Meeste kerkleden niet eer met kerkelijke verdeeldhei s Werk aan 74 projecten begonnen BetermetBoter Pr Hans Thimme praeses kerk van Westfalen Bluyssen bevestig zijn moeilijkhedei Een woord voor vandaag Kom over de Brug Tv op duizend scholen -or-- FRIESLAND 50 MILJOEN Rendement kerkelijk bezit kan veel hoger 3 ln DONDERDAG 10 OKTOBEI Een zendeling kreeg de opdracht mee om in Afrika zich zoveel mogelijk met de mensen te vereenzelvigen en hun leven te delen. Toen huwde hij daar zeven vrouwen. En dat werd hem door zijn opdrachtgevers nog kwalijk genomen ook. Ik kan me wel geen zendeling voorstellen die zoiets zou doen maar het verhaal illustreert hoe voorzichtig we moeten zijn met het overnemen van allerlei moderne slagzinnen, die in de kerk als kikkers rondspringen. We moeten solidair zijn met de wereld. Daar zit een grote kern van waarheid in. Christus is mens geworden. Hij was in dat opzicht solidair met de wereld. Maar Hij werd niet gelijk aan de mensen. Hij liet zien hoe ook in deze wereld de mens kan leven in gemeenschap met God. De leus „solidair met de wereld" mag nimmer gepredikt wor den ten koste van de eis: solidair met God". Wie in de wereld meent dat hij als christen heter is dan andere mensen en hen hooghartig voorbijlooptheeft niets begrepen van het evan gelie. Maar wie zo deel gaat nemen aan het leven van de mensen dat hij deel krijgt aan hun zonden, heeft niets be grepen van de mensen die hij wil bereiken. Zij willen iemand in wie zij God kunnen zien, niet iemand in wie zij zichzelf herkennen. We lezen vandaag: Kolossenzen 4 10-18. Geen telegram voor prof. H. Ridderbos HILVERSUM Het bestuur van „Schrift en Getuigenis", de vereni ging van verontrusten in de Gerefor meerde Kerken, heeft bij nader in zien besloten, alleen prof. dr. H. M. Kuitert een telegram te zenden. Op de bijeenkomst zaterdag in Urk werden ook telegrammen aangekon digd voor prof. dr. H. N. Ridderbos en voor deputaten voor de oefening van het verband met de theologische faculteit van de Vrije Universiteit, maar hiervan heeft men afgezien. Wel krijgt het deputaatschap een hrief. Onze verslaggever tekende uit de mond van de heer H. W. Maaskant op: „Ik ben verontrust over die ver ontrusten, die samenscholen en een kerkscheuring willen bevorderen. Hun geschriften gaan bij mij ongele zen de prullemand in." Hierin schetste de heer Maaskant niet zich zelf, maar het doorsnee-kerklid. Weer in Enrnpa weer min. temp. neer gisteren slag Kopenhagen 1. bew. 6 6 Londen regen 13 15 Amsterdam regen 9 2 Brussel regen 11 5 Luxemburg regen 12 15 Parijs zw.bew. 15 Q.3 Nice onbew. 13 0 Frankfort zw.bew. 11 2 Mtinchen 11 0.1 Zürich 10 0.3 Genève mist 7 0.3 Locarno l.bew. 7 0 Wenen regen 11 0 Innsbruck h.bew. 10 5 Rome l.bew. 12 10 Madrid l.bew. 6 0 Majorca onbew. 12 0 vyyK V? W Waarom heet een een boterham dacht u? Omdat hij met echte boter \C) 1 het allerlekkerst is. (Van onze kerkredactie) AMSTERDAM Nog steeds komt er geld binnen op het bu reau van de actie „Kom over de Brug". Op 1 oktober was de stand 26.472.404,96. Nog iets meer dan anderhalf miljoen gul den is toegezegd. Een aantal pro jecten zijn aanvaard door de Ne derlandse regering, die dan 75 procent van het in totaal beno digde bedrag voor haar rekening neemt. Zo werd op maandag 23 september de mede-financieringsovereenkomst getekend voor een landbouwprak- tijkschool met een daarbij behorend voorlichtingscentrum in Kameroen. Uit de ontwikkelingsgelden kwam een bedrag van ongeveer 435.000 gul den boven de ton die door Kom oVer de Brug beschikbaar werd gesteld. De Nederlandse regering draagt ook bij aan de uitbreiding van het ziekenhuis Bethesda in Djokjakarta. Kom over de