en kunst
Kanttekening
Ronde van Frankrijk in tweede
en beslissende fase beland
KARA VANEN NAAR HET ZUIDEN
Niet te snel jaloers
zijn op Amerika
PORTRET
VANEEN
GELOOFS-
HELD
KERN
WOORDEN
ZATERDAG 29 JUNI 1961
DR. G. J. LEIBBRANDT:
EEN van de dingen waar
over ik mij constant be
zorgd maak, is de verhouding
tussen voorhoede en achter
hoede in de protestants-chris-
Iets over wetenschap
en politiek
TTET meinummer van het maandblad Antirevolutionaire
Staatkunde vormt opnieuw niet voor het eerst dus
een belangrijke bijdrage in de discussie over christelijke po
litiek. De vier artikelen van achtereenvolgens mr. J. Hollan
der, prof. dr. W. Albeda, prof. dr. L. Bosch en prof. dr. H. J.
van Zuthem lokken weliswaar hier en daar tot tegenspraak
uit, maar het blijft ook de moeite waard, met de heren van
mening te verschillen.
Voor ditmaal zou ik de aandacht vooral willen vragen over
de beschouwingen van prof. Bosch; z\j gaan over de betrek
kingen tussen wetenschap en politiek. Inderdaad reeds daar
om een onderwerp van belang, omdat de wetenschap en haar
stormachtige ontwikkeling zich in onze dagen zozeer laten
gelden.
In de loop der geschiedenis zijn, veelal de een na de ander,
oaderscheidene krachten op de menselijke samenleving in
werkend doende geweest. In onze tijd is dat wel speciaal met
de wetenschap het geval.
Die wetenschap heeft een hoogte bereikt en heeft in zulk
een mate het aanvankelijk onmogelijke tot mogelijkheid ge
maakt, dat het velen angstig te moede wordt.
^OALS ik al meer heb betoogd, meen ik een deel van het
studentengedrag van onze dagen op dit verantwoorde
lijkheidsbesef voor de gang van zaken in de wetenschap te
rug te mogen voeren.
Het ware onjuist dat gedrag, zeker als geheel genomen, aan
te merken als onverantwoordelijk gedoe. Misschien speelt
dat hier en daar mee, maar met evenveel recht is het te ver
klaren vanuit het gevoel van betrokkenheid bij wat er met
terdaad ook op het terrein van de wetenschap gaande is.
In sijn artikel onderstreept ook prof. Bosch, hoezeer ons leef
klimaat door de wetenschap, en nader door de natuurweten
schappen, ls veranderd. Juristen, eens oppermachtig, moes
ten eerst economen naast zich dulden, maar thans lijkt het
woord onbetwist aan de beoefenaars van de natuurweten
schappen.
HJJ concludeert dan ook in het kader van het onderwerp
waarover hU schrijft, dat vertegenwoordigers van de na
tuurwetenschappen meer en meer bij de politieke besluit
vorming zullen moeten worden betrokken.
J^E ontwikkeling zelf van deze natuurwetenschappen plaatst
ook de beoefenaars van de andere wetenschappen voor
verrassingen en stelt hen voor belangrijke vragen. Men den-
ke bijvoorbeeld aan de harttransplantaties, die ook ethici en
juristen aan het denken hebben gezet; het kwam daarbij im
mers te gaan over kwesties van dood en leven, van lichaam
en van geest.
Men denke om andere onderwerpen uit de natuurweten
schap te noemen die eveneens de andere wetenschappen voor
vragen stellen aan de kernenergie, aan de voortschrijden
de automatisering, aan de chemie.
Al deze wonderbaarlijke ontplooiingen van wetenschap heb
ben ln haar toepassing belangrijke gevolgen, zoals op het
sociale vlak gevolgen voor de politici, die er zich met hun
besluitvorming op dienen in te stellen; gevolgen bijvoorbeeld
ook voor het onderwijs.
Regering en volksvertegenwoordiging, aldus terecht prof.
Bosch zullen deze stroomversnelling van technische moge
lijkheden nauwlettend in het oog moeten houden.
