Lutheranen geven
jeugd stemrecht
EL
Oproep Tsjechoslowaakse kerki
Objectief oordeel thans
vrijwel niet mogelijk
ACRO WIL
HELPEN
„Onzedelijkheid rond
heilige plaatsen"
GELEERD
VAN
UPPSALA
Kerkdag voor
ambtsdragersaa
naast synode??»!
DRAKA
Oostduitse kerken
antwoorden niet
Een noord voor vandaag
Ds. J. J. Poort weer
legerpredikant
Predikanten tegen
geref. weigering
verklaring-Praag'
«EXE SPEELT MEE IX SCHOOL! MFEEIS
Docent in Kameroen
Promotie ds. Roldanus
op Athanasius
BEROENNÜSWERK
Discussie over
vorm overdracht
rectoraat
de matras waarop u
werkelijk uitrust
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1
En zie, er was een vrouw, die reeds achttien jaar een geest van
zwakheid had en verkromd was en zich in het geheel niet kon
oprichten (Lucas 13 11).
Niets gebeurt buiten Gods wil. En God is liefde. Hoe komt het
dan, dat deze -vrouw nu al achttien jaar aan zo'n vreselijke
ziekte lijdt?
Dat is een probleem, dat al even oud is als het geloof in God.
Dikke boeken zijn er over geschreven en over soortgelijke pro
blemen in het spanningsveld tussen Gods eeuwigheid en onze
tijdelijkheid, Gods voorzienigheid en onze vrije wil. Die boe
ken hebben ons niet veel verder geholpen. Ook Christus zelf
helpt ons niet bij het zoeken naar de „oplossing". Hij hield,
zich met dergelijke bespiegelingen niet bezig. Wij kunnen
nee, niet de oplossing, maar de aanvaarding alleen vinden
in het licht van de grote waarheden, die Hij kwam leren.
Daarom gaf Hij kracht om het kwaad te weerstaan, geduld
om er mee te leven, soms ook wel eens de middelen om het te
genezen (zoals in het verhaal van deze vrouw), om dan voort
te gaan met zijn verkondiging van de grote waarheden van
Gods liefde en het Koninkrijk der hemelen.
En toch lichten zijn woorden een tipje van de sluier op, als Hij
zegt: „Moest deze vrouw, welke de satan gebonden had, niet
losgemaakt worden
„Moest". Ziekte moest verdwijnen en in een wereld, waar
Gods heerschappij niet meer gehinderd wordt door mensen,
zou ze ook verdwijnen.
Wij lezen vandaag Ezechiël 4 1-8 en 5 1-4.
DEN HAAG Ds. J. J. Poort.'
hervormd predikant te Kamerik.
heeft deze gemeente verlaten en de
benoeming aangenomen van leger-
predikant. Zijn standplaats wordt
Veldhoven (Prinses Irenekamp) en
hij is sinds kort woonachtig in
Waalre.
De predikant, die van zich heeft
doen spreken doordat hij een voor
zijn kring ongebruikelijke visie over
het gebruik van anti-conceptiva pro
pageerde. heeft een rustperiode moe
ten ondergaan. Medio september
hoopt hij als legerpredikant in func
tie te treden. Hij staat daar niet
vreemd tegenover, want reeds eerder
heeft ds. Poort zich met de geestelij
ke verzorging van militairen bezig
gehouden.
Hem was ook een vormingsfunctie
bij de Protestantse Stichting ter
bevordering van verantwoorde Ge
zinsvorming (PSVG) aangeboden,
maar hij gaf de voorkeur aan het
weer opvatten van zijn taak als
legerpredikant.
AMSTERDAM Vyfticn van de
zeventien gereformeerde studenten
predikanten hebben het moderamen
van de generale synode der Gere
formeerde Kerken te kennen gege
ven, dat zij het niet eens zijn met de
weigering van het moderamen om
de verklaring van het Vredesberaad
over de kwestie Tsjechoslowakije te
accepteren.