Brug vroeg om 100.000 gulden, de zending van de Gerefor meerde Kerken voegt daar 140.000 gulden aan toe en de Nederlandse regering zal nog eens een miljoen gulden op tafel leggen. Samenwerking Volgens een zojuist verschenen overzicht in „De Brugkrant" zijn de financiën voor 43 projecten geheel uitgekeerd en voor 32 gedeeltelijk. Op 31 december van dit jaar zal dat gelden voor 68 geheel en 48 gedeelte lijk. Dan blijven er nog 19 projecten over die pas het volgend jaar gerea liseerd kunnen worden. Niet alle gelden voor projecten zijn in één keer uitgekeerd. Er zijn landen bij met een zwak betaalmiddel. Om te voorkomen dat devaluatie en in flatie een deel van het geld zouden ontwaarden worden de bedragen in gedeelten uitgekeerd. Maar niet alleen op financieel ter rein wordt verder gewerkt De actie heeft ook in ons land de samenwer king gestimuleerd. De Nederlandse Zendinssraad en de Stichting Oecu menische Hulp zijn besprekingen be gonnen over een eventuele fusie. Ook de voorbereidende besprekingen om te komen tot één gezamenlijk Neder lands blad voor zending en werelddi- akonaat verlopen bevredigend, zo wordt gemeld. (Van onze onderwijsredacteur) 's-HERTOGENBOSCH. 10 okt. De Nederlandse Onderwijstelevisie heeft kortgeleden de 1000ste school genoteerd die deelneemt aan de (gra tis aangeboden) tv.-lessen. Het aan tal scholen stijgt de laatste tijd re gelmatig. maar de aanschaf- fingskosten van de toestellen en an tennes blijken bij vele andere scho len nog een belemmering te zijn. Al dus de heer W. P. Janssen, medewer ker van de NOT. op een gisteren in Den Bosch gehouden onderwi.isdag. Het ministerie van onderwijs beschouwt een televisietoestel nog niet als behorend tot de normale uit rusting van de school. Een onderzoek naar de wijze waarop de deelnemen de scholen aan hun toestellen zijn gekomen, heeft uitgewezen dat ze in 30 procent van de gevallen betaald werden door de oudere en bij 14 pro- door '""P" d.vir de hecturen van hcrbplegainK gren enkele pre- dikantsplaats onbezet hoeven te laten boterham (Van een onzer verslaggevers) LEEUWARDEN De her vormde gemeenten in Friesland hebben gezamenlijk een bezit, dat de vijftig miljoen te boven gaat. Er wordt echter vrijwel j niets mee gedaan. Dat vond notaris S. Brakke uit Franeker, die refereerde op de provinciale kerkvergadering, een kwalijke zaak. Hij vergeleek de kerk met een grootwinkelbedrijf: er zijn veel filia len. maar het verschil is, dat in de filialen van de kerk de hang naar autonomie groot is. Elke mogelijk heid, om over de kerkelijke bezittin- gen te adviseren vanuit een centraal punt wordt afgewezen. Winsten Elk bedrijf, dat goed functioneert, gaat beleggen uit bepaalde winsten. Uit die beleggingen kunnen dan weer bepaalde dingen worden gefinan- j cierd. In het verleden heeft de kerk j ook winst gemaakt, toen er uit rijke i familievermogens veel aan de kerk i werd nagelaten. Nu wordt het bezit j j statisch gehouden (veel landerijen en j boerderijen). I Als de kerk als bedrijf zou werken, zou er voortdurend aan de hand van het bezit nagegaan moeten worden in hoeverre de huidige beleggingen her- I belegd zouden kunnen worden. Maar dat wordt niet gedaan Men ziet niet naar rentabiliteit en opbrengst, om- I I dat het riskant is. Kerkbouw Wanneer de kerk nu een gebouw moet hebben, wordt er geld aange- trokken van buiten, dat op zijn minst I zeven procentrente doet. Het eigen j bezit laat men voor wat het is tnet misschien een opbrengst van drie procent. Als we werkelijk iets zouden wil len in Friesland, aldus de heer Brak- vinciaal te concentreren. Het gaat om het herbeleggen Het komt nog te veel voor, dat een gemeente op het laatst landerijen