Dr. Honig nam vaandel
van prof. Bergema over
PROF. TH. L. HAITJFMA 80 JAAR
Eik van Abraham in gevaar
Romano Guardini
overleden
Overleg Boedapest
totaal mislukt
neem
een bijbel
voor
uw rekening
AFSCHEID EN INTREDE IN KAMPEN
Uw probleem
is het
onze....
U bent toe aan de
voordelen van de postgiro
p<eD
„Rode" top uitgesteld
Een woord voor vandaag
Cultuurfilosoof
van wereldnaam
Toogdag „In de
rechte Straat"
Vrouwendag van
Leger des Heils
Telegram joden
aan Oe Thant
Geen dierproeven
op dierendag
CE
P
WOENSDAG 2 OKTOBER 1968
Salomo laat ons in zijn Spreuken zien, dat we nooit tot ware
kennis komen als er geen tucht en wijsheid, geen gehoorzaam
heid en aandacht is. Maar hij weet ook dat het voor de mens
niet gemakkelijk is om gehoorzaam en vol aandacht te zijn.
Tegen onze wil in, zijn we vaak ongehoorzaam. Dat zit in ons.
En er is om ons zoveel dat de aandacht afleidt.
Daarom waarschuwt hij ons in Spreuken 1 10 „Mijn zoon,
indien zondaren u willen verleiden, bewillig niet." Wie zich
door God wil laten onderwijzen, ontdekt al spoedig dat er
krachten zijn die ons van God willen aftrekken. Verleiden
wil zeggen „wegleiden van de weg die God ons wil laten gaan".
Wat doen we daar tegen? Salomo zegt: „Bewillig niet."
Zondaren willen verleiden." Ze zeggen als het ware: Doe wat
wij willen en je zult spoedig rijk zijn, ook gelukkig, of ivijs.
Salomo zegt: Geef je niet over aan hun wil. Bewillig niet.
Centraal in het leven van een christen moet staan: „Uw wil
geschiede." In dat gebed zeggen we dat we Gods wil zullen
doen. Als mensen moeten we steeds weer beseffen dat we
alleen maar de keuze hebben tussen Gods wil en de wil van de
wereld, van de zondaren.
We behoeven niet te bezwijken voor verleidingen. Nodig is om
ons over te geven aan Gods wil. Dan zijn we veilig.
We lezen vandaag: Kolossenzen 319-20.
(Van onze kerkredactie)
KAMPEN De Theologische Hogeschool aan de Oudestraat in
Kampen stond gisteren in het teken van de zending. Prof. dr. H.
Bergema nam afscheid en droeg meteen het „zendingsvaandel"
over aan dr. A. G. Honig.
Voor Kampen was het niet vreemd om een Honig te ontvangen,
want de vader van de nieuwe hoogleraar doceerde daar dertig
jaar dogmatiek.
Voor dr. Honig was het evenmin vreemd om prof. Bergema
op te volgen, want dat deed hij reeds eerder in Indonesië. Hij do
ceerde tot voor kort aan de Theologische School van Makassar,
die door prof. Bergema in het leven werd geroepen.
Toch werd het geen dag waarin de
gaande en de komende hoogleraar
oude herinneringen ophaalden. De
zending kijkt vooruit, ook als een
scheidende hoogleraar afscheid
neemt. Prof. Bergema sprak ln zijn
laatste college over de wijze waarop
de zending op het ogenblik gecon
fronteerd wordt met de toekomst.
Dr. Honig aanvaardde zijn ambt
Brieven «He niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge-
helmhouding is verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar in
verband staan moeten ln afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden ingesloten.
Vraag: In welk elftal speelde
Stanley Metthews zijn afscheidswed-
strijd? Wie was de tegenpartij? Op
welke datum was dat?