Pas drie weken na het gebeuren j
schrijven de studentenpredikanten i
aan het moderamen der synode: „Het i
landelijk moderamen van gerefor- j
meerde studentenpredikanten stelt er j
prijs op u te berichten dat het zich 1
niet door uw moderamen vertegen- j
woordigd acht, noch in uw weigering
om mee te doen aan de interkerke- j
lyke verklaring over de Russische
aanval in Tsjechoslowakije, noch in
de kanselboodschap die u daarna i
aan de kerken ter voorlezing hebt
toegezonden".
De volgende personen hebben het
stuk ondertekend: A. T. Besselaar,
Eindhoven ;A. Brouwer. Amsterdam;
P. Heinen, Utrecht; A. Hofman,
Amstelveen; G. W. de Jong, Nij
megen; E. D. J. de Jong, Wagenin-
gen; J. M. van Minnen, Utrecht; J.
Hessels Mulder. Amsterdam; L.
Ringnalda, Amsterdam; A. Schip
pers, Amsterdam; C. Stam, Gronin
gen; H. Steendam, Rotterdam; R. J.
v. d. Veen, Delft; J. M. Vlijm, Leiden
en H. Wiersinga, Amsterdam.
Overbelaste faculteiten
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG, 11 sept. De Aca
demische Radio Omroep zal minister
Veringa op korte termijn waar
schijnlijk begin oktober een plan
voorleggen voor de inschakeling van
radio en TV bij faculteiten die de
toeloop van studenten thans zeer
moeilijk kunnen verwerken. Als de
minister met de opzet accoord gaat,
zal de ACRO het volgend academisch
jaar op de grootste knelpunten met
radio en TV hulp kunnen verlenen.
De tijd daarvóór is nodig voor
overleg met de faculteiten.
In een gesprek dat bestuursleden
van de ACRO gisteren met minister
Veringa en staatssecretaris Grosheide
hadden, kwamen vooral de moeilijk
heden bij de medische en de biologi
sche opleiding ter sprake. De ACRO
zelf denkt ook aan de juridische
faculteit. De Academische Radio Om
roep zal voor de bewindslieden een
eerste globale verkenning van de
mogelijkheden voor inschakeling van
radio en TV opstellen.
Over een eerder ingediende aan
vrage om subsidie voor experimentele
uitzendingen bij de propaedeuse en
het post-academisch onderwijs heeft
het ministerie nog geen beslissing
genomen. Het wachten is op een
advies van de Academische Raad.
Vermoedelijk zal dit college het
volgend jaar een interim-advies uit
brengen.
(Van onze kerkredactie)
AMMAN Jordaanse christenen hebben bij secretaris
generaal Oe Thant van de Verenigde Naties geprotesteerd tegen
,,de toenemende onzedelijkheid rond de heilige plaatsen in
Jeruzalem".
Zij vragen, dat de VN een onderzoek instelt en dat maatregelen zullen
worden genomen, om de heilige plaatsen tegen onzedelijkheid te beschermen.
Het protest is ondertekend door twee aartsbisschoppen, een bisschop, een
archimandriet en een pater van verschillende oosterse kerken.
In Jeruzalem zelf is door de Arabieren al eerder geprotesteerd. Zij wezen
op de opening van „plaatsen van goedkoop en vulgair vermaak", de toege
nomen verkoop van verdovende middelen, de toegenomen prostitutie.
GENÈVE Het uitvoerend
comité van de Lutherse Wereld
federatie heeft een ingrijpend
besluit genomen, om een ruime
inbreng van de jeugd te verze
keren op de komende Lutherse
wereldassemblee.
Besloten is, het aantal afge
vaardigden (205) met 42 te ver
hogen. Maar de kerken zijn ver
plicht, om voor deze 42 extra
plaatsen jongeren van 1825
jaar aan te wijzen.
Met enkele anderen, die een
officiële status krijgen als „be-
zoekeré" of „advisuer", zullen er
dan 55 jeugdvertegenwoordigers
zijn. Dat is ongeveer een vijfde
deel.
De assemblee wordt in 1970 in
Porto Alegre (Brazilië) gehou
den.
