten mogen zich ge
lukkig prijzen dat zowel de hervormde
als de gereformeerde synode over deze
zaak totaal anders denkt. Hier wordt
het zwaartepunt in de ethische beoor
deling namelijk niet bij methoden of
middelen gelegd, maar bij de motieven
welke aan de geboorteregeling ten
grondslag liggen.
de viering van de eucharistie en
de daarbij behorende prediking.
De bisschop heeft toegezegd, in zijn
bisdom te zullen bevorderen dat ge
huwde priesters op een andere manier
pastoraal werkzaam zullen kunnen
zijn. Uiteraard afhankelijk van hun
instelling en in overleg met de des
betreffende besturen van de parochies,
scholen ziekenhuizen en dergelijke.
„In het volle besef van de bijzon
der moeilijke situatie, waarin pries
ters vanwege hun celibaat kunnen ko
men te verkeren, vraag ik van hen
toch hierbij de hiërarchieke weg te
willen blij ven gaan en begrip te heb
ben voor de nu nog onontkoombare
beperkingen", aldus bisschop Zwart
kruis.
Hij antwoordde daarmee op het ver
zoek van een aantal studentenpasto
res aan de Nederlandse bisschoppen,
om zich uit te spreken. Zij deden dat
verzoek naar aanleiding van de ver
loving van de Amsterdamse studen
tenpastoor Jos Vrijburg.
Deze heeft nu laten weten, dat hij
zijn priesterlijk werk voorlopig op
schort in afwachting van nader be
raad met de andere studentenpastores
en van een enquête in de studenten
parochie.
UTRECHT De nieuwe Raad van Kerken werd gisteren kri
tisch bekeken op de jaarvergadering van de room-katholieke Willi-
brordvereniging. Prof. dr. H. Berkhof waarschuwde dat hü meer
moet zqn dan een soort kerkelijk federalisme. Want dan is hij al
leen maar een kerkelijke fopspeen. De room-katholieke
gang van de oecumenische ontwikkeling gaan bepalen.
Prof. Berkhof sprak over de nieu
we „oecumenische hausse". De ver
vulling van onze wensen op het ge
bied van de oecumenische ontwikke
ling voltrekt zich snel, zei hij. Onze
dromen op dit terrein zijn al meer
dan vervuld en ons land is dan ook
een oecumenische proeftuin gewor
den. De episcopale en de synodale
„top" is in beweging gekomen.
Maar hij zag ook duidelijke geva
ren in de huidige ontwikkeling, die
geleid heeft tot de vervanging van de
oude Oecumenische Raad door de
nieuwe Raad van Kerken, waarin de
leiders van de kerken elkaar ontmoe
ten.
FEDERALISME
Als oecumene alleen maar zou ont
aarden in „kerkelijk federalisme",
zei hij, dan was zij alleen maar een
„fopspeen". De vrijblijvendheid kan
leiden tot een geheel nieuwe concur
rentiestrijd.
De oecumenische hausse is vooral
te danken aan het feit dat de mensen
zich de laatste jaren in versneld tem
po bewust zijn geworden van een
seculair levensklimaat. Daarnaast
gaat echter ook van de schaalvergro
ting een stimulerende tendens uit.
De huidige secularisatie heeft in de
kerken verschillende effecten. Ener
zijds ontstaat een nieuwe vrijzinnig
heid. anderzijds is ook rechtse ver
ontrusting opgeroepen. Beide effecten
zijn in vrijwel alle kerken te vinden.
Het gevolg is echter dat de kerken op
elkaar gaan lijken, maar dan in on-
DEN HAAG Volgend jaar wordt
de interkerkelijke vredesweek gehou
den van 21 tot 28 september. Het
thema zal z(jn de „Verhouding Noord-
Zuid".
Onder dit thema zal aandacht wor
den geschonken aan de vraag, welke
veranderingen er in Nederland in
structuren en mentaliteit nodig zijn,
om een royalere ontwikkelingssa
menwerking te garanderen.
Ter voorbereiding zullen vanaf ja
nuari weekends worden gehouden in
samenwerking met Kerk en Wereld,
Driebergen en met Bouvigne, Breda.
duidelijkheid: ..Een kerktoneel dat op
een gemaskerd bal lijkt geeft alleen
maar een verwarrende en vreemde
situatie".
HUMANISERING
In het slot van zijn rede schonk
prof. Berkhof ook aandacht aan de
grote waardering die de kerken op
het ogenblik schenken aan de huma
nisering van het bestaan. Er ontstaat
een „tweede oecumene" van mensen
in de kerken die zich sterk willen
inzetten voor de horizontale opdracht
van de kerk.