]ypT prof. Bosch ben ik het eens, wanneer hij in dit alles
de noodzaak onderkent van ethische bezinning. Als
een van de doeleinden van een christelijke politiek ziet hij,
dat zü een harmonisering bewerkt van een samenleving, die
in een steeds toenemend tempo de verandering vanuit de
natuurwetenschappen ondergaat. Met andere woorden: óók
nu, zéker nu, is christelijke politiek geboden.
Indien z|j het al ooit gekund hebben, vandaag echter kunnen
de politici het alléén niet meer af. Politiek, zou ik willen
zeggen, is nooit zuivere, op zichzelf staande, „reine" politiek,
net zo min trouwens als wetenschap nooit op zichzelf staan
de, „reine" wetenschap is. Daarvoor is het leven nu eenmaal
tezeer geïntegreerd.
Het zal moeten aankomen op samenspel. Of, zoals prof. Bosch
het stelt: een christelijke politieke partij "I niet alleen rich
ting moeten geven aan de bezinning; zij zal actief de weten
schappelijk gevormde deskundigen in haar beleid moeten
betrekken waarbij hjj intussen, en terecht, ook aan tal
van andere wetenschappen denkt.
Wat ia er, bijvoorbeeld ten aanzien van de ontwikkelings
landen, niet al dadelijk veel met de inschakeling van de
voortgeschreden wetenschap te bereiken.
pOLITIEK betreft het nemen van besluiten ten aanzien van
de menselijke samenleving, als geheel of ln een bepaald
land, voorzover de staat geacht kan worden daarin een eigen
verantwoordelijkheid te dragen.
De ontwikkeling van de wetenschap nu. zou ik willen vast
stellen. heeft die verantwoordelijkheid niet kleiner, eer be
langrijk groter gemaakt. Men denke slechts aan het feit, dat
heel veel wetenschappelijk werk, ja heel ons wetenschappe
lijk onderwijs, alleen vanuit de bekostiging uit 's lands be
groting mogelijk is.
Maar met de betaling ervan is men er niet. Het komt ook
aan op planning, op afweging van waarden, op proportlone-
ring. Regeren is nu eenmaal altijd kiezen voor dit of voor
dit
Het is ln onze tijd geen sinecure, beoefenaar van wetenschap
te zijn. Het is evenmin een sinecure, politicus te zijn. Geen
wonder dat politici soms geprikkeld zijn; men moet dan. als
het kan, maar wat lief voor hen wezen en geduld met hen
hebben.
Want zeker ook in een tijd waarin de wetenschap zozeer be
slag dreigt te leggen op de menselijke samenleving, kunnen
die politici, met hun besluiten die immers moeten strekken
tot het algemeen belang, waarlijk niet worden gemist.
DIEMER
telijke samenleving. Het is
onvermijdelijk dat er koplo
pers en achteraankomers zijn,
en dat geeft ook niet, als er
maar aan drie voorwaarden
wordt voldaan: de voorhoede
mag de achterhoede niet min
achten, de achterhoede mag
de voorhoede niet zomaar
verketteren en men moet met
elkaar blijven optrekken.
In dit stukje gaat het over
kunst en wel nader over poëzie.
Als ik het meer duidelijk dan
juist mag zeggen: de achterhoede
is godsdienstig en cultuurloos, de
voorhoede is cultureel maar dik
wijls ongodsdienstig, en een com
promis schijnt alleen mogelijk te
zijn door het kunstige met een
grote dosis stichtelijkheid te ver
mengen.
In de gezongen poëzie ontstaat
dan wat men noemt het eenvou
dige christelijke lied, en in de
niet-gezongen poëzie het stichte
lijke. christelijke vers. Het een
voudige lied ontstaat uit de prak-
tische behoefte van samen
komsten. of uit handelsoverwe
gingen omdat er een afzetgebied
voor is. Stichtelijke poëzie is het
werk van een man of een vrouw
die weet heeft èn van godsdienst
èn van literatuur, en die zelfex
pressie zoekt in een compromis
tussen die beide.
Worstelen
Hier ligt ook de moeilijkheid
voor het kerklied. De vrome
Droogstoppel moet op een dich
terlijk niveau worden getild en
de dichter (vaak als vertaler en
bewerker) moet zijn individuali
teit een eindweegs verloochenen.
De achterban wil alleen maar het
bekende en vertrouwde horen, de
voorhoede is van huis uit alleen
geporteerd voor het nieuwe en is
ten aanzien van het oude op zijn
best vervuld van vernieu
wingsdrift.
