rERUG IN OUDE RODE GAREEL Auto te water: twee doden WEINIG HOOP OP REDELIJK Dubcek beschuldigd van verraad aan communisme is 'C if illes loed en wel Duitse atoomgeleerde Hahn verzette zieli fel tegen kernwapens Uit de Haagse hof geplukt Toeristen (vrijgelaten): We deden niets Spoedig Vietcong- aanval op grote steden verwacht ichtfamilie goed in ™i Directeur liet drie bedrijven failliet gaan Ongelukken op de weg Nieuwe regering in Bolivia Verzet gebroken op West-Irian? Dt'ken ULI 5 MAANDAG 29 JULI 1968 (Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen PRAAG De besprekingen tussen de Russische en de Tsjechoslowaakse commu nistische partijleiders zijn bedoeld om de Praagse hervormers in het oude rode ga reel terug te brengen. Met uitzondering van Roemenië en Zuidslavië hebben de lan den van het Oostblok felle kritiek geuit op het door Dubcek in werking gestelde democratiserings- en liberaliseringsproces. Op de achtergrond hiervan speelt de vrees van soortgelijke gebeurtenissen in eigen land. Hcjn tal van plaatsen in Zttid- Piimerika is Fidel Castro's greep de tiaar de macht in Cuba herdacht A ioor communistische sympathi- terqanten en links-georiënleerde A'itudenten. In Mexico-stad leidde A'd de mars tot bloedige onlusten. Lei rd j' '\~r.r {Vóór vakantiereis thel). nm( Lei) end n G HAAG De ANWB doet een idegroep op alle vakantiegangers een B volledig mogelijk reisschema bij of kennissen achter te laten, huielfs wordt geadviseerd tijdens de Vertkantie regelmatig telefonisch con- ichict met de achterblij venden op te Pramen. SwDe Europese radio unie heeft na- ünftelijk geklaagd over het feit dat van T Beien die moeten worden opgeroepen ;ra«voldoende gegevens naam, ver blijfplaats, automerk e.d. bekend Scljn, zodat de aanvragen terzijde dhtoeten worden gelegd. hierin geen verandering komt ikalhen verzoeken, die via de buiten- jndse radiostations moeten worden Vdtgezonden, geweigerd worden. Elk zorgt de ANWB-oproepdienst str|>or plaatsing van enkele duizenden DS-oproepen, waarvan er honder- achfn door buitenlandse radiostations DoI°rden omgeroepen. HfAARLEM De Haarlemse recht- hnk heeft gisteren het faillissement itgesproken van de N.V. Maatschap- Ij De Kotenhoeff, die tevens handel feef onder de naam Assurantiebedrijf 'ederland, gevestigd te Aerdcnhout. 'irecteur hiervan was de 56-jarige J. an H. uit Aerdenhout, die sinds maart (vangen zit voor verduistering van lim 100.000.—. :Hij was tevens werkzaam bij de przekeringsmaatschappij E. H. Keur 1 Haarlem, die enkele maanden gele- bn failliet werd verklaard, en de (rzekeringsmaatschappij Nieuwe laas te Rotterdam, waarover veertien bgen geleden het faillissement werd Itgesproken. Roos en Luns Tot mijn verbazing ontdekte ik in fen stukje in de krant, met foto ver- kcht, over minister Luns, die naar jimburg was gegaan om te kijken m (aar een nieuwe roos, die de kweker (aar hem heeft vernoemd. Ik vraag be af: waaraan heeft Luns dit te anken? Had de kweker niet veel involler iemand, die onder de moei- (jkste omstandigheden veel voor de nensheid doet. kunnen vernoemen? k denk bijvoorbeeld aan die dokter h Brazilië, die in Agua Dias opoffe- pnd werk verricht onder de levende oden aldaar. Dit moest mij even van iet hart. Katwijk a. Zee A. D. Ouwehand Jan Janssen Het zal u wel niet zijn ontgaan dat lan Janssen de Tour de France ge wonnen heeft op de Dag des Heren. 