Tsjechoslowaken zijn
bitter teleurgesteld
krant van
FORMAAT
Niet alleen negatieve
afweerhouding
Praag en Boedapest
Uit de Haagse hof geplukt
Angst in
Praag
Wethouders treden af
in Vlaardingen
HARTVERSCHEURENDE TONELEN
ERZET BLEEK TEVERGEEFS
Russische tactiek lijkt op die van 1956
J. T. MELLEMA
OP TEACH-IN
IN WOERDEN
Stuk...
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 196»
hij
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
PRAAG Gistermiddag werd op het kleine kerkhof van
IJ Mataje een veertienjarige jongen begraven, die op het Praagse
jl'enzelplein door een Russische soldaat met een machinepistool was
leergemaaid.
Zijn enige misdaad was, dat hjj in jeugdige overmoed een steen
lierp naar een passerende Sowjet-tank, die tot de sterke strijdmacht
«hoorde, die Tsjechoslowakije nu een week geleden bezette. De
nige schade, die hjj aanrichtte was een krasje op de verf van de
lalen bepantsering van het ratelende monster.
choslowaakse regering en partij zul
len bemoeien.
De inwoners van Praag voelden de
kritieke situatie al sinds maandag
aan. Toen ze hun werk gistermiddag
in de steek lieten om naar de rede
voering van president Svoboda te
luisteren stonden de gezichten ernstig
en ook bedrukt.
Ondanks het heldhaftige passieve
verzet, ondanks de moed die ieder
voor zich in de afgelopen dagen heeft
tentoongespreid was er geen enkele
reden om zich over welk punt dan
ook optimistisch uit te laten. De
Praagse hervormers werden in
Moskou gemangeld tussen de gewel
dige kaken van het Warschaupakt.
Gezien de benauwde omstandigheden
waaronder in de Russische hoofd
stad overlegd moest worden kon er
nog nauwelijks sprake zijn van een
eervol compromis.
Alom teleurstelling in Praag, over
al vermoeide en droeve gezichten.
„Het is alles voor niets geweest", zegt
men somber, „onze vreugde, onze
hoop, onze plannen, onze doden, al
les...."
De Russische troepen worden gelei
delijk teruggetrokken, heebben zowel
radio Moskou als president Svoboda
gezegd. Een tijdstip is echter niet ge
noemd. Het zou om een trapsgewijze
operatie gaan, die praktisch parallel
loopt met de normalisering van het
politieke beleid.
jongen, die kleine patriot,
ierf voor niets. Toen de kist waarin
i met kogels doorboorde lichaam
gistermiddag in de groeve zakte
de honderden Tsjechoslowa-
i die hem op z'n laatste tocht op
•de begeleidden, dat alles verloren
hetzelfde Praag, dat in 1938
|or het westen verraden werd, dat
1939 lijdelijk moest toezien hoe
tier zijn soevereine rechten ver-
ipte en dat in 1948 aan een commu-
itische putsch ten offer viel, werd
168 nadat het licht van een nieu-
toekomst daagde, opnieuw aan
imperialistische grootmacht uit-
leverd. Voor de tweede maal bin-
twintig jaar werd Praag
rstrengeld in de knellende plooien
n het ijzeren gordijn.
Knoet
De Sowjet-tanks, die op verschil-
ide plaatsen in Tsjechoslowakije
en die op verschillende
latsen in Tsjechoslowakije het
mbool van de in 1945 herwonnen
Üheid zijn, rollen opnieuw
het land nu als afschrik-
kkende voorbeelden van de knoet,
autoritaire staten menen te kun-
n hanteren.
Dp sfinxachtige wijze als gevolg
de druk die de rode dwingelan-
i op hem uitoefenden lichtte presi-
ït Svoboda zijn volk gisteren op
tte toon in over het resultaat van
Moskou gehouden ongelijke
brekingen.
Men moest weer aan het werk
an, er diende weer zelfdiscipline te
)rden betracht. Tsjechoslowakije
mde zijn plaats in het Oostblok en
de Marxistisch-Leninistische we
id.