Toch is het goed dat hier
kwantiteit en kwaliteit, massa en
persoonlijkheid, traditie en ver
beeldingskracht met elkaar
worstelen.
In het werk aan de nieuwe
Hervormde gezangenbundel (met
interkerkelijke strekking) is de
bijbel als normerende factor te
vens de reddende factor geweest.
Want stichtelijkheid is een niet
onbedenkelijk begrip.
Het is lang niet alles goud wat
daar blinkt. Wie op 19 juni de
zitting van de Hervormde Synode
heeft meegemaakt, waar een
nieuwe gezangenbundel van on
geveer 450 liederen in piincipe is
aanvaard (met algemene stem
men!) heeft zich over twee din
gen kunnen verheugen: dat dich
ters van professie de beste jaren
van hun leven aan dit dienende
werk in onverstoorbare eensge
zindheid hebben willen besteden,
en dat zij al doende door de
magnetische aantrekkingskracht
van de Schrift deze zelf steeds
meer hebben laten spreken, ten
koste van veel vals vroom senti
ment.
Compromis
Met dit alles in mijn gedachten
las ik deze week voor u twee
christelijke dichtbundels: Onge
rijmd gerijmd, 23 verzen met bij
belse beelden door F. J. Brevet
(uitgave Boekencentrum. 's-Gra-
venhage, 54 blz., 3,50) en
Gouddraad uit vlas door Nel
Benschop (uitgave J. H. Kok
N.V., Kampen, 45 blz., 3,90).
Men heeft hier te doen met
persoonlijke vroomheidsuitingen
in dichtvorm door, zoals ik het
hierboven heb uitgedrukt, een
man en een vrouw die weet heb
ben èn van literatuur èn van
godsdienst en die zelfexpressie
zoeken in een compromis tussen
die beide.
Dit woord 'compromis' klinkt
misschien minder vriendelijk dan
ik het bedoel. Voor hun eigen
besef is er van een compromis,
een geven en nemen, geen spra
ke. Zij hebben zich eerlijk uit
gesproken en onder hun conven
tionele taal klopt een hart. Bre
vet is wat meer gecultiveerd, Nel
Benschop wat rijker bewerk
tuigd. Brevet begint het gedicht
ALLEEN met deze strofe:
Alleen in huis. De zonnestra
len tasten
langs porcelein, kristal en
langs de kasten,
die door de eeuwen heen ge
boend, gewreven,
glanzend getuigen van hun
medeleven
met wat in 't huis gebeurde
op hoge tijden
van trouwen en van doop.
van rouw en lijden.
Nel Benschop schrijft een vers
op Zacharias, dat aldus begint:
Dit is dus mogelijk: zo dicht
bij God te zijn
En toch te twijfelen, wan
neer Hij spreekt;
De mensen noemden mij op
recht en vroom en rein,
Men wist niet, dat 't voor
naamste mij ontbreekt:
Het onbeperkt vertrouwen
van het kleine kind,
Het vindt de grootste won-
dren heel gewoon.
Ik wist niet goed meer, hoe
een vader 't kind bemint,
Want, Here God, Gij gaaft
mij nooit een zoon....
inspiratie dat tot het schrijven
van deze gedichten heeft geleid.
Want we hebben hier niet met
maakwerk te doen. Maar in beide
gevallen is de individualiteit te
zwak en verdwaalt het vers al
gauw in de sfeer van het beken
de en overbekende. Er zijn dui
zend bekende vrome gevoelens
en ook weer duizend bekende
vrome zegswijzen en voordat de
dichter en de dichteres het we
ten, hebben die elkaar over hun
hoofden heen gevonden.
Het echte gedicht daarentegen
ontspringt onmiddellijk aan het
leven en het schept zijn eigen
taalgestalte. De echte dichter is
geen rollenspeler; hij speelt niet
de dichter maar hij is het. De
traditionele stichtelijkheid in de
poëzie moet van twee kanten uit
gesaneerd worden: vanuit de bij
bel en de oorspronkelijke
boodschap van het evangelie, èn
vanuit de echte, primaire dich
terlijkheid.
