Overleg duurt langer dan
Svoboda had verwacht
Bijzondere Algemene
vergadering bijeen
Haagse studenten demonstreren
Hartelijk welkom
Tweede München
RUSSEN LIETEN ZICH
NIET ONBETUIGD
Tsjechen zijn Russen
politiek de baas
'tiskr-kr-
krakend vers
Paus: geen
geweld
Wat eet ik?
]astro vindt
ezetting juist
West-Irian kan
mening niet
vrij uiten
Verbindingen
met Praag
verbroken
Parlementariërs niet
uit Indonesië terug
Veertig Tsjechen
blijven nog
OMGEVING RUSSISCHE AMBASSADE HERMETISCH AFGESLOTEN
„VIVA DUBCEK" VOOR AMBTSWONING TSJECHISCHE AMBASSADEUR
5
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1968
Svoboda onderhandelt in de Sowjetunie, maar zijn ook de
Tsjechische partijleider Dubcek en premier Cernik in dit land?
Zijn ze gearresteerd en weggevoerd naar Moskou, of nemen ze
daar misschien deel aan het overleg? Dat laatste gelooft niemand.
MOSKOU In een vrije, kameraadschappelijke sfeer, zoals
het Russische persbureau Tass het uitdrukte, verlopen de be
sprekingen in Moskou tussen president Svoboda en de Russi
sche leiders. Na het oriënterende gesprek van gistermiddag is
het overleg pas vanmorgen voortgezet. Het duurt dus langer
dan Svoboda verwachtte, want bij zijn vertrek uit Praag zei hij
dat hij nog gisteravond zou terugkeren.
Luigi Longo, eerste secretaris van de Italiaanse communistische partij,
heeft in verband met de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije zijn vakantie
in Rusland afgebroken.
Hij reisde terug over Parijs, waar hij onder meer een onderhoud had
met Waldeck Rochet, leider van de Franse communistische partij.
Foto: Luigi Longo verlaat het bureau van de Franse communisten in
Parijs, na het gesprek.
Prof. De Graaf oordeelt:
UTRECHT „Men moet de
ilmte en vastberadenheid van
Weet u het? Stuur dan deze
advertentie een lege
verpakking van mijn produkt
naar Deventer, postbus 120.
Dan ontvangt u een leuke
verrassing.
(vermeld wel uw naam en adres)
HAVANNA Premier Castro van
uba heeft de interventie van de
rtblokstaten in Tsjechoslowakije
tragische gebeurtenis genoemd,
echter gerechtvaardigd was om-
t dit land de richting van het kapi-
lisme was ingeslagen. Dat was vol
lende. Een dekmantel als excuus is
liet nodig, zei Castro.
De premier vond het nutteloos om
t verklaren, dat de Tsjechoslo-
aakse soevereiniteit niet zou zijn
Schonden. Dat is zij wel, en fla-
rant. De interventie kon niet op le-
ela gronden worden verdedigd. Een
ergelijke verdediging moest volgens
«m van politieke aard zijn.
assen luisterden
niet naar Tito
BONN President Tito van
uidslavië heeft gisteren op een ver-
adering van het centrale partijco-
nité in Belgrado gezegd, dat hij de
Bssen tegen interventie in Tsje-
hoslowakije had gewaarschuwd
'aar dat zij gehandeld hebben zon
ar aan de gevolgen te denken.
Tito zei deze waarschuwing uit
sproken te hebben toen hij na een
ais door Azië in Moskou was. Hij
'd toen gezegd 'men kan beter niets
"et geweld doen, dit zou rampzalige
evolgen hebben."
„Zuidslavië zal zijn vrije ontwikke-
ing weten te verdedigen, ongeacht
*aar het gevaar vandaan zou ko-
®enaldus maarschalk Tito.
Het centrale comité van Zuidslavië
aam een resolutie aan, waarin het de
gewapende agressie van de Sowjetu
nie tegen Tsjechoslowakije" veroor-
felt.
de Tsjechische leiders op dit mo
ment hogelijk prijzen. Politiek
zijn zij de Russen in alle opzich
ten de baas. Dat de Russen thans
proberen te komen tot de samen
stelling van een regering is niet
meer dan broddelwerk.
