roestte niet Veldhoven
bij dokter Van
KABINET NIET BEGIN
VAN POLITIEK BLOK
n
n
Weer gesprek tussen
moderamen en ,de 24'
ZENDINGSARTS STRAKS WEER NAAR TORADJA'S
LriI
samen
beroepen
Belij clenisbe weging
beraadt zich nog i
Spreek u uit
over vrijheid
van geloof
Een woord voor vandaag
3
Hervormd en
gereformeerd
ARP-voorzitter dr. A. Veerman:
MEEDOEN AAN KERKEDAG
Dr. W. A. van Es
hoogleraar VU
ZATERDAG 26 OKTOBER l| NI
Vlak voor Zijn hemelvaart zei Jezus Christus tegen Zijn dis
cipelen: Gij zult Mijn getuigen zijn.
Daar zit een opdracht in aan iedere christen. Wij moeten hel
evangelie uitdragen in onze wereld. Daarbij gaat het om on
ze wereld, om die wereld van mensen waarin wij leven.
Het gaat voor u niet om de Papoea's ver weg, of de Ibo's of
de bijna uitgestorven roodhuiden, maar om de mensen in uw
straat, op uw kantoor of werkplaats. Het gaat om de mensen
waarmee u in aanraking komt. JJ moet hen van Christus ver
tellen.
Als we dat goed beseffen, zijn we geneigd bij de pakken neer
te gaan zitten, want we moeten elkaar allemaal erkennen dat
daar veel te weinig van terecht, komt ,de goeden onder ons
niet te na gesproken. We durven vaak niet.
Maar tegelijkertijd bevatten die woorden van de Here Jezus
ook een belofte. De zin is nog niet helemaal af. Letterlijk zei
de Here: Gij zult Mijn getuigen zijn„wanneer de Heilige
Geest over u komt." De Heiland zegt: hoeft het niet alleen
te doen. Ik ga u er de kracht voor geven. De Heilige Geest
zal u erbij helpen.
Het is een opdracht waaraan u gehoorzaam moet zijn. Het is
een belofte, omdat God Zelf u er toe in staat zal stellen. U
moet, want Hij zegt het. U kunt, want Hij helpt u. Kunnen
we ons er dan nog aan onttrekken?
We lezen vandaag: Psalm 116 1-19.
We lezen morgen: Psalm 117 1-2 en 118 1-14.
Door Riet Diemer
2EIST Een vrouwelijke
Nederlandse zendingsarts,
die in een kraamkliniek in Ke
nia af en toe zelf de patiënten
alvast maar wast, dan is dat
gebeurd als de verpleegsters
komen: dokter E. van Riessen.
Maar zulke dingen hoor je niet van
haarzelf. Toevallig moet je het van
derden horen met de toevoeging: „Ja,
kijk, zo is dokter Van Riessen nou".
En dan word je op de koop toe
verteld hoe deze Zeister arts inder
tijd in zendingsdienst ging. „Die
mannen komen niet, zal ik dan maar
gaan?" was haar reactie toen de
Gereformeerde Zendingbond (GZB)
een zendingsarts wilde uitzenden
naar Celebes en er geen animo onder
de artsen was.
Dat was in 1957, ze ging toen naar
Rante Pao. Maar van 1961 tot nu toe
heeft ze in Kenia gewerkt.
Straks hoopt ze naar de Toradja's in
(Van onze parlementsredactie)
JTRECHT „Wij zijn een
loyale regeringspartij. Dat
mag men van ons verwachten.
Maar wjj zien in de huidige rege-
ringscomhinatie niet het begin
van een bepaalde politieke con
centratie. Op die basis is zij ook
niet tot stand gekomen en dat
kan zij ook niet worden. Dat
moet uit het interimrapport van
„de Achttien" wel gebleken
zijn."