'J Ik vraag mij af: waarom aandacht Beschonken aan deze man. die er geen bezwaar in zag*zich af te jakke- I ren op de door God gegeven rustdag en daarmee ook nog een aardig cen tje wist te verdienen? Nog steeds ii i het woord uit Gods wet van kracht, fclat zegt: Gedenkt de sabbatdag, dat ■•gij die heiligt. Overschie H. J. Peters HEERENVEEN Twee man nen zijn verdronken toen de auto waarin zij zaten in het Friese Oranjewoud in het water terechtkwam. De auto moet in de nacht van vrijdag op zaterdag op een kruispunt uit de bocht zijn geraakt. De slachtoffers zijn de bestuurder T. Smink (22) uit Haskerdijke en de mede-inzittende J. S. Dijkstra (28) uit Scherpenzeel. Het ongeluk werd za terdagmorgen ontdekt door voorbij gangers, die een autowiel boven het water zaten uitsteken, AMSTERDAM Een dode, een zwaargewonde en twee licht gewon den, dat is het trieste resultaat van een verkeerde manoeuvre, die de bestuurder van een personenauto za terdagavond laat maakte op de Coen- tunnelweg in Amsterdam. Met grote snelheid reed hij tegen de midden bermbeveiliging, schoot er twintig meter langs en sloeg met zijn auto enkele malen over de kop totdat de wagen in het gras aan de rechter kant van de weg terechtkwam. De bestuurder, R. K. Bijl (21) uit Amsterdam kwam om het leven. Zwaar gewond werd de eveneens uit de hoofdstad afkomstige E. Gest (18). De twee andere inzittenden konden na behandeling huiswaarts keren. ILPENDAM Mevrouw Poste- ma-Van Overbeek (25) werd in de nacht van zaterdag op zondag op slag gedood toen de auto waarin zij zat, bestuurd door haar man, op de pro vinciale weg Purmerend-Amsterdam tegen een koe botste. De heer Poste- ma en een drie maanden oude baby die achterin de auto lag, kregen geen letsel. De koe overleefde de botsing niet. Het dier bleek door twee sloten te zijn gewaad. HEERLEN Gistermiddag is op de autosnelweg Heerlen-Neerbeek onder Nuth M. Meens uit Spaubeek om het leven gekomen. Zijn wagen slipte en raakte van de weg. Een mede-inzittende, eveneens uit Spau beek, werd zwaar gewond. Op dezelfde weg botste gister middag een auto tegen de midden berm en kantelde. De 16-jarige J. Ph. C. van de Moosdijk uit Spaur beek overleed ter plaatse. LUNTEREN Zaterdagmiddag zijn op de Barneveldseweg in Lunte- ren twee Ambonese broertjes op hun fiets door een achterop komende auto geschept en vrijwel op slag gedood. De broertjes, J. F. en F. L. Matatula, waren resp. 9 en 5 jaar oud. IDAARDERADEEL Op de weg Warga-Wartena in de Friese gemeen te Idaarderadeel ging de 15-jarige K. Halbersma uit Wirdum in de nacht van zaterdag op zondag even op de weg liggen. Hij werd door een auto, waarvoor de bestuurder moest dim men voor een tegenligger, overreden en was op slag dood. Op de Afsluitdijk bij Wonseradeel reed zaterdagavond een personenauto tegen een rechts van de weg staand ijzeren hek en schoot vervolgens over de rijbaan tegen de links staande muur van de spuisluizen. Van de drie inzittenden overleed de 19-jarige Groningse bankwerker Pieter Mulder op weg naar het zie kenhuis. Een tweede inzittende is le vensgevaarlijk gewond in het St. Jo zef Ziekenhuis in Harlingen opgeno men, de derde werd slechts licht ge wond. NUMANSDORP Bij een val met een bromfiets raakte zaterdagavond de 63-jarige mevrouw Zwart uit Nu- mansdorp zo zwaar gewond dat zij later in het Dijkzigtziekenhuis te Rotterdam is overleden. De vrouw zat achterop een bromfiets, die werd bestuurd door de 60-jarige J. Schut ter uit Numansdorp. Op de Rijks straatweg zwenkte de brom fietsbestuurder naar linies toen hij werd gepasseerd door een busje, dat werd bestuurd door J. B. uit Nu mansdorp. Het stuur raakte de zij kant van het busje, waardoor de man en vrouw kwamen te vallen. De heer Schutter werd slechts licht gewond. LA PAZ President Barrientos van Bolivia heeft zaterdag een nieuw kabinet gevormd, dat geheel uit mili tairen bestaat. Een militaire regering is nodig wegens de „Castro-communis- tische bedreiging" waaraan het