TANKS IN DE STRATEN, MAAR
PRAAG PROEFT DE VRIJHEID
IttllH'l
/Protestacties in
geheel Nederland
Meningen over boycotactie
zijn niet gelijkluidend
,Geen sancties tegen
Russen en bondgenoten'
Russisch optreden
is onaanvaardbaar
3Pamfletten naar de grens
SPANNING
geroep op Rusland
Communisten
'protesteren
Premier Wilson in Lagerhuis:
Impresario wil
winst afstaan
Tekenen invasie
niet opgemerkt
ALS HITLER
VERKLARING VAN DE CPN:
Tien geboden
van Tsjechen
DINS3AG 27 AUGUSTUS 1968
hi
Russen gaven camera terug
Ongehinderd kon hg fotograferen in Praag, links en
rechts, tot Russische militairen hem staande hielden.
Door bemiddeling van Tsjechische vrienden, die de Rus
sen duidelijk maakten dat hjj geen fotojournalist maar
toerist was. kon hjj zjjn camera met de films behouden:
de Nederlander Wim Rouw uit Nieuw-Lekkerland, die
de avond voor de Russische invasie Tsjechoslowakije was
binnengekomen en gisteren in ons land terugkeerde.
1
f
Arbeiders in Praag in staking.
Voor de fabriekspoort een wacht
ran stakers, een meisje voorop.
Spanning en vastberadenheid
zijn op de gezichten te lezen.
ta] AMSTERDAM De protest-
:ties in Nederland ten 'gunste
ran het Tsjechoslo waakse volk
:men snel in aantal toe. Een
lijzonder initiatief heeft een
intal tijdelijk in ons land ver
blijvende Tsjechen genomen. Zij
ibben een tekst opgesteld, die
in de vorm van pamfletten
de Sow jetsoldaten willen la-
uitreiken. Zij vragen hulp
ge/ran de Nederlanders om het
flrukken in de Russische en Tsje
chische taal en het vervoer naar
le grenzen mogelijk te maken.
j De vertaling in het Russisch heeft
krof. dr. K. van het Reve op zich
genomen. In het pamflet staat te le-
Soldaten van de Sowjetunie,
reet u, dat de communistische partij
Jtan Tsjechoslowakije nooit aan uw
legering om militaire bijstand heeft
fevraagd. Weet u, dat uw leiders
slechts de vrijheid van meningsuiting
illen en dat hen dat onmogelijk
PARIJS Verschillende commu
nistische partijen in Europa hebben
Russische interventie in Tsje-
ioslowakije opnieuw scherp veroor-
wJeeld. De secretaris-generaal van de
Tanse partij. Waldeck Rochet, heeft
ot« een vraaggesprek voor de radio
zegd met bitterheid en smart vast
stellen het in hoge mate oneens te
jn met het Russische optreden.
Aan de andere kant verzekerde hij,
jat niet moest worden' gerekend op
ïldeelneming van de Franse commu-
'isten aan het „anti-Sowjetconcert",
door de vijanden van het socia-
sme was ontketend.
De Italiaanse communistische par-
vt i de grootste in West-Europa
.vceeft een beroep gedaan op de Sow-
te tunie de verlangens van het Tsie-
ïoslowaakse volk te beantwoorden
i de onderhandelingen tot een posi-
ef einde te brengen.
li De Chinese regering heeft krachtig
eprotesteerd tegen het binnendrin-
2 fn van Russische militairen in de
ul hinese ambassade in Praag,
oc ussische bezettingstroepen zouden
jv entallen schoten over de ambassade
in ebben afgevuurd en vormden een
>e regelrechte bedreiging voor de vei-
U gheid van het ambassadepersoneel."
ki
1 In Berlijn kwam het tot een inci-
^ent toen jongelui in de westelijke
e retor een Russische bus met haken-
ruisen en SS-tekens bekladden. In
111 ome is voor de ambassade van de
e owjetunie gevochten tussen beto-
ers en de politie.
iii
'n Franse arbeiders hebben in vele
edrijven maandagmiddag uit solida-
10 iteit vijf minuten het werk neerge-
rgd. Gisteravond demonstreerden
uizend mensen In Parijs voor de
'sjechoslowaakse ambassade om uit-
ng te geven aan hun solidariteit De
rerenigde Staten hebben eveneens
tij de Sowjetunie geprotesteerd naar
lanleiding van incidenten in Tsje-
dj hoslowakije, waarbij Russische troe
pen en Amerikaanse ambassades wa
ren betrokken.
wordt gemaakt door uw regering.