Het uitvoerend comité liet zich op
zijn jaarvergadering uitgebreid voor
lichten over de situatie in Uppsala,
waar de jeugd geen stemrecht had
en gedwongen was. haar stem op
andere wijze te laten horen.
„Ze zaten op de tribune. Op hun
manier waren ze zo lawaaierig, als
publiek op tribunes pleegt te zijn,
maar in het veld waren ze niet. De
tilden zijn veranderd sinds Helsinki
(de vorige lutherse wereldassemblee
in 1963). Uppsala moet een les voor
ons zijn", zei LWF-president dr.
Fredrik Schiotz.
Secretaris-generaal dr. André Ap
pel wees er op, dat de jeugd in
Uppsala bewezen heeft verantwoor
delijkheid te willen dragen en wer
kelijk mee wil doen aan de vernieuw-
wing van de kerk.
Ook werd gezegd, dat het de
komende generatie is, die de te
verwachten besluiten van Porto Ale
gre zal moeten verwezen lijken.
Oriënteren
Besloten werd, dat de jongeren al
zes weken van te voren in Latijns-
(Van onze onderwijsredacteur)
UTRECHT Leraren geven
lagere cijfers dan leraressen;
jongens krijgen lagere cijfers
dan meisjes. Jon
gens onderwezen door een leraar
komen er dus het slechtst af. Tot
deze uitkomst kwam men bü
een onderzoek naar de rol die de
sexe speelt bij schoolcijfers voor
antwoorden op „open" vragen
(zelf de antwoorden formule
ren). mondelinge beurten e.d.
voor algebra.
235 leerlingen werden verdeeld in
vier groepen: jongens onderwezen
door een leraar, meisjes onderwezen
door een leraar, jongens onderwezen
door een lerares en meisjes onder
wezen door een lerares. De gemid
delde prestaties bij een intelligentie
test en een studietoets waren in de
vier groepen ongeveer gelijk. Maar
in de schoolcijfers tekende zich de
invloed van de sexe van beoordelaar
en beoordeelde af.
OBJECTIVITEIT
onderwerpen die ter sprake komen
op het grote congres „Onderzoek van
Wetenschappelijk Onderwijs" dat de
ze week in Utrecht wordt gehouden
Drie van de 42 inleidende stukken
die voor dit congres zijn opgesteld,
houden zich bezig met de beoorde
lingssystemen.
Het onderwerp geeft reeds vele
jaren aanleiding tot discussies. In
1890 al liet een Brits onderzoeker een
proefvertaling Grieks, gemaakt door
90 leerlingen, beoordelen door drie
leraren. Bij 14 van de 90 vertalingen
was één cijfer driemaal zo hoog als
het cijfer van een andere docent
voor hetzelfde werk. Bij vier verta
lingen kwam een der leraren zelfs
tot een vijf maal zo hoog cijfer als
een van z'n collega's. De internatio
nale vakliteratuur vermeldt heel wat
van dergelijke frappante gevallen.
PROEF
Drs. G. J. Mellenbergh (psycholo
gisch laboratorium universiteit van
Amsterdam) vermeldt dit voorbeeld
in een pleidooi voor meer objectivi-
teit bij de beoordelingen in het
I onderwijs. Dit is een van de vele
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Ds. J. Roldanus,
docent aan de theologische
school van de Evangelische Kerk
van Kameroen te Ndoungué, is
vanmiddag aan de rijksuniversi
teit gepromoveerd tot doctor in
de theologie.
Zijn proefschrift is getiteld „Le
Christ et l'homme dans la théologie
d'Athanasc d'Alexandre" (Christus
en de mens in de theologie van
Athanasius van Alexandrië).
Athanasius, bisschop van Alexan
drië in de vierde eeuw. raakte
betrokken in de kerkpolitieke en
theologische conflicten van zijn
eeuw. Door zijn inzichten en zijn
vasthoudendheid heeft hij in niet
geringe mate bijgedragen aan de
vaststelling van de kerkelijke leer
van de Drieëenheid van God.