verkoopt om een te kort aan te zuiveren. Dat tekort had er helemaal niet hoeven zijn, als er goed belegd was. Hij pleitte voor een adviescommis sie, gekozen uit het bestuur van de vereniging van kerkvoogdijen. POEDER-CREME-OLIE-ZEEP WAT. MIJNHARDT MAAKT IS GOED JOURNALIST VAN PUTTEN PROMOVEERT IN LEIDEN BEHOUDENDHEID IN GEREF. EN CHR. GEREF. KERKEN (Door Jan J. van Capelleveen) LEIDEN Een overweldigende meerderheid van de gereformeerde en christelijk- gereformeerde kerkleden is het niet eens met de huidige kerkelijke verdeeldheid. Dit ont dekte de Haagse journalist Jan van Putten, toen hij een enquête hield. Van de gereformeerden die hij ondervroeg allen belijdende leden en allen mannen waren het er 95,5 procent, van de christelijk-gereformeerden 90 procent niet mee eens. Slechts 4,3 procent gereformeerden en 7,2 procent christelijk-gereformeerden waren wel tevreden met de huidige kerkelijke situatie. Deze cijfers staan in zijn dissertatie „Zoveel kerken, zoveel zinnen", waarmee hij gister middag aan de Rijksuniversiteit te Leiden de doctorstitel verwierf. De enquête leverde nog een aantal interessante gegevens op: De onderlinge verschillen in de Christelijke Gereformeerde Ker ken zijn veel groter dan in de Gereformeerde. De jongeren ln de Christelijke Ge reformeerde Kerken zijn naar verhouding veel minder behou dend dan die in de Gereformeer de ten opzichte van de oudere kerkleden. „Dit kan erop duiden, dat de behoudendheidsverschillen tussen beide kerken in de toe komst wellicht kleiner worden." De gereformeerde kerkleden tonen overwegend meer belangstelling voor de Hervormde Kerk dan voor de Christelijke Gerefor meerde Kerken. De christelijk-gereformeerde syno de neemt ten aanzien van de te levisie-uitzending van kerk diensten een behoudender stand punt in dan de geënquêteerde kerkleden. In de Gereformeerde Kerken wil 58,6 procent van de kerkleden wel aansluiting bij de Wereld raad van Kerken, tegen 21,8 pro cent niet. De rest heeft geen me ning. Stellingen De enquête werd gehouden onder de gereformeerden in Leiden, Har derwijk (bakermat van de Vereniging van Verontrusten), Grootegast en Sliedrecht, en onder de christe lijk-gereformeerde mannelijke lidma ten van Harderwijk, Grootegast, Slie drecht en Eindhoven. Van Putten had ook de christelijk-gereformeerden in Leiden willen ondervragen, maar de plaatselijke kerkeraad verleende geen medewerking; daarom werd in de plaats van Leiden, Eindhoven ge kozen. De resultaten van de enquête ge ven sterke steun aan de volgende stellingen: In het aanvaarden van verschil lende met het kerkelijk en godsdienstig leven verband hou dende vernieuwingen tonen de Christelijke Gereformeerde Kerken en hun leden, vergeleken met de Gereformeerde Kerken en hun le den een achterstand. 2. Deze achterstand, deze relatief sterkere behoudendheid, houdt niet zozeer verband met theologische verschillen, maar veeleer met het al dan niet aanvaard zijn van het modern-dynamische cultuurpa troon. 3. Het niet gelijktijdig doordringen van het modern-dynamisch cul tuurpatroon houdt vooral verband met verschillen in sociaal en cultu reel isolement. Van Putten schenkt in deze soci aalwetenschappelijke studie vooral in het tweede en derde deel aandacht aan de verhouding tussen de Gere formeerde en de Christelijke Gere formeerde Kerken. Dat houdt ver band met het feit dat hij in 1966 van de laatste overging naar de eerste, maar ook omdat hij op deze wijze twee kerken met elkaar kan vergelij ken die sociaal op hetzelfde niveau begonnen. Toen in 1892 de kerken van Afscheiding en Doleantie zich met el kaar verenigden in de Gereformeerde Kerken in Nederland, bleven een aantal