Dit zei dr. A. Veerman, voorzitter
van de ARP, vanmorgen in zijn ope
ningsrede op het Convent van de
ARP. De heer Veerman vond het za
kelijk onjuist om te stellen dat het
huidige kabinet bezig is het program
ma van „de Achttien" uit te voeren
of, voorzichtiger geformuleerd, dat de
geest van de stukken van „de Acht
tien" in dit kabinet tot niting komt.
Bovendien achtte hij deze stelling
formeel onjuist. Het kabinet is ge
bonden aan het regeringsprogram.
Het kabinet, en zeker de WD - mi
nisters. hoeven zich aan de rapporten
niets gelegen te laten liggen.
Voorts zijn deze interimrapporten
nog maar een begin dat nader uitge
werkt en verdiept moet worden. Er is
dus geen plausibele reden om dit ka
binet met alle waardering die men
er voor hebben kan te identifice
ren met „de Achttien", aldus dr.
Veerman.
Partijverhoudingen
De AR-voorzitter gaf voorts een
nadere toelichting op de resoluties
die de ARP deze zomer heeft aan
vaard. Hij herinnerde eraan dat een
van de hoofdlijnen is het zoeken van
samenwerking met allen die politiek
willen bedrijven vanuit het Evange
lie. In het vijfde punt staat dat
christelijke partijen dienen open te
staan voor samenwerking met alle
positieve krachten in ons politiek
bestel. Wij zijn er van overtuigd, al
dus de heer Veerman, dat het Evan
gelie zoals in het interimrapport
van „de Achttien" staat een kracht
is tot vernieuwing in de samenleving,
maar wij mogen ons daarbij niet ex
clusief opstellen.
We willen politiek bedrijven „in
openheid en solidariteit met ieder
mens om met hen in concrete zin sa
men tc werken", zoals het rapport
van de Wereldraad van Kerken in
Uppsala dit uitdrukt.
Dr. Veerman stelde voorop dat het
bij de uitvoering van een politiek
beleid zowel op het program als
vooral ook op de gezindheid aan
komt. Dat blijkt ook bij de voorstan
ders van een progressieve concentra
tie. Zij hebben nog geen program
maar bepalend is bij hen de gezind
heid. de bereidheid tot vernieuwing.
Gemeenschappelijk
„Welnu", aldus dr. Veerman. ..wij
willen van onze kant stellen dat wij
het ook uitermate belangrijk vinden
U kunt op mij rekenen!
mij i
i bd van de Verenl-
VRIENDEN VAN YOUTH
FOR CHRIST.
Willem Barcntszstraat 40. Utrecht.
Ik betaal per mnd (minimum
1,—. vanaf 1,25 is een abonne
ment op „ACTIE" inbegrepen l. Ik
betaal per maand/per kwartaal/per
laar.
Per giro/kwitantie/bank.
Ik wil remt wat meer over YfC
weten. Stuur mij dus de informatie-
brochure „ACTTE SPECIAAL".
NAAM
ADRES I
voor partijvorming dat wij politiek
bedrijven met een gemeenschappelijk
ideaal, een gemeenschappelijke ge
zindheid. Vernieuwingsgezindheid,
geleid, genormeerd, door het Evange
lie.
Deze gezindheid moet nader gecon
cretiseerd worden. De ARP is hier
thans mee bezig. Als inbreng
voor deze bezinning noemde de
ARP-voorzitter het rapport van de
Kuyperstichting over de ontwikke
lingssamenwerking, het rapport van
de Arjos over „Nieuwe mondiale
verhoudingen", de rapporten van de
Wereldraad van Kerken, het werk
van „de Achttien" en het werk van
de christenradicalen.
Voor politieke samenwerking is
overeenstemming nodig over uit
gangspunt. program en de uitvoering
daarvan. Vanuit die eigen positie is
er bij de ARP openheid naar bulten.
In een politieke samenwerking, wat
ons betreft een brede samenwerking,
willen we duidelijk onszelf blijven.