Verdwalen
In de inzet van beide verzen
voelt men het vleugje echte
Verder
De ofliciële literaire kritiek
keurt bundels als deze twee geen
blik waardig. Het lijkt mij
juister te laten zien waar het aan
hapert. Want zelfs de komende,
interkerkelijke gezangenbundel
is niet meer dan het bijtrekken
van een been, het inhalen van
een achterstand, al zijn we daar
in zoals prof. Hoenderdaal ter
synode ze« de kerken in ande
re landen voor. Het christelijk
geloof zal in zijn poëzie een nieu
we toon en nieuwe vormen moe
ten vinden die de gloed en de
frisheid van het oorspronkelijke
hebben. De traditionele kerke
lijkheid immers verbleekt, maar
het Rijk van God gaat verder.
Dr. C. RIJNSDORP
ÜIJ de tweede ronde van de
Franse parlementsverkiezin
gen is het niet de vraag, of de
gaullisten de meerderheid in de
Nationale vergadering zullen
heroveren. Het gaat erom. hoe
groot ze zal zijn en met name of
de Unie voor de verdediging van
de republiek het voortaan alleen
voor het zeggen zal hebben.
De uitslag zal niet in de eerste
plaats afhangen van de afspra
ken die de partijen met kanSheb-
bende kandidaten hebben ge
maakt voor de meer dan 300 ze
tels die morgen op het spel staan.
Doorslaggevend is de opkomst
van de kiezers, met name in het
gebied van Parijs, waar het aan
tal thuisblijvers heel groot was
(30 pet.). Aangenomen wordt dat
velen niet naar het stemlokaal
gingen omdat zij teleurgesteld
waren in de linkse partijen
Gevolgen
De belangrijke winst die de
gaullisten in de eerste ronde heb
ben geboekt, kan tweeërlei ge
volg hebben. Zij kan velen die
zondag gaullistisch stemden, in
de verleiding brengen de verkie
zingen te laten voor wat ze zijn
en van de vakantie of een lang
weekeinde te gaan genieten.
Anderzijds is het mogelijk, dat
de thuisblijvers van vorige week
zoveel bezwaren tegen het gaul-
Iismc hebben, dat zij morgen
toch rnaar hun stem op links
gaan uitbrengen.
De gaullisten zijn zich van het
begin af van dit gevaar bewust
geweest. Zij hebben ge
waarschuwd voor voorbarig opti
misme; het schrikbeeld van het
totalitaire communisme heeft ook
in de afgelopen week overal
rondgespookt. En in het gebied
van Parijs zullen de stemlokalen
een uur eerder worden open
gesteld om de vakantie- en
weekeindgangers nog wat lege-
moet te komen. Ook zal veel af
hangen van de weersgesteldheid.
Vorige week was het regenach
tig en de gaullisten bleken daar
van fe profiteren.
Hoge eisen
Behaalt de gaullistische Unie
voor de verdediging van de repu
bliek morgen niet de absolute
meerderheid, dan is zij opnieuw
aangewezen op de steun van de
eveneens gaullistische Onafhan
kelijke republikeinen van de
vroegere minister van financiën,
Giscard d'Estaing. In de verkie
zingscampagne heeft deze politi
cus nogal hoge eisen gesteld voor
samenwerking met de Unie. Zo
wil hij, dat ook de Centrumpartij
en de rechtervleugel van de
Linkse federatie bij het rege-
ring^Deleid worden betrokken.
Giscard d'Estaing heeft nog
meer wensen. Het heeft er echter
veel van weg, dat die meer met
verkiezingspropaganda te maken
hebben dan met de houding die
hij na het bekend worden van de
uitslag zal aannemen. Hij is sinds
vorig jaar bekend als de „Ja,
maar..."-figuur, die als het erep
aankwam, de Franse president
geen moeilijkheden van beteke
nis in de weg legde.
Zijn persoonlijke ambities wet
tigen de veronderstelling, dat er
weinig zal veranderen als de ge
neraal opnieuw op zijn steun
aangewezen zou zijn.
Buitenspel
Het maximum dat de gaul
listische Unie morgen kan vero
veren is ongeveer 150 zetels. Met
de zetels die vorige week werden
behaald erbij geteld, zou zij een
ruime meerderheid in de Natio
nale vergadering krijgen. De
giscardistische gaullisten zouden
dan (evenals de Centrumpartij)
buitenspel komen te staan. Of dit
zal gebeuren hangt zoals ge
zegd af van de reactie van de
kiezers op de uitslag van vorige
week zondag.