land blootstaat, zo zei Barrientos. Het vorige coalitiekabinet trad don derdag af na een crisis ontstaan nadat aan het licht kwam dat de minister van binnenlandse zaken, Antonio Ar- guedas, een dagboek van Ché Guevara in handen van premier Fidel Castro had gespeeld. Arguedas vluchtte naar Chili waar hem politiek asiel werd verleend. Later vertrok hij uit dat land met de bedoeling via Londen naar New York te reizen. Van New York wilde hij daarna weer naar Bo livia teruggaan. Verder dan Londen kwam hij echter niet. Daar werd hij zaterdagavond bij zijn aankomst op het vliegveld Gatwick door immi gratie-functionarissen aangehouden. Over de resultaten van de conferentie zijn de Tsjechoslo- waken somber gestemd. De drukmiddelen, die door Rus land en zijn satellieten worden gebruikt, geven weinig hoop op een redelijk vergelijk. Behalve van militaire pressie (on gekend grote manoeuvres aan de grenzen, en de aanwezigheid van „enkele Russische tankbataljons" in dat land) is er ook sprake van een georganiseerde hetze, die geheel in het teken van intimidatie staat. DOOR HET SLIJK Al weken lang wordt het nieuwe bewind in Praag door het slijk gesleurd. Radiostations en publici- teitsorganen in het orthodox geble ven deel van het oostblok richten zich met dreigementen en scheldka nonnades tegen Dubcek en diens me destanders. die verraad aan het in ternationale communisme in de schoe» a wordt geschoven. De Prawda, het officiële orgaan van de Russische communistische partij, schreef nog gisteren dat er snel en effectief tegen de contra-re volutionairen in Tsjecholowakije moest worden opgetreden terwijl er niet van de „harde lijn" van Warschau moet worden afgeweken. (In de Poolse hoofdstad stelden de leiders van vijf communistische lan den een brief op, waarin van Praag onmiddellijke en onvoorwaardelijke terugkeer naar het oude systeem werd geëist). De communistisohe wereld, aldus de Prawda, is vastbesloten de mar- xistisch-leninistische leer in Tsje- choslowakije te handhaven en niets door de vingers te zien dat de veilig heid van het oostblok in gevaar kan brengen. TERUG Een Tsjechoslowaakse delegatie, die naar het jeugdfestiva] in Sofia onderweg was, kreeg zaterdag bij de Bulgaarse grens te horen dat het be ter was naar Praag terug te keren. De communistische jongeren, zo luidde een van de argumenten, stel den er niet langer prijs op met de Tsjechoslowaakse jeugd samen te werken. Dubcek en de zijnen hebben zich tot nog toe steeds dapper te weer gesteld tegen de aanvallen van hun „kameraden". Ze vragen begrip voor de volkswil in Tsjechoslowakije, en verdedigen het ook in het Warschau pact erkende recht op de eigen soe vereiniteit. PRCHLIK Slechts één keer is de nieuwe par tijleiding door de knieën gegaan. On der druk van Rusland werd zoals ge meld generaal Prchlik, die een sleu telfunctie in het defensieapparaat be kleedde, vorige week van zijn post ontheven. De generaal, die een persoonlijke vriend en ook medestan der van Dubcek is, had het voorzich tige beleid van Praag doorkruist door in het openbaar ongezouten kritiek te leveren op de structuur van het Warschaupact en op het verloop van de recente in Tsjechoslowakije ge houden internationale militaire oefe ningen. Zaterdagavond verklaarde Dubcek nog voor de televisie dat de nieuwe koers, <Jie werd voorgestaan, op geen enkele wijze de belangen van de so cialistische wereld bedreigt. De man, die zich nu in het hol van de leeuw bevindt, deed een dringend beroep op het volk geen stap af te wijken van de weg, die het thans volgde. Dit alles ten dienste van het wereldsocialisme in het algemeen en van het Tsjechische socialisme in het bijzonder. GEBED De spanning