Japan in opmars
naar verovering van
m. wereldmarkt
ONDAGS
BUD
AANVALSDRIFT SAMOERAIS LEEFT VOORT
Julian Makaroff, die jarenlang in Japan woonde en werkte, heeft
exclusief voor ons Zondagsblad een boeiend achtergrondartikel ge
schreven over de psychologische achtergronden van de industriële op
mars van Japan. Dit bezitnemen van vele terreinen, die tot voor en
kele jaren het domein van het Westen waren, vervult menig industrie
centrum in Europa en de Verenigde Staten met meer dan grote zorg.
Want de „goedkope imitaties", die in de vooroorlogse jaren het over
grote deel van de Japanse produktie uitmaakten, zijn al lang ver
vangen door hoogwaardige industrieprodukten, die heel vaak de tijd
vooruit zijn en met ere het zinnetje „Made in Japan" dragen.
ZATERDAO 21 SEPTEMBER 1968
Duizenden Ja
nnen verlaten HI I
door JULIAN MAKAROFF
kunnen 'de Westerse industrielanden hun vrees verbergen, als zij
al jarenlang) de verbazingwekkende opmars van Japan zien op terreinen,
zij zelf nog niet zo lang geleden een monopolie-positie innamen-
tijd is Japan naar voren gestormd om één van 's-werelds belangrijkste
grootmachten te wo-den. En met jeugdige drift drukken de Japanse
en handelsmensen door naar de top van de wereldmarkt, via een
scala van laaggeprijsde produkten van hoge kwaliteit.
Trots tonen de Japanners de
buitenlanders Hun moderne fa
brieken en krachtcentrales.
zijn de Japanners er in
tijd in geslaagd, zowel
als de Verenigde Sta-
harder te laten
onder de groei-
van hun rijzende
ti,,,Jdels-zon".
vieeds in 1965 passeerde
n de Westduitse Bonds- j
estri bliek op de ranglijst van i
strielanden en ging dé
De plaats innemen achter
herenigde Staten en de
etunie.
het terrein van optische
lalen had Japan de
rzaJfrs reeds eerder verdron-
Jlin 1963 kwamen de meeste
uit het Aziatische eiian-
En dat terwijl de came-
Hustrie voor de Tweede We-
lorlog eigenlijk nog niet eens
IAÖ kinderschoenen stond.
uitstekende vernieuwers en ver
beteraars en zelfs maakten ze
zulke immense technische vor
deringen. dat hun leermeesters
van weleer bij hen les kwamen
nemen.
Bij dit alles heeft nu nationale
trots een hoofdrol gespeeld. Hun
eigenwaarde was zwaargewond
te voorschijn gekomen uit de
Tweede Wereldoorlog, die met
zo'n vernederende en verplette
rende nederlaag geëindigd was.
Terwijl de Duitsers achteraf
wel wilden toegeven, dat die
verschrikkelijke Tweede Wereld
oorlog door Hitler was ontketend,
weigerden vele Japanners de
schuld van hun land voor de oor
log in de Pacific te aanvaarden.
Ik heb vele Japanners horen zeg
gen: „Kateba kangun, makereba
zokugun" of „De overwinnaar
heeft altijd gelijk, de overwonne
ne heeft altijd ongelijk".
Nog altijd houden de meeste
Japanners staande, dat tijdens die
Pacific-oorlog hun land alleen
maar de Aziatische belangen ver
dedigde tegenover het Westerse
kolonialisme.
Die ver-doorgevoerde nationale
tröts maakt iedere Japanse on
derneming tot een bijna fana-
tische knokploeg, wier enige doel
het is zo'n groot mogelijk stuk
van de wereldmarkt- taart te
veroveren. De expansiedriften
van Japan hebben in een handel
een uitlaatklep gevonden.
Daarnaast hebben de bewoners
van het eilandenrijk zeer veel
voor op hun mede-Aziaten. Zij
zijn bewonderaars en minnaars
van wetenschap en technologie.
Terwijl bijgeloof en fatalisme
nog zo'n vooraanstaande rol spe
len in het dagelijks leven van
andere Aziaten, nemen in Japan
handels-. technische en we
tenschappelijke belangen de eer
ste plaats in.
Dit wordt bewezen door het
feit. dat na de oorlog de 760 uni
versiteiten en technische ho
gescholen van Japan een onafge
broken stroom van technici heb
ben afgeleverd. Men is er trots
op. dat er nu meer ingenieurs
zi)n dan in welk land ook, uitge
zonderd de Verenigde Staten en
de Sow jetunie.
Onderwijs
Vele sociologen geloven, dat
het Japanse succes vooral te dan
ken is aan het uitstekende onder
wijssysteem en de daarmee ge
paard gaande ambitie van de
jeugd om een hogere opleiding te
ontvangen.