'verbekende geluiden. In Cierna
de Tisa en later in Bratislava
nog geen maand geleden bijna
:elfde woorden gebruikt.
Ir was toen alleen nog geen sprake
een brutale Sowjet-bezetting, die
verraderlijke wijze werd uitge-
ferd. Vandaar, dat in de commu-
Ijués die werden uitgegeven geen
llding kon worden gemaakt van de
odzaak de invallers met rust te
(en zoals thans is gedaan.
Hartverscheurend
Een stok achter de deur dus, bewe
ren de Tsjechoslowaken. De aanwe
zigheid van de rode invallers wordt
als hefboom gebruikt om ons in de
door Moskou gewenste richting te
dwingen. In Praag speelden zich
gisteravond hartverscheurende tone
len af. De grote discussie over het
wel of niet aanvaarden van het
Moskouse akkoord begon na de rede
van Dubcek pas goed. Overal in de
stad stonden grote groepen mannen
en vrouwen, die elkaar met schreeu
wende stemmen trachtten te overtui
gen. Drama's, diep menselijke dra
ma's van het begin tot het einde.
Niemand schaamde zich ervoor
midden op straat te staan huilen voor
mijn hotel aan de Vinohradska, waar
de Russen de studio's van radio
Praag nog steeds bezet houden. Ver
der naar beneden op het historische
Wenceslausplein, overal zag Ik be
traande wangen.
Iedereen realiseerde zich, dat het
hoge spel, dat de Praagse hervormers
Cynisch
pe kwalijke geur, waarin de on-
rhandelingen zijn gevoerd blijkt
een al uit 'de cynische bewering,
t de Russen zich niet met de inter-
aangclegenheden van de Tsje-
Prins Claus bracht gisteren een
werkbezoek aan de Oorlogsgraven
stichting. Hij staat hier voor de
wereldkaart, waarop de werkterrei
nen van de stichting zijn afgezet.
Rechts van de Prins de heer P. W.
de Hertogh, directeur en mevrouw
H. G. van Anrooy-de Kempenaer,
presidente van de stichting, die in
Den Haag zetelt.
tegen Rusland en zijn satellietstaten
hadden gespeeld als verloren moest
worden beschouwd. Moskou, in Tsje
choslowakije gehater dan ooit. was
bij het door de rode wereld zo ver
achte imperialisme te biecht gegaan
om te kunnen winnen.
Al meteen waren er pamfletten op
straat. In een ervan gaven diep te
leurgestelde en bijna wanhopige stu
denten hun eerste reaktie weer op
Dubceks aangrijpende rede. De in
houd loog er niet om. We verraden
niet alleen ons zelf maar ook de op
dracht, die we tegenover ons vader
land hebben. In de Russische
hoofdstad heeft de onmenselijkheid
gezegevierd. De partij en de regering
van onze republiek moeten het afge
dwongen akkoord verwerpen. Het
nageslacht zal ons verachten voor de
beslissingen die genomen zijn.
Beledi gin gen
O O
De situatie in Praag was zo moge
lijk nog onoverzichtelijker dan zij
reeds was. Overal in het land waren
de partijafdelingen bijeengekomen
om een oordeel over de voor de Tsje
choslowaken zo smadelijke politieke
nederlaag te vellen. Enkele reakties
waren onmiddellijk daarna bekend.
Ze kwamen hierop neer. dat men
zich niet wil laten terugdringen op
de Stalinistische weg, die onder Gott-
wald, Zapotocki en Novotny werd
bewandeld.
De extremisten in de anti-commu
nistische stromingen gingen wel heel
ver. De Praagse hervormers, ook
dapperen als Dubcek en Smrkowsky
dus, werden als verraders uitgekre
ten.
Op het standbeeld van de heilige
Wenceslaus, dat een vergaarbak ge
worden is van attributen der demon
stranten, werden in de namiddag
plakkaten bevestigd, waarop dit on
omwonden werd gezegd. Meer gema
tigde figuren hebben deze beledigin
gen er 's avonds afgehaald.