Actueel
Ds. Roldanus maakt in zijn proef
schrift duidelijk, dat het hierbij
allerminst ging om dorre spitsvon
digheden. maar om de vraag op
welke wijze Jezus Christus met God
verbonden is en Hem representeert.
Hoewel hier het zwaartepunt van
zijn denken lag. heeft Athanasius
ook steeds de mens in het vizier
gehad. Juist daardoor behield deze
discussie zijn betekenis.
De mate van eenheid van Christus
met God hangt ten nauwste samen
met de mate. waarin de mens door
hem wordt herschapen en uit zijn
vervreemding van God in een nieu
we levensgemeenschap met hem
wordt gebracht.
Complex
Het proefschrift is een onderzoek
naar het gehele complex van voor
stellingen, waarin dit thema, de rela
tie van de mens tot Christus, tot
uiting komt.
Dr. Roldanus is geboren in 1930.
Hij studeerde in Utrecht en een jaar
aan de Sorbonne. In 1955 werd hij
assistent aan de theologische facul
teit te Utrecht. Van 1959 tot 1965 was
hij hervormd predikant te Okken-
broek. Na twee jaar studie aan de
zendingshogeschool te Oegstgeest,
ging hij vorig jaar naar Kameroen,
waar hij kerk- en dogmengeschiede-
nis doceert.
Promotor was prol. dr. G. Quispel.
Drs. Mellenbergh heeft een proef
genomen met de beoordeling van een
tentamen fysiologie. De antwoorden
van 26 studenten op acht open
vragen werden getypt en nagekeken
door vier docenten die onafhankelijk
van elkaar te werk gingen. De
gemiddelde cijfers door elk van de
docenten toegekend, waren: 6,78 - 6,4
- 5,26 - 5,5. De vier waren het er
goed over eens welke studenten hoge
en welke lage cijfers moesten krij
gen maar de ene docent bleek veel
strenger in zijn oordcel dan de
andere. Volgens de eerste docent
dienden 27 procent van de studenten
te zakken, volgens de tweede 22
procent, volgens de derde 61,5 pro
cent en volgens de vierde 54 procent.
Naar de mening van alle docenten
waren 38,5 procent van de studenten
geslaagd en 19 procent gezakt, maar
over 42 procent van de deelnemers
aan het tentamen bestond geen over
eenstemming.
CIJFERS
Bij een ander onderzoek kregen
van honderd opstellen er 15 van vijf
verschillende leraren een 3 (cijfers
van 1 tot en met 5). Deze 15 opstellen
liet men daarna beoordelen door vier
andere leraren. Slechts ongeveer de
helft van de cijfers was bij de
nieuwe beoordeling weer een 3; 20
procent van de opstellen kregen nu
een 2, 17 procent een 4 en 10
procent een 5. Er zijn ook gegevens
verzameld waaruit blijkt, dat niet
alleen verschillende beoordelaars
verschillende cijfers geven, maar dat
dit ook bij een en dezelfde docent
vooricomt wanneer hij na verloop
van tijd hetzelfde werk nog eens
voor zich krijgt
De inleider zegt, dat de docent
eigenlijk niet in staat is een absoluut
oordeel uit te spreken. Hij geeft
cijfers die de relatieve plaats van de
leerlingen in de groep aangeven. Het
is gebruikelijk vragen te laten be
oordelen door één beoordelaar die de
vragen nakijkt zonder daarbij een
zeer nauwkeurige beschrijving (..sco-
ringsschema") van het gewenste goe
de antwoord te hanteren. Deze werk
wijze is vaak niet erg eerlijk tegen
over de student: zakken of slagen
hangt dikwijls meer af van de
persoon die het cijfer geelt dan van
de kennis van de student. Dit is geen
verwijt aan de beoordelaar, want hij
werkt oprecht en consciëntieus. Maar
zijn oordeel wordt als het ware
buiten zijn wil om beïnvloed.