Het lijkt er sterk op, dat men er
geen mens kan vinden voor een rege
ring die Russisch gezind is. Het is
nog steeds een onduidelijke zaalc wie
de. stoot heeft gegeven tot de bezet
ting van het land. President Podgor-
ny en premier Kosygin waren met
vakantie en moesten worden terugge
roepen. Is het misschien het leger
geweest?" -
Dit oordeel velde gisteren prof. dr.
J. de Graaf, hoogleraar in de ethiek
aan de rijksuniversiteit van Utrecht,
tijdens een bijeenkomst van aanko
mende studenten.
Dom
Prof. De Graaf achtte een ongenu
anceerde veroordeling van Rusland
een domme reactie. „Als men de poli
tieke lijn van De Gaulle veroordeelt,
dan hoeft dat nog niet in te houden
dat men ook Frankrijk veroordeelt."
De hoogleraar waarschuwde ervoor
dat men zich in de beoordeling van
de gebeurtenissen niet moet laten
leiden door emotie alleen. Hij
vond het evenmin juist als het
Westen zijn culturele bindingen met
Rusland omwille van de situatie in
Tsjechoslowakije zou verbreken. „Op
deze manier sluit men een middel tot
communicatie uit en wordt de kans
op een „harde lijn" alleen maar gro
ter". aldus prof. De Graaf.
DJAKARTA Op een vergadering
op het Westirianese eiland Biak, die
werd bijgewoond door minister Ma-
lik van buitenlandse zaken en
VN-controleur Ortiz Sans, hebben
vooraanstaande Westirianezen kritiek
op het beleid van de Indonesische
regering.
Burgers van West-Irian zeiden dat
de bevolking in overgrote meerder
heid voor onafhankelijkheid is, maar
dat men zijn mening niet vrij kan
uiten. Zij verklaarden dat er enkele
duizenden mensen om politieke re
denen gevangen zitten.
De economische toestand in
West-Irian, zeiden zij, is vergeleken
bij twee jaar geleden niet verbeterd.
Er liggen nu wel veel artikelen in de
winkels, waaronder Nederlands bier,
maar de prijzen zijn veel te hoog.
Naar hun schatting zijn nu 25.000
Indonesische militairn in West-Irian.
DJAKARTA Ongeveer 200 In
donesische studenten hebben van
morgen vroeg de Russische ambassa
de in Djakarta belegerd uit protest
tegen de bezetting van Tsjecho-Slo-
wakije. Er werden geen arrestaties
verricht en er werd niemand gewond.
In Praag verluidde dat Svobo
da in Moskou ongetwijfeld zal
aandringen op neutralisatie van
Tsjechoslowakije. Volgens de
plaatsvervanger van partijleider
Dubcek, Vanek Silhan, heeft het
centrale partijcomité Svoboda
hierom gevraagd.
Maar in gezaghebbende Tsjechische
kringen in de Russische hoofdstad
wordt dit tegengesproken. Een van
de vrije zenders van Praag liet later
weten dat de term „neutralisatie"
volgens Silhan niet is gebruikt cp het
congres van de Tsjechoslovvaakse
communistische partij. Neutralisatie,
zo had Silhan gezegd, waarborgt nog
niet de onschendbaarheid var. een
land zoals uit de geschiedenis is ge
bleken. Voor alles heeft het congres
het onmiddellijke vertrek van de be
zettingstroepen geëist.
Geestdriftig
In schrille tegenstelling tot de
slechte berichten uit Tsjechoslowa
kije stond gistermiddag de geestdrif
tige ontvangst die Svoboda in
Moskou ten deel viel. De duizenden
Moskovieten die langs de route van
het vliegveld naar het Kremlin ston
den, konden naar hartelust „leve de
vrijheid" roepen, want Svoboda bete
kent vrijheid, zowel in het Russisch
als in het Tsjechisch.