Wie een politieke leider heelt ho
ren stotteren en huilen over beslis
singen, die hem gewapenderhand
werden afgedwongen, wie iets van de
nood heeft gemerkt waar een moedig
man als Dubcek in verkeerde, toen
hij zijn volk gisteravond de zwarte
boodschap overbracht, zijn dit soort
aantijgingen wel iets te gortig.
Niemand maakt zich nog langer il
lusies, dat alles nog wel mee zal val
len. Er is door Dubcek, die een
bloedbad heeft willen voorkomen een
duidelijke aanwijzing gegeven, dat de
vrijheid van het woord zal worden
ingeperkt. Tsjechoslowakije is niet in
staat geweest zich van de dodelijke
omhelzing met de Sowjetunie te be
vrijden.
Uit de hand
Eer heerste angst in Praag, dat de
toestand hier en daar wel eens uit de
hand zou kunnen lopen. Dit zou
overigens koren op de molen van de
Moskouse dwingelanden zijn. Een
eventueel optreden van de Sow-
jet-troepen zou dan niet tegen Dub
cek en de zijnen gaan maar tegen de
Tsjechoslowaken, die de door de par
tijleiding gesloten overeenkomst met
de verraderlijke bondgenoten van het
Warschaupakt als onaanvaardbaar
verwerpen.
Wat nu: komt het parlement en het
centrale comité nog bijeen om het
akkoord van Moskou te ratificeren of
ziet men af van deze formele weg
omdat men de discussies en de even
tuele gevolgen vreest?
De eerste doden en de scherpere
maatregelen van de bezetter hebben
de demonstranten in Praag v/el wat
voorzichtiger gemaakt. Maar mensen,
die door het dolle heen zijn omdat
hun vrijheid en hun hele toekomst
worden belaagd kunnen gevaarlijke
dingen ondernemen.
Iedereen weet 't: de Russische
tanks hebben zich sinds vanmorgen
weliswaar uit het centrum van de
Tsjechoslowaakse hoofdstad terugge
trokken maar ze kunnen daar zo
weer terug zijn.
UTRECHT De solidariteitsactie
van de Internationale Federatie van
Transportarbeiders is voorlopig op
geschort. Aanleiding is de recente
ontwikkeling in Tsjechoslowakije. De
ITF meent, dat afgewacht moet wor
den hoe het Tsjechoslowaakse volk
reageert op de jongste situatie. De
Nederlandse Bond van Ver
voerpersoneel zal het advies opvol
gen.
'RAAG Wat de Sowjets
ins in Tsjechoslowakije doen,
ct veel op wat zij twaalf jaar
eden in Hongarije hebben ge
in. Met dit. verschil dat er in
aag minder bloed vloeide dan
Boedapest en het ook anders
tt af te lopen.
venals in Hongarije is de regering
Tsjechoslowakije. die het mlsnoe-
van Moskou heeft opgewekt, een
jnunistische en in de ogen van het
mlin was de Hongaarse partijleider
e Nagy even gevaarlijk als nu
txander Dubcek in Praag.
lagy was zelfs gevaarlijker voor
ekou, omdat hij andere partijen naast
zijne duldde. Iets wat Dubcek be
lt niet toestaat. Nagy was ook ge-
irlijker omdat hij zijn land uit het
tt van Warchau voerde, op het mo
ment dat troepen van dat bondgenoot
schap zijn land aanvielen.
Vergissing
Dubcek daarentegen is voorstander
van het Pact van Warchau, hoewel hij
graag enkele dingen veranderd zou
zien.
Nagy kon zijn razende landgeno
ten niet beletten de gehate geheime
politie aan te vallen en enkele AVO-
mannen aan de dichtstbijzijnde bomen
op te hangen.
In Praag verzet men zich lijdelijk
tegen de geheime politie, die overi
gens lang niet op volle toeren werkt,
omdat in haar organisatie ook verzet
tegen de Russische bezetters zou be
staan.