Weet u. dat velen van uw officieren
zich schamen, omdat zij beseffen
waarvoor zij thans worden gebruikt."
Opgericht is het comité „Informatie
Sowjet soldaten" met als contacta
dres mevrouw E. Montagne-Anders
in Hilversum.
De vereniging van Letterkundigen
heeft vandaag protesttelegrammen
gestuurd aan de ambassadeurs van
de Sowjetunie, Polen, Hongarije,
Bulgarije en de handelsvertegen
woordiging van Oost-Duitsland. In
het telegram wordt heftig gepro
testeerd tegen de aanslag op de sou-
vereiniteit van Tsjechoslowakije en
wordt dringend verzócht de gevange
nen vrij te laten en de macht op
nieuw in handen te leggen van de
wettige autoriteiten.
Andere acties: Bij het Tsjechoslo-
waakse reisinformatiebureau Ccdok
en de Luchtvaartmaatschappij CSA
in Amsterdam kunnen Nederlanders
als blijk van protest hun handteke
ningen op een lijst zetten. Scholieren
in Zwolle en in Weert hebben giste
ren in die gemeenten protestmarsen
gehouden.
De Nederlandse Vereniging van
Journalisten heeft haar bewondering
uitgesproken voor de moed waarmee
de Tsjechoslowaakse collega's hun
werk verrichten.
De Algemene Leidse Studentenver
eniging houdt dinsdag 3 september
een teach-in over de crisis in Tsje
choslowakije. In de ontmoetingscen
tra „De Hunne Schans" in Uddel en
..Het Zilveren Schor" in Amemuiden
is er van 7 tot en met 8 september
gelegenheid tot ontmoeting van Ne
derlandse en Tsjechische jongeren.
BERN Het Zwitserse Rode
Kruis heeft gisteren bekendgemaakt
dat het 2.800 eenheden bloedplasma
aan het Tsjechoslowaakse Rode
Kruis heeft geschonken.
Het plasma is aan functionarissen
van het Tsjechoslowaakse Rode
Kruis aan de Oostenrijks-Tsje-
choslowaakse grens overhandigd. Het
Zwitserse Rode Kruis maakt thans
een zending medicamenten en baby
voeding gereed.
Een Russische helikopter gooide propagandamateriaal boven de Tsjechische
hoofdstad uit. De jongeren op straat wisten er wel raad mee: ze verzamelden
wat ze vinden konden en stookten er een vuurtje van.
Op verschillende punten in de binnenstad van Praag stonden jonge mensen,
die luidkeels aankondigden dat er een handtekeningenactie gaande was. Het
was een af- en aanlopen van mensen die met het zetten van hun hand
tekening het vertrek van de vreemde troepen eisten.
..Begrijpelijk, maar an versta talig"
UTRECHT De meningen
over een boycotactie tegen de
landen, die Tsjechoslowakije
hebben bezet, lopen uiteen. De
heer P. Dankert, Tweede Ka
merlid van de PvdA, vindt
een dergelijke actie begrijpe
lijk, maar politiek onverstan
dig. Hij zei dit tijdens een bij
eenkomst van die partij in
Utrecht.
Ilij was van mening, dat alleen
langs politieke weg ontspanning in
AMSTERDAM De impresario
A. Ccerant wil zijn winst ter
beschikking stellen van de Tsje
choslowaakse zaak als zangeres
Liesbeth List. de musicus Louis van
Dijk en de schrijver Cees Nooteboom
naar Rusland willen gaan en even
eens hun gages afstaan voor hetzelf
de doel.
Zoals bekend heeft Liesbeth List
besloten niet mee te doen aan het
Poolse songfestival en aan een tour
nee door de Sowjet-Unie. De heer
Coerant had de betrokkenen per
deurwaardersexploit gesommeerd
alsnog per vliegtuig naar de Sow-
jet-Unie te vertrekken en als zij dat
niet wilden hen aansprakelijk te stel
len voor een bedrag van 55.000.
de verhoudingen met het Oosten kan
worden bereikt. Daartoe behoren de
economische en culturele contacten,
maar met verbreking daarvan wordt
niets bereikt.
„Ondanks de tragische gebeurtenis
sen in Tsjechoslowakije moeten wij
een ontspanningspolitiek blijven
steunen om daardoor het vrijheids-
streven in het oosten te stimuleren",
zo oordeelde hij.