Kiesstelsel
De heer Veerman zei, sprekend
over het kiesstelsel, dat de ARP de
gedachte van de evenredige verte
genwoordiging wil handhaven. Hij
betwijfelde of het juist is een te
genstelling te maken tussen de even
redige vertegenwoordiging die alleen
de gezindheid der kiezers registreert
en een meerderheidsstelsel dat de po
litieke wil van een volk tot uiting
brengt Men kan toch moeilijk vol
houden dat de regering-Wilson in
Engeland uiting geeft aan de politie
ke wil van de kiezers, zei hij.
Dr. Veerman gaf een voorkeur aan
de evenredige vertegenwoordiging,
waarbij echter wel een andere be
grenzing van de kieskringen mogelijk
is. Het rapport van de Kuyperstich
ting dat twaalf kieskringen
voorstelt noemde hij niet het ein
de van alle wijsheid. Het nadeel is
dat de districten van tijd tot tijd
herzien moeten worden. De heer
Veerman dacht aan een combinatie
van provincies zoals bij de verkie
zingen voor de Eerste Kamer.
Daarnaast achtte hij het mogelijk
om voor de verkiezingen een voor
keur op basis van programs uit te
spreken, wanneer deze programs op
tafel liggen. De mogelijkheid hiertoe
wilde dr. Veerman niet uitsluiten.
De AR-voorzitter stond in principe
positief tegenover het voorstel van
drs. Schmelzer om overheidssubsidie
toe te kennen aan politieke partijen.
De politieke zaken zijn gecompliceer
der geworden. Dit eist van de partij
en een veel groter apparaat om op
zinvolle wijze te kunnen werken. Er
zullen nog wel praktische problemen
overblijven, zoals de norm voor de
subsidie, maar het is goed dat dit
punt eens bestudeerd wordt.
Dr. Veerman noemde het van groot
belang dat er een discussie op gang
komt over de democratisering, met
name bij het onderwijs en op het
terrein van de cultuur en de recrea
tie. Ook als wij denken dat de onder
geschikte daar nog niet aan toe is,
zullen we hem daartoe geschikt moe
ten maken, eventueel met risico's. We
mogen geen vrede hebben met vor
men van paternalisme, aldus de
ARP-voorzitter.
NAVO
Prof. mr. P. H. Kóoymans léverde
voof de discussie op het Partij convent
een aantal stellingen over de toe
komst van de NAVO. Dit bondge
nootschap zal zich vooral moeten
richten op de politiek van ontspan
ning, met name op de Sowjetunie
zelf.
Het klimaat tussen Oost en West
kan zijns inziens verbeterd worden
door het gemeenschappelijk regelen
van tal van problemen op niet mili
tair gebied in bilateraal en multilate
raal verband.
Een geclausuleerde erkenning van
de status quo in Duitsland kan in dit
verband zuiverend werken. De mili
taire middelen van de NAVO dienen
uitsluitend versterkt te worden met
het oog op het beheersen en het in de
hand houden van crisissituaties.
„Iets minder angst voor de tegen
partij, iets meer angst voor de situa
tie als zodanig, iets meer vertrouwen
in de tegenstander, iets minder ver
trouwen in het systeem, ziedaar een
recept dat de waakzaamheid niet
hoeft te ondermijnen doch wel aan
zet tot het zoeken naar nieuwe we
gen die kunnen leiden uit een
mensonwaardige situatie, aldus prof.
Kooymans.
Dokter E. van Riessen
niet alleen dat aspirientje
Mamasa op Celebes te gaan. Het
wachten is nu op een visum en een
werkvergunning.
Doen wat je hand vindt om te doen
moet haar stelregel wel zijn. Dat
blijkt ook tijdens ons gesprek, als ze
na een tijdje rustig begint te breien
aan een roestbruine trui, die nu wel
af zal zijn.