De Russische leiders lieten zich
niet onbetuigd. Nauwelijks was Svo
boda in de deur van het vliegtuig
verschenen of de saluutschoten be
gonnen te daveren, de 41 waarmee
een staatshoofd wordt verwelkomd.
Ook was er de traditionele omhelzing
door het diiemanschap Podgcrny,
Kosygin en Brezjnef.
Daarna klonk het volkslied van
Tsjechoslowakije, gevolgd door dat
van de Sowjetunie. Na de inspectie
van een erewacht reed het ge
zelschap in een open auto naar de
stad. Het Russische publiek zwaaide
met Tsjechische en Russische vlagge
tjes, die door soldaten waren uitge
reikt.
Er waren spandoeken met
teksten als Leve de vriertdscnap tus
sen de volken van de Sowjetunie en
Tsjechoslowakije en De eenheid van
het internationale communisme moet
blijven bestaan.
Uit dit alles blijkt wel dat de
73-jarige president Svoboda in de
Sowjetunie in hoog aanzien staat. Hij
is dan ook een van de weinige bui
tenlanders die „Held van de Sowjet
unie" zijn.
Resultaat?
In Praag vraagt men zich intussen
wel af wat de resulaten van de reis
van Svoboda zullen zijn. Tot nu toe
zou hij geweigerd hebben samen te
werken met een door de Russen sa
mengestelde regering. Maar men
wijst erop dat verscheidene „ortho
doxe" communisten deel uitmaken
van de delegatie en vraagt: Zal dit
een tweede München worden?
Nog steeds houden de geruchten
aan dat ook partijleider Dubcek en
premier Cernik in Rusland zijn. Ze
zouden enkele dagen geleden door
Russische troepen zijn gearresteerd
en daarna naar de Sowjetunie zijn
gebracht.
Het Russische persbureau Tass le
verde gisteren scherpe kritiek op het
veertiende partijcongres van de Tsje-
choslowaakse communistische partij.
Hij kwalificeerde het congres „als
een clandestiene bijeenkomst, die in
derhaast door revisionistische ele
menten van rechts is georganiseerd
om zich meester te maken van de
leidende partijorganen en de politie
ke koers van de partij te wijzigen".
Later prees Tass de Tsjechoslo-
waakse president als een „uitzonder
lijk staatsman"
WENEN Sinds gistermiddag zijn
alle telegraaf-, telex- en telefoonver
bindingen van Praag met het buiten
land volgens radio-Praag verbroken
nadat de telefooncentrale in de Tsje-
choslowaakse hoofdstad door de
Russische troepen was bezet.
Verder zijn de grensovergangen
tussen het land en Hongarije gesloten
voor wagonladingen en stukgoederen
die over de rails moeten worden ver
voerd.
DEN HAAG Het bezoek van de
Nederlandse parlementaire delegatie
aan Indonesië zal niet voor het voor
genomen tijdstip (30 augustus) wor
den afgebroken.
Mr. Van Thiel, Tweede-Kamer
voorzitter en delegatieleider, had zijn
waarnemer, drs. Nederhorst, ge
vraagd of zijn terugkeer in verband
met het dinsdag te houden debat
over de gebeurtenissen in Tsjechoslo
wakije was gewenst. Het Kamer
presidium vindt dit niet nodig.
Paus Paulus VI, omringd door
een grote groep veiligheidsagen
ten, gefotografeerd bij zijn
intocht in Musqoera, Colombia.
Rede tot boeren
BOGOTA Paus Paulus
heeft in zijn xede tot de boeren
van Columbia gewereld en revo
lutie afgekeurd als oplossingen
voor het tot stand brengen van
sociaal-economische hervormin
gen.
„Vertrouwt er niet op. Zij zijn in
strijd met de geest van het
christendom en zullen de sociale ver
beteringen, die u terecht nastreeft,
eerder vertragen, dan bevorderen",
zei hij.
„Wij kennen uw levensomstandig
heden". aldus de paus. „Zij zijn voor
velen van u armzalig en vaak bene
den de normale behoeften van de
menö."
