Dichters veront
Tenzij er vrede komt...
Den Uyl tocl
op strafbank;
tr
OPINIE
LIEVE AARDE
NIET ALLEEN
MET INNIGE
DEELNEMING
ZEER ZEKER EN
ZEER ZEKER
RONDOM DE DERDE DINSDAG
Wat goed is voordePvda
af
Kanttekening
De mens die om vrede roept
Zeven dogen verder
01
ZATERDAG 21 SEPTEMBER
Cor de Back, in zijn gedich
tenbundel Lieve Aarde (uitg,
Bosch Keuning N.V.,
Baarn, 50 blz., 4,90) is niet
voortdurend verontwaardigd.
Dat blijkt al uit de titel, hoe
wel die (ook) sarcastisch be
doeld kan zijn. In het vers
over de 'condition humaine',
pn
AAN
I het Amerikaanse Pentagon, het ministerie van defensie,
wordt het behoeft niemand te verbazen ook een
lijst bijgehouden van oorlogen en burgeroorlogen.
Van 1946 tot 1966 alleen al blijken er dat zo'n veertig ge
weest te zijn. Bij de burgeroorlogen waren het meestal con
flicten tussen communisten en anderen China en Grie
kenland bijvoorbeeld. De andere oorlogen richtten zich
voor een deel tegen koloniale overheersing: Algerije, Indo
china: ze waren ook deels van avontuurlijk karakter: Suez:
of se waren de van ouds bekende oorlogen tussen buur
staten: India en Pakistan. Israël en de Arabische landen.
Eigenlijk moeten we zeggen, dat voor de wereld de oorlog
iets permanents heeft. Ergens wordt altijd wel oorlog gevoerd.
Een ander cijfer: iemand heeft uitgerekend dat er gedurende
185 generaties van de mensheid niet meer dan tien jaar géén
oorlog is voorgekomen.
HET bovenstaande is goed om bedacht te worden, nu we
van morgen af een internationale vredesweek gaan
houden.
In het licht van die cijfers krijgt dat iets van een protest
der machtelozen. En toch is het goed. als een getuigenis dat
we met al die inbreuken op de vrede geen vrede kunnen
en willen hebben.
Bij elk conflict immers dat zich aandient komt onweer
staanbaar de gedachte op: hier openbaart zich, voor de
zoveelste keer, de machteloosheid van mens en mensheid.
Het is wat die oorlogen betreft als zit de mens in een
dwangsysteem gevangen. Alleen een waanzinnige helaas
heeft de geschiedenis ook dezulken gekend zal zich in
oorlogen verheugen.
Maar ook bijvoorbeeld van het jongste Russische geweld
tegen Tsjechoslowakije geldt toch dunkt me, dat de Russen
er zich toe gedreven voelden in een sfeer van vrees omdat
een krampachtig systeem van machtsevenwicht even uit
balans dreigde te geraken. Althans in hun wantrouwig
denken.
AN oorlogen dus geen gebrek. Maar ook wat wij nog
aan vrede hebben Is het resultaat van een merkwaar
dige politieke situatie. Die vrede toch is er alleen omdat
twee grote blokken van staten in evenwicht, maar stevig
bewapend tegenover elkaar staan.
Een vreemde vrede, óók omdat, juist door dat merkwaar
dige evenwicht, zelfs b(j die overweldiging van een be
trekkelijk klein volk toch in wezen niemand de wereldvrede
als geheel bedreigd heeft geacht.
Conflicten mogen dan niet uitblijven en zij blijven waar
lijk niet uit ze worden in dit stelsel snel ingeperkt en
het betoon van geweld wordt gelocaliscefd.
Een vreemde vrede dus, die het houden van een interna
tionale vredesweek bepaald niet overbodig maakt, haar
voor wie doordenkt integendeel tè noodzakelijker doet zijn.
komt het. dat in onze dagen de roep om vrede zó
krachtig opklinkt dat hij zelfs ln deze internationale
vredesweek uitloopt?
Het komt mij voor. dal dit samenhangt met het opkomen
van de publieke opinie als een factor van betekenis.