Voor zulke mensen moet het nieu
we zendingstijdperk extra aanpassing
opleveren, denk je dan bij jezelf.
Maar dat blijkt helemaal niet uit de
woorden van dokter Van Riessen:
„Ook in gevallen dat je het tien keer
vlugger kunt, moet je niet alles zelf
willen doen, behalve natuurlijk als
het mis gaat. Het werk is in de eerste
plaats gericht op kennisoverdracht."
BEZWAREN
Bezwaren komen er echter van de
kant van de bevolking. Ze wil liever
dat de blanke dokter zelf helpt in
plaats van een Afrikaanse ver
pleegster. Ze wil ook, dat Nederland
meer mensen stuurt, voor elke evan-
gelisatiepost een medische kracht.
Maar dat kan de GZB niet bekosti
gen en daar zou het eigen land niet
mee gebaat zijn, nu eigen mensen
kunnen worden opgeleid.
Voor 1961 stond een 75-jarige vrou
welijke Zuidafrikaanse zendelinge
aan het hoofd van een kleine polikli
niek in Plateau in Kenia. Omdat
geen nieuwe zendingsarbeiders naar
Indonesië konden worden uitgezon
den. nam de GZB dit werk in Kenia
over.
Dokter Van Riessen heeft met haar
staf veel pionierswerk verricht. Van
de polikliniek werd een kraamkliniek
gemaakt, terwijl op vijf plaatsen
kleine poliklinieken verrezen. Men is
zich vooral gaan toeleggen op ver
loskunde. Dat was het meeste nodig.
De kraamvrouwen kwamen al
voordat alles gereed was voor de ont
vangst. Zestien tot zeventien mensen
kunnen worden ondergebracht. Zijn
er meer. dan moeten ze in de onder-
zoekkamer worden gelegd of op
stretches op de grond.
Als er straks een mooie nieuwe
kraamkliniek komt, heeft die ook een
operatiekamer. Die is er nu niet. Bij
gecompliceerde bevallingen moeten
de patiënten nog worden door
gestuurd naar een regeringszieken
huis om geopereerd te worden. Doet
een dergelijke complicatie zich bij
een volgende bevalling weer voor,
dan komen de vrouwen toch weer
eerst naar een zendingszieken
huis, „want daar kun je tenminste
niet worden geopereerd". De gevol
gen zijn dan vaak zeer ernstig tot do
delijk.
„Het is niet alleen dat aspirientje"
zegt dokter Van Riessen. „Als zen
dingsarts ben je ingeschakeld in de
hele zendingsarbeid. Niet dat wij
persoonlijk het Evangelie verkondi
gen, dat doen de Afrikaanse evange
listen, we dringen er bij de meisjes
op aan met de patiënten te praten en
het Evangelie te verkondigen.
In de kraamkliniek wordt in de
regel met de moeder gebeden voor en
na de bevalling. Staat de vader bui
ten, dan komt hij er ook bij. Het
adres van niet-christenen geven we
door aan een evangelist, die in hun
buurt woont.
De vroedvrouwen zijn werkelijk in
hun hele leven christen. De predi
kant gaat ook mensen van buiten de
kerk opzoeken. „Doen wij dat zo
makkelijk?", vraagt dokter Van Ries
sen. Ze bekent, dat deze mensen
vaak de zendelingen beschaamd ma
ken.
Natuurlijk is niet alles zo rooskleu
rig in Kenia, want er zijn ook evan
gelisten die dit werk doen voor het
baantje. Maar die scheiden er
meestal na een jaar mee uit
DOKTER BOUT
In de kraamkliniek in Plateau wer
ken ook zuster H. Staal uit Putten,
zuster N. Verkerk uit Gouderak en
zuster T. Buijs uit Rheden. Deze
laatste is vroedvrouw en is in maart
van dit jaar gekomen. Sinds verleden
jaar november is mejuffrouw dokter
C. G. Bout uit Utrecht er ook werk
zaam; zij heeft nu dokter Van Ries-
sens plaats ingenomen.