Om aan te tonen, dat de door
snee-Japanner even materia
listisch is ingesteld als zijn
Westerse collega, mag wel wor
den vermeld, dat in Osaka (de
tweede industriestad) de burgers
elkaar om vijf uur 's morgens op
weg naar het werk niet groeten
met „Goede morgen", maar met
„Verdient u goed geld?".
Een ander belangrijk element
voor een beter begrip van Japans
industriële opmars is het enorme
probleem der overbevolking. Die
massaliteit van de bevolking van
het bergachtige eilandenrijk (iets
groter dan Italië, maar twee
maal zo dicht bevolkt) heeft d«
Japanner gespannen, nerveus,
rusteloos en ongeduldig gemaakt.
Geldingsdrang
De moordende strijd om het
bestaan in de geringe leefruimte
heeft een verbeten geldingsdrang
doen ontstaan.
Ondanks de geboortencontrole
neemt de bevolking (nu al 100
miljoen mensen) ieder jaar toch
nog met één miljoen toe.
Een eeuw geleden waren er
nog maar 30 miljoen Japanners
en dat was eigenlijk het maxi
mum. dat de eilanden konden,
herbergen.
De grote bevolkingsaanwas liet
de Japanners weinig anders over
het voeren van vier agressie-oor
logen in de voorbije eeuw: tegen
China (1894-1895), tegen Rusland
(1904-1905), weer tegen China
(1931-1932 en 1937-1945) en einde
lijk tegen de Verenigde Staten,
Groot-Britannië en Nederland
(1941-1945).
Als de Japanners van vroeger
het geld voor him oorlogen had
den gebruikt om de bevol
kingsexplosie in toom te houden,
dan zou hun land al veel eerder
„het Zweden van het Verre
Oosten" zijn geworden.
Vechtlust
De spreekwoordelijke vechtlust
van de samoerais (de oor-
logshitsende krijgslieden) is nu
gesublimeerd en omgezet tot een
niet-aflatende aanvalsdrift op het
handelsfront. Die vernietigende
vechtlust is niet dood in de Ja
panner. Hij is dezelfde fanaticus
gebleven. Zijn veroveringsdrang
is gelijk gebleven. Alleen is zij
nu gericht op de industriële en
technologische expansie.
Het zou heel gevaarlijk
zijn als de Europese fabri
kanten bleven veronderstel
len, dat de successen van Ja
pan alleen maar te danken:
zouden zijn aan de (betrek
kelijke) lage arbeids- en pro-
duktiekosten en dat die suc
cessen wel zullen verdwijnen
als de levensstandaard in Ja
pan omhoog wordt getrokken.
De moderne samoerais
van het handelsfront zullen
alles op alles zetten om
steeds verder voorwaarts te
stormen. Hoe dan ook.
In Spanje startte het gigan
tische concern Mitsubishi een
hoogovenbedrijf en Sanyo een
assemblagefabriek voor
'Wj hie|en
IRTt'
E
:in
t de elektronische industrie
Japan nu al op de hielen
de Verenigde Staten en de
"ijkt niet ver meer, dat de
achterstand ook hier zal
*jen ingehaald.
wereldberoemde Zwitserse
erkindustrie begint ook al
uk te ervaren van een mas-
Japanse aanval. De Japan
hebben er hun zinnen op
om de Zwitsers op hun spe-
gebied te onttronen. Weer
doel, dat wellicht
niet eens meer zo heel
verbazing binnen enkele
bereikt zal zijn. Nu is het
dat Japan jaarlijks 30
horloges fabriceert en
65 miljoen en dat de
daar nog met 35 mil-
tussen zit.
uurwerkfabrikan-
echter het volste
dat zij Zwitser-
kwantitatief en kwalitatief
gaan kloppen.
president-directeur van Ci-
Watch, de grootste fabriek
Japan, voorspelde trouwens
dat Zwitserland voorbij-
zal worden binnen de
vijf jaren, als de
van dit ogenblik zich zou
verovering van de Europese
is al in volle gang.
horloges vinden
weg naar Engeland en
Scandinavische landen en
bij huis heeft Japan al
daverende overwinning ge-
De uurwerkhandel in
Kong (vanouds een bijzon-
•instgevende business) is al
verloren zaak voor de
De Japanners zijn vast-
de Zwitserse concurren-
uit de Britse kroonkolonie
te vagen,
zijn zelfs al en-
pessimisten, die voorspellen,
de eigen uurwerkindustrie
weinige jaren in handen
vallen van de Japanse con-
Japanse auto-industrie is
eigenlijk een verhaal apart. In
opperste concentratie is de aan
val ingezet. Aanvankelijk ging de
Westerse concurrentie schouder
ophalend aan deze dreiging voor
bij, maar in de Amerikaanse en
Europese autofabricagecentra
heeft men nu toch wel duidelijk
ingezien, dat de kwaliteit van de
Japanse wagens zeker zo hoog is
als die van henzelf.