Naar zijn mening is deze tweede
oecumene echter onverenigbaar met
de eerste: „Als proeftuin van Gods
Koninkrijk is de kerk meer dan een
politiek-sociale actiegroep."
Ook de rooms-katholieke theoloog,
prof. Groot, waarschuwde dat grote
waakzaamheid geboden is. Hij ont
dekte een duidelijk toenemende aan
dacht van de kerken voor de wereld.
De kerkelijke oecumene heeft daar
door mondiale dimensies gekregen.
Maar tevens, zo zei hij, bracht dit
een copernicaanse wending met zich
mee in het kerkelijk denken, dat lan
ge tijd niet gewend was de wereld te
houden voor het centrum van Gods
eschatologisch handelen.
VERVULDE DROOM
Volgens prof. Groot is men op
kerkelijk niveau in een periode be
land, waarnaar voorheen verlangend
is uitgezien. De oecumenische bewe
ging wordt niet meer grotendeels ge
dragen door een kleiner of groter
aantal personen uit verschillende
kerken, maar door de kerken zelf in
de personen van hun verantwoorde
lijke leiders.
Dit zal echter aan het werk van de
Willibrordvereniging in de toekomst
niet veel veranderen. Er zal in toene
mende mate van haar diensten ge
bruik gemaakt worden, maar dan zal
EREDOCTORAAT
VOOR BLAKE
SAINT LOUIS Dr. E. C. Blake,
secretaris-generaal van de Wereld
raad van Kerken, en dr. J. G. M.
Willebrands, secretaris van het Vati
caanse secretariaat voor de eenheid,
hebben een eredoctoraat ontvangen
van de Saint-Louisuniversiteit, een
jezuïetenhogeschool in de Ameri
kaanse staat Missouri, die 150 jaar
bestaat.
ze met gelijksoortige organisaties van
andere kerken moeten samenwerken.
Er moet gestreefd worden naar een
integratie van het bestaande in de
lokale en regionale raden van ker
ken, zo meent dr Groot, die tevens
van oordeel was dat de Willibrord
vereniging naar vermogen financiële
verantwoordelijkheid moet gaan ne
men voor ondernemingen van natio
naal belang. De lokale initiatieven
zullen door lokale instanties gedra
gen moeten worden.
Waar samengewerkt kan worden,
moet samengewerkt worden. Kostba
re doublures moeten worden verme
den, zei hij nog.
NIJMEGEN Om priesters, die al
jaren in het pastoraat werkzaam zijn,
een voortgezette vorming te geven, is
verbonden aan de universiteit het
Monseigneur-Bekkerscentrum opge
richt
De cursussen starten begin 1969 en
duren een jaar. Doel is niet alleen
theologische bijscholing, maar vooral
ook de cursisten gebruik te leren ma
ken van de ervaringen van de ge
dragswetenschappen en de moderne
communicatiemiddelen bij het ver
kondigen van het geloof.
NED. HERV. KERK 01
Aangenomen naar St. Annaparochi
G. v. d. Meulen te Zevenhuizen (Gr.). Ttl
Bedankt voor Zwijndrecht (vac. G. 1
Hintzbergen): C. v. d. Bosch te GolflO
kum.
GEREF. KERKEN (vrUgem.) W
Bedankt voor Sneek: K. J. Kapteifa
te Overschild-Appingedam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Groningen: J. v. Hai
ren te Amersfoort.
Bedankt voor Rotterdam-Pendrecl
G. Schipaanboord te Apeldoorn.
Protestanten in Spanje vinden elkaar
(Van onze correspondent)
MADRID Een breuk in de
verdedigingscommissie van de
Spaanse protestantse kerken
is voorkomen. Toen de helft
van de protestantse kerken
weigerde de nieuwe wet op de
godsdienstvrijheid te gehoor
zamen en zich te laten registre
ren en de andere helft zich wel
ging melden, leek het dat de
commissie niet verder kon
werken. Na lang overleg is be
sloten elkanders standpunten
te respecteren en toch samen
verder te gaan.
Deze commissie wordt gevormd
DERTIEN KERKDORPEN SAMEN
WIJCHEN De provinciale 1 sen, Leeuwen. Leur. Maasbommel,
i i m. Wamel en Wijchen. In al deze dorpen
kerkvergadering van de Ne- I staat gen hervormcje kerk. waar nu
derlandse Hervormde Kerk in
Gelderland heeft de vorming
goedgekeurd van een grote
streekgemeente in het Land
van Maas en Waal. De gemeen
te zal dertien kerkdorpen om
vatten met samen ongeveer
2500 hervormden.