Ook vijf Afrikaanse vroedvrouwen
werken er in Plateau. Op de buiten
post zijn vier ongediplomeerde Afri
kaanse verplegers. Eens per week
worden ze bezocht door de dokter of
een Nederlandse verpleegster.
Behalve voor de verloskunde is er
ook veel aandacht voor de zuigelin
gen en er is een kleuterbureau. Voor
lichting over de voeding is heel be
langrijk, omdat goede voeding de
meeste ziekten onder de kleuters had
kunnen voorkomen. Er zitten in het
voedsel van Kenia eiwitten genoeg,
maar de mensen moeten weten wat
ze het beste kunnen eten.
Dokter Van Riessen is heel wat
markten afgeweest. Is een bepaald
giebeid de vis goedkoop, dan raadde ze
aan die te eten. bonen en vlees weer
ergens anders. Zo is maïs goedkoper
dan brood.
Ze raakt niet uitgepraat over Ke
nia, over de ontwikkeling, die snel
vooruitgaat, over het onderwijs en
over de jonge artsen. Ze willen liever
in een stad werken dan in een dorp,
want daar moeten ze hun hele fami
lie onderhouden.
POLYGAMIE
Toch komt ondanks alle vooruit
gang het verschijnsel van polygamie
nog veel voor. Eens werd dokter Van
Riessen uitgenodigd op theevisite bij
een vrouw, die bij haar in de kraam
kliniek was geweest. Ze ontmoette
daar nog twee anderen. Het bleek,
dat alle drie de vrouw van eenzelfde
man waren. Ze konden uitstekend
overweg met elkaar, droegen dezelfde
geel gebloemde nylon jurken en wa
ren goed ontwikkeld, want twee wa
ren onderwijzeres. Alle drie waren ze
christen.
De derde vrouw werkte op het
land, zat op de tractor, werkte met
de aardappelrooimachine en chauf
feerde in een luxe wagen. Zij had
geen kinderen, maar toen de be
zoekster aan een meisje van zeven
jaar vroeg wie haar moeder was.
wees het kind naar deze vrouw. ..Ja",
zei een van de anderen, „ik dacht
maar zo, zij heeft geen kinderen, ze
mag haar wel hebben."
Toch, hoe graag dokter Van Ries
sen ook in Kenia heeft gewerkt, ze
gelooft dat haar hulp onder de Torad
ja's in Mamasa op Celebes meer no
dig is. Daarom gaat ze straks naar
het zendingsveld van de Christelijke
Gereformeerde Kerken daar. Oude
liefde roest niet, vroeger heeft ze in
Rante Pao ook onder de Toradja's
gewerkt en ze spreekt hun taal.
Het is te hopen, dat ze niet te lang
hoeft te wachten op de benodigde
papieren van de Indonesische rege
ring, zodat ze gauw weer onder oude
bekenden terug zal zijn.
GENèVE Het bericht betreffen
de het overlijden van de Duitse ge
leerde Karl Heinrich Rengstorf, dat
wij donderdag publiceerden, blijkt te
berusten op een betreurenswaardig
misverstand bij de persdienst van de
Lutherse Wereldfederatie.
EINDHOVEN Hervor
en gereformeerd Veldhoven
Eindhoven willen gezamen
een predikant aantrekken,
gedachten gaan uit naar
gereformeerde dominee,
voor een derde deel van
tijd zijn ambt in de hervor
gemeente zal uitoefenen.