Antwoord: De afscheidswedstrijd
van sir Stanley Matthews was 28
april 1965 op Victoria Ground, Sto
ke. De uitslag was Internationaal
elftal 6 - sir Stanley Matthews 4. De
doelpunten van Internationaal elftal
zijn gemaakt door: Puskas (2), Van
den Boer, Masopust, Kubala en
Henderson, van Matthews elftal
door: Douglas (2), Greaves en Rit
chie. Internationaal elftal was sa
mengesteld uit: Yashin (Rusland),
Johanson (Denemarken), Schnellin-
ger (West-Duitsland), Pluskal, Po-
pluhar, Masopust (Tsjechoslowa-
kije), Henderson (Schotland), Kuba
la, Di Stefano, Puskas (Spanje), Van
den Boer (België). Matthews elftal
uit: Waiters (Blackpool), Cohen
(Fulham), Thomson (Wolves), Baxter
(Rangers), Matthews (Stoke City),
Greaves (Tottenham), Gilzean (Tot
tenham), Douglas (Blackburn), Jones
(Tottenham), Invaller was Ritchie
(Stoke City).
Vraag: Welke sociale lasten, loon
belasting, enz. moeten er betaald
worden voor een huishoudster?
Antwoord: Ziektewet 2,7 pet.
(waarvan in te houden door de
werknemer 1 pet.), wet arbeidson
geschiktheid 4,2 pet. (0,75 pet.),
werkloosheid en wachtgeld 0,8 pet.
(0,4 pet.), ziekenfonds 7,2 pet. (3,6
pet.). Premiepercentages voor AOW,
AWW, en AKW zijn afhankelijk van
de hoogte van het loon, evenals
loonbelasting. Tabellen dient men te
vragen bij de belastinginspectie.
Vraag: Hoe is men ertoe gekomen
meisjes bakvis te noemen?
Antwoord: Bakvis als benaming
van meisjes tussen 14 en 17 jaar is
overgenomen uit het Duits, waar
men ze Backfisch noemde, d.w.z.
klein Visje om te bakken. In de stu
dententaal noemde men een vrouw
Fisch en daardoor kwam men ertoe
kleine meisjes Backfisch te noemen.
Vraag: Hoe staat het met de
B.T.W., die 1 januari 1969 ingaat?
Mijn verloofde bouwt zelf een huis.
Nu hebben ze hem wijs gemaakt:
als de grond 15.000 kost en er een
hypotheek op het huis gevestigd
wordt van 20.000, kost het hem
totaal 35.000, maar het huis kan
bijvoorbeeld 50.000 waard zijn. Hij
zou dan over die 15.000 belasting
moeten betalen. Is dat waar?
Antwoord: Wat men hem wijs ge
maakt heeft, is onjuist. De B.T.W. is
een omzetbelasting, die geheven
wordt bij verkoop door een onder
nemer over de verkoopprijs. Er is
dus vereist dat er verkocht wordt
door een ondernemer aap een ander.
Wat uw verloofde voor 1 januari
gekocht heeft, valt nog onder de ou
de omzetbelasting. Die heeft hij dus,
voorzover van toepassing, al be
taald. Die was begrepen Jn de prijs.
De waarde, die hij toevoegt door
eigen arbeid, wordt niet verkocht,
niet „omgezet", en daarover is dan
ook geen omzetbelasting verschul
digd.
Een geheel andere vraag is of
over dat voordeel inkom* tenbe-
lasting verschuldigd zal zijn. Dit
hangt ervan af of de arbeid wordt
verricht in het economische verkeer
(en van wat de belastingrechter
daaronder verstaat). Deze vraag kan
zonder nadere gegevens niet beoor
deeld worden.
(Van onze kerkredactie)
MÜNCHEN De bekende
theoloog-filosoof Romano Guar
dini is vannacht op 83-jarige leef
tijd overleden. Hij was al enige
tijd ziek.
Guardini is wel genoemd „een van
de laatste echte christen-humanisten
van deze onmenselijke tijd". Zijn he
le leven heeft hij gezocht naar de
betekenis van het christelijk geloof
voor het bestaan, nu in de twintigste
eeuw en straks in de eenentwintigste.
Zijn verbijsterend veelzijdige ken
nis uitte zich in een stroom van pu-
blikaties op vrijwel elk gebied van
de cultuur. Zo komt het, dat deze
rooms-katholiek misschien wel de
meest invloedrijke cultuurfilosoof
van onze tijd genoemd kan worden.
Ook onder protestanten was zijn
naam al lang een vertrouwde klank
geworden.