STUDIETOETSEN
De fouten zullen minder groot zijn
als men het gemiddelde oordeel van
onafhankelijk van elkaar werkende
beoordelaars als uitkomst neemt, of
wel overgaat tot het gebruiken van
goede scoringsschema's. Het sco-
ringsschema is het meest gedetail
leerd bij „studietoetsen" (objectieve
meetinstrumenten om de effecten
van het onderwijs te bepalen).
Drs. W. H. F. W. Wijnen (onder
zoekcentrum van de Groningse uni
versiteit) benadrukt in een tweede
inleidend stuk voor het Utrechtse
congres, dat studietoetsen nog andere
voordelen hebben. De student kan
meer genuanceerd worden ingelicht
over de sterke en zwakke punten
van zijn prestatie en de docent kan
meer genuanceerd worden geïnfor
meerd over de sterke en de
zwakke punten van zijn onderwijs.
Studietoetsen en de informatie die ze
opleveren, moeten een vaste plaats
krijgen in een voortdurende poging
tot onderwijsvernieuwing. (Het mi
nisterie van O. en W. heeft zo pas
een Centraal Instituut voor Toets
ontwikkeling in het leven geroepen.
Dit instituut zal zich in eerste aanleg
vooral bezig houden met toetsen voor
het onderwijs buiten de universiteiten
en hogescholen.)
BIJKOMSTIG
„De Utrechtse „Aktiegroep Univer
siteit" zegt in een commentaar b(j de
congresstukken, dat de nadruk wordt
gelegd op meer objectiviteit en be
trouwbaarheid bij de beoordeling,
maar dat de toetsen door de docent
gehanteerd worden om de studenten
te selecteren. Het streven naar grote
re objectiviteit is toe te juichen,
maar men moet wel bedenken dat de
onderwijssituatie hierdoor nauwe
lijks verandert. De docent bepaalt
namelijk vaak subjectief en vanujt
bepaalde vooronderstellingen de cri
teria waaraan de student moet vol
doen. De student krijgt de examen
stof en de criteria opgedrongen; of
hij ze als zinvol ervaart wordt van
bijkomstig belang geacht. Aldus de
kritische visie van de studenten.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Scharend ijke: L. Hylari-
des te Roodeschool; te De Krim (O.) -
toez.: B. C. Jukema te Markenesse
(N.O.P.); te Oudeschoofc W. Ph. E. v.
Kooten te Dirkshoorn. c.a.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bedum: H Tien te Ede;
te Varsseveld: J. W. Broersma te Wes-
terbork.
Beroepbaarstelling: kand. J. F. Put,
Paulus Potterlaan 20. Soestdijk.
Bedankt voor Kampen (vac. G. Hefjer-
man) drs. J. Vlaardingerbroek te Er-
melo.
GEREF. KERKEN (vr(jgem.)
Bedankt voor Sncek: G. Mulders te
Murmerwoude.
(Van onze kerkredactie)
Amerika zullen komen. Eerst zullen
zij zich dan oriënteren als onderdeel
van hun studie over het hongerpro-
bleem. Lutherse jongerengroepen
over de hele wereld zijn hier al
enige tijd mee bezig en willen over
deze zaak een rapport uitbrengen op
de assemblee.
Gedurende twee weken zullen zij
zich in een speciale voor-conferentie
voorbereiden op de assemblee.
Tijdens de assemblee zullen zij
echter niet meer als aparte jeugd
groep optreden, maar geïntegreerd
zijn in de delegaties van hun eigen
kerken.
Oecumene
Het uitvoerend comité sprak zich
verder uit voor intensivering van de
dialoog met andere kerken. Het
keurde hei plan goed. om een per
manente hervormd-lutherse commis
sie in te stellen van acht man.
Dr. Marcel Pradervand, secretaris
generaal van de Hervormde Wereld
bond, die de vergadering als gast
bijwoonde, wees op het bijzondere
gesprek. „Eenheid der kerken is
onmogelijk, als niet eerst de kerken
van de Reformatie tot elkaar ko
men."