I
feei
jari
gen
161
eert
«in-
line,
p ra
ven
b in
Hai
gat
and
Off
De hervormde gemeente Veldh<
(tegen de tweeduizend leden) h
werk genoeg voor de ene predik
ds. H. Nobel, maar niet genoeg ivrei
twee dominees Ds. Nobel krijgt *ris
nog hulp van zijn collega uit nabj,.Iol
Aalst, ds. C. W. Schlingemann, mvre
dat houdt binnenkort op wegens »pr<
groei van diens eigen gemeente. der
Gereformeerd Veldhoven. N
wijkgemeente van Eindhoven, is ivooi
vierhonderd leden te klein voor «xp
volledige predikantsplaats. Ds. Rken
Hoek heeft hie* als emeritus eiverl
tijd gewerkt, maar is van de zamee
naar Apeldoorn vertrokken. die
Na enig beraad lag de oplosjvan
voor beider moeilijkheden voor
hand. De kerkeraad voor algeni h
zaken van de gereformeerde lfcna
van Eindhoven heeft zich al acjm0e
de plannen gesteld. |mo(
Kerkdiensten
Hoe de taken definitief zullen
den verdeeld, zal in onderling
leg tussen de beide dominees wojzich
vastgesteld. Voor de kerkdienste) H
er het voorstel van gemeenschapW<
lijke diensten. Verder hebben de Iten'
keraden de hoop uitgesproken, |«n
voor het wederkerig bedienen va|Loe
sacramenten .in de nabije toek«nsi
mogelijkheden kunnen worden
pend door de meerdere kerkel^,
vergaderingen"
,«n
(Van onze kerkredactie)
STUTTGART De voorbe
reidingen voor de Duitse Evan
gelische Kerkedag, die vol-
AMSTERDAM Gistermiddag
heeft dr. W. A. van Es zijn inaugure- J
le oratie gehouden als buitengewoon
hoogleraar aan de Vrije Universiteit
Hij gaat pre- en protohistorie doce
ren.
Zijn oratie was getiteld „Grafritu- j
eel en kerstening" en handelde over
de invloed van de kerstening van ons
land op het grafritueel.
Alleen op de Drentse zandgronden
laat de intrede van het christendom
zich uit net grafritueel aflezen. El
ders blijkt dit niet mogelijk, daar het
christelijk grafritueel zich daar niet
principieel onderscheidde van de vor
men van dodenbestel, die door de
niet-christelijke bevolking werden
toegepast
Prof. Van Es (34) is directeur van
de rijksdienst voor het oudheidkun
dig bodemonderzoek.
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Moerkapellè: L. Blok
te Ridderkerk.
GEREF. KERKEN'
Beroepen te Waddinxveen (vac. J.
Snoev): H. A. Starrenburg te Wolvega.
te Den Bommel in combinatie met
Ooltgensplaat: A. W. Meeder te Oolt-
gensplaat.
Beroepen te Sneek: H. A. Starren-
burg t« Wolvega. i
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Maandag
was er een tweede ont
moeting tussen de groep
van 24 verontruste predikanten
en het breed moderamen van de
Nederlandse Hervormde Kerk.
Over deze bijeenkomst, die beslo
ten was, bericht dr. H. J. Langman
in „Hervormd Nederland". De con
clusie van het gesprek was volgens
hem. dat de bezwaarden en het mo
deramen toch niet de rechte
gesprekspartners waren. Er was te
veel eenheid van opvatting, men
stond te dicht bij elkaar.
Dat betekent niet, dat van de zij
de van de verontrusten soms niet
met kracht en felheid werd gepro
testeerd. Voornamelijk bij monde
van dr. W. Aalders, van tijd tot tijd
gesecondeerd door enkele van zijn
vrienden.
PROTEST
Het protest betref de verwereld-
I lijking van de kerk in haar arbeid
en prediking. In plaats van het ech
te evangelie, dat spreekt van genade
en gericht, werd een evangelie ge
bracht, dat uitsluitend beoogde ver
nieuwing van de wereld. In plaats
van de prediking van Jezus Christus
I de Verzoener een prediking van
aards messianisme, dat zover ging,
dat van sommige kansels zou zijn
gezegd: „bekering is niet nodig" en
„de wereld is de kerk".