SYNTHESE
Guardini's werken laten duidelijk
de synthese zien van een Italiaanse
afkomst en een Duitse vorming. Zijn
vader was vele jaren consul in
Mainz. Zelf nam hij later de Duitse
nationaliteit aan.
Nadat Guardini al enkele jaren ge
doceerd had in Ponn en in Breslau
werd zijn grote invloed in 1925 er
kend door zijn benoeming aan de
Alexander Humboldt-universiteit in
Berlijn. In dit toenmalig bolwerk van
liberaal denken werd hij de eerste
rooms-katholieke hoogleraar op een
speciaal voor hem gecreëerde
leerstoel in godsdienstfilosofie en
rooms-katholieke wereldbeschou
wing.
De toeloop van studpnten was al
gauw zo groot, dat hij de grootste
collegezaal nodig had. Daarnaast
hield hij thuis voordrachten over
Dante, Dostojefski, Freud, Kierke
gaard of Rilke waarnaar iedereen
kwam luisteren van lutherse bis
schoppen tot douairières toe.
Hieraan kwam in 1939 een eind,
toen zijn leerstoel „om politieke re
denen" werd opgeheven. Toen het
uitlekte, dat hij op de nominatie
ROTTERDAM De stichting „In
de rechte Straat" organiseert een
toogdag op zaterdag 26 oktober in het
Atrium, Karei Doormanstraat 143 te
Rotterdam.
Tijdens de morgensamenkomst, die
van half elf tot half een duurt, spre
ken prof. dr. W. H. Velema (christe
lijk gereformeerd) over de actualiteit
van de Reformatie voor onze tijd en
ds. G. M. A. Hendriksen (gerefor
meerd) over levend geloof. Tijdens de
middagsamenkomst (24 uur)
spreekt ds. L. Huisman (geref. ge
meente) over „De reformatie beke
ring tot God".
Verder werken aan deze dag mee
ds. J. A. Hamers (vrij-evangeliscn),
dr. H. Goedhart (hervormd), ds. J. C.
Janse (gereformeerd vrijgemaakt), ds.
Th. Rutters (christelijk gerefor
meerd), ds. H. J. Hegger (gerefor
meerd), f. A. Gooyer (hervormd),
mevrouw Mieke Kleyn-Hageman (so
praan), een zanggroep uit het koor
Deo Cantemus, dirigent Arie Pronk,
en organist C. J. van der Valk.
(Van onze kerkredactie)
TEL AVIV Israëlische deskundigen doen een laatste poging, de „Eik
van Abraham" te redden.
Volgens de legende zou Abraham in de schaduw van deze boom gerust
hebben, toen God hem verscheen in Genesis 18. Een ander verhaal wil, dat
Maria en Jozef hier zouden hebben gerust op hun vlucht naar Egypte.
De boom staat ten noorden van Hebron en is al bijna helemaal verdord.
stond om weggevoerd te worden naar
een concentratiekamp, dook Guardini
onder.
Na de oorlog werd hij terstond
weer benoemd, nu in Ttibingen. In
1948 ging hij over naar Miinchen,
waar hij tot 1964 godsdienstfilosofie
en christelijke levensbeschouwing
doceerde.
LITURGIE
Naast zijn cultuurfilosofisch werk
was Guardini nog op vele terreinen
actief. Zo verrichtte hij ook baanbre
kend werk bij de vernieuwing van de
liturgie.
De Nijmeegse hoogleraar prof. dr.
H. M. M. Fortmann schreef eens over
Guardini: „Het lijkt niet overdreven,
hem op één lijn te stellen met Au-
gustinus, Pascal en Newman, met wie
hij zo innig verwant is in zijn den
ken. Maar bovendien is er wel nie
mand, die zozeer de heerlijkheid van
het christendom heeft weten bloot te
leggen op een wijze, die de moderne
mens feilloos treft in zijn diepste no
den en verlangens."
(Van een onzer medewerkers)
LEIDEN Hoge vrouwen
stemmen die liederen zingen,
overal zware uniformen en hoed
jes met strikken, op het podium
een woud van vaandels. Dit is
de sfeer die gisteren in de Leid-
se Stadsgehoorzaal heerste. Het
Leger des Heils hield een dames
rally, een vrouwendag, en de
grote zaal was gevuld met heil
soldaten en belangstellenden.