Tot zover gaat de vergelijking met
nuanceverschillen goed op. Maar zal
dat het de komende weken ook gaan?
Het Kremlin liet de Hongaren na een
vrijheidsstrijd een week met rust. Zij
trokken zich terug, zeiden dat het alle- 1
maal een vergissing was geweest en dat
het helemaal niet hun bedoeling was
om zich te mengen in de binnenlandse
aangelegenheden van een „socialistische
staat.
Compromis
Vandaag schijnt de Rus ook Tsjecho
slowakije weer vrij te laten. Er is welis
waar een compromis gesloten, dat af
wijkt van de wérkelijke wensen van het
volk. Maar Dubcek kan zijn liberale
taak voortzetten.
Dat mocht oom Imre Nagy in 1965.
Een week lang. Toen sloten de Russen
weer hun tanks en spoten hun dode
lijke staat temidden van een vrijheids
lievende bevolking.
Daarom blijven het spannende dagen
voor de Tsjechen, die alles in het werk
zullen moeten stellen om zichzelf te be
heersen. Pas over een tijd zal de wes
telijke wereld weten, of het in Moskou
gesloten compromis eerlik is bedoeld.
Impresario ook
niet naar Rusland
SCHIPHOL Ook impresario A.
Coerant heeft ervan afgezien om
naar Moskou te vertrekken, nu noch
Liesbeth List noch het trio Louis van
Dijk deelnemen aan de tournee in
Rusland.
De laatste twee besloten vorige
week hun tournee af te zeggen na de
overrompeling van Tsjechoslowakije.
Liesbeth List liet vorige week Lou
van Rees alleen vertrekken naar het
zangfestival in het Poolse Sopot. Te
vens vertelde zij de heer Coerant ook
af te zien van de tournee naar
Rusland, hetgeen hem tot een poging
bracht de artiesten voor een schade
van 55.000 aansprakelijk te stellen.
WOERDEN Voor het eerst zal
de heer J. T. Melleina (CHU) op J
november buiten het parlement weer
in discussie treden met vertegen
woordigers van andere partijen.
Dat gebeurt in een teach-in in
Woerden, georganiseerd door de af
delingen Woerden van de ARJOS en
de CHJO. Voorts verlenen aan deze
teach-in in De Kluis medewerking de
heren mr. C. Berkhouwer (vvd), drs.
J. Boersma (ar), P. A. de Goede (D'66)
en C. F. Kleisterlee jr. (KVP). De
vertegenwoordiger van de PvdA is
nog niet bekend. Als voorzitter zal
fungeren de heer O. de Jager,
oud-secretaris van de C.H.-kiesvere-
nfging in Woerden.
Minister-president De Jong leest
de regeringsverklaring inzake
Tsjechoslowakije voor. In zijn
omgeving onder meer de minis
ters Luns, Roolvink en Beernink.
Ernstig conflict
in Vlaardingse
PvdA-fractie
Op de publieke tribune in de
Kamer zat een naamgenoot van
de minister-president, de heer
K. A. de Jongdie bij het begin
van de stilte een bundel pam
fletten van het balkon liet dwar
relen. Een bode zeide hem zich
onmiddellijk te verwijderen. In
de pamfletten wordt gezegd, dat
de Tsjechen maar weinig aan die
twee minuten stilte hebben.
(Van een onzer verslaggevers)
VLAARDINGEN De beide socia
listische wethouders van Vlaardin
gen, de heren T. de Bruijn en G.
Walstra, hebben hun ontslag aange
boden om een onoplosbaar gebleken
conflict binnen de PvdA-fractie.
Het conflict betreft voornamelijk
een uitspraak van de gemeenteraad
over de structuur van Rijnmond.
Verleden week heeft de raad een no
ta van B en W getorpedeerd door een
tegenvoorstel van de socialisten met
zeventien tegen zestien stemmen aan
te nemen. B en W moesten hun nota
intrekken.