De cijfers zijn intussen ook een
hartig woordje gaan meespreken:
in 1967 nam Japan de tweede
plaats in achter de Verenigde
Staten, maar (en dat was nooit
eerder gebeurd) voor
West-Duitsland.
En juist in een periode, dat de
Amerikaanse en Europese fabrie
ken hun productie op eenwat
lager pitje zetten, begonnen van
de Japanse lopende banden iede
re maand meer auto's te rollen
en niemand minder dan Henry
Ford II blies het alarm: „Japan
is onze zwaarste concurrent ge
worden".
Talrijke deskundigen delen die
mening van Ford. Zij voorspel
len, dat de Japanse autoindustrie
den klein gekregen en in de ko
mende vijf jaar zullen we onze
stoomwals over nog veel meer
gebieden laten gaan".
Lange tijd hebben de Japan
ners een minderwaardig
heidscomplex gehad ten opzichte
van het Westen en dit complex
heeft nooit afgelaten om in hen
agressieve reacties teweeg te
brengen, die zich uitten in een
dwangmatige drift om zichzelf en
de wereld te laten zien, dat zij in
geen enkel opzicht de mindere
van wie ook waren.
Om dit te bereiken zijn de Ja
panners al ver voor de Eerste
Wereldoorlog begonnen met het
bestuderen en brutaalweg nama
ken van produkten, die de
Westerse technologen hadden
uitgevonden. Zij imiteerden hun
meesters van toen tot in de
kleinste details en ze leerden van
die namaak bijzonder veel.
Principe
Er werdén bovendien legale
overeenkomsten over uitwisse
ling van kennis gesloten met
Amerikaanse en Europese fabri
kanten. Zo'n licentie kwam
uitstekend van pas. De Japanners
gingen uit van dit principe: „We
verslijten onze hersens niet met
het doen van uitvindingen. We
nemen alleen maar de laatste
nieuwe ontwikkelingen over en
gaan zelf van dat punt uit ver
der. We proberen marktwaarde
te ontwikkelen uit de ideeën van
anderen."
Zo werden de Japanners
De vooruitzichten schijnen
voor vele Europese concurrenten
weinig gunstig te zijn, omdat Ja
pan veel verder gevorderd is in
de techniek van het bouwen van
mammoetschepen.
Diverse malen gingen Europese
werfdirecteuren naar Japan om
de ultramoderne bouwmethoden
van hun gevaarlijke concurren
ten te bestuderen.
Vaste voet
Het lesje van vaste voet krij
gen in het „vijandelijke" gebied
hebben de Japanners ook heel
goed van hun concurrenten ge
leerd en in toepassing gebracht.
Om een paar voorbeelden te noe
men: In Portugal verrezen Ja
panse fabrieken voor textiel,
pharmaceutica en kunststoffen.
Een overzicht
van de moderne
zakenwijk in To
kio. Na de oorlog
verrezen in dit
deel van de stad
talrijke kantoor
gebouwen.
over de hele wereld successen zal
gaan boeken, die nog groter zijn,
dan die welke zij met hun came
ra's, transistorradio's, bandrecor
ders, tv-apparaten, enz. behaal
den.
Met een gedegen kennis van de
marktmogelijkheden bouwden de
Japanse fabrieken assemblagebe-
drijven in Denemarken, Neder
land en België.
Scheepsbouw
In 1956 heeft Japan ook de
eerste positie ingenomen op het
gebied van de scheepsbouw. En
die benijdenswaardige plaats zal
nog jaren onaantastbaar blijven.
Ieder jaar weer gaat bijna de
helft van de totale orderporte
feuille van de hele wereld naar
Japanse werven en koortsachtig
wordt daar in drie ploegen de
klok rond gewerkt door massa's
mensen, terwijl er bij de Euro
pese werven sprake is van een
chronische depressie.
tv-toestellen, bandrecorders,
elektronische microscopen en
computers. Dai Nippon Bungu, de
grootste fabrikant van kantoor
behoeften in Japan, opende in
mei jl. een bedrijf in Frankrijk,
dat alleen al 1.200.000 balpennen
per maand de Euromarkt in
smeet, of: acht procent van de
totale schrijfbehoefte.
Rusland heeft Japan uitgeno
digd deel te nemen aan de ont
wikkeling en industrialisatie van
Siberië en laten we het dan niet
hebben over de successen, die
werden behaald in de VS, Cana
da, Australië, Zuid-Afrika, La
tijns Amerika, Zuidoost-Azië, enz.
Boodschap
De boodschap van Japan is
helder en hard: „We hebben op
vele markten grote produktielan-