's Morgens om tien uur begon de
dag met de vlaggemars.- De vrou
wen zongen verscheidene liederen.
Na gebed en bijbellezing heette lui
tenant-kolonel J. van Heijgen de
aanwezigen en speciaal de leider en
leidster van deze dag, commandant
Van Westergaard en zijn vrouw,
welkom.
Zr. J. Breurken, de gezinsbondse
cretaresse vertelde hoe zij in het le
ger verzeild was geraakt. Zij was
een meisje van 8 jaar toen zij via de
zondagsschool kennismaakte met het
Leger des Heils. Enkele jaren later
werd zij heilsoldaat. Haar echtge
noot ontmoette ze in het Leger. Ook
haar dochters zijn heilsoldaten ge
worden.
Mevrouw majoor K. van Nee
Vaartjes zong enkele solo's. Op het
middagprogramma stond een leken
spel „Nog is de grondslag veilig",
dat mevrouw kapitein G. van der
Roest-Kleinmeijer schreef en re
gistreerde.
AMSTERDAM De drie joodse
kerkgenootschappen in ons land heb
ben in een telegram aan secreta
ris-generaal Oe Thant hun veront
rusting uitgesproken over de voort
durende vervolging en onderdruk-
met een oratie over een theologische
conceptie die op een geheel nieuwe
wijze de internationale zendingswe
reld op het ogenblik bezig houdt: de
kosmische betekenis van Christus.
Hij bouwde daarbij voort op het slot
van de inaugurele rede van p-of. dr.
J. Verkuyl, die vorig jaar eindigde
met opmerkingen over dat onder
werp.
Prof. Bergema zei dat de zending
op drie manieren geconfronteerd
wordt met de toekomst. In de eerste
plaats doordat zij op de zendingster
reinen allerlei messianistische bewe
gingen ontmoet. Vele primitieve vol
keren komen tot eschatologische ver
wachtingen van een komende nieuwe
welvaart.
FRUSTRATIE
In vrijwel alle gevallen zijn deze
stammen en volkeren tot het besef
gekomen dat de armoede waarin ze
leven, de honger die hen bedreigt en
de onderdrukking waaronder zij
zuchten ondraaglijk is geworden.
Maar tegelijkertijd zijn deze bewe
gingen, die vaak dromen van de te
rugkeer van een voorouder die hen
rijk zal maken, een direct gevolg van
culturele frustratie door het binnen
dringen van andere culturen. Ook de
zending kan een oorzaak zijn, als zij
de westerse gedachten en structuren
onaangepast in die nieuwe wereld
overplant.
Op het thuisfont wordt de zending
geconfronteerd met een nieuwe we
tenschap, die vooral de laatste twaalf
jaar sterk naar voren is gekomen, de
futurologie, of leer van de toekomst.
De zending kan van deze wetenschap
leren dat zij plannen moet maken.
Daarbij zal zij gebruik moeten ma
ken van experts. Maar er zitten in
deze wetenschap ook gevaren.
De futurologie kan alleen uitgaan
van waarschijnlijkheden. Ze kan niet
bewijzen dat haar beeld van de toe
komst juist is. Ook spelen hier, maar
dan op wetenschappelijk niveau,
soms dezelfde factoren een rol als in
het primitieve messianisme, zoals hu
manistische zelfhandhaving en be
heersing van de toekomst volgens
methoden die misschien wel gelden
voor de exacte wetenschappen, maar
niet voor de normatieve.
HOOP
Maar de voornaamste reden, waar
om de zending van dag tot dag met
de toekomst wordt geconfronteerd,
hangt samen met het feit, dat er een
essentiële verbinding bestaat tussen
zendingsroeping en eschatologische
(leer van de laatste dingen) verwach
ting. De einden der aarde en de ein
den der tijden horen bij elkaar. Zen
ding is hoop in actie.