Het is de tweede streekgemeente in
de Nederlandse Hervormde Kerk.
sinds de synode deze vorm van „sa
nering" mogelijk maakte.
Eind 1965 zag het er voor de her
vormde gemeenten in het overwe
gend rooms-katholieke Land van
Maas en Waal droevig uit. Er was
geen enkele predikant meer. Op ver
zoek van de provinciale kerkvergade
ring kwam ds. F. Don uit Burgh op
Schouwen naar Wijchen, met de
speciale opdracht nieuwe plannen te
ontwerpen. De streekgemeente. die
nu is ontstaan, is daarvan het suc
cesvol resultaat.
De streekgemeente bestaat uit Al
phen. Altforst. Appeltem. Batenburg.
Bergharen. Dreumel, T>
weer elke zondag een dienst wordt
gehouden.
TEAM
Binnen de streekgemeente wil men
in een hecht teamverband werken. Er
is een team gevormd, dat bestaat uit
de drie predikanten, een pastoraal
medewerker, een maatschappelijk
werker, een jeugdwerkleider, een
wijkverpleegster en twee gezinsver
zorgsters. Er is een streekkerkeraad
ingesteld met 27 ambtsdragers en
streekcolleges van kerkvoogden en
diakenen.
Iedere plaatselijke kerkvoogdij
blijft haar eigen bezit beheren en
heeft een eigen begroting. Gemeenten
die een overschot hebben, storten dat
in een gemeenschappelijke kas, waar
uit gemeenten die tekort hebben,
worden geholpen.
De nieuwe streekgemeente heeft
grote plannen voor de toekomst. Voor
nieuwbouw, kerkrestauratie en ande
re voorzieningen is een urgentiepro
gramma opgemaakt, waarmee een
bedrag van 1,3 miljoen gulden ia ge-
Druten, Hors- I moeid.
In de novemberdagen van 1918 heeft een vrien
dinnetje van prinses Juliana, dat bij haar in het
speciale klasje op het paleis zat, eens tegen de
negenjarige gezegd: „Als jij groot bent, word je
ook koningin hè?" Waarop het prinsesje moet
hebben geantwoord: „Dat zit nog. zegt Moe
der!" Aandoenlijk, maar ook en vooral type
rend voor de situatie van d'e dagen, toen in
Rusland, Oostenrijk en Duitsland de kronen van
vorsten en vorstjes bij tientallen over de straten
rolden.
Het heeft in Nederland veel meer gespannen in
die novemberdagen, dan over het algemeen, ook
nu nog, wordt aangenomen. De revolutie was heel
dichtbij. In die dagen heeft men niet kunnen
bevroeden hoe dichtbij. Veel speelde zich im
mers achter de schermen af.
Langzaam maar zeker is daar meer over in de
openbaarheid gekomen. Tot vandaag toe. Wie met
deze feiten gewapend de situatie nog eens tracht
te overzien is geneigd te kwalificeren: het scheel
de een haar!
Duitsland, zo fier de oorlog begonnen, was op.
De militaire situatie was des te hopelozer, nu
Amerika Frankrijk vol soldaten en oorlogsmate
riaal pompte. Een inderhaast gevormde nieuwe
regering in Berlijn moest vredesonderhande
lingen beginnen.
Dat kon. zei Wilson (VS), als Duitsland de be
zette gebieden ontruimde en zijn regeringssys
teem in democratische zin wijzigde. Consequen
tie: troonsafstand van de keizer, die na het nodi
ge geharrewar inderdaad ging. Naar Neder
land....
MUITERIJ IN KIEL
Admiraal Scheer, kersvers chef van de
Kriegsmarine, wilde in een wanhoopspoging de
vloot nog eenmaal de zee opsturen om slag te
leveren en Duitslands positie bij de komende
vredesonderhandelingen wat te versterken. Maar
de matrozen, die al een jaar niet meer waren
uitgevaren, doofden de vuren en sloegen aan het
muiten.
Een revolutie, die van Kiel oversloeg naar vele
andere steden. Vooral die van het westen, pal bij
onze grenzen. Arbeiders en soldatenraden bezet
ten daar de stadhuizen. En iedereen hing een
rode vlag uit. Van angst, of uit sympathie. De
revolutiegolf, in Rusland begonnen, waar de ar
beiders en soldatenraden sowjets heetten, rolde
door. Ook naar Nederland?