gemeenten apart staan, die sa men de Christelijke Gereformeerde Kerken vormden. „Beide kerken hul digden de gereformeerde leer, beide groepen bestonden voor de overgrote meerderheid uit „kleine luyden" en beide groepen waren in belangrijke mate via het conventikel wezen Opvolger van Ernst Wilm cent van de scholen door de besturen. Volgens een recent onderzoek naar de bekendheid met audio-visuele hulpmiddelen staat de onderwijsfilm het hoogst genoteerd en de school-t.v. het laagst. De heer Janssen wees er op, dat de diverse nieuwe hulpmidde len buiten het onderwijs om tot stand gekomen zijn. Ze zijn dan ook meer toegevoegd aan het lesgeven dan er in opgenomen. Men moet de audio-visuele hulp middelen niet gaan gebruiken omdat ze er nu eenmaal zijn, maar omdat en iedereen zou dan dezelfde kerke- liike lasten kunnen dragen. De heer Brakke zou het echter niet juist vinden, um het kerkelijk ver mogen te centraliseren of maar pro- het leerproces er om vraagt. De verschillende hulpmiddelen moeten beter op elkaar worden afgestemd. Op elke school zou een van de lera ren of onderwijzers de coörd'rererde figuur moeten worden voor de aanschaffingen. BIELEFELD Tot nieuwe praeses van de Evangelische Kerk van Westfalen heeft de sy node de vice-praeses dr. Hans Thimme (59) gekozen. Hij volgt praeses Ernst Wilm (67) op, die na twintig jaar de wens te kennen had gegeven, met emeritaat te gaan. Begin 1969 zal de wisseling plaatsvinden. De Evangelische Kerk van Westfa len telt 4,3 miljoen zielen en is na de kerk van Berlijn-Brandenburg de grootste van de Duitse landsker- ken. Thimme is de zoon van een hoogle raar in de theologie te Münster. Hij studeerde aan verschillende Duitse universiteiten en in Princeton (VS), voordat hij in 1934 predikant werd. In de „Bekennende Kirche", die zich verzette tegen he*, nationaal-so- cialisme, nam hij een belangrijke plaats in als voorzitter van de „rijksbroederschap van jonge theolo gen". Sinds 1947 leidt hii het predikan tenseminarie van de Westfaalse kerk. In 1960 werd hij vice-praeses. Thimme geldt als zeer oecumenisch georiënteerd. Hij woonde de assem blees van de Wereldraad in Evanston. New Delhi en Uppsala bij. Praeses Wilm aanvaardde zijn ambt twintig jaar geleden. Hij stond voor de zware taak in de naoorlogse jaren een nieuw kerkelijk leven op te bouwen. In een toespraak tot de synode noemde hij als het zwaartepunt van zijn dienst de opdracht, het evangelie te prediken in het leven van alle dag, en wel zo dat de mensen van van daag het kunnen begrijpen. Tegen de toenemende kritiek op de kerk („Geen ander Evangelie" heeft in Westfalen haar bakermat) hield Wilm een pleidooi voor de volkskerk. „Wij hebben nog geen gestalte van de kerk ontdekt, waarmee de dienst van de kerk aan alle mensen beter en vrijer kan worden gedaan." Wie zich kant tegen het engage ment van de kerk in de wereld en de ..samenlevingsdiakonia" van de kerk als een vreemd ambt ziet. verlaat volgens Wilm dp Heer die bij degene is, die onrecht lijdt of nood. Wilm deelde de synode nog mede, reeds van de Hervormde Kerk losge maakt", schrijft de auteur. Hij voegt eraan toe: „Er waren evenwel ook verschillen: een elite, waarop de dolerenden konden bo gen ontbeerden de afgescheidenen. En terwijl de christelijk-gerefor meerden nog steeds in een vrij sterk sociaal en cultureel isolement leef den, stuwde deze elite de neder- duitsch-gereformeerden naar partici patie op politiek, sociaal en we tenschappelijk terrein." Bij de gereformeerden ontstond, vooral onder invloed van de talrijke activiteiten van Abraham Kuvper, een gereformeerd cultuurpatroon. Deze ontwikkeling werd nog verge makkelijkt door het vertrek van