Ik denk nu weer aan Tsjechoslowakije. Dat volk voerde zijn
heldhaftige strijd onder de ogen van heel de wereld en
tot in onze huiskamer. Ook de Russen konden tegenover
de betekenis van dat verschijnsel niet geheel onverschillig
blijven staan.
De mens ik heb het meer geschreven is in deze tijd
bezig tot mensheid uit te groeien, en het is de mensheid
die zich met de situaties, waar ook ter wereld, gaat
bemoeien.
de mens zijn in het verleden bepaalde situaties uit
de hand gelopen, zijn aan zjjn handen bevoegdheden
ontglipt. Er hebben zich buiten hem. machtscomplexen ge
formeerd. en in onze dagen maakt h(j zich op om datgene
wat uit zijn handen is geglipt opnieuw ter hand te nemen.
Dat is een moeilijke zaak. en voorlopig draagt het vaak
nog slechts het karakter van een getuigenis. Maar dat
getuigenis klinkt. En het klinkt te sterker naarmate het uit
de bijbel wordt gevoed. Op de uitwerking mag men hopen.
Ook din mag men hopen, wanneer de onvolkomenheid tot
het eind der dagen ons deel zal zijn.
Er zijn, zeker voor de mens die door het evangelie is aan
geraakt, perspectieven die hier wenken.
DIEMER.
de menselijke situatie, wordt
er eigenlijk alleen maar ge
constateerd:
Hoe breekt hij de honger
staalt zijn spieren
bouwt zijn oorlog
drinkt de haat van zijn naaste
hoe strijdt hij zonder wapens
brandt zonder vuur
leeft ten dode toe
zo leeft hij de dagen der jaren
sluit de gebroken ogen
gaat langzaam over in aarde
wordt eindelijk stof
Natuurlijk houdt, behalve het
mens-zijn, ook het dichter-zijn
hem bezig.
Onder woorden van staal
breekt een schakel
de ketting ratelt
het woord valt
De achtergrond van zijn ge-
voels- en gedachtenwereld is niet
zo donker als de omslag van het
boekje doet vermoeden. Er zijn
dagen dat de wereld ènders is
(bl. 19), fleuriger, dan die waar
van de verzen Naamloos Novem
ber en Tevergeefs berichten.
Maar het is mij in dit artikeltje
om de dichterlijke verontwaardi
ging te doen.
Bij De Back wordt die nergens
helemaal expliciet, het meest nog
in het vers Mocht de oorlog ko
men. Ruimtegebrek noopt me dit
in prozavorm weer te geven; de
lezer van het bundeltje vindt het
vers op bl. 41.
..Dit kleine, bittere gebied, door
onze voorouders op een zondag
vaderland genoemd, is nu be
volkt door twee miljard grana
ten. Bovendien zijn er nog twaalf
generaals, die weigeren elkaar
tot voedsel te dienen (tot het zo
ver is).
Cor de Back
Jan de Zanger
Hans van Waarsenburg
Saul van Messel
Ha ha ha
HOE1
11 Irrai
Ha ha. lacht deze mens, ha ha.
In het holst van de oorlog zal hij
van warmte smelten; alleen zijn
noodrantsoenen zullen behouden
blijven. Wie weet vergist men
zich in de vijand en vergeet men
te snel de koude vrede in het
eigen hart." Natuurlijk moet men
dit vers lezen in zijn eigen typo
grafie en zonder de interpunctie
die ik heb aangebracht. Maar bij
hardop lezen valt dit bezwaar
bijna weg.
Ook Jan F. de Zanger, in zijn
bundel Niet alleen maar ook
(uitg. H. P Leopolds Uitge
versmij. N.V., Den Haag, 46 blz.,
ƒ4.90) is niet op elke bladzijde
kwaad. Toch is de algemene toon
feller dan die van De Back. Ook
op de meer vreedzame bladzijden
„wordt in de verte al een zeis
gewet" (bl. 14).
De Zanger heeft zeg
gingskracht. zoals o.a. blijkt uit
gedichten als Voortplanting (34)
en Vermoeidheid (35) Zijn ver
ontwaardiging komt helemaal
vrij in de afdeling .Wandeling
met hangend hoofd' onder het
motto: .Niet alleen jij. liefste,
maar ook de wereld." En zij
vindt haar hoogtepunt in het
slotgedicht Waarschuwing.