Wel positief
Wel positief over een boycotactie
denkt de Nederlandse Bond van Ver
voerpersoneel. de NVV-bond die is
aangesloten bij de Internationale
Transportarbeidersfederatie. Deze
organisatie heeft een actie gelast te
gen alle weg-, spoor-, zee- en lucht
transporten van de landen, die Tsje
choslowakije hebben bezet. De actie
moet dinsdag middernacht beginnen.
De NVB weet nog niet wat de boy
cot concreet inhoudt. Men wil in de
loop van de dag inventariseren wat
hiervoor in aanmerking komt. Vlieg
tuigen van de Russische maatschap
pij Aeroflot komen bijvoorbeeld
waarschijnlijk niet in aanmerking
voor een actie, daar aan de afhande
ling van de passagiersvliegtuigen
geen Nederlands personeel te pas
komt. Dat gebeurt door eigen perso
neel.
Geen oproep
Voorts is niet bekend in welke ha
vens schepen liggen of worden ver
wacht van de Oostbloklanden, die
Tsjechoslowakije hebben bezet. De
NVB bekijkt ook in hoeverre het
wegvervoer en de spoorwegen bij een
actie kunnen worden betrokken.
De beide confessionele bonden van
vervoerspersoneel (KBV en PCB), die
zijn aangesloten bij het Internatio
naal Christelijk Vakverbond, hebben
geen oproep ontvangen voor een ac
tie. De vrije Tsjechoslowaakse radio
heeft maandagavond een oproep ge
daan tot een solidariteitsbetoging in
de gehele wereld met het bezette
Tsjechoslowakije. Het station vroeg
om in alle landen 's morgens negen
uur de klokken te luiden en te
claxonneren.
BONN Regeringswoordvoerder
Conrad Ahlers heeft verklaard, dat
een aantal westerse regeringen vori
ge week de tekenen van een
aanstaande invasie niet ernstig ge
noeg hebben genomen.
Hij voegde hieraan te», dat zijn
regering hiertoe niet behoorde. De
woordvoerder ontweek een antwoord
op de vraag of de regering in Bonn
had geprobeerd de Tsjechoslowaakse
regering te waarschuwen. „De rege
ring van Tsjechoslowakije was onge
twijfeld beter ingelicht dan wij. Zij
was volkomen op de hoogte."
Ahlers gaf geen antwoord op de
vraag of troepenbewegingen langs de
Roemeense grens op een nieuwe in
vasie duiden.
Zo fel zijn de Tsjechen dat ze
menigmaal de Russische invasie
vergelijken met de inval van
Hitiers troepen in Bohemen en
Moravië in 1939. Zondag ver
scheen deze man, min of meer
ah Hitier vermomd, in Praag op
het Wenceslasplein, liep van de
ene Russische tank naar de
andere, ,fleil Hitier" roepend,
en al gauw had hij een lachende
stoet achter zich. Na korte tijd
verwijderden de Russen hem in
de richting van een zijstraat.
LONDEN Premier Wilson
van Engeland is tegen economi
sche sancties en een opschorting
van de culturele betrekkingen
met de vqf Oosteuropese landen
die Tsjechoslowakije zjjn binnen
gevallen.
Hij waarschuwde het Lagerhuis
dat in verband met de kwestie-Tsje-
choslowakije in spoedzitting bijeen
was gekomen, tegen overhaaste en
slecht overwogen besluiten. „De
eerste les voor ons en onze vrienden
moet zijn. dat het defensieve stelsel
van de NAVO moet worden gehand
haafd", aldus Wilson.
De Britse premier noemde het op
treden van Rusland en haar vier or
thodoxe bondgenoten een „daad van
overduidelijke agressie", die het stre
ven naar ontspanning, dat in elk ge
val moest worden voortgezet, erg zou
bemoeilijken. Hij verwierp echter de
opvatting, dat men nu alleen maar
kan terugkeren tot „de bevroren on
beweeglijkheid van de koude oorlog".
Vrije gedachten
Na er op gewezen te hebben dat
het niet gaat om een conflict tussen
Oost en West maar over het recht
van een communistische staat om
zelf te bepalen hoe hij zal worden
bestuurd, gaf de Britse premier als
zijn oordeel te kennen dat „zeker
eens de dag zal komen, dat er meer
vrije gedachten zullen zijn dan
tanks".
De conservatieve oppositieleider
Edward Heath was het in grote lij
nen met de socialistische eerste-mi-
nister eens, maar hij pleitte voor het
bijeenroepen van een topconferentie
van de NAVO. Voorts vond hij dat
een eventuele „marionettenregering"
in Praag niet mag worden erkend.