De beide wethouders zijn gegriefd
over de houding van hun fractie, die
nagenoeg eensgezind de Rijnmondno
ta afwees. Door deze negatieve hou
ding zouden zij binnen en buiten het
college hun gezicht hebben verloren.
De beide andere Vlaardingse wet
houders, de protestants-christelijke
heren E. P. van der Veen en A. P.
Weeda, voelden er eerst veel voor, uit
solidariteit voor hun collega's even
eens hun portefeuilles neer te leggen.
Op aandrang van de PCG-fractie
hebben zij daarvan echter afgezien.
Binnen de PCG-fractie heerst de
mening dat de Rijnmondnota niet de
enige oorzaak van de breuk in het
socialistenkamp is. Er zou al geruime
tijd interne onenigheid bestaan en de
Rijnmondnota zou slechts de klassie
ke druppel zijn.
NIEUW DELHI Bij de
overstromingen die de afgelopen zes
weken bepaalde delen van Oost- en
West-India hebben geteisterd, zijn
533 mensen omgekomen, zo heeft de
Indiase regering gisteren in het par
lement meegedeeld. 300.000 huizen
zijn verwoest De schade wordt op
170 miljoen dollar geschat.
DEN HAAG Met uitzon
dering van de communisten
heeft de hele Tweede Kamer
zich gisteren in het debat over
Tsjechoslowakije achter de
motie-Biesheuvel geplaatst.
In deze motie wordt het optreden
van Rusland tegenover Tsjechoslowa
kije genoemd in flagrante strijd met
het Handvest van de Verenigde Na
ties en het recht van elk volk op
zelfbeschikking in vrijheid.
De Kamer veroordeelt ten
scherpste de aanslag op de onafhan
kelijkheid van Tsjechoslowakije en
betuigt haar solidariteit met de be
volking van dat land in haar verzet
tegen deze onderdrukking.
Premier De Jong zei dat de rege-
Kamer zonder
CPN) achter
motie-Biesheuvel
j (Van onze parlementsredactie)
I ring deze motie verwelkomt als een
I steun voor Tsjechoslowakije in deze
j dagen van beproeving. Hij deelde
voorts mee dat de regering de veilig
heid van het Westen op dit moment
nog voldoende gewaarborgd acht. Als
in de toekomst echter een sterke
Russische troepenmacht in West
Tsjechoslowakije aanwezig blijft zal
de West-Europese defensie een na
dere analyse moeten ondergaan.
De regering zal contact opnemen
met de Kamervoorzitter over de
vraag of de behandeling van het cul
tureel verdrag met Rusland die op de
agenda staat, beter kan worden uit
gesteld. Hierop was met name door
de heer Jongeling (gpv) aangedron
gen.
Hoopvol
De premier zei dat Nederland niet
heeft aangedrongen op opschorting
van het gesprek tussen de zogenaam
de ..groep van 10" over de Europese
veiligheid. Hierover windt nog over
leg plaats. Tenslotte noemde minister
De Jong het een hoopvol teken dat
juist de jeugd in Tsjechoslowakije,
die nooit echte vrijheid heeft gekend,
in het verzet tegen het Russische op
treden vooraan heeft gestaan.
De communist Bakker deelde mee
dat de CPN niet mee wenst te doen
aan een door anti-communistische
krachten opgezet eenheidsfront in de
Kamer. Daarom voelde de CPN ook
niets voor het „twee minuten stil
te-eenheidsfront" met partijen die
Indonesië weer voor het Nederlandse
kapitaal willen open gooien en nooit
ondubbelzinnig stelling hebben geno
men tegen het optreden van Amerika
in Vietnam.
Overigens zei hij dat de CPN het
Russisch optreden tegen Tsjechoslo
wakije afkeurt. Het is volkomen in
strijd met het Marxisme, aldus de
DOOR
Ze waren ietwat bedeesd binnen
gekomen. Het grote huis, waar ze
allemaal hun herinneringen aan
hadden. Heel oude van toen ze nog
klein waren en met tante taartjes
gingen eten. wat heerlijk was. Maar
waarna het vreselijke etensuur
kwam met het volle bordje, dat leeg
moest...