De LWF-bemiddelingsdienst voor ont
wikkelingsprojecten keurde 25 nieu
we projecten goed. Er wordt nu in
totaal aan 240 projecten gewerkt met
een gezamenlijke waarde van 8((6 min.
gulden. Hoewel onderwijs en me-
^:sche verzorging de eerste plaats
blijven innemen, komt er een steeds
sterker accent op landbouwprojecten
te liggen.
Het LWF-bemiddp]in°sbureau voor
personeel in ontwikkelingslanden
maakte gewag van een nog steeds
toenemende behoefte aan specialis
ten. Maar de moeilijkheid is steeds
gebrek aan geld. Dit bureau werkt
nu anderhalf jaar en heeft 61 men
sen kunnen plaatsen, waarvan 39 in
het grote Kilimanjaro medisch cen
trum, dat in Tanzania in aanbouw is.
De 41-jarige Zweed dr. Carl-Johan
Hellbeig is benoemd tot directeur
van de zendingsafdeling van de
LWF. Tot nu toe was hij Afrika-
secretaris.
in Maleisië en de Evangelisch- Lu
therse Kerk van Bazel.
Met de laatste is voor het eerst
Zwitserland in de LWF vertegen
woordigd. Er zijn in Zwitserland
ongeveer tienduizend lutheranen
(meest buitenlanders of Zwitsers, die
in het buitenland gewoond hebben).
De zes plaatselijke zelfstandige ge
meenten hebben tot nu toe echter
nog geen kerkverband gevormd.
De Lutherse Wereldfederatie telt
nu 78 ledenkerken en 15 erkende
gemeenten met samen meer dan 53
mil joen leden in 45 landen.
Het totaal aantal lutheranen
in de wereld heeft thans de 75
miljoen overschreden.
UTRECHT De aktieeroep „Univer
siteit" wil met het orranlserrn van een
openbare discussie protesteren tegen de
tot op heden gebruikelijke vorm v»n
overdracht van het rectoraat van de
Utrechtse universiteit.
Ze willen, dat de toga wordt afge
schaft („deze dracht is een u-ting. een
symptoom van de pretentie, die men er
op na houdt") terwijl de scheidende
rector-magnifieus niet meer mag spre
ken namens „de" universiteit en als zo
danig niet meer de mening van „de"
universiteit kan weergeven
De studenten hadden tijdens de recto
raatsoverdracht eerst willen gaan knik
keren in de Domkerk („ze spelen ook
met ons") maar van dat plan zijn ze
afgestapt.
Er komt nu een openbare discussie,
waaraan ook professoren meewerken,
die het in grote lijnen met hen eens
zijn.
Chr. geref. i
dominee wil
ten i
.F 1
(Van onze kerkredactie) l
RIJNSBURG Naast de ne r
nerale synode ook een „kerkd^
voor ambtsdragers". Deze dtoor
gestie doet de christelijke ge|Verh,
formeerde predikant van RijLar et
burg ds. G. de Vries in zijn kejoor E
blad Toerusting. Texen)
chter
Op de generale synode, die volLt^
de week haar zittingen in Hilve»euWe
weer hervat, zijn de kerken dooumen
afgevaardigden maar „symbolisme,
vertegenwoordigd, meent hij. ErL0t j
in totaal wel anderhalf tot tweeLning
zend ambtsdragers. F
Hij stelt voor, alle complete kei
raden een dag samen te roepen
hetzelfde Hilversum. Zijns inzieoN
er dringend behoefte aan zo'n /V1
waar voorlichting zou kunnen
den gegeven over zaken en kwes
waarover de meningen ver uitf
lopen of de gemoederen in berot
zijn.
Hij noemt als voorbeeld de vi
„waar wij als christelijke geref
meerden met onze schriftbesclj
wing willen staan." Ambtsbroej
zitten daar volgens hem mee injïen,
dikke mist, sinds prof. dr. B raad
Oosterhoff op de laatste prediljmini
tenconfprentie over de eerste bijRe v
hoofdstukken sprak met de f dele
„symbolische werkelijkheid". min'
broeders, die in het ambt st)'s 01
hebben voorlichting nodig, daaraf v
geroepen zijn op huisbezoek
lichting te geven, aldus ds. De 1
„zen.