Voor links zijn de verkiezingen
op een grote teleurstelling uitge
lopen. De hoop dat morgen het
gaullisme nog een nederlaag kan
worden toegebracht, is vervlogen.
Mitterrand, leider van de Linkse
federatie, zei deze week veelbete
kenend: „Twee maanden geleden
zou het gaullisme een nederlaag
zijn toegebracht en twee maan
den na de verkiezingen zal men
er zich opnieuw tegen keren".
Maar nu zit hij met de brok
ken. Het is zelfs de vraag of hij
de teleurstellende resultaten poli
tiek zal overleven.
In de knel
Ook de Centrumpartij van Le-
canuet en Duhamel zit in de
knel. Het is thans nog de vraag,
of zij de 30 zetels verovert, nodig
om in de Nationale vergadering
een groep te vormen, die deel
kan nemen aan de debatten en
vertegenwoordigers krijgt in par
lementaire commissies en derge
lijke. In Rouen 'heeft Lecanuet
zich teruggetrokken omdat hij
meent geen kans te hebben te
genover zijn gaullistische te
genstander. Voor de ontbinding
van de Nationale vergadering zat
de Centrumpartij met 42 afge
vaardigden op de wip.
Overigens ziet men in het alge
meen een gaullistische overwin
ning niet als een persoonlijk suc
ces van de Franse president. Tot
dusver is slechts gebleken dat
men de gewelddadigheid (die
overigens de generaal in 1958 als
gevolg van de opstand in Algiers
aan de macht hielp) veroordeelt.
Het falen van de niet-gaul-
listische partijen tijdens de re
bellie van studenten en arbeiders
heeft vele Fransen in de armen
van de gaullisten gedreven. De
oorzaken van de opstandige be
weging worden er echter niet
door weggenomen.
Bij het oude
De vrees bestaat dat er niets
zal veranderen als de gaul
listische Unie de meerderheid
verovert en zelfs niet, als zij op
nieuw gedwongen wordt, met de
giscardisten samen te werken. Er
werden met deze groep en de
Centrumpartij wel afspraken ge
maakt om verkiezing van kandi-
De Franse president, blakend van
zelfverzekerdheid. Men zegt dat
hij als de verkiezingen naar
wens verlopen later in het
jaar plaats wil maken voor Pom
pidou, daarbij gebruikmakend
van de verdeeldheid bij links.
daten van links te voorkomen.
Maar na de stembusstrijd dreigt
alles bij het oude te blijven.
Zeven dagen verder
WIE LEEST dit eigenlijk
nog? Al dagenlang wordt er
zó van alle kanten gewaar
schuwd dat dit weekeinde 2 Vt
miljoen Nederlanders op va
kantie gaan, dat je het ge
voel krijgt, alleen in een lege
Randstad over te blijven. Met
een heleboel Duitsers, en die
komen hier ook niet om de
krant te lezen. Hoewel, als
het weer zich nog een poosje
zo blijft misdragen
De Kamer is ook op vakantie
Er is nog net even een fractie
bijgekomen na een korte maar
opwindende boerenoorlog. De
Kamer gaat akkoord met de ver
hoging van de vergoeding voor
eigen leden tot 40 mille min ne
veninkomsten. Verder in de bin
nenlandse politiek nog de
WD-waarschuwing dat Biesheu
vels schoten voor de boeg het
schip weieens konden raken, en
natuurlijk de hoge onderschei
ding commandeur in de orde
van Oranje-Nassau voor freu
le Wttewaall van Stoetwegen op
het diamanten feest van de CHU.
De oppositie weet bij de VPRO
weinig te bereiken, maar de con
flicten zijn nog niet opgelost.
De Academische Raad aanvaardt
het rapport-Maris over de her
vormingen bij het hoger onder
wijs niet. De Staatsprijs voor let
terkunde gaat naar Lucebert en
de Van der Hoogtprijs naar H. C.
ten Berge. Overvallers van een
geldauto in Amsterdam worden
in de kraag gegrepen en de buit
ligt in een kolenkist.
