Ondanks zwakke plekken
een interessant stuk
Brechts getrommel
onbenullig
LAKENS LESTIVAL
ZAG UNIEKE FILM
BULGAARS VERZET
Jury struikelde
over de prijzen
om Keiling (46)
ABT SPEELT ,.DE PRIJS" VA1V MILLER
Gelijktijdige illusies: een
amuzikale nachtmerrie
Riek Berkhout
overleden
Roofoverval
op bejaarde
Schokkend
Triest
Vocalistenconcours in Den Bosch
Onrust in P v d A na
nota Nieuw Links
Positief
PSP wil wel mei
de PvdA praten
Krediet van twee
miljard dollar
aan Engeland
lfc
MAAJNOAO 9 SEPTEMBER 1968
RIJSWIJK In de nacht van zater
dag op zondag is plotseling op 46-ja-
rige leeftijd overleden de zanger en
[gitarist Thom Keiling. Vrijdagavond
wa« hij nog met zijn orkest opgetreden
in Hengelo ter gelegenheid van het
honderdjarig bestaan van de Storkfa-
briek. Op de terugweg stopte het ge
zelschap bij het motel te Bunnik om
koffie te drinken. Plotseling werd
Thom Keiling onwel. Hij overleed en
kele ogenblikken later aan een hart
verlamming.
Thom Keiling is vooral bekend ge
worden door zijn vertolking van Zuid-
Amerikaanse muziek. Aanvankelijk zou
hij marine-officier worden, doch de
oorlog stak een spaak in het wiel. Hij
maakte van zijn hobby een vak. Hij
kwam in het orkest van Boyd Bach-
man. Na de oorlog trad hij in veel
Europese landen voor de militairen op.
In 1947 ging hij naar Portugal en uit
die tijd stamt zijn voorliefde voor de
Zuid-Amerikaanse muziek. Hij kreeg
•r een eigen orkest en al vrij spoedig
een eigen radioprogramma. Sinds zijn
terugkeer trad hij regelmatig op voor
de Nederlandse radio en televisie.
Ook op paleis Soestdijk was Kelling
een graag gehoorde gast. Vooral prins
Bernhard waardeerde de door Thom
Kelling ten gehore gebrachte muziek.
Nog dit jaar, op de verjaardag van de
Prins was de regie van een verjaar-
dagsverzoekprogramma van de televi
sie in handen van Kelling. Ook maakte
hij vele tournees naar Zuid-Afrika en
Zuid-Amerika. Dit jaar bezocht hij de
West, waar hij vele malen is opgetre
den.
De begrafenis is donderdag om 3.00
uur op de Algemene Begraafplaats aan
de Kerkhoflaan in Den Haag. Heden
middag zou de Haagse artiestenclub,
waarvan de heer Kelling voorzitter
was, een herdenkingsbijeenkomst hou
den in het clubgebouw café Moerwijk.
Nauwelijks zes maanden na
de oerpremière op Broadway
heeft het Nieuw Rotterdams To
neel al de Nederlandse versie
van Arthur Millers nieuwste to
neelspel „The Price" uitge
bracht. Deze snelle presentatie
n de gastregie van prof. Karl
Guttmann en vertaling van Jan
Teulings zegt iets over de
grote populariteit van de Ameri
kaanse auteur, maar tekent toch
ook wel het schreeuwend ge
brek aan modern repertoire, dat
bij een groot publiek kans op
succes heeft.
Dit laatste kan met „De Prijs" zeker
het geval worden, indien de Rotter
damse enscenering een bredere uitstra
ling van menselijkheid krijgt (die bij
de première van zaterdagavond in de
Rotterdamse Schouwburg te zelden
werd bereikt) en de vier personages
van het stuk meer naar de geest van
Miller gaan existeren.
Maar, hoeveel verinniging Guttmann
met zijn bezetting alsnog zal weten
te verwezenlijken, hoe sterk ook de
individuele rolvertolkingen nog zullen
worden, voor de wat kritisch ingestelde
toneelliefhebber zal niet zijn te ver
bloemen. dat „De Prijs" op tal van pun
ten een nogal zwak stuk is.
Kaïn en Abel
Op een met oud meubilair volge
stouwde zolder van een groot en een
maal kennelijk welvarend huis, ontwik
kelt Miller in wat in feite een lange
eenakter is, het oerthema van de botsing
tussen twee broers. Een soort Kaïn en
Abel-verhaal, hier toegespitst op het
al dan niet geslaagd zijn in het leven.