in Tsjechoslowakije groeide gistermiddag duidelijk naar een climax toe. In de rooms-katholie- ke en in de protestantse kerken ba den de gelovigen voor hun nieuwe leiders. In heel het land werden op straat handtekeningen verzameld. Honder duizenden Tsjechen en Slowaken spraken hierbij op een gebrekkige, maar individuele en spontane wijze uit dat ze het huidige regime door dik en dun steunen en niet terug willen naar het politieke systeem, dat onder Gottwald, Zapotocki en Novot- ny heeft gegolden. ONVERDRAAGLIJK Parlementsvoorzitter Smrkovsky hield vlak voordat hij naar Kosice vloog bij zo'n geïmproviseerd handte keningenbureau een emotionele rede voering. Midden op straat verklaarde hij dat hij, ondanks de pressiemidde len die werden gehanteerd, niet gelo ven kon met slecht nieuws van de besprekingen terug te keren. Alleen de gedachte daaraan zou voor hem onverdraaglijk en verschrikkelijk zijn. Dezelfde Smrkovsky zei gister avond nog voor de televisie (een in geblikt programma) dat Tsjechoslo waakse onderhandelaars in gedachte zouden houden dat zij verantwoorde lijk zijn voor het socialisme, de soe vereiniteit en de toekomst van hun land. „We hebben onze internationale verplichtingen. De banden met de so cialistische landen, met name met de Sowjetunie, hebben niet geleden door het volgen van een nieuwe koers, maar zijn er integendeel beter en eerlijker door geworden". Een suggestie van de jeugdbladen SAIGON De vrees dat de Viet- cong en de Noordvietnamezen bin nenkort weer een grote aanval op dc Zuidvietnamese steden zullen doen, is het afgelopen weekend nog meer toe genomen. Vooral de ontdekking van een grote wapenopslagplaats van de Vietcong in de buurt van Hoe-é deed de spanning in het land toenemen. Vietcong-eenheden hebben van nacht een grote aanval gedaan op de Amerikaanse basis Tuy Hoa, bijna 400 kilometer ten noorden van Sai gon. De rebellen drongen door de verdedigingslinies heen en kwamen op de startbanen. De Amerikanen leden „lichte ver liezen". Dichtbij Hoe-é ontdekten de Zuid- vietnamezen gisteren een groot wa genpark van de Vietcong en enkele stukken geschut. Ook ten noorden van Saigon werden enkele wapen opslagplaatsen gevonden. Smeha en Mlana Fronta morgen een algemene staking van vijf minuten te houden om de steun van het Tsje choslowaakse volk voor de koers tot uiting te brengen, is door het vijf manschap Svoboda - Dubcek - Smrkovsky - Czernik - Polacek offi cieel verworpen. In een gezamenlijke verklaring wordt een beroep op de Tsjechoslo- waken gedaan op geen enkele wijze te demonstreren, en in al het doen en laten de uiterste voorzichtigheid te betrachten. ROTTTERDAM „Er is nooit een tijdstip geweest, waarop het Duitsland mogelijk was een atoombom te vervaar digen", verklaarde prof. Otto Hahn twintig jaar geleden. Daarmee hielp hij het praatje uit de wereld, als zou Hitler- Duitsland tijdens de ineenstor ting van mei 1945 bijna over een operationele atoombom be schikken. Het was voor de gisteren overleden Duitse atoomgeleerde dan ook een grote verrassing, toen de Amerikanen in augustus 1945 twee atoombommen wierpen op Japanse steden. „Maar dat is toch verschrikkelijk", was z(Jn eerste reactie. Het nieuws greep hem zo aan, dat zijn collega's in het Britse interneringskamp hem er van ver dachten met zelfmoordplannen rond te lopen. DJAKARTA De opstandelingen in West-Irian hebben hun doel. het stichten van een onafhankelijke j staat, opgegeven. Dit heeft de Indo- j nesische generaal Pangganbean in j Medan op Noord-Sumatra ver- I klaard. Uit ondervragingen van gevangen- genomen opstandelingen is gebleken dat de beweging Vrij Papoea haar politieke basis en drijfkracht heeft