De paus zei, dat het vraagstuk van
het bittere lot der boeren ernstige
vormen had aangenomen, „omdat gij-
zelf u bewust bent. geworden van uw
noden en uw lijden, en zoals zovelen
in de wereld niet langer kunt verdra
gen, dat uw omstandigheden zouden
blijven zoals zij zijn en niet spoedig
verbeteren."
Beroep
Hij beloofde zijn invloed te zullen
aanwenden, opdat hun lot zou wor
den verbeterd en hij deed een beroep
op de regeringen van Latijns-Ameri-
ka te streven naar een rechtvaardi
ger maatschappelijke orde.
De boèren moeten zander discrimi
natie op het gebied van wonen, on
derwijs, medische hulp en burger
rechten kunnen leven. Ook pleitte de
paus voor modernere landbouwme
thoden.
„Wij zullen uw zaak blijven verde
digen. Wij kunnen de beginselen be
vestigen en steeds weer bevestigen,
waarvan de praktische oplossingen
afhankelijk zijn.
Waardigheid
Wij zullen voortgaan de nadruk tc
leggen op uw waardigheid als mense
lijke wezens en christenen. Uw
persoon is heilig. Zonder onderscheid
dient te worden erkend, dat gij be
hoort tot de familie der mensen."
Er waren ongeveer 200.000 mensen.
Dat bleef ver onder de verwachte
half miljoen.
NEW YORK Een groot aan
tal Latijns-Amerikaanse landen
zou pogingen in het werk stel
len om een bijzondere vergade
ring van de Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties
bijeen te roepen. Het is nog de
vraag of zij voldoende steun voor
hun voorstel zullen krijgen.
Deze assemblee zou zich dan dui
delijk moeten uitspreken over de si
tuatie in Tsjechoslowakije en over
de Russische interventie.
De Veiligheidsraad kan nu een
maal niet veel meer uitrichten nu
een resolutie waarin de Sowjetunie
wordt veroordeeld (door een Rus
sisch veto) is verworpen.
HAJEK
Gisteravond is de Veiligheidsraad
bijna twee uur bijeen geweest. De
Tsjechische vice-premier Ota Sik
deelde direct bij het begin al mee
dat minister van buitenlandse zaken,
dr. Hajek, die juist in New York
was aangekomen, is gemachtigd zijn
land in de VN te vertegenwoordi
gen.
In VN-kringen beschouwt men
Siks bevestiging als een poging de
Russen de pas af te snijden als zij
zouden proberen Hajeks recht om te
spreken namens de regering te be
twisten.
De Rus Malik verzette zich krach
tig tegen een westelijk voorstel om
een speciale VN-afgevaardigde naar
Praag te sturen om de vrijlating en
veiligheid van de gevangen Tsjecho-
slowaakse leiders te bewerkstelli
gen. Na de verwerping van de reso
lutie is er niets meer te bespre
ken, zei Malik.
Malik herhaalde dat „de gebeur
tenissen in Tsjechoslowakije een
binnenlandse aangelegenheid zijn |n
geen zaak voor de Veiligheidsraad".
Daarna werd de vergadering ver
daagd tot vanmiddag half vier.
Intussen heeft de Oostduitse re
gering geëist dat een vertegenwoor
diger wordt toegelaten om deel te
nemen aan het debat in de V-raad
van de VN, waarvan de DDR geen
lid is.
AMSTERDAM Ongeveer veer
tig Tsjechoslowaakse psychologen,
deelnemers aan het pas beëindigde
psychologencongres in Amsterdam,
hebben besloten voorlopig niet naar
hun land terug te keren. Deze be
slissing kon des te gemakkelijker
worden genomen nadat een van de
deelnemers telefonisch contact met
zijn gezin in Praag had gehad, dat
hem zelf aanraadde voorlopig weg te
bliiven.
Financieel worden de Tsjechen ge
holpen door hun collega's in Neder
land, want ze mochten slechts 75 dol
lar aan deviezen uit eigen land mee
nemen.