Deze hoop is echter geen produkt
van overspannen fantasie, zoals in de
messiaanse bewegingen, maar mag
„gegronde verwachting" worden ge
noemd, omdat zij zich baseert op
Christus' opstanding. Zijn overwin
ning op de machten en Gods beloften
van een nieuwe hemel en een nieuwe
aarde.
In zekere zin sloot dr. Honig zich
aan bij dit college van prof. Berge
ma. Hij nam de draad op bij de
uitspraak dat Christus Heer moet
zijn van hemel en aarde.
DR. HONIG
Christus is Heer der geschiedenis.
Die gedachte heeft invloed gehad op
het zendingsdenken, vooral als het
gaat om de benadering van
niet-christelijke godsdiensten. Vooral
de laatste jaren is de zekerheid ge
groeid dat de kerk niet het evangelie
Nadat prof. dr. H. Bergema in
een laatste college afscheid ge
nomen had van de Theologische
Hogeschool van Kampen werd
hij onder meer toegesproken door
de voorzitter van de curatoren,
ds. P. Visser, die hem een schil
derij aanbood, mede namens het
bestuur van de Johannes Cal-
vijn-academie.
Dr. A. G. Honig die gisteren
te Kampen prof. dr. H. Bergema
opvolgde, is hem tevens opge
volgd als rector van het zen
dingsseminarium in Baarn.
heeft te verkondigen aan die
niet-christelijke godsdiensten, maar
aan mensen bij wie Christus ons al
tijd voor is.
De nieuwe hoogleraar ging uitvoe
rig in op de discussies die in en se
dert New Delhi op internationale
conferenties gevoerd werden.
Hij begon bij de rede die de Ame
rikaanse theoloog, prof. dr. J. Sittler
in 1961 hield. Toen schonken we uit
gebreid aandacht aan deze rede in de
krant, omdat een deel van de afge
vaardigden, met name de Amerika
nen, hem briljant vond; een deel het
gevoel had dat bepaalde bijbelse ac
centen vergeten waren; en velen wa
ren gestruikeld over de sterk
poëtische taal, waardoor zij er weinig
van begrepen hadden.
Ook dr. Honig sprak gisteren van
„briljant", maar hij verhulde niet dat
hij bezwaren had. Veel van het den
ken van de laatste jaren in de oecu
menische beweging vond hij terug in
deze rede, ook al werd Sittler zelf
vergeten.
IRENAEVS
In dit verband stelde dr. Honig
twee kerkvaders tegenover elkaar:
Augustinus en Irenaeus. Naar zijn ge
voel meent Sittler dat de eerste te
zeer is blijven steken in de gnostiek,
waardoor hij tot een dualisme kwam
tussen natuur en genade. In de incar-
natietheologie van Irenaeus ziet deze
dit dualisme overwonnen. Dr. Honig
meent dat de laatste jaren in de oe
cumenische discussies vooral gekozen
is voor deze laatste theologie.
Dr. Honig gelooft dat de huidige
discussie een stap dichter bij de bij
bel staat dan die van een aantal ja
ren geleden, toen sterke syncre-
tistische neigingen optraden. Maar
helemaal tevreden is hij niet.
Het zwakke punt in de nieuwe ge-
dachtengang is dat de zonde maar al
te vaak niet onderkend wordt in de
verschrikkelijkheid, waarmee deze in
de bijbel wordt getekend. Te gemak
kelijk werd reeds in New Delhi ge
zegd dat de verlossing van Christus
de wereld omvat, te gemakkelijk
wordt alles wat daaraan iets afdoet,
als dualisme gebrandmerkt.
Te we'nig blijkt uit de huidige
discussie dat het in Gods zen
dingswerk gaat om mensen te redden
van de ondergang en van het oordeel,
sola gratia.
MCGAVRAN
Zo viel aan het eind van dit eerste
college een naam, die vooral in evan
gelische kringen in Amerika de
laatste jaren bekend is geworden, die
van de zendingshoogleraar in Pasade
na, McGavran. Die riep op om juist
aandacht te schenken aan de twee
miljard (dr. Honig vertaalde het
U hebt immers een salaris of
andere inkomsten!
Kies dan ook de
makkelijkste manier van
ontvangen en betalen:
via de Postgiro.