Omdat zijn huis moet worden ge
sloopt, laat Victor Franz een joodse op
koper komen, duidelijk symbool dus
voor het opmaken van de levensbalans.
Victor was een briljant student in de
medicijnen, toen zijn vader bij de beurs
krach van 1932 zijn miljoenen verloor.
Victor gaf zijn studie op, werd po
litieagent en hield zichzelf vele jaren
staande met de gedachte dat hij een
offer bracht om zijn vader te kunnen
onderhouden.
Zijn broer Walter daarentegen, hoe
wel minder knap dan hij, was alleen op
eigen succes bedacht. Hij werd een ge
vierd chirurg en sleepte als modedok
ter een vermogen bij elkaar uit de
zakken van bejaarde patiënten. Als hij
na jaren plotseling opduikt in wat eens
het ouderlijk huis was, vertelt Walter
nog meer feiten, die Victor en zijn
ROTTERDAM Het publiek dat
zaterdagavond de Grote Doelenzaal
binnenstapte om het concert van de
Richting Gaudeamus, centrum voor
hedendaagse muziek, bij te wonen,
werd verzocht beneden plaats te ne
men of in het midden van de tribune
met het oog op de vele draden voor
de telvisie-opname en voor de ruim
tewerking van de klank van de vier
koren (gevormd uit het Groot Om
roepkoor), die ieder in een hoek van
de zaal zouden worden opgesteld.
Na lang wachten kwamen de
koorleden de zaal binnen „geschre
den", ieder met een heel groot stuk
papier voer zich. Toen zij en de
dirigenten Marius Voorberg, Carel
Laoüt. Meindert Boekei en Frans
Müller, en harpiste T. Tiemans-van
der Laan. vibrafonist Wim Hobby, gi
tarist Guido Topper en celesta
bespeler Jacob Mulder hun
plaatsen innamen begon het koor
links voor in de zaal te schreeuwen.
Dat „nam" het koor links achter in
de zaal niet: het schreeuwde terug,
met een schelle tenor erbovenuit. De
beide andere koren lieten zich ook
niet onbetuigd en het werd een hels
kabaal, waarbij zich nog stevige
trommelslagen voegden. Dit alles
nam ruim een kwartier in beslag,
maar geen van de koren kon het
„winnentoen schreden de koorleden
luid moprer?n-l de zaal uit.
Illusies
Wie denkt, dat dit een „lolletje"
voor bruiloften en partijen was, heeft
het mis. Het is zeer ernstig bedoeld
door de 34-jarire Joegoslaaf Vinko
Globokar. die er in het programma
een zwaarwichtige uitleg bij gaf: de
basis van dit koorwerk zijn vier il
lusies. die zich tegelijkertijd afspelen.
Ieder zoeken naar fonetiek (klank
leer) ontbreekt erin. dc onderzoe
kingen betrekken zich on de studie
naar de betekenis der woorden, al
trachtende de woorden, vervuld met
betekenis, door muzikele handelingen
te „vertalen".
De componist schijnt dus niet le
weten, dat de betekenis van woorden
onmogelijk door muzikale handelin
gen te vertalen is (wèl te versterken
of zo men wil te onderstrepen, zoals
dat in liederen gebeurt), maar dat
juist de fonetiek, de klank van het
woord, er zijn betekenis aan geeft. Of
iemand „Ah!" of „Oh!" zegt. maakt
een groot verschil.
Warhoofdig
Even warhoofdig als deze toelich
ting was de compositie, die een op
muziek gezette psycho-analytische
droomuitleg moest verbeelden op een
Italiaanse tekst van Edoardo Sangui-
neti, welke tekst men in het Italiaans
«n in het Nederlands kreeg uitge
reikt, maar die maar weinigen gelezen
zullen hebben, omdat de tijd er toe
ontbrak en de zeer kleine druk bijna
niet te ontcijferen was.
Een enkele maal kon men een
woord of een zinnetje verstaan, maar
voor het overgrote deel was het een
onvoorstelbare herrie. Zelfs als men
op grond van deze herrie en na de
tek"rt te hebben gelezen aanneemt,
dat de componist een nachtmerrie
»net de psychoanalyse als onder
grond muzikaal he«X4 willen „deu-
ten". dan nog was dit geheel een
belachelijke vertoning.