Het ligt voor de hand, dat nie
mand van al de aanwezigen deze
dingen voor zijn rekening nam of
wilde verdedigen. Maar was wat dr.
Aalders naar voren bracht niet sterk
overtrokken? En bracht deze aanzij-
digheid niet een overaccentuering
mee van de ene zijde van de predi
king ten koste van de andere?
Het was prof. dr. H. Jonker vooral
die dit liet zien vanuit het Oude
Testament. Hoe valt daar de nadruk
op de eis van waarheid, recht en
gerechtigheid! De prediking is niet
„recht" en loopt gevaar van spiritu-
alisering, wanneer ze niet rust op het
geheel van de Schrift, op Oud en
Nieuw Testament beide, waardoor
niet op egocentrische wijze de na
druk alleen valt op het persoonlijk
behoud, maar ook op onze roeping
in de wereld van nu.
„We maken het evangelie onge
loofwaardig, als we het leven niet
iets menswaardiger maken", merkte
ds. F. H. Landsman hierbij op.
VOLGORDE
Deaar was ook van de zijde van
de verontrusten niets tegenin te
brengen. Behalve dan en dat
bracht ds. L. Kievit naar voren
dat zo heel veej afhangt van de vol-
orde. „De waarheid hangt samen
met de volgorde", zei hij. Primair
moet in de prediking zijn de
boodschap van genade en de roep
tot bekering en dan, na de toeëige-
ning, de roeping tot onze taak in de
wereld.
En dat is het, wat zo vaak ont
breekt; wel de prediking van onze
roeping in de wereld, maar niet wat
het fundamentele is. de persoonlijke
verhouding tot Christus. En vandaar
die verschraling van de prediking!
Maar, werd nu opgemerkt (ds. M.
A. Krop): „Wat is de roep tot beke
ring? Dat is toch geen algemene
zaak, zoals zo vaak wordt gesteld,
maar een zeer persoonlijke, waarbij
de mens wordt aangesproken in de
kern, ook van zijn aardse bestaan.
Neem de roep van Johannes de Do
per, zo persoonlijk tot soldaten, tol
lenaar en farizeeër."
Bij deze samenspreking, die bijna
de hele dag duurde, stond men open
voor elkaar zonder bitterheid,
schrijft dr. Langman. Natuurlijk
zijn de ogen van bet moderamen
opnieuw geopend voor de misstan
den, die er zijn. En het zal zijn
invloed aanwenden tot wegneming
daarvan. Maar de macht van het
moderamen is ook maar beperkt.
We leven niet in een bisschoppe
lijke, maar in een presbvteriale
kerk. waar een andere opvatting van
het gezag heerst dan in een episcopa
le kerk. aldus dr. Langman.
Een patiënt betaalt met een kip.
PREDIKANTEN TOT
PREMIER VORSTER
JOHANNESBURG Twaalf
Zuidafrikaanse predikanten heb
ben hun premier, J. Vorster. in
een open brief gevraagd om zich
uit te spreken voor godsdienst
vrijheid. Na een veroordeling
van zijn apartheidspolitiek door
de Raad van Kerken van Zuid-
Afrika had hij predikanten en
priesters gewaarschuwd: „Het
kleed dat u draagt zal u niet be
schermen."
De twaalf predikanten uit de Ne
derduits Gereformeerde Kerk, de
anglicaanse, de methodistische en de
lutherse kerken schrijven dat „de re
gering het recht heeft aanmoediging
ens teun te verwachten van de kerk
en mag rekenen op haar gebed. Maar
de kerk zal ook het optreden van de
regering moeten beproeven aan de
hand van de criteria van Gods
Woord. Bovendien moet zij getuigen
als inbreuk op deze criteria wordt
gepleegd."