Latere herinneringen toen de lo
geerpartij een corvee w?rd, omdat
ze heel andere pretjes begeerden,
die tante zelfs niet vermoeden kon.
En ieder wist nog wel de plechtige
visite aan tante gebracht om de ver
loofde voor te stellen. Het meisje of
de jongeman wèl geïnstrueerd over
tantes eisen voor een levenspartner
en het belang van een goede indruk.
Ze zaten rond de eetkamertafel.
Echtparen op middelbare leeftijd
nu. Aan het hoofd de notaris. Ze
hadden allemaal de lijsten met de
inboedel thuis gekregen en in ieder
hoofd zat al een eigen lijstje met
wensen. De pendule, de schilderijen,
het vuurscherm.
De kleine lijstjes bleken aldra el
kaar op schrikbarende wijze te
overlappen.
Moeizaam leidde de notaris de
keuze en toewijzing. De stemmen, zo
gedempt eerst, werden luider, er
kwamen kleine vinnige gesprekjes
onderling. Het Wedgwoodservies,
de kristallen schalen, het zilver...
Ze hadden er allemaal van gege
ten als tante ze genood had voor een
diner.
Nu zat de notaris op haar stoel,
zijn papieren op het pluche tafel
kleed. Neef Willem, die aan die di
ners tot schrik van de anderen al
tijd hoffelijk en lang ging speechen,
recht tegenover hem met een rood
hoofd, want nicht Lien had het ser
vies toegewezen gekregen en dat
had nu juist bovenaan zijn lijstje
gestaan.
Zes fijne slagen van de pendule.
De notaris keek verschrikt. Ze
moesten nu toch opschieten. Zag tot
zijn geruststelling, dat al het kost
bare aan bod was geweest. Er rest
ten nog wat kleinigheden. Grote
kans dat niemand ze wilde hebben
en ze naar de vendu zouden gaan met
wat onbruikbare, althans niet be
geerde, meubelen.
Zijn helper zette het volgend
nummer al neer: twee porseleinen
kandelabers.
De notaris bekeek ze met zekere
afkeer. Monsters, te jong om antiek
te zijn, te oud om nog in enig inte
rieur te passen.
Neef Willem bood, maar nog voor
hij uitgesproken had klonk er een
andere stem en opeens nog een.
Verbaasd keek de notaris rond, vier.
vijf gegadigden.
Hij probeerde het nog even. Of hij
ze dan maar aan meneer daar, neef
Willem, zou laten?
De anderen luisterden zelfs niet,
hielden vast aan hun wens...
„Loten", zei een.
Dat zou voor de zoveelste keer
zijn...
Als in gedachten had de notaris
de kandelabers opgenomen. In elke
hand één.
„Kom", begon hij, maar de muur
van gezichten was gesloten.
Toen kletterde er iets. De handen
van de notaris waren leeg...
„Ik zal de geschatte waarde na
tuurlijk vergoeden... Het volgend
nummer dan maar..."
Een kwartier later waren allen
weg. Op de drempel keek de notaris
nog even de kamer in; zag op het
tapijt een brok porselein liggen. Hij
raapte het op, het wa3 een stuk roze
roos, die eens om de voet van een
kandelaber gerankt had. Bijna eer
biedig legde hij het in de prulle-
mand waar het tikte tegen de ande
re scherven.
heer Bakker. Hij zag de oorzaken
hiervoor in het revisionisme van de
Sowjetunie. Men is via een verdeling
van invloedssferen tot een akkoord
gekomen met het Amerikaanse kapi
talisme, betoogde de CPN-leider. Er
is echter niets dat het Russisch op
treden in Tsjechoslowakije kan
rechtvaardigen.