Rouwbeklag
Het vers bestaat uit twee afde
lingen en is te lang om te citeren.
Er is daar een .ik' aan het woord,
namelijk onze angst (I). ons gewe
ten (II). „Wees voorzichtig met
mij", zegt de gewetensangst, „ik
ben er plotseling, als u mij niet
gebruiken kunt; ik ben er altijd,
ook als u mij niet gebruiken
kunt." Een fel slot van een goede
bundel.
Volledig en voortdurend ver
ontwaardigd is Hans van de
Waarsenburg in zijn bundeltje
Met innige deelneming (uitg. A.
W. Sijthoff, Leiden, 47 blz.,
ƒ4.90). Op de achterkant van het
boekje lezen we het al: ..Van de
Waarsenburg schrijft protest-
poëzie: een fel protest tegen on
recht en onoprechtheid, oorlog,
zinloze tradities die dwang uitoe
fenen, politieke spelletjes."
Op deze wijze wil hij werke
lijk innig, helemaal van binnen
uit. deelnemen aan het leven van
vandaag. Omdat .deelneming' ge
bruikt wordt in betuigingen van
rouwbeklag, verkiest men door
gaans voor andere betekenissen
het germanisme .deelname'.
Schokkend
Van de Waarsenburg kiest te
recht voor het Nederlandse
woord, in zijn dus meervoudige
betekenis. Deze verzen zün met
ODzet hard, rauw en schokkend
Ik citeer het Passiefisties Gedicht
(men let natuurlijk op de twee
essen in, passiefisties'):
mijn hoed is niet nieuw
ik draai hem om
ik ruik aan de rand mijn
grootvader
prinsieDiejeel voorstander
van iedere dood
mits die maar
redelijkerwijs
zich aankondigt.
De woede van de dichter tegen
de wereld zoals die reilt en zeilt
spreekt uit iedere regel, uit elk
regelgedeelte. Deze bundel heeft
een accent van wanhoop, om al
les. Hier is bijna het punt bereikt
waar ook zelfs protestpoëzie geen
zin meer heeft. Maar wat is de
aard van deze boosheid? De woe
de om in deze wereld te moeten
leven? Of verdriet om de wereld
zelf. om harentwille zoals we
vroeger schreven? Misschien bei
de.
Saul van Messel (schuilnaam),
in zijn Zeer zeker en zeker zeer
is over alle verontwaardiging
heen Het boekje is een uitgave
van oude Degel te Rijswijk
Z.H. 3n het verscheen als no. 10
in de Haagse Cahiers, Karei
Doormanlaan 68 Rijswijk Z.H
Het telt 31 bladzijden en kost
f 6.90.
boosheid
Hij heeft, zoals ik zei, de
boosheid achter zich gelaten. Het
leed. het onrecht kan zo'n om
vang aannemen, dat men niet
meer schreeuwen of schreien
kan. Het maximum kan alleen
nog maar met een minimum
worden vertolkt. Maar dat mini
mum wordt dan ook maximaal
suggestief.
israëli of jood
stenen of brood
geweer of geween
ons lot blijft één.
zegt een van de kwatrijnen.
Dit boekje is tegelijk debuut
en eindresultaat. He zou waanzin
zijn hier van een dichterrijke
.belofte' te spreken: Van Messel
zal alleen schrijven wanneer hij
eenvoudig móet. Wie naar kri
tische poëzie wil luisteren, zal
hem voorrang moeten geven.
DR. C. RIJNSDORP
A\»
DE,
INTERKERKELIJKE vre
desweek, die morgen begint,
houdt zich bezig met ons eigen
werelddeel: 'Europa: verzoening,
Tenzij er vrede komt
vrede, veiligheid'. Een bijzonder
heid is. dat dit thema gekozen
werd voordat de Russen Tsje
choslowakije binnenvielen en de
hoop op toenadering tussen de
volken van Europa, die tot ver
zoening, vrede en veiligheid zou
kunnen leiden, de bodem werd
ingeslagen.