Een handig boekje „Wat u
met uw postrekening kunt
doen..." ligt bij elk
postkantoor voor u klaar.
Daarin vindt u alles over de
eenvoud en het gemak van
zo'n postrekening, over de
tijd- en geldbesparing,
rentegevende rekeningen bij
diverse spaarbanken enz. enz.
au j/\ni\
Voor bestaande
rekeninghouders
(nu al 1.600.000) is het boekje al
even nuttig. De service is zo
uitgebreid dat lang niet iedereen
volledig profiteert van alle
postgiro-mogelijkheden. Daarom
krijgen alle particuliere
rekeninghouders het boekje
thuisgestuurd.
POSTCHEQUE- EN GIRODIENST
van en voor ons allemaal
BOEDAPEST De bespre
kingen in de Hongaarse hoofd
stad Boedapest tussen 59 delega
ties van communistische par
tijen, ter voorbereiding van een
topconferentie van partijleiders
in Moskou, zijn gisteren plotse
ling afgebroken.
Waarnemers concluderen tot
ernstige meningsverschillen
want de conferentie was pas 24
uur tevoren begonnen.
De topconferentie was vastgesteld
voor 25 november. Ze zal nu zeker
niet voor het voorjaar worden ge
houden. Naar verluidt zou voor 17
november een nieuwe voorbereiden
de bespreking tussen de partijdele
gaties worden uitgeschreven.
De delegatieleden zouden gisteren
unaniem voor uitstel van de Mos-
kouse top hebben gestemd. Maar
dat was dan ook het enige punt waar
over geen verschil van mening be
stond.
Het grootste struikelblok was de
kwestie-Tsjechoslowakije. Vertegen
woordigers van de partijen uit de
orthodoxe communistische landen
wilden niet dat de inval op de agen
da zou komen. Maar de andere par
tijen, die zeer veel kritiek op de in
vasie hebben, stonden erop dat hier
over tijdens de voorbereidende be-
Amerikaanse „billion" ten onrechte
met: „biljoen") mensen die nooit van
Christus gehoord hebben.
Dr. Honig erkende dat in Uppsala
naar die stem is geluisterd, maar ont
dekt in het rapport van Uppsala nog
altiid ook de tendenzen waarop hij
kritiek had.
In het slot van zijn college liet dr.
Honig duidelijk blijken dat hij het
jammer vindt dat de Gereformeerde
Kerken geen lid zijn van de Wereld
raad, om juist ook deze kritiek ter
plaatse naar voren te brengen en zo
te gaan staan naast mannen als
Kraemer, Visser 't Hooft en Berkhof.
Stort f 7,-op
postgiro 44000 t.n.v.
NBG, Amsterdam.
Vermeld daarbij
bijbel voor Tanzania
of Kenya of Uganda
of Zambia of Java
of Roemenië.
sprekingen zou worden beraad
slaagd. De Russen zijn er kennelijk
niet in geslaagd, hun zin door te
drijven.
VEROORDEELD
In Rome hebben de Italiaanse en
Roemeense communisten zich uitge
sproken voor het recht van de com
munistische partijen, zelf hun poli
tieke richtlijnen uit te stippelen zon
der inmenging van buitenaf. In het
officiële communiqué wordt niet
rechtstreeks gesproken over de in
val in Tsjechoslowakije, Maar toch
is de uitspraak kennelijk gericht
tegen de Sowjetunie.
Van de drie grote westelijke lan
den de VS, Engeland en Frank
rijk huldigt alleen Amerika nog
het standpunt dat bij de Sowjetunie
moet worden geprotesteerd tegen het
inzetten van Oostduitse troepen in
Tsjechoslowakije. Juridische advi
seurs weten niet precies op grond
van weilk artikel kan worden aange
toond dat de overeenkomst van Pots
dam van 1945 hierdoor werd ge-
sohonden. De VS willen desondanks
nog verder werken aan een officieë
protest.