Geen van de wetenschapsmensen
overweegt definitieve vestiging bui
tenslands. Men wil voorlopig wach
ten tot de situatie in eigen land dui
delijker is geworden en meer gesta
biliseerd.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Opnieuw is gisteravond in
Den Haag geprotesteerd tegen de Russische
interventie in Tsjechoslowakije. In tegenstel
ling tot eerdere demonstraties heeft de Haag
se politie gisteravond tijdens een betoging
van de democratisch-socialistische studenten
vereniging Politeia slechts in enkele gevallen
behoeven in te grijpen, nadat de stoet was
ontbonden.
Opgeschoten jongelui maakten het de pol t.c
weer lastig in de omgeving van de Russische am
bassade aan de Andries Bickerweg, die hermetisch
afgesloten was. Honderden jongelui die op een rel
belust waren, scholden de agenten uit voor „straat
pooiers". De politie slaagde erin hen mei zware
motoren uiteen te drijven. Enkele jongelui zijn
gearresteerd. Tegen elf uur keerde de rust weer ir
de Haagse diplomatenwijk.
Met rode vlaggen en spandoeken waarop leuzen
geschilderd waren die er niet om logen
„Rusland, stop inmenging" en „Kameraad Brezjnef
waarom deze misdaad tegen uw broeder" trok
ken 22 leden van Politeia voor het merendeel
uit Delft afkomstig naar de Russische ambassa
de.
Deputatie
Aan de demonstranten werd geen toegang tot hel
gebouw verleend. Wel mocht een uit drie man
bestaande deputatie onder leiding van de voorzitter
van Politeia, de 24-jarige Utrechtse student Henk
Vreekamp, een resolutie aanbieden. Daarin werc'
het Russische ingrijpen in Tsjechoslowakije sterk
afgekeurd.
Het drietal werd ontvangen door de tweede se
cretaris, de heer Nikonolof, die het Russische
standpunt uiteenzette. Volgens Henk Vreekamp zou
de heer Nikonolof hebben gezegd dat partijleidjr
Dubcek de hulp van de Russen had ingeroepen
omdat de kapitalistische tendensen in zijn land te
machtig werden.
Ambassadeur
Inmiddels hadden zich ongeveer 150 jongelui aan
de stoet toegevoegd die op weg was naar de
ambtswoning van de Tsjechische mbassadeur aan
de Burgemeester Van Karnebceklaan. Het gescan
deerde uitroepen van „Viva Dubcek". was niet van
de lucht. De demonstranten gingen vervolgens op
het wegdek zitten, gadegeslagen door de perschef
van de ambassade, de heer Josef Mataska.
De heer Mataska geloofde stellig dat partijleider
Dubcek niet vrijwillig naar Moskou is gevoerd
„De gehele bevolking staat achter hem en is tegen
collaborateurs".
Na het zingen van „We shall overcome" werd
dezelfde deputatie in het gebouw ontvangen, waar
bij een lijst met 1500 handtekeningen van lede,
van Politeia werd aangeboden om het onderdrukt,
Tsjechische volk morele steun te verlenen.
Vanmiddag staat weer een protesttocht op het
irogramma: een stille tocht vanaf het Vredespaleis.
Andere steden
Ook in andere universiteitssteden waren de stu
denten gisteren actief. Zo besloot het bestuur vai
de studentenvereniging Unitas studiosor rheno-tra-
jectina in Utrecht alle betrekkingen met de Sowjet
unie te verbreken. Ze heeft een brief gestuurd aan
de gevolmachtigd ambassadeur van de Sowjctuni*
in ons land.
In de brief wordt de hoop uitgesproken dat de
Sowjetunie nog eens tot het inzicht komt dat de
souvereiniteit en de menselijke vrijheid essentiële
De tekst van de vele spandoeken en plakkaten,
die gistermiddag bij een demonstratie in Den
Haag werden meegedragen, liet weinig of niets
te raden over.
voorwaarden zijn voor het waaraentig sociaal en
cultureel gebeuren in welk land dan ook"
De internationale studentenconferentie in Leider
ïeeft de overval een „daad van schaamteloze agres
sie" genoemd, alsmede een zware slag vooi de
vereldvrede en de menselijke vrijheid.