tal- riike piëtistisch getinte gereformeer den. Inherent aan dit cultuurpatroon was, althans op een aantal terreinen, een zekere vooruitstrevendheid. In samenhang met dat alles deed zich een sociale stijging voor. die uitein delijk enerzijds leidde tot een zekere verburgerlijking van de Gerefor meerde Kerken en anderzijds, met name ln de intellectuele bovenlaag, tot een doorbreking van het decennia De Haagse journalist Jan van Putten kreeg gisteren van de Leidse universiteit het recht om zich doctor te noemen. Hij pro moveerde bij prof. dr. P. Smits op een sociaalwetenschappelijke studie van verschillen in behou dendheid tussen gereformeerden en christelijk-gereformeerden. eetiteld „Zoveel kerken, zoveel zinnen." Het boek is uitgegeven door Kok in Kampen. Van Putten werd geboren in \kkrum op 8 november 1935. Hij volgde het christelijk gymnasium te 's-Gravenhage en studeerde van 1953 tot 1958 aan de Leidse universiteit. Tijdens zijn studie werkte hij enige tijd voor de Nieuw Haagse Courant. Daarna werd hij als parlementair redac teur aan onze bladen verbonden Thans is hij in gelijke functie werkzaam bij de Haagsche Cou lant. Met zijn artikelen over de REM-affaire verwierf hij de prijs voor de journalistiek. Enkele ja ren geleden ging hij ook over van de Christelijke Gereformeer de,/naar de Gereformeerde Ker ken. lang gehandhaafde isolement. De christeli j k-gereformeerden misten leiders van formaat, bovendien kreeg de groep een traditionalistische inslag doordat een flink deel van de leden stamde uit de voormalige kruisgemeenten. Het ruime toelatingsbeleid maakte de weg vrij voor een grote verschei denheid van standpunten binnen het kerkgenootschap. De negatieve instel ling jegens Kuyper ten tijde v Doleantie werd overgebracht Gereformeerde Kerken na 18 zelfde gebeurde ten aanzien meest voor de hand liggende van sociale stijging (studie etc.).] „Al deze factoren, te zamen onderling verband, te weten hl breken van leiders, de initiële dendheid bij een deel van de lijk-gereformeerden, de socialj trole in de plaatselijke gei (niet afwijken van de sociale ties) en de interne verdeeldheii ben de vorming van een kerkelijk cultuurpatroon vcrl en. versterkt door de aversie alles wat gereformeerd was, wikkeling als in de Gerefoi Kerken tegengehouden". Putten. Generatieverschil\ In zijn proefschrift geeft - een wetenschappelijke berekenj Van Putten de mensen enquêteerde een behoudendh^ tal. Zoals te verwachten was, f ouderen behoudender dan de L ren. Jonge gereformeerden hall; middeld 21,9. ouderen boven de| 29,4. De christelijk-gereform onder de dertig halen gemiddej de mannen boven de zestig generatieverschillen zijn christelijk-gereformeerden dusl dan bij de gereformeerden. Maar ook blijkt uit de dat tussen de lagere leeftijdsgj van de gereformeerden en lijk-gereformeerden in Hardl en vooral Grootegast, de behoil heidsverschillen kleiner zijn daf sen de betrokken kerken in huiurjT" liteit. Dit kan volgens Van erop wijzen dat in de toekon 1 verschillen tussen de kerken w "e kleiner zullen worden. Het der< lori van dit boek is gewijd aan pi aan tieven voor eenheid. Van Putti.» niet veel heil in contact op ho veau. Hij vat echter een idee nt> indertijd door C. Boertien eens et i propageerd, een soort kerkelij ge] gereformeerde herverkaveling. ja; Laat, zo schrijft Van Putte stu centrifugale krachten binnen he kerkgenootschap vrij baan: „Bi^g minder strenge hantering van zelfstandigheidsbeginsel en de d 1 gebouwde kerkrechtelijke be# f gen, zal het kunnen voorkomei iek in de Gereformeerde Kerken s< ge plaatselijke gemeenten zich j oriënteren op de hervormde ge ten en hiermee komen tot l#an ruil en intercommunie andpnv de plaatselijke christelijke g(et meerde kerk en weer andere, jj, plaatselijke vrijgemaakte kerk.1' „Binnen de Christelijke Ge meerde Kerken zal zich plaï^ iets soortgelijks kunnen vooern hier een oriëntering op de Gé Et meerde Bond, elders op de G^', meerde Kerk, weer anders op <L reformeerde of de Oud-Gerefoir de gemeente, en nog elders 1 vrijgemaakten." 