Terecht gaan de organisatoren
ervan uit, dat het thema als ge
volg van de gebeurtenissen in
Oost-Europa nog actueler is ge
worden. Terwijl het einddoel
hetzelfde is gebleven en de ernst
van de zaak waar het om gaat
nog is onderstreept, is echter het
politieke uitgangspunt wezenlijk
veranderd. De basis voor ver
trouwen, die voor 21 augustus
nog aanwezig leek, bleek tot ve-
NET EEN JAAR geleden
kwam Witteveen met een te
kort op de begroting van 2,7
miljard (nu 2,5) en een re
cord-uitgavenniveau van 23
miljard (nu 26), kreeg Neder
land kleuren-tv (nu een
prijsverlaging), zag Oe Thant
de toestand somber in (nu
niet minder) en speelde Ajax
gelijk tegen Real (nu tegen
Neurenberg), zodat er eigen
lijk maar weinig verandert.
Nieuw Links wil trouwens ook
de PvdA niet laten ontploffen
ten faveure van D '66. die op zijn
beurt weer niet voelt voor een
linkse concentratie. Nu de breuk
in de PvdA dus weer geheeld
lijkt en Vondeling gezegd heeft
niet met de KVP te willen rege
ren. gaat ook de politiek weer
een poosje op de oude voet voort.
Prinsjesdag wat soberder, de
tmnrede wat korter, trouwens
•met veel nieuws, zoals de aange
kondigde ombudsman. Belastin
gen, ontwikkelingshulp, werkge
legenheid zullen wel weer hoofd
onderwerpen in de Kamer .vor-
den
Verder van. op en om het Bin
nenhof: een wetsontwerp om
discriminatie en belediging op
*rond van ras, godsdienst en le
ven» eertui ging strafbaar te stel
len. Aderlat maatregelen voor
het wekeer en hulp aan ver
keersslachtoffers praatpalen.
ambulances per helikopter, een
erkend diploma voor rij-instruc-
teurs de Kamer zal er nog
nader over spreken.
Uit de redes bij de restoraats-
overdrachten blijkt dat allerwegen
de universiteit kraakt. De
Utrechtse medische faculteit wil
via een vergelijkend propedeu
tisch examen de numerus fixus
invoeren. Premier De Jong en
minister Luns hebben in Bonn
een topgesprek over een nieuw
initiatief voor de EEG. over de
NAVO en het plan-Leber, dat
nog eens van alle kanten wordt
bekeken. En zolang dat duurt,
laat Bonn de Rijnscheepvaart on
gemoeid.
Er is kans op Nederlandse ex
port naar Italië van aardgas, dat
blijkens de miljoenennota toch al
zo bijdraagt aan onze welvaart.
Het CNV maant tot kalmte met
de lonen. Bij Verolme gaat na
communistische agitatie de boel
plat. De spoorwegen verlengen,
zeer in hun sas. de voordelige
zomeraanbiedingen. Grote fusie
in de rederijwereld: SHV en Van
Nievelt Goudriaan.
Ons ontvallen prof. dr. W. J.
Kooiman (65), ds. G. Th. Koop
man (55). oud-vakbondsman A. C.
de Bruijn (81). Het Kamerlid ir.
C. N. van Dis wordt commandeur
in de orde van Oranje-Nassau.
Gerard Walschap krijgt de prijs
van de Nederlandse letteren.
Willem de Kooning de Taa-
lensprijs Internationaal en mi
nister Luns de prijs voor de
humor van een carnavalsvereni
ging, nou ja.
Bij zoveel binnenlands nieuws
(ook nog: ADC Grazer AK
4—1, een grote brand in Rotter
dam. de tanke. Johannes Frans
op de oceaan in nood, weder
zijdse erkenning van doop en
doopliturgie tussen Evang. Lu
therse en Rooms-Katholieke
kerk. de synode der Chr. Geref.
kerken en uitbreidingsplannen
van Schiphol) moet het buiten
land er bekaaid afkomen: verras
sende overwinning van soci
aal-democraten in Zweden; Dub-
cek weigert naar het Kremlin te
gaan omdat hij zich tegen nieu
we Russische eisen verzet, maar
minister Hajek krijgt zijn
ontslag; de TV-reportage van de
Olympische Spelen wordt gedu
peerd door het mislukken van
een communicatie-satelliet; de
Portugese dictator Salazar is zeer
ernstig ziek: watersnood in Enge
land, Frankrijk en Italië; een be
denkelijke verklaring in de Sow-
jetpers dat Rusland zich voor een
eventueel optreden tegen
West-Duitsland kan beroepen op
het handvest der Verenigde Na
ties.