Tijdens de discussie in de Kamer
besteedden vooral de heer Biesheuvel
(namens ARP. KVP en CHU) en de
heer Den Uyl (namens PvdA. D'66 en
de PPR) aandacht aan de noodzaak
om in de toekomst de óntspan-
ningspolitiek ten opzichte var. Oost-
Europa voort te zetten. Wel achtten
zij het juist dat de regering tijdelijk
pas op de plaats maakt met deze
toenaderingshouding.
Het is onaanvaardbaar aldus de
heer Biesheuvel om blijvend uit te
gaan van een wereld die in in
vloedssferen verdeeld is. Dit is
slechts een noodsituatie. Om een blij
vende internationale verantwoorde
lijkheid voor het wereldgebeuren te
creëren is naast de ontwikke
lingshulp de politiek ten aanzien van
Oost-Europa uiterst belangrijk. Daar
bij is een uitsluitend negatieve af
weerhouding tegenover Oost-Europa
onvoldoende.
De gebeurtenissen in Tsjechoslowa
kije bewijzen reeds dat deze ontspan-
ningspolitiek zijn uitwerking niet
heeft gemist. Er is vooral onder jon
ge intellectuelen een drang naar
meer vrijheid. Het valt te betwijfelen
of wezenlijke vrijheid zich ooit laat
bedwingen door militaire macht en
geheime staatspolitie.
Het is nu geen tijd voor excursies
en vriendelijkheden maar op langere
termijn mogen de contacten met
Oost-Europa niet verhinderd worden,
betoogde drs. Den Uyl. Alles wijst
er op dat Tsjechoslowakije van een
communistisch systeem wilde over
gaan naar een democratisch socia
lisme met meer vrijheden. Het was
volgens de heer Den Uyl geen week
zonder hoop geweest, die wc thans
hebben meegemaakt. We hebben niet
de ruïnes van een afgedane politiek
gezien maar juist de uitwerking on
de gevolgen van de door het Westen
gevoerde ontspanningspolitiek.
Geen harder beleid
De heer Den Uyl betoogde dat we
in ieder geval geen hardere politiek
tegenover Oost-Europa moeten gaan
voeren. Weliswaar kunnen we de
NAVO niet missen maar deze orga
nisatie zal vooral gericht moeten
worden om tot een coördinatie van
het West-Europese beleid te komen.
Een ontwikkeling naar een meer de
mocratisch socialisme in Europa kan
wel worden onderbroken maar niet
gestuit. Op een dergelijke ontwikke
ling heb ik altijd gehoopt, aldus de
heer Den Uyl.
Ook de heer Lankhorst (pac.soc.)
meende dat men met de ontspan
ningspolitiek moet voortgaan. De
PSP is tegen elke militaire onder
drukking zowel door Westerse als
communistische landen. Hij vond het
verheugend dat in Tsjechoslowakije
het geweldloos verzet zo doeltreffend
was gebleken.
De heren Koekoek (b.p.), Harmsen
(afgesch. b.p.), Van Dis (sgp). Jonge
ling (gpv) en Toxopeus (lib.) legden
vooral de nadruk op de noodzaak om
de Westerse defensie niet te ver
zwakken. De ontspanning is de afge
lopen jaren meer schijn dan werke
lijkheid geweest betoogde de heer
Toxopeus. Immers wanneer een com
munistisch land een beetje vrijheid
krijgt wil men meer en dit past niet
m de opvattingen in de Sovjetunie.
Ir. Van Dis (sgp) wees er op dat de
SGP nooit veel vertrouwen heeft ge
had in de Verenigde Naties. Wanneer
een land er echter lid van is. heeft
het zich volgens de regels van het
Handvest te gedragen. Nu Rusland
dit niet doet, achtte hij het juist voor
de motie-Biesheuvel te stemmen.
De heer Jongeling (gpv) zag in de
gebeurtenissen een aanwijzing dat de
anti-communisten de situatie beter
hebben beoordeeld dan de progressie
ve idealisten.
De heer Koekoek prees het dappere
verzet van de Tsjechen. De heer
Harmsen betreurde het dat het Tsje
choslowaakse volk ons het bestaan
van de Russische machtspolitiek
heeft moeten herinneren.