1 „Kerkisten", voegt hij eraajp- „zullen dit met afschuw gadfC Zij zullen het centrale kerkinj willen laten prevaleren bovi plaatselijke geloofsgemeenschap'-1 dus met de kerkorde in de ha) gemeenschap der heiligen fi» ren. mie ten. (ine Iet ROME Bisschop J. Bluys sen van 's Hertogenbosch heeft bevestigd, dat er moeilijkheden over zijn persoon zijn gerezen. In een communiqué, dat hij giste- j i-en aan de pers verstrekte, zegt de bisschop, dat zijn huidige verblijf in Rome in eerste instantie ten doel heeft, problemen te bespreken die hem persoonlijk betreffen. De vergadering voor de raad voor de liturgie woont hij momenteel niet bij, hetgeen in verband staat met de ze problemen. Hij meent, dat hij in dit stadium van overleg geen nadere mededelingen kan doen over de aard van de moeilijkheden. „Dat rond mijn persoon bestaande en te betreuren spanningen zouden worden vergroot, is het allerlaatste wat ik wil. Mede om die reden zal ik na beëindiging van mijn contacten dat de werkgroep „Bijbel en belijde nis" zijn werkzaamheden voorlopi' heeft opgeschort Deze werkgroep was door het sy- nodemoderamen ingesteld om een gesprek te krijgen tussen vertegen woordigers van verschillende theolo gische richtingen- Door de ..Düsseldorfer verklaring" vorig jaar van „Geen ander Evange lie" en door de houding van deze beweging tegenover de Kirchentap ir Hannover, maar ook door „zeer scherpe" uitspraken van verteger woordigers van de moderne theologie waren de tegenstel,in£">n in de werk groep zo groot ?ew'J- verdere samenwerking niet meer mogelijk leek, aldus Wilm. NED. HERV. KERK Beroepen te Streefkerk en Brandwijk, kand. A. Talsma te *s-Gravenhage: te Vreeswijk Itoez.'. E. Gijsbers te Hoo- gersmilde. Aangenomen naar Amsterdam 'wijk- gem. Noordei'kerk: vac. IJ. Alkema: toez.), C. Keers te Amsterdam iwijk- gem. Koepelkerk'; naar Monster. Jac. van Dijk. leraar g.o. te 's-Gravenhage (voorheen te Monster'. Bedankt voor Oud-Alblas. A. J. Mul der te Ter Aa: voor Oudeschoot (vac. W Wilman'. W. Ph. E. van Kooten te Harenkarspel-Dirkshorn. Beroepbaar kand. A. Talsma, Laan van Meardervoort 778, 's-Gravenhage. GEREF. KERKEN Beroepen te Bovensmilde, kand. S. Molenkamn te Emmeloord. GEREF. KERKEN (VRIJG.) Beroepen te Hoogvliet c.a., drs. J. Faber te Schiebroek c.a. Aangenomen naar Schildwolde, G. A. Hoekstra lo Utrecht. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Veen, J. C. Wesistrate te M°iisk«>rkp v°' Hendrik Ido Ambacht, K. de Gier te 's-Gravenhage-Centrum. via een perscommuniqué graag 411 dige inlichtingen geven. Ik moei V ter nog enige dagen geduld \iL aldus de Bossche bisschop. £L Prof. dr. E. Schillebeeckx geen Vaticaans „spreekverbod' kregen voor het dominieanercoB dat in maart 1969 in Walberba Bonn zal worden gehouden. Zijn referaat op dit congres zj woon doorgaan, heeft de gene overste van de dominicanen Art Fernandez verklaard in tegenstl tot andere geruchten. Hervormde mam) 2 november in TH UTRECHT - De bond van r landse hervormde mannenvere gen op gereformeerde groi houdt zaterdae 2 november in f zijn toogdag 1968. Ds. L. Kievit te Leiden over de Open Brief en dr. C. i ker uit Kinderdijk over gerefol kerkelijk leven voorheen en n Iz. Kok te Baarn spreekt een o.r kend slotwoord.i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 2