Een deel van het publiek scheen
plezier in nachtmerries te hebben,
wat kon blijken uit het applaus, dat
de componist op het podium riep.
vrouw Esther ontzetten en uit hun
evenwicht brengen.
Prijs
voor
leven
Het begrip „De Prijs" heeft dan niet
meer uitsluitend betrekking op de prijs
die opkoper Salomon voor de inboedel
wil geven, maar slaat in het tweede
tafereel meer op de prijs die de mens
voor zijn leven moet betalen. En bij
het „taxatierapport" van het leven, blij
ken heel wat waarden anders te liggen.
Victor is niet zo'n goeierik. Van zijn
„offer" blijft niet veel over. Hij moet
er lang geleden al een vermoeden van
hebben gehad, dat zijn vader nog een
flinke cent achter de hand had. Victor
was van de twee broers de slappe mis
lukkeling, en een daardoor vastgelopen
huwelijk behoorde tot de prijs die hij
had te betalen.
Maar ook Walter had voor zijn ma
nier van leven meer tol op te brengen
dan hij liet vermoeden. Zijn jacht op
geld en succes resulteerde in scheiding
van zyn vrouw, vervreemding van zijn
kinderen en een zenuwcrisis, die hem
drie jaar in een inrichting hield.
Miaat schappijkritiek
Arthur Miller wil „De Prijs" meer
doen zijn dan een diametraal staan van
twee broers. Het stuk behelst ook kri
tiek op een (kapitalistische) maatschap
pij die de twee groepen van bezitten-
den en niets-bezitters tegenover elkaar
in stand houdt. Dit element komt er
echter niet uit in de Rotterdamse voor
stelling. Dat is voor een deel aan de
schrijver zelf te wijten. Personages en
situaties zijn voornamelijk realistisch
bedoeld, maar Miller verstoort de reali
teit door een aantal ongeloofwaardighe
den. Als Victor zegt dat hij aan vijf
honderd dollar voldoende zou hebben
gehad om zijn studie te voltooien,
waarom verkocht hij dan niet eerder
iets van de kostbare inboedel? En waar
om bleef Esther afzijdig?
Dan is er nog iets vreemds aan de
hand met dit stuk. Het optreden van de
joodse opkoper (de eerste komische fi
guur in een spel van Miller) is een
stevig publieksucces als de vertolker
daaraan de rijke diepgang van de jood
se geest weet mee te geven. Doch in de
dramatische opbouw van het stuk is
het optreden in feite niet meer dan een
knap nummertje „entr'actre". Miller
veegt hem dan ook plotseling uit de
scène. Salomon heeft in het verdere
verloop geen wezenlijke functie meer.
Dit is ook min of meer het geval met
de figuur Esther.
Meer diepgang
Karl Guttmann heeft op het punt van
de realiteit een verdienstelijke voor
stelling gemaakt. Toch geloven wij, dat
zwakke momenten kunnen worden
weggewerkt, als de spelers meer ervan
blijk geven, de psychologische diepgang
van de figuren te kunnen peilen. Men
blijft voor ons gevoel te zeer aan de
oppervlakte. Mogelijk wordt dit gevoel
versterkt doordat de voorstelling dui
delijk nog niet is ingespeeld.
Wij geven er daarom de voorkeur aan.
onze indrukken van de individuele spel-
prestaties en van de totale presentatie
op te schorten totdat we een latere
voorstelling hebben meebeleefd. Want
dat is een essentiële voorwaarde voor
de juiste appreciatie van dit stuk: men
moet het kunnen meebeleven. Dan pas
wordt een spel meer dan literatuur,
meer dan een reeks knap geschreven
dialogen, waarop men naar eigen aard
en smaak verder kan fantaseren.
Annie de Lange speelt in gastrol de
Estherfiguur. Pim Dikkers is Victor,
Steve van Brandenberg vertolkt Walter
en Sacco van der Made staat tussen hen
in als Salomon. Het premièrepubliek
toonde hartelijke waardering voor deze
opvoering van het Nieuw Rotterdams
Toneel.
TON HYDRA.
Pim Dikkers en Steye van Bran
denberg als de broers Victor en
Walter die in Arthur Millers spel
.,The Price" op zeer uiteenlopende
oorzaken de prijs voor hun leven
moeten betalen.