verloren. Op West-Irian zijn de afgelopen ja ren opstandjes uitgebroken, maar het is nooit duidelijk geworden óf deze een onafhankelijke staat tot doel hadden of alleen maar protesten wa ren tegen de slechter wordende eco nomische toestand in het gebied. DOOR Acht jaar lang heeft Joseph Gra ham zijn land Liberia in Nederland als ambassadeur vertegenwoordigd. Dat is een uitzonderlijk lange tijd voor een diplomaat om op één post te staan. Drie, vier, hoogstens vijf jaar is het meestal. Die snelle overplaatsingen worden noodzakelijk geacht, omdat een goed diplomaat wel met velen goede vrien den moet kunnen zijn, maar toch een zekere afstand moet weten te bewaren, opdat hij de stand van za ken objectief zal kunnen blijven be oordelen. Menselijk gezien echter is het een akelig systeem, zowel voor de diplo maat wanneer hij zich op zijn post wel bevindt, als voor de relaties die hij in dat land gevonden heeft. Juist wanneer men na een paar jaar we derzijds» het gevoeld krijgt „thuis" te zijn, komt het afscheid. Het afscheid van ambassadeur Graham staat voor de deur. Wan neer de stap over de drempel wordl gezet weet niemand. Men fluistert eind van het jaar: anderen zegger volgende maand al en de heer Gra ham zelf zegt niets Die lacht alleer maar en beweert het zelf niet te weten. Noch waar zijn nieuwe posi zal zijn. Wat overigens best waar kan zijn, want diplomaten zijn de pionnen op 's lands schaakbord. Ze worden geschoven naar de plaats, waar ze voor de positie van het land het gunstigst werken. Vrijdag vierde Liberia de 121ste geboortedag. In zijn villa aan de Wilhelminalaan te Wassenaar ont ving de heer Graham honderden gasten, die allemaal bij hun geluk- wens een tikkeltje wrang gevoel hadden, omdat het de laatste keer /ou zijn. dat deze Liberiaanse dag onder leiding van deze gastheer ge vierd werd. Voor het Corps Diplomatique be tekent zijn vertrekt bovendien noc -en puzzle. De heer Graham is als langst aan wezige ambassadeur Deken van het Corps, wat allerlei besoenes inhoudt Na hem op de ranglijst volgt de ambassadeur van Cuba Carlos Ma- ristany Sanchez, die precies een jBar na de heer Graham in Den Haag kwam. Het gerucht gaat dat de heer San chez het Dekenschap niet ambieert, maar het druist tegen alle diploma tieke gebruiken in een ander te be noemen. De enige oplossing zou zijn. dat de heer Sanchez ook van post verandert. Dan is de ambassadeur van Oostenrijk dr. Claus Winterstein aan de beurt. Het moet gezegd, dat mevrouw Winterstein nu reeds, om dat er geen mevrouw Graham is, die dit kan doen, zich belast heeft met het patronesschap van de dames van het C.D. Dit is geen officiële functie, maar een soort „moeder" der diplomaten vrouwen. Ieder doet het naar eigen trant. De een decreteert wanneer en waar de dames met of zonder hoed zullen verschijnen: beslist over lang of kort bij officiële gelegenheden. Een ander legt de nadruk op het onderling contact en de gezellieheid en de beste helpt de nieuwkomers door de eerste moeilijke tijd in het vreemde land met raad en hartelijk heid. Diplomatieke zorgjes, die de bui tenwereld niet kent ter van de zeven jongemannen, die gisteren op het centraal station in Amsterdam arriveerden na en kele dagen door de Joegoslavische politie te zijn vastgehouden. Van links naar rechts Peter Pluq uit RotterdamDirk Boom uit Bever wijk naast hem zijn verloofde Marian van Duyn), Frans Geleyns uit Rotterdam en Piet Manasse uil Amsterdam. Zij konden niet begrijpen, waarom Hahn zo reageerde. Zij dachten alleen maar aan Hitiers „geheime wapen" en scholden zichzelf uit voor stomme lingen. Ze hadden immers zelf tegen Hitier gezegd, dat een grootscheeps- onderzoek naar de