NAVO
Op de jaarlijke assemblee van de
Navo, 11 tot 16 november in Brussel,
zullen de consequenties van het Rus
sische ingrijpen in Tsjechoslowakije
centraal staan. Nagegaan wordt dan
of de Westeuropese defensie het
hoofd kan bieden aan snelle
grootscheepse troepenbewegingen die
de weg voor een nieuw tragisch vol
dongen feit zouden kunnen banen, zo
drukte de voorzitter van de parle
mentaire Navo-conferentie, Mathil
sen, het gisteren op een persconfe
rentie uit.
Kolonel Wierda, lid van de Tweedi
Kamer voor de PvdA en vice-voor
zitter van de militaire commissie »vai
de Navo assemblee, zei dat de Rus
sische bezetting van Tsjechoslowakij
had aangetoond dat de militaire in
lichtingendienst van de Navo vol
doende werkt, doch dat het politieki
waarschuwingssysteem niet aan
verwachtingen heeft beantwoord.
De heer Wierda geloofde, dat i!
Navo zich zal moeten bezinnen op dt
opstelling van geallieerde strijd
krachten in West-Duitsland. Niet
leen is een invasie via Oost-Duitsland
mogelijk, maar ook moet aan de mo
gelijkheid van een inval in Zuid-
Duitsland aandacht worden besteed.
(Van onze kerkredactie)
APELDOORN Van
daag wordt prof. dr. Th.
L. Haitjema tachtig jaar.
Als kerkelijk hoogleraar
in Groningen, die meer dan
een generatie predikanten
gevormd heeft, maar ook
door de leidende positie, die
king van joden in Arabische staten, hij jarenlang heeft ingeno-
*7ïi „„.All OAn noifwlrf-lll-irr fin Hpr- 'man in Jn f-nnPnnrinnnl
Zij vragen een nauwkeurig onder
zoek en eventueel maatregelen.
ZWOLLE De Nederlandse bond
tot bestrijding van de vivisectie heeft
colleges van curatoren der universi
teiten en de medische faculteit in
Rotterdam gevraagd op werelddie
rendag (4 oktober) geen dierproeven
tijdens practica te doen Het gehele
iaar door worden proefnemingen g-
daan, zonder dat hierhii 'one bij de
ethische bedenkingen wordt «til
men in de Confessionele
Vereniging en in Kerk-
herstel, heeft prof. Haitjema
een belangrijk aandeel ge
had in de ontwikkeling van
de Nederlandse Hervormde
Kerk.
Theodorus Lambertus
Haitjema werd 2 oktober
1888 in Laren (Gelderland)
geboren. Hij studeerde in
Utrecht. In 1917 promoveer
de hij cum laude op een
Droefschrift over Augusti
nus' w°tenschaosidee.
In 1914 werrl hii oredi
kant. Hii stond in De
Meern Hoogmade en in
Apeldoorn De synode ne-
noemde hem in 1923
gestaan, maar op werelddierendag hoogleraar. Zesendertig
zou het omgekeerde het geval moeten jaar, tot zijn emeritaat in
zijn, aldus de bond. 1959, doceerde hij in Gro
ningen dogmatiek, vader
landse kerkgeschiedenis en
kerkrecht.
Nog steeds is prof. Haitje
ma, die een uitstekende ge
zondheid geniet, actief, ge
tuige zijn boek „De nieuwe
re geschiedenis van Neer-
lands Kerk der Hervor
ming" en de artikelen, die
regelmatig van zijn hand
verschijnen in het orgaan
van de Confessionele Vere
niging „Hervormd Week
blad".
VJj. Karl Barth
Zoekend naar de oeteke-
nis van Haitjema (en bet is
misschien wel een heel aan
vechtbare trits) komen ons
vooral drie trefwoorden
voor de geest: Barth. Kerk-
herstel en de theocratie.
Haitjema is een van de
eersten geweest, die de theo
logie van Karl Barth ir
->ns land introduceerde in
een tijd. toen de N°der-
'sndse orthodoxie in het al-
-">meen nog zeer afwijzend
tegenover hem stond Overi
gens is Haitiema 1-'slist
nooit een kritiekloos "Olge-
ling van Barth geweest.
Toen de hervormde syno
de in 1929 het bekende reor
ganisatievoorstel verwierp,
richtte Haitjema het Ver
bond tot Kerkherstel op. Ei
genlijk leerden mensen van
verschillende richtingen
(confessionelen en ethischen.
gereformeerde bonders en
kohlbruggianen) in deze or
ganisatie voor het eerst sa
menwerken.