DJAKARTA Haroen al Rasjid,
alias Firdaus, voor de Tweede We
reldoorlog verzetsstrijder tegen het
Nederlandse bewind, is zaterdag in
Djakarta in de ouderdom van 75 jaar
overleden. Haroen werd destijds door
de Nederlandse autoriteiten twee
maal verbannen naar het kamp voor
politieke gevangenen in Boven-Di-
goel. Hij werd bekend door zijn an
ti-Nederlandse artikelen in het dag
blad Adil in Soerabaja.
AMSTERDAM Mevrouw Riek
Berkhout, die als volksactrice in veel
stukken van Herman Bouber en René
de Vos optrad en vaak met Jan Le-
maire sr. speelde, is vrijdag, 87 jaar
oud, in Leeuwarden overleden.
RAADSELACHTIGE KEUS
VAN HAAGSE COMEDIE
Een Engelse piloot die weg
vlucht uit het krijgsgevangen
kamp wordt neergeschoten in de
Bulgaarse verzetsfilm De langr
ste nacht van Vulo Radev.
DEN HAAG Waarom de Haagse
Comedie gemeend heeft Farquhars
uit 1706 stammende blijspel „The Re
cruiting Officer" te moeten spelen in
de bewerking die Brecht er op het
laatst van zijn leven van gemaakt
heeft onder de titel „Pauken und
Trompeten", blijft na het zien van de
première op zaterdagavond in de
Kon. Schouwburg een levensgroot
vraagteken. Zelden heb ik een zo
inspiratieloos en vooral stijlloos
maakwerk gezien.
Waarom Brecht dit blijspel meende te
moeten bewerken lag voor de hand. Hij zag
in de stof een verwant thema: de hoge
heren die aan de oorlog verdienen, de
kleine man die meerit door mee te doen er
ook een graantje van te kunnen meepik-
Slagveld
Wat de moderne componisten voor
het orgel schrijven, beweegt zich tus
sen heel zachte, heel lang aangehou
den akkoorden met soms zo hier en
daar een paar losse tonen ertussen
door. en een heidens kabaal als van
honderden kanonnen van zwaar kali
ber op een slagveld. Dit was op te
maken uit de composities, die de jon
ge Zweedse organist Karl-Erik Welin
na het werk van Globokar liet horen.
Een gunstige uitzondering op deze
werkwijze maakte Prismen van onze
landgenoot Carl Brons, als ik mij
goed herinner al eens in de Lau-
renskerk gespeeld. Deze prisma's zijn
voor het allergrootste deel korte,
flitsende stukken, die hun naam alle
eer aandoen. De paar donker getinte
zouden beter uit de reeks weggelaten
kunnen worden.
Hondegeblaf
Maar zowel Decadenza (een goed
gekozen woord') van Jan W. Mor-
thenson, Interferenzen van Bengt
Hambraeus, Volumina van György
Ligeti, Variations I van John Cage
(deze beide stukken gelukkig voor de
toehoorders in een verbeterde
versie!) en The looking glass van En
rique Raxach bleven bij bovenver
melde werkwijze, zodat ik de zaal
ben uitgegaan met in mijn oren nog
het geloei en gefluit van de schepen
in onze haven op Oudejaarsavond
met daar tussendoor het geblaf van
reusachtige honden.
G. M. Dersjant
AMSTERDAM Drie mannen
hebben in de nacht van zaterdag op
zondag de bewoner van een a»n de
Weesperzijde liggende woonboot,
de 65-jarige J. Bakker, met geweld
200 afhandig gemaakt.
De man lag te slapen, toen het trio
zijn boot binnendrong. Hij kreeg van
de overvallers een klap op zijn hoofd,
waardoor hij lichtgewond raakte en
voorts nog een onbetekenende steek
met een mes in zijn buik.
Toen de portier van het internaat
en nachtasiel voor mannen van de
vereniging „hulp voor onbehuisden"
aan de Weesperzijde in een tegenover
de woonboot staand café kwam om
een bebloed biljet van honderd gul
den te wisselen voor één der logeer
gasten, leidde het spoor snel naar de
drie mannen.