In ons land was een regering van nog geen
twee maanden oud, een rechts kabinet onder lei
ding van Ruys de Beerenbrouck. Bijna een half
miljoen man waren er onder de wapenen, tot
nietsdoen gedoemd. Grote tekorten aan le
vensmiddelen, die tot plunderingen van voedsel-
transporten hadden geleid.
ANGSTIG VOLK
Een groeiende revolutionaire geest onder arbei
ders, vooral in de havens van Rotterdam en
Amsterdam, onder manschappen bij de vloot in
Den Helder. Een angstig volk. Zo niet voor de
revoluties die Europa teisterden, dan wel voor de
Spaanse griepepidemie die in 1918 ruim 17.000
doden eiste, zodat in vele plaatsen tot laat in de
avond, als de zon al lang was ondergegaan, be
graven moest worden.
De regering had de handen voL Nadat vier
Het klasje in paleis Noordeinde, waar prin
ses Juliana rechts achter haar plaats- had.
Tegen een van deze schoolvriendinnetjes zei
ze „dat het nog zat of ze later koningin zou
worden".
maanden tevoren de hele Russische Czarenfamilie
was uitgemoord, stond nu de Duitse keizer aan
onze grens, die om internering vroeg met alle
internationale consequenties van dien. Terugtrek
kende Duitse legers die ons land in wilden om zo
mogelijk te passeren of anders geïnterneerd te
worden.
Wat de binnenlandse zaken betreft de
nasleep van relletjes in de Harskamp, waar sol
daten, voornamelijk wegens het intrekken van
verloven, barakken en een kantine in brand sta
ken.
De opperbevelhebber, generaal C. J. Snijders,
wilde geen verloven toestaan omdat een deel van
het terugtrekkende Duitse miljoenenleger, achter
volgd door krijgsmachten van de overwinnende
geallieerden er was nog geen vrede tegen
de Nederlandse grenzen in het zuiden klem lie
pen, vooral in de „scherpe hoek" tussen Limburg
en Noord Brabant.
Het reële gevaar dreigde dat de strijd op ons
grondgebied zou worden voortgezet. Zo niet, dan
zouden over de grens trekkende Duitse eenheden
in elk geval moeten worden ontwapend en
geïnterneerd, hetgeen voeding voor honderddui
zenden extra betekende. Dat was er niet, want
hier was honger.
Snijders stuurde daarom extra troepen naar
het zuiden, wat in het leger helemaal niet goed
viel, omdat velen, onbekend met de factoren die
tot intrekking van de verloven moesten leiden,
het wachten moe en met de vrede al maanden in
zicht, maar één ding wilden: naar huis!
SCHIETEN UIT COUPÉS
Relaas dat een sergeant-infanterist, nu ver in
de zeventig, ons nog wist te doen: in die dagen,
het was meen ik de 25ste oktober, werd ik met
een bataljon voor de noodzakelijke grensbeveili-
ging per trein van Ede naar Vlissingen overge
bracht. De mannen, balorig als ze waren, schoten
op een gegeven ogenblik met scherp door de
ruiten van de coupé's. De trein stopte. Officieren
konden niets uitrichten.
Weer verder, weer schieten, weer stoppen.
Niets hielp. Het bleef aan de gang. Todat halver
wege in de Brabantse hei de trein voor de zo
veelste maal tot stilstand moest worden gebracht
en de machinist langs de wagons kwam, roepend:
„Als jullie weer beginnen, zet ik de trein voor
goed stil en moeten jullie maar naar Vlissingen
lopen". Pas toen was het met de schietpartijen
afgelopen. Aldus deze oud-sergeant
De moeilijkheden in de Harskamp en trouwens
ook in andere garnizoensplaatsen, kwamen nogal
aangedikt over. Sommige kranten spraken van
zestig doden (er waren geen slachtoffers). Een
commissie van onderzoek rapporteerde en gene
raal Snijders werd (ten onrechte) ontslagen. Eer
dere moeilijkheden met de regering droegen daar
mede toe bij.
KONINGIN TALMDE
Koningin Wilhelmina moet het nodige hebben
vermoed, want zij talmde met het ondertekenen
van het ontslag. Later heeft de generaal in de
Haagse dierentuin een officieel eerherstel gekre
gen.
Dit waren nog maar de ingrijpendste zaken,
waar het jonge kabinet mee te maken had. Een
regering van ongetwijfeld capabele figuren, die
echter onvoldoende het gevaar van revolutie in
ons land hebben ingezien. De buitenwacht, in
casu representanten van alle geledingen in het
Nederlandse volk minus-rood moest haar daarop
nadrukkelijk attenderen.