In brede kring neeft
Kerkherstel de hervormden
duidelijk weten te maken,
dat een reorganisatie van
hun kerk in grote stijl
noodzakelijk was. Men kan
zeggen, dat Kerkherstel zo
do basis heeft selegd. ""aar-
op na 1940 de officiële
kerkelijke instanties konden
"erder bouwen.
In de voorbereiding van
de nieuwe kerkorde had
Haitiema trouwens ook een
belangriik aandeel. En van
betekenis is het eewe»st
■lat hoewel het ufljPndeliikr
-esultaat met name tp hei
ount van de leertucht min
der was. dan wat Haitiema
in>"«nronkeliik voor upep
had gestaan Ml a* kerkoi'do
toch accepteerde en ..Kerk
herstel" met een rede over
„Het eerste doel bereikt" in
1951 ontbond.
Tenslotte is Haitjema
voor de twintigste eeuw de
man van artikel 36 van de
Nederlandse Geloofsbelijde
nis en de theocratie in de
lijn van Hoedemaker en dt
Friese christelijk-histo-
rischen. De discussie over
zijn laatste boek sterk
aangevochten omdat het de
Nederlandse kerkgeschiede
nis beschrijft vanuit t.ieo-
cra+'soh gezichtsDunt is
nog niet verstomd. Jaren
lang had hij ook. zitting in
het hoofdbestuur van de
CHU.
Uit de indrukwekkende
reeks publikaties van Hai
tjema noemen we „Het erf
goed der Hervorming"
..Dogmatiek als aDologie"
'i 9^8) ..Nederlands Her-
vwmrl Kerkrecht" '1951).
..De richtingen in de Neder-
Hervormd» Kerk"
'tweede druk 1951') en .Dp
•'ten were geschiedenis van
"por'anSt- TrPr^ ^er Hervor-
-i'ntr" ClQR4).
Prof.Haitjema viert zijn
verjaardag strikt in fami
liekring.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Bunnik (toez.), R. Crou-
wel te Rekken; te Hilversum en te Wad-
dinxveen (vac. Joh. Verwelius), B. M,
Meijndert te Woudenberg; te De Meern.
K. van Liere te Soest; te Nieuwkoop
(toez.), D. Bouman te Garijp; te Schoorl
(toez.), W. Ph. E. van Kooten te Haren
karspel-Dirkshorn; te Zoutelande, H.
Meiier te Maassluis; te Makkum (toe;»,
J. G. N. Cupédo te Pijnacker, die bè-
dankt voor Hijkersmilde (toez.).
Aangenomen naar Menaldum (toez.),
C. S. Verwoert te Eethen, die bedank!
voor Vroomshoop (vac. I. J. Wisse).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Oldehove, kand. W. Wij-
benga te Assen; te Ulrum, H. Herder te
Onstwedde.
Benoemd tot voorganger te Reitsuro,
dhr. E. Wind te Apeldoorn; tot voor
ganger te Tweede Exloermond,
H. J. van Dalen te Apeldoorn.
GEREF. KERKEN (vr-Ug.)
Beroepen te Rijnsburg, J. M. Goed
hart te Drachten.
Aangenomen naar Orangeville (Can.),
C. Olij te Bruchterveld.
B
zal
ma:
met
zul]
Pol
V
24 u
van
Lur
Bedankt voor Delfzijl, G. Lievaart
laatstelijk geref. pred., woonachtig li
Oosterwolde (Fr.); voor Gouda, C.
Smelik te Bunschoten; voor Nagele, B
de Vos te Ten Boer.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Emmeloord, J. C. West
strate te Meliskeike; voor Leiden, 1
van Haaren te Amersfoort.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Aangenomen naar Grouw, prop. D.
Th Brner te Hilversum.
OUD-KATHOIJEKE KERK
Benoemd tol priester in algemei
dienst van het bisdom Haarlem (voo
IJmuiden, Krommenie en Zaandam)
W. A. Eman te Epsom (Engeland).
(De
"li vini