DEZE WEEK GEZEGD:
„In onze eeuw van span
ning tussen vrijheid en on
vrijheid is dc creatieve en
inventieve kracht van de de
mocratie overduidelijk geble
ken. Het is dan ook een
voorrecht te leven in een
land waarin de vrijheid niet
slechts als een ideaal wordt
erkend, maar ook ln de wer
kelijkheid van ons dagelijks
leven als een hoog goed wordt
ervaren." (H.M. de Koningin)
Ier ontzetting niet te hebben
bestaan.
Een brief
Zelfs prof. Hromadka, oprich
ter en voorzitter van de Praagse
vredesconferentie en drager van
de Leninprijs, sprak in een brief
aan de Russische ambassadeur te
Praag over de vrees, 'dat zich in
ons volk iets heeft afgespeeld,
dat niet meer goed te maken is.
Het gevaar bestaat, dat de lief
de van ons volk in haat verkeert
en dat onze beste vrienden tot
onze vijanden wonden. Het more-
Ie gewicht van communisme en
socialisme is voor lange tijd te
loor gegaan'.
Naar aanleiding van deze brief,
die een dag na de Russische in
val werd geschreven, vroeg ds. L.
H. Ruitenberg, hoofdredacteur
van Hervormd Nederland, zich af
of de vredeswil van de Sowj et-
unie. waarin prof. Hromadka ge
loofde, er wel is. 'En dan de vre
de in die zin, waarin een christen
dat bedoelt: uiterlijke en inner
lijke orde in vrijheid en verant
woordelijkheid. Is de Sowjetunie
zo schrijft hij in een commen
taar niet een land, dat gelijk
alle andere grote rijken op zelf
handhaving uit is en daarvoor
harde macht hanteert?'
Desillusie
Hiermee hëeft ds. Ruitenberg
niet willen zeggen, dat er geen
vredesbeweging moet zijn. „Het
is een beweging, die alle wegen
onderzoekt, die kunnen leiden tot
ontspanning. Daarin speelt het
getuigenis een grote rol. Maar
ook wie getuigt zo schrijft hij
moet niet zoveel voorschot
van vertrouwen geven, dat hij
ingesponnen wordt en eindigt in
desillusie".
Een waar woord, uit onver
dachte bron, dat nog eens on
derstreept, hoe moeilijk het is, op
verantwoorde wijze het thema
van deze vredesweek uit te wer
ken.
dan dit thema is het boek
'Tenzij er vrede komt....' Het be
vat een prognose over de gevol
gen van wetenschappelijke oor
logvoering, geschreven door
veertien deskundigen op we
tenschappelijk. militair en poli
tiek terrein, uit vijf landen. Hel
staat onder redactie van de jour
nalist Nigel Calder en is voorzien
van een Ten geleide door prof.
mr. B. V. A. Röling, die in brede
re kring bekend is geworden door
de Teleac-cursus Polemologie.
Uitgever van deze paperback is
A. W. Sijthoff te Leiden (233 blz
ƒ9.50).
Angit
Generaal André Beaufre, direc
teur van het Franse instituut
voor strategische studies te Pa
rijs, behandelt onder de titel 'De
slagvelden van 1984' de conven
tionele oorlogvoering, die hij min
der vernietigend maar daarom
niet „humaner" noemt. Er wordt
aan vastgehouden uit angst voor
de gevolgen van een oorlog mei
kernwapens. Overigens wordt de
mogelijkheid, dat conventionele
oorlogen tot catastrofale vernieti
gingen kunnen leiden volgens
Beaufre steeds groter.