De heer Bakker herkende de 32-ja-
rige zwaar getatoueerde classificeer
der H.W. positief als een van zijn
overvallers, de 41-jarige badknecht
M.W. slechts ten dele en de derde
arrestant, de 49-jarige los-werkman
J.K.B. niet. Het drietal was ook in
het caié geweeaL
(Van onze speciale verslaggever)
LAREN De stichting Filmcentrum
en het Nederlands Filminstituut kunnen
de halans opmaken van het Nationaal
Filmfestijn, dat gedurende vier dagen
in dc Singer Concertzaal in Laren is
gehouden. Tot en met zaterdag zijn niet
minder dan zestien speelfilms en vier
entwintig korte films vertoond, waar
van ongeveer de helft premières voor
ons land waren.
De belangstelling was tot en met za
terdagavond goed te noemen.
Het publiek heeft actief deelgenomen
door het toekennen van kwalificaties.
Claude Berri's ontroerende film „De
oude man en het kind", die zich tijdens
de Nazi-bezetting in Frankrijk afspeelt,
kreeg het hoogste cijfer. Dit impliceert
dat Berri de Gouden Eekhoorn (pu-
bliekprijs) heeft gewonnen van het La-
rens Filmfestijn.
Deze overigens bekende film die al in
verschillende Nederlandse arthouses is
vertoond, is thans ook uitgebracht in
een 16-mm kopie waardoor het cultu
reel vormingswerk van Berri's film ken
nis kan nemen.
De prijs voor de beste korte speel
film ging naar de Joegoslavische film
„Associaties" van Dragen Mitrovic, die
wij vrijdag j.l. hebben besproken. In de
categorie van de tekenfilm kreeg „Ma
chine" van Wolfgang Urchs uit West-
Duitsland de eerste prijs. Het is een uit
muntend werk over de door de techniek
beheerste samenleving waarin de mens
niet meetelL ia echokkende beelden te
kent Urchs de maatschappij. De mens
ontwerpt en produceert steeds betere
machines tot de techniek hem tenslotte
boven het hoofd groeit.
De Internationale prijs voor de film
die het best beantwoordt aan de rechten
van de mens ging tenslotte naar „Homo
I Homili".
Een van de belangrijkste films die
I ooit werden geniaakt nam het zaterdag
ochtendprogramma in beslag: „Citizen
Kane" van Orson Welles die enkele
maanden geleden zijn come-back in on
ze bioscopen heeft gemaakt. Het is nog
steeds een indrukwekkend filmwerk
over het leven van de krantenmagnaat
Charles Foster Kane.
Bulgaarse films zijn zo goed als on
bekend in ons land Misschien zal men
één naam uit dit verre, bijna Oosterse
land. onthouden hebben: Vulo Redev,
die do bij ons op de tv vertoonde „De
Perzikdieven" maakte, een triest ver
haal dat zich in de eerste wereldoorlog
afspeelt.
Indruk vooral maakt de Bulgaarse
film „De Langste Nacht" eveneens van
Radev. die zich tijdens het begin van de
Tweede Wereldoorlog afspeelt. Het is
een film over angstige mensen in een
treincoupé die worden geconfronteerd
met een neergestorte Engelse piloot,
ontvlucht uit een krijgsgevangenkamp.
Een andere piloot wordt onder het
vluchten neergeschoten.
De Engelsman vlucht met de nacht
trein naar Turkije. Hij is afhankelijk
van zyn medepassagier» die b»m m
ken, en de meerderheid der kleine mensen
die er zonder meer het slachtoffer van is.
In zijn oeuvre heeft Brecht dit thema
menigmaal behandeld, maar. beter, op
rechter. echter en origineler. Kennelijk zat
hll In 1956 om toneelstof verlegen en liceft
hij toen maar een voorhanden slof ter
hand genomen.
Maar dit is geen reden voor een be
kwaam toneelgezelschap als .ie Haanse Co
medie om tot deze oewerking zl.1n toe
vlucht te nemen. Bij het origineel blijven,
desnoods het origineel actueel bewerker,,
maar nimmer een mislukte bewerking -'an
een ander nemen enkel en alleen omdat
die ander een beroemde naam heeft.
STIJLLOOS
Biecht heeft de maatsehappe-
lijk-krttische aspecten van Farquhars werk
naar voren gehaald en het voorzien van
zijn liederen, die het een leerzaam karak
ter moeten geven, omdat het „stomme pu
bliek" anders niet in staat is door de
bedoelingen heen te kijken. Nu kreeg men
de 17e eeuw op het Brechtkacheltte opge-
id en door regisseur Joris Dlels zoveel
mogelijk weer „ont-brecht" om het
lijke karakter van het blijspel vast te
houden. In ronduit meesterlijke decors en
prachtige kostuums van Herman Berserik
kanteske als humoreske muziek
Als enig resultaat een stijlloos allegaar
tje, waar niemand tevreden mee kan zijn:
de Brechtliefhebbers niet. omdat zij de
rauwe, grauwe Pruisische toon missen. De
liefhebbers van het 17e eeuwse blijspel
niet. omdat de Brechttoon toch nog teveel
bleef overheersen en de toneelbewonde
raars ln het algemeen niet. omdat een zeer
voorname zaak ontbrak: stijl!