Het bedrijfsleven: alsmaar gro
tere omzet en winst bij de Gasu
nie. De Ned. Dagblad Unie neemt
de drukkerij Henkes over. Verol-
me en de NDSM bereiden een
fusie voor. Hoogovens voert de
staalproduktie op en zal er o.m.
een zevende hoogoven voor bou
wen. De Duitse uitgever Axel
Springer verkoopt een paar van
zijn periodieken.
En dan de sport: de Ronde van
Frankrijk verdringt de aandacht
voor de Franse verkiezin-
gen-in-tweede-ronde. motoren
razen op de TT van Assen. Tom
Okker boeit de Engelsen op een
Wimbledon-in-de-gietregen. de
zeezeilers hebben het moeilijk
(de Duitse nogal onervaren Edith
Baumann wordt uit de woedende
golven opgepikt), de 25-jarige
Rus Andreiko wordt wereldkam
pioen dammen, Ton Sijbrands in
ternationaal grootmeester en
Harm Wiersma internationaal
meester.
Over de grenzen trekt na de
aanvankelijke gaullistische zege
en de Franse maatregelen om de
eigen industrie te beschermen,
vooral de aandacht de Russische
bereidheid om over afschaffing
van de gevaarlijke antiraketsys
temen te praten. Overigens is de
NAVO bezorgd over de hardere
lijn in de Russische Europapoli-
tiek.
Amerika ontruimt de basis Khe
Sanh in Zuid-Vietnam. Thant no
digt rood China uit voor een
VN-conferentie over kernwapens.
De Amerikaanse negerleider ds.
Abernathy gaat in hongerstaking
na zijn veroordeling tot 20 dagen
wegehs verzet tegen de ontrui
ming van de „armenstad" in
Washington. Abe Fortas volgt
Warren als opperrechter in de
Verenigde Staten op.
James Ray ontkent in Londen
dat hij ds. Martin Luther King
heeft doodgeschoten. De huurlin
genleider Schramme wordt in
België gepakt voor moord op een
landgenoot in Kongo.
Italië heeft weer een regering.
Premier Pompidou zei deze
week in dit verband dat „nie
mand van de president kan ver
langen dat hij rekening houdt
met de ideeën van groepen of
kleine partijen".
Morgen zal blijken hoe groot
de invloed is van de verklaringen
van premier Pompidou en van
het laatste woord dat'de generaal
vandaag tot de Fransen richt.
Maandag zullen we weten, of de
Fransman de man in het Elysée
een flinke meerderheid willen
bezorgen om de brokken op te
ruimen, die het gevolg waren
van tien jaar gaullisme, of dat zij
hem willen dwingen, daarbij met
anderen samen te werken.
(door Hans van Spanning)
AMSTERDAM „Vaak
kijkt men in Nederland met
een zekere jaloezie naar de
grote wetenschappelijke staf,
die parlementsleden in de
Verenigde Staten ter be
schikking staat. Maar men
vergeet veel te snel dat het
Amerikaanse politiek sys
teem volkomen anders is dan
het Nederlandse."
Aan het woord is dr. G. J.
Leibbrandt (36). Donderdag pro
moveerde hij aan de VU op het
proefschrift „Economen in dienst
van politici." Wij spraken met
hem over twee instellingen bij
dit proefschrift. De jonge doc
tor-lector aan de juridische fa
culteit van de VU ontvangt ons
de ochtend na zijn promotie in
zijn studeerkamer. De vele
bloemstukken geven zijn kamer
een feestelijk tintje. Zelf maakt
hij zich iets meer zorgen over de
stapels papier die er liggen. „Als
u rommel in uw kamer wil heb
ben, moet u gaan promoveren",
zegt dr. Leibbrandt.
U zegt dat men in de pleidooi
en voor uitbreiding van de staf
van parlementsleden in Neder
land te weinig rekening houdt
met de andere functie van ons
parlement in vergelijking met
Amerika. Kunt u dit nader toe
lichten?
Het Amerikaanse systeem werkt
volkomen anders. Om te begin
nen komen alle wetsontwerpen
uit het congres. Verder staan
president en congres los van el
kaar. Het congres kan de presi
dent niet naar huis sturen. De
president kan het congres niet
ontbinden. Dit leidt er toe dat
het congres zich met behulp
van haar stafleden s uitvoerig
met de wetgeving bezig houdt;
en erg veel details bespreekt.