mogelijkheden voor de produktie van een atoombom niet nodig was, omdat de Amerikanen nog in de kinderschoenen stonden. Prof. Hahn gaf dat later ruiterlijk toe. Hij verzette zich tegen de opvatting van zijn collega's, dat zij uit princi piële overwegingen zo langzaam mo gelijk aan de atoombom hadden ge werkt. Niet voor oorlog Prof. Hahn weigerde bij zijn onder zoekingen altijd rekening te houden met de mogelijkheid dat atoomenergie voor oorlogsdoeleinden zou kunnen worden gebruikt In een rede. uitgesproken in no vember 1945, toen hy de Nobelprys voor chemie ontving, hy had im mers byna negen jaar daarvoor kans gezien een uranium-atoom te splitsen kantte hy zich radikaal tegen het gebruik van kernwapens. Hij verwierp de wetenschap, dat een bom honderdduizend mensen kon doden. Het verweer van de Amerika nen, dat vele andere honderdduizen den door de bom konden worden ge red, vond hij gevaarlijk. Het zou pre cedenten kunnen scheppen voor de toekomst. Niettemin probeerde hij in 1955 het gevaarlijke Kobalt 60 te produceren, de stof, waarvan later de grootste waterstofbommen werden vervaar digd. Het profijt, dat de techniek en de geneeskunde van de ontdekking van Kobalt 60 zouden kunnen trek ken, stond voor hem op de eerste plaats. Verklaring In 1957 zette hij zijn handtekening onder de beroemde verklaring van Göttingen, waarin achttien Westduitse atoomgeleerden verklaarden, dat zij nooit kernwapens zouden gaan pro duceren. Hahn werd in 1879 in Frankfort aan de Main geboren. Samen met de jood se geleerde Lise Meitner onderzocht hij voor de Tweede Wereldoorlog de mogelijkheid atomen te splitsen. Na dc oorlog richtte hij het Max Planck instituut te Göttingen op. waarvan hy de eerste president was. Hahn ontving veel internationale on derscheidingen en eredoctoraten. AMSTERDAM Vier van de zeven Nederlandse jongemannen, die na enkele dagen door de Joegoslavische politie te zijn vastgehouden gistermorgen op het Centraalstation in Amster dam terugkeerden, ontkennen de aanstokers te zijn geweest van de vechtpartijen zondag- en maan dagnacht jl. in de plaats Omis, waar zij hun vakantie door brachten. Plotseling werden zij, volgens hun zeeeen, beide nachten op een donkere plek overvallen, waarbij een van j hen, Dirk Boom uit Beverwijk, enke- le verwondingen opliep. Het motief van hun belagers was bekend: een van de Nederlandse jon gens was uitgegaan met een Tsje- chisch meisje, dat al eens omgang had gehad met een Fransman. De laatste zou de groep Joegoslavische jongens, die er flink op los hadden j geslagen, hebben opgehitst Omdat gebleken was, dat een Joe- i goeslavische jongen tijdens de vecht partij met een mes was gestoken, kwam de politie dinsdagmorgen de paspoorten innemen van het zeven tal. Ze werden niet gearresteerd, maar kregen huisarrest in het hotel waar zij verbleven. De jongens ont kenden, dat een van hen met een mes zou hebben gestoken. Woensdag zou den zij met de andere jongeren, met wie zij de jeugdreis naar Joegoesla- vië maakten, per vliegtuig naar Ne derland vertrekken. Zaterdagochtend pas kreeg het ze vental de paspoorten terug. De terug reis moesten zij in dit geval zelf betalen, plus de extra hotelkosten. Per man komt dit ongeveer op 250. De jongens die met de trein terug keerden zijn Peter Plue en Frans Ge- levns uit Rotterdam. Piet Manassen uit Amsterdam en Dirk Boom uit Be- verwiik met zijn verloofde Marina van Duin. die eveneens bij de vecht- oartiien aanwezig was maar niet was aangehouden. De broer van Dirk Boom, Wlm, is samen met Jan Tlg- eelman uit Rotterdam Der auto on derwee n«ar Po tTagenaar Jos Driessen kwam reeds vrijdag aan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5