Volgens deze predikanten is „de
politiek van apartheid niet in over
eenstemming met de bedoeling van
God... zij komt in botsing mei de
universele overtuiging van het
christelijk geloofDeze brief werd
vanmorgen in Zuid-Afrika gepubli
ceerd.
gend jaar van 16 tot 20 julp"
Stuttgart zal worden gehoufl u
zijn in volle gang. De e^-n
brochure met informatie C1
materiaal is zojuist vers<W
nen. Maar het is nog ste Fc
niet zeker, of de belijdeni?1"1'
weging „Geen ander evaibest
lie" aan de Kerkedag zal dLp
nemen.
Naast „Geen ander evangelie"uur;
er in Duitsland meer groepen velvo°'
rusten ontstaan. Sommigen bepegra|
zich tot een bepaalde streek. Anovan
zijn specifiek luthers. De menil ni
in deze groepen over de Kerk
zijn sterk verdeeld, maar wel;
men tot een gemeenschappelijke^
dragslijn komen. dasi
W iirttemberg uur
Württemberg, waar Stuttgart L|l'
is sinds eeuwen sterk piëtüfcom
gestempeld. De Würtmbergse s bi
de, die vorige maand verga(fpc
sprak uit ,dat deze kerkedag in kr.c
geval de tegenstellingen niet {Nat
verscherpen. Er moet voor vers*£
lende richtingen ruimte zijn. k.g.i
synode benoemde tegelijk een t
missie, die met,het oog op de Ke pi
dag rnet de Württembergse piëtj T'
gaat spreken. g<
De vice-praeses van de sjAan
Paul Heiland, emeritus-predikaipan
Stuttgart en een bekend piëtilvo'
dat de Württembergse pietisen if oi
der geval aan de Kerkeda gzUh
meedoen, ook als de piëtisten ui^jj
dere delen van Duitsland verstek li
len laten gaan. F
In reactie hierop hebben „Geei^
der evangelie" en de Württemb|ed(
Ludwig - Hofacker-conferentie
gemeenschappelijke verklaring li s«
geven, waarin zij zeggen, dat zijjan
een weg tot deelname aan de Kf^J
dag zoeken. Meedoen zou alleenjim
gelijk zijn, als de controvef Li
standpunten onder gelijke voor^,^
den naar voren kunnen worde^t*
bracht. L^'
De besprekingen hierover rnef0'
presidium van de Kerkedag zijifcaa
niet afgesloten, zodat men daaian
nog niets wil zeggen. Loa
Daarbij is het hen duidelijk. db0i
Kerkedag geen louter piëtislfes
aangelegenheid kan worden. L*®
Toogdag
Meer dan tienduizend mt k
woonden de massabijeenkomst^*
„Geen ander evangelie" bij. die
dag in Essen werd gehouden i l,
het thema „Het geloof kan niet I i
I 8en"-
1 Deze bijeenkomst was daarr^
i grootste sinds de stichtingsdag|iei
de belijdenisbeweging, voorjaar^
in Dortmund. K'
Ook veel bezoekers uit Nedelne
staken bij een steekproef de hat#»M
cep
Voorzitter ds. Rudolf Baumer
de mensen op, om in de kerk t j,
ven. Hij achtte het niet uitgesuir
„dat wij op een dag door ons 0*
ten en door onze Heer gedw<Jej
worden, de kerk te verlaten", c
hij zag dat als uiterste mogelijk31
Hij vroeg de mensen, om
derscheid te maken tussen de en
en de leiding van de kerk en zie
te distanciëren van de valse 1^,
de verkeerde beslissingen van d«i«
Op een persconferentie deelde Gaj
mer mee. dat „Geen ander evan 01
de kerken gevraagd heeft, o
sterker gebruik te maken vat
vetorecht bij de bezetting van illuu
gische leerstoelen aan de unive
ten. Baumers kritiek richtte zirf®!
name op Willi Marxsen. Nieuwjgt
menticus in Münster. en Walter 1
mann. pedagoog in Dortmund. I