Ook was de rolbezetting niet wat de
Haagse Comedie gemeenlijk te bieden
heeft. Marijke Merckens moge er aange
naam uitzien, zij mist het vermogen om
zo'n avondvullende rol als Victoria Balans
aan te kunnen. Hetzelfde moge min of
DEN BOSCH Een week lang
liep het Internationale Vocalisten
Concours te 's-Hertogenbosch op rol
letjes. De jury scheidde onder haar
Nederlandse voorzitter Manus Wil-
lemse de schapen van de bokken.
Ondermaatse stemmiddelen, falende
muzikaliteit, storende technische ge
breken, dit alles werd door deskundi
gen als Isabel Bailie (Engeland),
Kammersanger Anton Dermota
(Oostenrijk), Renaat Verbruggen
(België), Clara Ebers (Duitsland),
Friedrich Schramm (Zwitserland),
Oda Slobodskaja (Rusland) en Johan
nes den Hertog, Hans Kerkhoff en
Cora Canne Meijer (Nederland) in de
voorselectie gewogen en te licht be
vonden.
Van de 66 opgekomen kandidaten
van twee dozijn nationaliteiten ble
ven er 29 over voor de demi-finale.
Onder hen waren de Nederlandse so
pranen Noor Leertouwer, Suzanne
Bavari en de Haagse Kaja Borris, die
als enige in deze groep van hoge
vrouwenstemmen tot de finale wer
den toegelaten.
Bij de alten en tenoren hier
waren er maar drie overgebleven
waren geen Nederlanders, maar in de
groep van negen halve finalisten bij
de bassen en baritons bevond zich de
Maastrichtenaar Hubert Waber, die
eveneens in de eindronde kwam.
Deze finale, die zaterdag in de Gro
te Zaal van de Bossche Schouwburg
onder zeer grote publieke belangstel
ling uit binnen- en buitenland werd
gezongen, bracht in totaal 15 voca
listen met een gelijk aan mini-reci
tals iedereen zong tenminste 20
minuten op het podium, waar da
concoursbegeleiders George van Re-
nesse en Gérard van Blerk aan het
muzikale eindresultaat een groot pia
nistisch aandeel leverden.
Zonderling
DE MIST IN
Blijven er over enige koddige momen
ten, o.a. Ko van Dijk als sergeant, i,eo de
Hartogh als Miles Glorlosus, Gijsbert
Tersteeg als vrederechter en Georaette
Hagendoorn als mevrouw Prik en Joop
Jonker als bankier Slipper. Maar daarvoor
heeft men Brecht niet nodig. Dat knn mer.
met Farquhar alleen wel klaarspelen.
Bovendien gingen de Brechtlledcren de
mist ln Het is nooit duidelijk waarom
acteurs die niet zingen kunnen, per se /elf
die liederen moeten zingen. F.en Brechtlied
zingen is een kunst, maar geen acicer-
kunst. Dat kan men beter overlaten aan
anderen, die deze kunst wel verstaan. Per
bandje kan tegenwoordig zoveel gedaan
worden.
Laat de Haagse Comedie zuinig zijn op
de decors en de kostuums van Herman
Berserik. Men kan ze t.z.t. goed gebruiken
voor een opvoering van Farquhars origine
le „Recruteringsofflcler".
EV. GROLLE
DEN HAAG De eerste uit
gave van het nieuwe blad van
socialistische jongeren, De Ka
pitalist, is de voorbode geworden
voor een hoop spanning in de
leiding van de Partij van de ar
beid.
De vergadering van de partij
raad die op 21 september, voor
het eerst in tegenwoordigheid
van de pers, zou worden gehou
den, is uitgesteld.