De Joegoslavische prof. Dedeij-
er, een van de vroegere
krijgsmakkers van president Ti
to, wijst op de gevolgen, die een
guerrillaoorlog ('Het wapen der
armen') kan hebben. Hij meent
dat, als het evenwicht tussen de
mogendheden met kernwapens
blijft bestaan, de guerrillaoorlog
de voornaamste militaire factor
van onze tijd zal blijven. Hij kan
echter uitgroeien tot een openlijk
conflict tussen de grote mogend
heden.
Onveiliger
Het gevaar van de spreiding
van kernwapens wordt indrin
gend ten tonele gevoerd door de
(inmiddels overleden) Britse ge
leerde sir John Cockroft Zijn
Amerikaanse collega dr. David
Inglis schrijft over nieuwe la
dingen voor kernwapens, die de
Veel wetenschappelijk werk
komt de mens ten goede. Zo zul
len er wellicht steden'komen, die
overkoepeld zijn door een enor
me doorzichtige stolp, waarin
het aangenaam leven is. De we
tenschap kan echter krachten
losmaken, die voor de wereld
catastrofale gevolgen kunnen
hebben.
toekomst onveiliger en onzeker
der zullen maken. En de Britse
prof. Andrew Stratton houdt zich
bezig met de strijd in de lucht,
met vliegtuigen, raketten en
ruimtevaartuigen.
Een ander gevaar is dat van de
strategie per rekenmachine,
waarbij computers in dienst van
de oorlogvoering worden gesteld,
die de preventieve aanval dich
terbij kunnen brengen. Dan is er
de chemische oorlogvoering, die
niet alleen massale vernietiging
teweeg kan brengen, maar ook
middelen kent. die de menselijke
geest ingrijpend kunnen
beïnvloeden, maar evenmin tot
een „humane wiize" van oorlog
voeren kunnen leiden.
Ook microbiologische oorlog
voering kan afschuwelijke gevol
gen hebben. Omdat kleine landen
(Van onze parlementsredactie)
DE nota's deden het deze
week. Niet die van mi
nister Bakker, hoewel die
zich ook bezig houdt met
mensen; hun veiligheid wel
te verstaan. De PvdA kan er
ook wat van, van nota's op
stellen. Eveneens over men
sen, maar de inhoud is wat
onveiliger. De opstellers heb
ben iets tegen anderen.
De PvdA-pleitnota is gericht
tegen de diensten van Verkeer en
waterstaat, die op verschillende
golflengten de verkeersonveilig
heid bestrijden. De kritische nota
van Nieuw Links gaat tegen Den
Uyl. Tans. Dankert, Wieldraaijer.
Voor penningmeester Baan
maakt NL een uitzondering. Die
kan er mee door. Jammer dat hij
niet bij de club hoort.
Mar er zijn meer schuldigen
aan de „rotzooi" in de partij.
Want er verschijnt weer een no
ta. Nu van Den Uyl. Tegen wie?
Tegen de schuldigen. De zeven
van de kritische nota.
Het secretariaat kreeg een bril
jante inval. Geen nota. maar een
notitie. Ook hier schuldigen. De
senen die nog niet in het
PvdA-secretariaat zitten, omdat
de PvdA niet rijk genoeg is.
Je vraagt je af: wat moet er op
deze manier van de PvdA te
rechtkomen. Verleden week
kwam Het Parool met de tekst
van de Niëuw-Links'nota. Den
Uyl woest, want hij stond er na
tuurlijk levensgroot in. Dacht dat
dit een streek van links was.
Maar de publikatie bleek het
resultaat van een strever tegen
Nieuw Links en voor anderen:
daeht dat hij die anderen een
pleziertje deed. Daar heeft hij
achteraf gelijk in gehad, zegt
Nieuw Links nu. Het is wel goed
voor de PvdA dat alles in open
baarheid wordt uitgevochten. Ja
wel. goed voor de PvdA. maar
wat verstaat men -daaronder? Ze
ker niet goed voor Den Uyl. Zijn
nosltie is nu eenmaal kwetsbaar
der dan van André van der
Louw. André kan altijd nog op de
VARA terugvallen. Maar wat
moet Den Uyl worden?