Koele reactie VS
Het voorstel om een NAVÖ-topcon-
ferentie te beleggen, dat niet alleen
door Heath maar ook door de West-
duitse bondskanselier Kiesinger eer
der deze week is gedaan, is door het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken bijzonder koel ontvan
gen.
Diplomatieke waarnemers menen,
dat de voorzichtigheid van het State
Department gezien moet worden als
een poging de landen van het Pact
van Warschau geen argumenten In
handen te geven om verband te leg
gen tussen de liberialisatie in Tsje
choslowakije en het Westen.
Dp vertegenwoordigers van de vijf
tien NAVO-landen in Brussel hebben
gisteren uitvoerig van gedachten ge
wisseld over de ontwikkelingen in
Tsjechoslowakije. Morgen komen zij
opnieuw in zitting bijeen.
AMSTERDAM In een
manifest op de voorpagina van
het dagblad De Waarheid van
gisteren noemt het partijbe
stuur van de CPN het Russi
sche optreden onaanvaard
baar. ..Het heeft niets te ma
ken met de communistische
beginselen en de communisti
sche politiek en vormt een
schending van alle besluiten
en verklaringen van de inter
nationale communistische be
weging."
Volgens dc CPN is de leiding van
de communistische partij in de Sow-
jet-Unie mede verantwoordelijk voor
de crisis in Tsjechoslowakije. daar
die het Novotnv-bewind door dik en
dun heeft gesteund. „Als er al aan
het socialisme vijandige stromingen
in dat land bestaan, dan noemt de
Sowjet-Unie daarover in haar
beschuldigingen geen enkel tastbaar
feit, dat een gewapend ingrijpen van
buitenaf zou rechtvaardigen.
Het optreden van de huidige lei
ding in de Sowjet-Unie en haar me
destanders is de meest schandelijke
inbreuk op de principes van het Le
ninisme. die tot nu toe is gepleegd,"
aldus De Waarheid.
Het blad noemt het zonneklaar, dat
de inmenging in Tsjechoslowakije ge
beurd is met de stilzwijgende goed
keuring van de Amerikaanse imperi
alisten. „Tegelijkertijd grijpen deze
hun kans om een wilde anti-commu
nistische ophitsing te ontketenen. In
ons land hebben zich politieke leiders
van de Boerenpartij tot en met die
van de PvdA en PSP in één front
verenigd voor een campagne van
weergaloze huichelarij.
In werkelijkheid maken zij
misbruik van de wandaden van de
huidige leiding in de Sowjet-Unie
voor handhaving en uitbreiding van
het NAVO-militarisme en vooral om
de aandacht af te leiden van de ver
heviging van de wrede Amerikaanse
veroveringsoorlog in Vietnam."
Ten slotte wordt geëist: onmiddel
lijke stopzetting van iedere inmen
ging in Tsjechoslowakije.
MüNCHEN In Tsjechoslowa
kije gaan kleine vlugschriften
van hand tot hand met de „tien
geboden van de gewone burger".
Duitse reizigers braenten een
exemplaar hiervan maandag mee
naar München.
De geboden luiden als volgt: 1.
„Nimmer zal ik, ook niet voor de
kleinste daad, verraad plegen aan
de gedachte van de democratie. 2.
Als enige president zal ik slechts
Ludvig Svoboda en als enige lei
der van de partij slechts Alexan
der Dubcek erkennen. 3. Ik zal
nimmer de raad van een ander
opvolgen en ook niemand anders
helpen, dan deze vertegenwoordi
gers van de staat en van het
volk. 4. Ik zal hiervan nimmer
afwiiken. zolang ik niet heb
vastgesteld, wie om deze agres
sieve ingreep in de souvereiniteit
van mijn geboorteland verzocht
heeft. 5. Ik zal de arglistige ge
welddaad nooit vergeten. 6.
Daarom zal ik er voor zorgen, dat
Ik over onderhandelingen over
ons zodanig ben ingelicht, dat ik
steeds op alles ben voorbereid. 7
Bondeenoot en vriend zal voor
mij slechts diegene zijn. die mij
daarvan door zijn daden over
tuigt. 8. Op geweld zal ik met
kalmte. bezonnenheid en
verstand antwoorden. 9. Zelfs in
deze moeilijke tijden zal ik mens
zijn. zelfs wanneer andere
mensen mij niet als mens
beschouwen. 10. Nooit zal ik de
•Met»» augustus IPfiR vergeten.