Daarnaast is de controlerende
taak van het Amerikaanse con
gres op het bestuur veel groter.
Ieder congreslid vervult een
soort „ombudsman"-functie.
Wanneer iemand niet in militaire
dienst wil b.v. of een schadever
goeding wil, schakelt hij zijn
congresman in.
En dan spreek ik nog niet eens
over werkzaamheden, zoals hea
rings en de bekende investiga
tions (onderzoekingen). In de ja
ren vijftig b.v. was de investiga
tion tegen de uiterst rechtse se
nator McCarthy heel bekend.
Dit alles leidt er toe dat de
congresleden ook grote staven
/an medewerkers nodig hebben.
Een senator ontvangt dagelijks
ongeveer 1500 brieven. Op het
departement van defensie heeft
men 156 personen in dienst die
uitsluitend contact met het con
gres onderhouden. Tenslotte moet
ieder congreslid om de twee jaar
de verkiezingsstrijd in. De partij
en zijn volkomen ongeorga
niseerd. Wanneer een congreslid
in het parlement is gekozen moet
hij zich onmiddellijk met zijn
staf weer gaan voorbereiden
op de nieuwe verkiezingen.
Anders
Bent U tegen uitbreiding van
de staf van medewerkers in het
Nederlandse parlement?
Neen; ik geloof wel dat die
enige uitbreiding kan hebben.
Maar als men zich in de discussie
hierover op Amerika beroept dan
dient men naar mijn mening oog
te hebben voor de volkomen an
dere functie van het Ameri
kaanse congres. Het congres in
Amerika heeft in feite te veel
functies. Men oefent allerlei be
voegdheden uit die we in Neder
land aan de administratieve
rechtspraak overlaten. In Ameri
ka hebben de congresleden een
omvangrijke staf nodig terwijl
dit systeem toch niet goed werkt.
Het congreslid is zo zwaar belast
dat hij noch zijn staf al het werk
aankan. Je kunt als parlement nu
eenmaal niet op de stoel van de
regering gaan zitten.
U schrijft in uw derde stelling
dat men bij de discussie over in
voering van het presidentiële
stelsel te weinig rdkening houdt
met de kostenverspilling die
hierdoor ln Amerika optreedt.
Kunt u dit nader toelichten?
gevolg dat van beide zijden vaal
aan allerlei minderheden mod
worden toegegeven.
Frankrijk
In Frankrijk heeft men
krachtig president, waarbij
bevoegdheden van de volksver
genwoordiging zijn beperkt. Dai
kan de vertrouwenskwestil
gesteld worden waarna meesta
het parlement ontbonden wordt
Ik geloof niet dat men in Nederj
land veel zal voelen voor regelj
matig optredende ontbinf
dingsverkiezingen.
Dit zijn allemaal zaken
men als men een gekozen prei
dent of minister-president
rekening mee moet houdal
Tenslotte is er nog de kwestie
de presidentskeuze alszodai
Het stemmenverschil
Nixon en Kennedy was desti
uiterst klein. Als Nixon het op du
t.v. iets beter had gedaan was hj
in 1960 waarschijnlijk presidetl
geweest
Ervaring
het nieuwe Belgische kabinet
krijgt het vertrouwen van de
Kamer, in Canada winnen de li
beralen van judoka Trudeau, een
modelactie bezorgt de Engelsen
een spoorwegchaos.
En laten we niet vergeten:
tweejarige Marian Wijfje wordt
na vijf dagen ongedeerd terugge
vonden in de duinen bij Zand-
voort; de wonderen zijn de we
reld nog niet uit.
DEZE WEEK GEZEGD:
„De CHU dient de pro
testen van de Nederlandse
studenten ernstig te nemen.
De Nederlandse hoogleraar
werkt nog bijna op dezelfde
wijze als zijn collega's in de
Middeleeuwen." (Prof. dr. J.
W. van Hulst)
De populaire generaal Eisenht-
wer heeft twee maal de verkie
zingen van Stevenson gewonnen
Toch was Stevenson naar mtjr
mening voor het presidentsamb;
beter geschikt geweest.