Geen directeur van Verolme,
want daar hebben ze geen direc
teuren nodig, maar arbeiders.
Bovendien had Den Uyl dan in
de Kamer maar wat vriende
lijker voor Verolme moeten zijn.
Vandaag vergadert de partij
raad in Rotterdam over de
kwestie. Wieldraaijer heeft al
aangekondigd te zullen aftreden
wanneer in maart een nieuw
bestuur wordt gekozen. Maar wat
de uitspraak vandaag ook zal
zijn, de tegenstellingen zullen niet
worden toegespitst. Daar heeft
niemand belang bij. De partij
niet, Nieuw Links niet, de fractie
ook niet.
VERTROUWEN
Het resultaat van al die open
baarheid die dan zo goed voor de
PvdA heet te zijn, kan toch wel
worden voorspeld. Het compro
mis zal een nieuwe uitspraak van
vertrouwen in Den Uyl zijn, ten
minste voor de drie jaren die ko
men. Wat daarna zal gebeuren
heeft ook Nieuw Links niet meer
in de hand. Wat Nieuw Links
echter niet wil heeft ze toch al
voor een goed deel bereikt.
Sinas de veel geroemde open
baarheid die Nieuw Links dan
wel „niet gewild heeft" wordt er
toch al druk over gespeculeerd
wat in 1971 gedaan moet worden.
Den Uyl lijsttrekker? Een man
op wie zoveel kritiek is geweest?
Er zijn meer voorbeelden van so
cialisten die het, of voor Inks of
voor rechts, politiek niet deden
en tuimelden.
In dat verband zou er zelfs al
de gedachte aan een collectief
leiderschap zijn. het fractievoor
zitterschap is nu eenmaal een
hondebaan die niemand ambieert
of alleen aan kan.
SOCIALISME
En dat alles nog afgezien van
de vraag hoe de structuur van de
Partij van de Arbeid zal zijn. Dat
is namelijk iets wat Nieuw 1 .ink?
wél wil. En wat nog meer? Iets
uit het persbericht Nieuw Links
voor een radicale PvdA, waarin
deze week de bijeen-
komsten-nieuwe-stijl werd aan
gekondigd:
„Socialisme is vrijheid van de
mensen om zich te uiten, zich
met alles om hen heen te be
moeien. Vrijheid die gestalte
krijgt in een ruime verdeling van
de zeggenschap onder de mensen:
in bedrijven en onderwijsinstel
lingen zo goed als in politieke
partijen, vakbonden en vereni
gingen.
Zeggenschap is democratie. De
mocratie keert zich tegen
machtsconcentraties in politieke
en industriële clubs, tegen cultu
rele' monopolies van de kleine
groepen, die kennis, kunde en
kunst blijven beheersen en daar
door meer macht kunnen uitoefe
nen.
gelijkheid in recht op ond«
arbeid, wonen, rust, frisse
stilte ontspanning,
het recht om mee te spreki
te beslissen over de ding<
allen aangaan. Als vrijhei
recht van allen in het
zijn. gaat het allen aan.
Socialisme is broedei
Broederschap is de ma:
uiting van het eigenbelang
door spanningen en coni
worden voorkomen.
Socialisme is vrede",
voorts enzovoorts.
INFLATIE
Waarom geen welvaart?
een goed socialistisch
gangspunt.
Lammers: „Dat woord,
woorden als medemenselijB
en inspraak, is aan inflatie»
derhevig. Daarentegen kui
broederschap en vrede wel j
opnieuw gemunt worden".
En wij maar denken da|
voortdurende aanmunt
nieuw geld ook niet zo'n ergj
beleid is.
Nog een doelstelling
Nieuw Links: het openni
van de kanalen in de partij|
dat ieder lid die wat te
heeft, dat ook kan zeggefl
door kan laten dringen tol
top. Dat is concreet en stijgt
boven datgene waarvan dej
in de straat zegt: wat de
voor moeilijkheden met
hebben, daar heb ik
boodschap aan.