(In de Evangelisch-Lu1\Sen
Kerk is het al jaren gebruikt de
om aan de jaarlijkse synodt vooi
generale kerkelijke uerjnaai
ring" vooraf te doen gaan betr
een informatief karakter dr,z'jn
red.) daai
te z:
ordj
Telegrammen wellicht zoek J,";,
dat
l\ieu w
Het uitvoerend comité aanvaardde
drie kerken en een gemeente als lid
van de Lutherse Wereldfederatie.
De grootste is de 42.000 leden
tellende Evangelisch-Lutherse Kerk
in Zuidelijk Afrika (Kaap-Oranje-
gebied). Deze kerk ontstond in 1963
uit Duits zendingswerk en is nu zelf
al actief in de zending.
De anderen zijn de Evangelisch-
Lutherse Kerk in Baden (Duitsland),
de jonge Evangelisch- Lutherse Kerk
(Van onze kerkredactie)
GENÈVE/BERLIJN Nog
steeds heeft de Wereldraad
van Kerken in Genève geen
antwoord gekregen van de
Oostduitse kerken op het ver
zoek van secretaris-generaal
dr. E. C. Blake om stelling-
name ten aanzien van Tsjecho
slowakije.
Op 22 augustus had dr. Blake de
Oosteuropese kerken, die lid zijn van
de Wereldraad, hier per telegram om
gevraagd. Uit andere Oosteuropese
landen heeft hij inmiddels wel reac
ties gekregen, die overigens niet zijn
bekendgemaakt.
In Genève vermoedt men nu, dat
geen van de naar Oost-Duitsland ge
zonden telegrammen op de plaats van
bestemming is gekomen. Bij particu
liere informatie bij kerkelijke instan
ties in Oost-Berlijn bleek men daar
niets van Blakes verzoek af te weten.
Adhesie
Intussen begint Ulbricht van
kerkelijke zijde langzaam steun te
krijgen. In het Oostberlijnse blad
Neue Zeit werd afgelopen zaterdag
een verklaring gepubliceerd van het
bestuur van de „bond van evange
lische predikanten in de DDR". Dit is
een kleine groep predikanten, die
steeds achter de Oostduitse regering
staat. Toch heeft het de aandacht ge
trokken. dat deze bond pas ruim
twee weken na de inval heeft gespro
ken.
In de verklaring van het bestuur
wordt gezegd, dat de wereldvrede
ernstig zou zijn geschaad, als Tsje
choslowakije zich zou hebben losge
maakt uit de gemeenschap van socia
listische landen. „Tsiechoslowakiie1
kan haar weg niet gaan zonder de
bevriende nabuurstaten of tegen hun
belangen in".
Nog een
Opmerkelijk is, dat Neue Zeit een
dag later een „rondschrijven" publi
ceerde, die ook van de bond af-
Vij v
bet<
reel
lagt
gaa
Lei<
hui:
Bedei
gr oi
Voorbede
komstig zou zijn, maar waarbij
gesproken werd van het bestuur
toon van dit rondschrijven is bel
rijk feller.
In deze tweede brief wordt hei
verantwoordelijk genoemd, als
verzoek van patriottische kracht
Tsjechoslowakije om militaire s
langer onbeantwoord zou zijn g
ven.
„Met beslistheid stelt de bond
achter de opvatting van de reg<
van de DDR en de bevriende si
listische staten, dat het uitgespr
doel van de Amerikaanse wereld
tegie en van de Westduitse
naamde nieuwe oost-politiek is
zonderlijke socialistische landen L
binnen uit los te weken en te ij 11
ren", zo heet het in deze Oostdi
predi'^Tiienbrief. 'EID
onse
ijksi
•er
Hor '-ssen de grote meerdei
van de Oostduitse predikantei
over denkt, blijkt wel uit het feil,
de laatste zondagen in tal van b fel
diensten gebeden is voor het
choslowaakse volk. In verschehMo
gevallen kwamen predikanten^"-
venten spontaan samen om getfnd
teksten te formuleren. '*re'
Daarbij werd ook herinnerd aaP
schuldbelijdenis van de Duitse ren"
ken van Stuttgart in 1945 vooi
misdaden van het Duitse volk.
vragen vergeving voor alles, wi
wij onze buren schuldig gewc
zijn", zo heet het in zo'n gebedsl
De kerken van Roemenië hel I
intussen een fel protest tegen de
litaire interventie in TsjechosW
kije laten horen. Zij eisen in
gezamenlijke verklaring „herstel
de heilige rechten van het j__
chische volk op vrije ontwi' -
onafhankelijkheid".