De heer Den Uyl, die in De Ka
pitalist fel werd aangevallen en zijde
lings in een kritische nota van Nieuw
Links ook het een en ander moet
incasseren, heeft te kennen gegeven
voortaan voor dit soort aanvallen van
binnenuit gespaard te willen blijven.
enige aarzeling helpen en verborgen
weten te houden voor Duitse militairen
die meereizen in de trein. Radev ont
leedt met zijn camera de geladen sfeer
in de treincoupé. Een grijze Bulgaarse
boer vertelt gedesillusioneerd over zijn
zoon die collaboreert met de Duitsers,
een goochelaar heeft niet het minste
succes met zijn kunsten, een verliefde
student die zijn treinkaartje aan de ge
wonde piloot geeft en op een station
gearresteerd wordt.
Misschien is de film aanvankelijk wat
langdradig; het tempo ligt duidelijk la
ger dan wR gewend iljn. Maar in ver
schillende scènes toont Radev zich een
cineast.
Als de trein onderweg wordt bescho
ten vluchten de passagiers. De piloot
een prachtige rol van Victor Reben-
chuk redt tenslotte een jongetje dat
hem van het begin af op onweerstaan
bare wijze heeft aangekeken. Een van
de weinige oorlogsfilms met een posi
tieve strekking.
De Bulgaarse tekenfilmkunst bewan
delt de weg naar de volwassenheid. In
„De Kuil" ligt het gezegde wie een kuil
graaft voor een ander er wel dik bo
venop. Desondanks hebben wij hartelijk
moeten lachen om de springerige ge
kleurde mannetjes die hun mede-mens
in de kuil laten vallen.
Het zou ons niet verwonderen als de
Bulgaren over enkele jaren eenzelfde
niveau hebben bereikt als de Tsjechen
en Joegoslaven.
Michelangelo Antonioni's „Blow Up"
op 16 mm besloot het Filmfestijn
dat zeef geslaagd kan worden genoemd.
DAMMIS DE GEUS
In de nota, mede ondertekend door
vice-voorzitter André van der Louw
en rebel Jan Nagel, wordt gevraagd
de grote invloed van de Kamerfrac
tie op het partijapparaat drastisch
te beperken. De dagelijkse bestuur
ders zouden zich geheel aan het
partijwerk moeten kunnen geven.
De nota, waarover bij Nieuw Links
opposanten veel onrust is ontstaan,
heeft in ieder geval tot gevolg dat de
partijraad is verschoven naar half
oktober. Oorspronkelijk zou de Mil
joenennota worden besproken, maar
Nieuw Links eist dat ook in het par
tijapparaat onderwerp van discussie
wordt.
on deling
De laatste tijd is de heer Den Uyl
niet meer de man met wie Nieuw
Links onder alle omstandigheden zou
willen samenwerken. In enkele publi-
katies, ook zaterdag weer voor Ach
ter het Nieuws van de VARA, wordt
gesuggereerd dat de terugkeer naar
het Binnenhof van dr. Vondeling hoog
tijd wordt. Hij zou de leiding van de
fractie weer op zich moeten nemen.
De heer Vondeling houdt zich nu
bezig met het schrijven van een boek,
Nasmaak en voorproef, over staats-
besel en partijvernieuwing.
Het Vrije Volk weet te melden dat
de nota van Nieuw Links ook voor
stelt Kamerleden ƒ5000 te laten stor
ten in de partijkas. Hieruit zouden de
partijbestuurders moeten worden be
taald. die zich de gehele dag voor de
partij inzetten. Dit zou volgend jaar
al kunnen gebeuren, wanneer Ka
merleden 40.000 ontvangen.
(Van onze parlementsredactle)
DEN HAAG De PSP is bereid tot
een gesprek over de mogelijkheden van
een linkse concentratie. Dit heeft het
bestuur van de pacifistische socialisten
geantwoord op een brief van de Partij
van de Arbeid, waarin een uitnodiging
voor een dergelijk gesprek was ge
daan.
De PSP ziet dit gesprek als een ge-
dachtenwisseling. Er kan voorlopig nog
niet formeel onderhandeld worden
Evenals de PPR ziet het PSP-bestuur
een gesprek aan de top van de par-
tijen als een mogelijkheid om na te
gaan wat er aan samenwerking op lo
caal niveau ia bereikt
Op die laatste dag struikelde da
jury over de prijzen, die zonderling
werden toegekend. Tot de beste zan
ger van het concours werd uitgeroe
pen de Duitse bariton Hans-Georg
Dahmen, een operazanger uit Lübeck,
wiens Eerste Prijs in zijn stemgroep
zeker verdiend was. Maar voor da
Stadsprijs van 's-Hertogenbosch
„beste zanger" komt toch meer
kijken, want iemand die deze on
derscheiding, die verleden jaar niet
werd toegekend, wint, zingt toch
geen aria uit Mozarts „Cosi fan tutte"
in het Duits, terwijl in Verdi meer
vocaal merg wordt gevraagd dan de
ze, op zichzelf bijzonder fraaie, ly
rische stem vooralsnog heeft.