Een belangrijk punt acht ir
ook dat in Nederland alle mi-:
nisters in rang gelijk zijn. Men
heeft de kritiek op zijn beleid U
verdragen. Bij een gekozen mi
nister-president, die leider is vat
een kabinet, komt alle kritiek op
één hoofd terecht. Mensen aü
MacMillan en Eden in Engeland
zijn daar populair gezegd -
fysiek onder door gegaan. Het i;
voor mij een grote vraag of één
man in staat moet worden geacht
alle kritiek op de regering lange
tijd fysiek en geestelijk te ver
dragen.
Misschien mag ik voorop stel
len dat ik tussen 1961 en 1963 in
totaal negen maanden in Ameri
ka ben geweest voor studiedoel
einden. Deze stelling berust op
de ervaringen die ik daar heb
opgedaan. In Nederland wordt
momenteel veel gesproken over
het districtenstelsel en de gekozen
minister-president. In Amerika
leidt dit systeem echter vaak tot
nutteloze verspilling.
De president moet hei congres
mee zien te krijgen. Dit leidt er
toe dat men dan vaak concessies
gaat vragen. Men is bereid een
voorstel te steunen mits het
district of de staat die men ver
tegenwoordigt bepaalde tege
moetkomingen krijgt. Bij voor
beeld de aanleg van een brug of
bepaalde belastingfaciliteiten.
Ook kan het gebeuren dat de re
gering via allerlei compromissen
of beter koehandel maatre
gelen moet nemen tegen haar zin-.
Bij voorbeeld de bouw van een
bepaald type vliegtuig in een be
paalde staat terwijl defensie lie
ver een ander vliegtuig had ge
wild.
Ook is de president soms ge
dwongen allerlei uitgaven via
omwegen te financieren. Als het
congres de staatsschuld niet wil
verhogen moet de president zijn
toevlucht soms nemen tot diverse
kortlopende kredieten, waardoor
de totale kosten hoger worden.
In het Amerikaanse presiden
tiële systeem kunnen de president
en het congres nooit naar huis
gestuurd worden. Dit heeft tot
Altijd weer wordt een
ohfisten geboeid door biogra
fieën over geloofshelden. A'
te vaak denken we echter dat
we daarvoor in het verleden
moeten duiken. Ze leven ech
ter ook nu nog. Wie door de
zendingslanden reist ontmoet
Juist daarom deed de (vrij
gemaakte) Vuurbaak te Gro
ningen er goed aan om de
levensgeschiedenis vari ds.
Yang Won Son uit Korea in
het Nederlands uit te geven.
Deze predikant weigerde tij
dens de Japanse bezetting te
buigen voor het Shinto-altaar.
Hij mocht zijn gemeente niet
langer dienen, maar werd
voorganger van een leprozen-
kolonie.
Twee van zijn zoons wer
den later om hun geloof door
communistische studenten
vermoord. Ds. Son ging toen
op zoek naar de moordenaars
van zijn zoons, niet om ze
veroordeeld te krijgen, maar
om ze van Christus te vertel
len. Het boek eindigt er mee
dat één van de moordenaars
tot predikant wordt opgeleid
aan een bijbelschool.
Dit boek van prof. Yong
Choon Ahn „Het zaad moei
sterven" is misschien geen li
terair meesterwerk, maar hei
is wel een eenvoudig, goed
leesbaar verhaal over een ge
loofsheld. (112 blz, 6,90).
Bij de uitgeverij Buyten
Schippersheyn te Amsterdam
verscheen van de (ger.vr.,
emeritus-hoogleraar prof drl
H. J. Jager het werk Kern
woorden van het Nieuwe
Testament.
Dit boek bevat vijfenveer
tig artikelen zoals ze in volg
orde zijn gepubliceerd in de
weekbladen De Reformatie en
Opbouw.
Veelgebruikte woorden als
rechtvaardiging, bekering,
lankmoedigheid, welbehagen
Gods e.a. lopen gevaar, zoals
de inleiding zegt, gewoon te
worden en daardoor krach
teloos en zonder betekenis
voor de gelovige.
De schrijver behandelt de
kernwoorden op een heldere
manier zonder vaktheolo-
gische termen te gebruiken
en bereikt zo dat de begrip
pen voor de lezer inderdaad
weer doorztehtig worden (386
blz., 22.50).