WASHINGTON Het -
werklozen in de VS is in augustuPIet
3,5 procent van het totale aantal"1
beidskrachten gedaald. De dalingi Di
450.000 werklozen was bijna dinet
zo groot als voor augustus werdM
wacht. Het totaal bedraagt tfeje
„slechts" 2,8 miljoen. jeer
wh
wtpT»
1st
scha
(Van onze kerkredactie)
PRAAG De gezamenlijke Tsjecholowaakse
kerken hebben in een boodschap, gericht tot „de
mensen in binnen -en buitenland" rekenschap
afgelegd van hun houding. Zij staan achter Dub-
cek en waarschuwen tegen een politiek van neu
traliteit.
De boodschap, die is ondertekend door „De christelijke
kerken van Tsjechoslowakije. verenigd in de Oecume
nische Raad en de Rooms-Katholieke Kerk", luidt als
volgt:
„In deze drukkende dagen, terwijl het rumoer van de
tanks in Tsjechoslowakije de vrede in de gehele wereld
bedreigt, smeken onze gebeden de Vredevorst, om alles
wat ons dierbaar is te behoeden.
Wij richten ons tot u, broeders en zusters, en tot u,
geliefde medeburgers.
Wij doen een beroep op uw verantwoordelijkheid voor
de oplossing van de situatie, waarin wij ons bevinden,
samen met onze soevereine staat, haar wettige regering
en heel het volk. Vergeet niet, dat wij deze situatie alleen
te boven kunnen komen door de kracht van de geest.
Alleen de superioriteit van zedelijke verantwoordelijk
heid en verstand kan ongebreidelde hartstochten en
handelingen, die niet behoorlijk voorbereid zijn, afdoend
overwinnen. Onze afkeuring van de bezetting kan vol
doende duidelijk worden gemaakt in gegronde en behoor
lijke verklarignen en leuzen. Vermijd beledigende en uit
dagende aanduidingen.
In dit verband vragen wij uw aandacht voor de tfeve
delijke leus van de neutraliteit, die in de huidige pfoed
ke situatie zou kunnen worden uitgelegd als verraafoaa
de internationale socialistische beweging, waarmey^
volk zich nog steeds hecht verbonden voelt. D
Wij hebben nooit onverschillige toeschouwers In*
wereld willen zijn en wij willen dat nog niet. Wij z^g
ons van bewust, dat in een demokratische, socialir
maatschappij veel van het christelijk programma vi
evangelie van Jezus Christus bezig is werkelijkh
worden. Daarom keuren wij neutrailiteit evengoed
de bezetting. Wij verklaren, dat wij, samen metWy.,
wettige regering en de communistische partij, niet
wijken van de weg van ons demokratisch socii
Alleen deze weg leidt naar de werkelijke toekoi
Tsjechoslowakije.
Broeders en zusters, wij doen een beroep op u, -
doen aan alle acties in de industrie en op het plattt
die ten doel hebben het economisch leven van on/e
te verzekeren.
MOEDERS
Hoor ons, moeders van de soldaten van alle statej
meedoen aan de bezetting van ons lana. Doe een I
op uw zonen. Zij lijden nu al onder hevige zee.
conflicten, als zij onze weerloze mensen zien. wier
door agressie in gevaar zijn. Dat zij hun geweten!
nog meer belasten door te schieten op
mensen en kinderen.
Christenen in de Sowjetunie en andere socialist
landen, broeders en zusters in de hele wereld, veren
met ons in ons streven door gebed en concrete dadt