Wat zegt Den Uyl? In zijJ
gennota die overigens echtl
bedoeld schijnt om de gezaj
lijke verklaring van verj
week zaterdag van het
bestuur weer op losse schrt
te zetten: „Het partijbej
wordt verlamd omdat er i
ke tegenstellingen zijn, omdj
groepen tegenover elkaar
omdat het besef van gezai
lijke verantwoordelijkheid of
doende aanwezig is. j
De „zeven" besteden veel I
dacht aan de organisaties!
tuur. De functieverdeling bil
liet partijbestuur, de bezolf
functionarissen, de organi|
van het partijbureau, er
allemaal niets van.
Men zou echter kunnen 1
ken, dat het voor een deell
nieuwe mensen gaat, dat het f
gres wist dat Tans en Wieldrfj
er hun functies zouden comf
ren met het Kamef
maatschap".
WAAROM NU 1
Den Uyl vraagt zich af w<
het combineren van functii
dit moment aan de Partij
wordt voorgelegd.
„Dichter bij de werkelijke
zaak komt wat de zeven part
noten stellen over de verhou
partijbestuur-fractie. Zij ste
„Het partijbestuur moet zich
het uitzetten van de koers
geremd voelen door andere, e
tueel door typische parlemen
verantwoordelijkheden, beps
inzichten van de fractie". D;
hun opvatting en die opva
heeft voor een goed deel hunj
treden in het partijbestuur I
naald. Daartegen hebben andj
zich gekeerd. En dat heeft
urenlange slopende discussies
leid.
Op de eerste vergadering
het nieuwe partijbestuur 1
Cammelbeeck voorgesteld
aparte vergadering te hoi
over de door het partijbestui
voeren politiek. Daartegenovi
gepleit voor een gemeenscha
lijk beraad van partijbesuui
Kamerfracties. Niet omdat
partijbestuur zich uitsluitend
organisatorische zaken zou r
ten bezighouden. Natuurlijk
Het partijbestuur heeft even
als de Kamerfracties een pol
ke taak.
WELKE PvdA
Maar die taak is niet, om
de zaken, waarover de frj
zich moet uitspreken in het
lement een eigen, liefst af
kend standpunt te formule
Als dat gebeurt gaat de P
met twee monden spreken,
wordt in de kortste keer
KVP. waarvan niemand
wat hij eraan heeft. Terecht
de kiezer vragen: met w
PvdA heb ik te maken, die
het partijbestuur of die vai
fractie?
En verder: „De praktijk Is
wecst dat als gevolg van pol
ke tegenstellingen de besluit
ming ging zweven. Dat de c
municatie veel te wensen
Het. Dat het partijbestuur sti
punten van „de zeven",
geschoteld kreeg, die het
hesluiten van Nieuw Links,
het partijbestuur genomen, ii
krant kon lezen. „De zeven'
ben niet willen of kunnen in
dat zij vanzelfsprekend opko
voor hun minderheidsst:
nunten. zoals samenwerking
de PSP of wat dies meer i
maar dat een minderheid de
antwoordelijkheid mede dien
aanvaarden voor het stand;
van de meerderheid. De nota
„de zeven" miskent die gezai
uur* verantwoordelijkheid".
He
afs
er gemakkelijk aan mee kunnen
doen, kan een klein aantal
mensen het strategisch even
wicht drastisch verstoren. De
mogelijkheden van de geofy
sische oorlogvoering, die erop ge
richt zijn. subtiele of cataótrnfalp
veranderingen aan te bren en in
de toestand van de aarde of in dp
atmosfeer, zün nog grotendeel?
speculatief. Zij kunnen echter
nieuwe destructieve krachten
ontketenen.
'Tenzij er vrede komt....' is een
boek, dat opnieuw aan het den
ken zet en dat het moeili
maakt, vrede te hebben me
afschrikwekkende middelen,
sinds het einde van de tw
werel 'oorlog hebben ge»
voor een machtsevenwicht,
nipte rnet vrede te maken h
Het ware te wensen, dat oo
landen waar geen vrijheid
meningsuiting bestaat, van d(
houd ervan kennis kan wo
genomen Alleen een wereld
protest zal een eind kunnen
ken aan deze wedloop der
n 'et' "ing.