In deze groep lage mannenstem
men kreeg de Roemeen Elie Baciu
een tweede prijs, terwijl aan onza
landgenoot Hubert Waber de aan
moedigingsprijs van Toonkunst werd
toegekend, alsook een eervoile ver
melding.
Bij de sopranen viel ook een
eerste prijs, ons inziens eveneens ten
onrechte, want de Hongaarse Csilla
Zentai moge dan al zoals een jury
lid zei veel podiumbloed in da
aderen hebben, haar coloraturen in
de Traviata-aria waren allesbehalve
zuiver en van een Mozarttimbre
bleek in het tweede fragment uit
„Die Zauberflöte" weinig of niets.
Tweede prijzen kregen bij de hoge
vrouwenstemmen de Engelsen Wendy
Eathorne en Angela Beale, terwijl er
voor de Australische Catharine Ryan
en voor de Zuidafrikaanse Margaret
van der Post een eervolle vermel
ding was.
De Nederlandse sopraan Kaja Bor
ris, die een bijzondere affiniteit tot
de liedkunst heeft, ontving de Prijs
van de Stichting Ned. Muziekbelan-
gen voor haar vertolking van het lied
van Orthel „Letzter Abend", alsook de
Prijs van de Vrienden van het Lied.
Tweedracht
Bij de alten en mezzo's gebeurden
vreemde dingen, ook al in de halve
finale. Daar zong nj. de sopraan
Paula Page, welke Amerikaanse zich
bij een van de juryleden laat
omscholen tot alt. Als alt is er voor
haar meer eer te behalen dan als
sopraan. Zo'n omscholing heeft ech
ter veel tiid nodig, maar Paula Page,
die een eervolle vermelding kreeg, is
veel te vroeg met haar mezzoreper
toire in de openbaarheid gekomen.
Gevolg: grote tweedracht in de jury,
die een zeker niet ondeskundig pu
bliek bijna twee en een half uur op
de uitslag liet wachten en deze toen
zonder enig commentaar met alleen
de naamsvermeldingen mededeelde.
De Belgische mezzo Ria Bollen en
de Engelse alt Oriel Sutherland kre
gen een Tweede Prijs op dit 15e Vo
calistenconcours, dat voor de Deense
mezzo Edith Guillaume een beurs
voor deelneming aan de Voca
listen-Zomercursus in Vught en voor
de Zwitserse bariton Niklaus Tüller
de Prijs van de Duitse Ambassade in
petto had.
Om de prijzenpot vol te maken
nam de Sociëteit Casino in Den
Bosch een bedrag van ƒ2500.- voor
haar rekening en zegde de VARA een
liedrecital toe aan Angela Beale, Ka
ja Borris, Ria Bollen. Edith Guillaume
Niklaus Tüller en de zeer intelligent
zingende Duitse bariton Dirk Schor-
temeier.
De organisatie van dit lustrumcon
cours was uitstekend, op één niet on
belangrijk onderdeel na: de monde
linge aankondigingen van de te zin
gen nummers in de demi-finale en in
de finale geschiedde op een wijze, die
er-op wees dat de betrokken lady
speaker v.an elke muziek- en talenken
nis nagenoeg gespeend was.
F.D.
BAZEL De centrale banken van
twaalf westerse landen hebben over
eenstemming bereikt over een tienjarig
krediet van twee miljard dollar aan
Engeland. Amerika en Duitsland zullen
het grootste deel van het krediet ver
strekken.
Het bedrag zal worden gebruikt ter
genoegdoening van die landen fvoorna-
melijk in het Nabije Oosten), die grote
pondensaldi aanhouden maar die een
nieuwe devaluatie van het pond duch
ten en een deel Van die saldi ln andere
vorm (in dit geval in dollars) willen
hebben. Gehoopt wordt dat door dft
krediet het vertrouwen in het pond
sterling aanzienlijk wordt versterkt.