Tenslotte heeft de academische senaat van de
r.k. universiteit van Nijmegen een telegram
gestuurd aan de parlementen van Bulgarije.
Oost-Duitsland. Hongarije. Polen en Rusland. F.r
staat in dat de senaat ernstig ontsteld is over de
inval en over de motivering van dat optreden
„Hieruit zal ernstige schade voortvloeien voor de
ontwikkeling naar een vreedzame samenleving van
alle volkeren." -
Tsjet-hoslowakije (3
De wereld is eindelijk weer eens
wakker geschud, en wel door het op
treden van de leden van het
Warschau-Pact: een laaghartige en
verraderlijke overval op Tsjechoslo
wakije, die elk weldenkend mens met
afschuw vervult. Een alle normen van
fatsoen tartend optreden door Rusland
en zijn vrienden.
Wat gaat hiertegen nu gebeuren?
Militaire maatregelen? Natuurlijk
niet, want dat betekent Wereldoorlog
III. Veroordeling door de Verenigde
Naties en sancties tegen de overval
lers? Natuurlijk niet. tegen zo'n mach
tige staat ga je toch niets onderne
men? Verbreken van de diplomatieke
betrekkingen? Dat is een vijandige
daad en bovendien erg lastig. Opzeg
gen van de bestaande vriendschaps-
en handelsverdragen? Dat is nadelig
voor de goede verstandhouding en on
ze economie. Lidmaatschap van de
V.N. opzeggen? (en daarmee tevens ve
le miljoenen guldens besparen?) Dat
geeft alleen maar narigheid en boven
dien komen de delegatieleden zonder
werk. Paraatheid van de Navo-troepen
verhogen? Zit wel iets in, maar ga
vooral niet verder dan de troepen bin
nen de kazerne te houden, anders kon
Rusland wel eens boos worden.
Het enige dat nu nog overblijft om
te doen is praten, praten, praten.
Overal roepen regeringsleiders hun
kabinet bijeen om te praten, soms wel
meer dan een uur achter elkaar. Daar
na het communiqué, waarin bezorgd
heid. afkeuring en soms zelfs walging
over het gebeurde wordt uitgesproken
(heerlijk voor die Tsjechen). En als
het slachtoffer overleden is, wordt
mede namens ons de innige deelne
ming betuigd en gaat men over tot de
orde van de dag.
En daarmee is dan weer eens bewe
zen, dat wij voor het overheersen van
de wereld door het Russische commu
nisme in de toekomst niet bang meer
behoeven te zijn, want in feite is het
nu al zover.
Leiden
S. J. Anes
Brieven
Onze zendeling, pastor Richard
Wurmbrand, die veertien jaar in com
munistische gevangenschap door
bracht. schreef ons o.m. het volgende:
Voor mij ligt een stapel brieven uit de
Sowjetunie. Ze zijn geschreven door
verwanten van christen martelaars,
aan wie onze zending langs diverse
kanalen hulp verleend heeft Hier vol
gen enige uittreksels: „Slechts God
weet hoevelen in de gevangenis zuch
ten voor hun geloof. Velen zijn om des
geloofs wille hun betrekking kwijtge
raakt. In de kerken zie je velen, die
lang gevangen zaten, maar kortelings
zijn ontslagen".
„Moeder is gestorven. De familie
was op de begrafenis en ze lazen de
Heilige Schrift. Maar ze werden valse
lijk beschuldied een predikatie te heb
ben gehouden zonder vergunning.
Twee broeders werden gearresteerd,
de een heeft vijf. de ander negen kin
deren. De vrouw van de laatste broe
der moet de kinderen overdag achter
laten om fp werken od een coUectieve
boerderij".
Onze zending kocht nog onlangs
30.000 Russische Nieuwe Testamenten
en 1000 Russische Bijbels en verleent
veel prPWierhe hulp aan vervolgden.
Amsterdam
Europees Chr. Zending