Het alarmsignaal kwam van diverse zijden
Ook van de geheime inlichtingendienst. En de
regering luisterde. Zij ging, al was het op het
nippertje, tot de noodzakelijke maatregelen
over.
Daarom is de conclusie zo juist van dr. H. J.
Scheffer in zijn pas bij de Arbeiderspers versche
nen studie „November 1918, journaal van een
revolutie, die niet doorging", als hij zegt: Ware
dit alarm niet geslagen, het had er voor ons land
maar somber uitgezien.
In 1918 was er honger in Nederland, wat tot
plunderingen en relletjes leidde. Met harde
hand (de blanke sabelmoest vaak de orde
hersteld worden. Straatbeeld, dat ons, een
halve eeuw verder, niet vreemd is.
i r» 1,1
door afgevaardigden van de Spaai
Evangelische Kerk, de Episcopaal
Kerk, de Unie van Baptistengemeei
ten, de Bond van Vrije Evangelise!
Gemeenten en de Vergaderingen
Gelovigen.
Volgens het persbericht dat na
jongste vergadering werd verstrel
zullen de kerken in weerwil van
verschillen toch samen blijven si
den voor godsdienstvrijheid. Ook
kerken die zich hebben laten
gistreren, erkennen dat de nieuv
wet niet voldoet. P'
De afgevaardigden kregen de
dracht mee, met hun kerkelijke li
ding te overleggen op welke wijze
commissie het best zich kan inzett
voor zowel de kerken die de wet n£'u
erkennen als voor de kerken die zi
gebogen hebben voor de wet. Daarf
wil men proberen te komen tot J'
structuurwijziging.
Het is wel zeker dat de commii
ook in de toekomst het recht zal
gen de aangesloten kerken offici
te vertegenwoordigen als er ondi
handeld moet worden met
Spaanse regering.
Naar uit Madrid vernomen won
«ijn de notulen van de laatste ei
ferentie van Spaanse bisschoppen
stolen. De bisschoppen zijn bang,
de dief ze zal publiceren.
Op deze conferentie is gesprol
over herziening van het conoordj
van 1953 tussen Spanje en het
ticaan. De bisschoppen willen, dat
Spaanse regering afstand doet
haar recht inzake de benoeming
bisschoppen. Ook zou gesproken
over de aandrang van jonge pril
ters, dat de kerk zich gaat dist.'
tiëren van de regering van Frai
De spanning tussen het episcopi
en de jonge priesters bereikte
teren een hoogtepunt met een sit-
van veertig Baskische priesters
een seminarie in een buitenwijk
Bilbao.
Bisschop Pablo Goirpide had
dreigd, hen te zullen suspenderi
als zij het seminarie eergisteren
middernacht niet zouden heb!
verlaten. De priesters eisen al
het aftreden van de bisschop,
van hun grieven is, dat de bissci
voor het bisdom in september a
verplichte preekagenda afkondigt
Hij wilde zo een eind maken aL-«
politieke preken.
ft
ROTTERDAM De gezamenli t
dienst van herdenking en voorbo
voor de koopvaardij wordt zond ïse:
avond om acht uur gehouden in me
Remonstrantse kerk op de hi be
van de Westersingel en de Mathen
serlaan te Rotterdam.
Sprekers zijn: ds. J. W. Schokkij,.
en ds. J. Laforêt. Muzikale medewt»
king verleent het Prinsekerkki
waarvan Aart van der Hoeven d !T
gent is. Op het orgel speelt H. P. ge
der Boom. di
IV*
■va
MEPPEL In de leeftijd van -
jaar is in een ziekenhuis te Goi
overleden ds. W. N. van Nooten, ei r
ritus remonstrants predikant j
Meppel, waar hij van 1932 tot 1
heeft gestaan.
In 1964 ging hij met emeriti an
maar hij bleef in Meppel wonen. Z b
eerste gemeente was Boskoop-W -
dinxveen, waar hij van 1927 tot 1
stond. L
In hét openbare leven van Mei) ^g.
heeft de overledene een belangr* c
plaats ingenomen vooral tijdens rici
Duitse bezetting. Na de bevrijdi
trad hij enige tijd op als waarnemt ,tr
burgemeester.
Verschillende onderscheidini
werden hem toegekend, zoals
Medal of freedom, hon. members! rye
of the British Empire. Kruis van V oor
dienste. Tevens was hij ridder in s
orde van Oranje-Nassau.
