Zal Ted de toorts verder dragen?
ONDMS
DE LAATSTE DER KENNEDY'S
J.den Boef
ZATERDAG 29 JUNI 1968
De gebroeders Kennedy in de tijd, toen John (midden) nog president was, Ted
(links) was juist senator geivorden. Robert was minister tan justitie.
FASCINEREND is de vraag, welke toe
komstplannen Edward Moore (Ted)
Kennedy heeft, nu ook zijn broer Bob
onder moordenaarshand is gevallen. Ambieert
deze jongste en enig overgebleven zoon van
patriarch Joseph Patrick Kennedy in navol
ging van zijn overleden broers het president
schap van de Ver. Staten?
De weg naar het Witte Huis lijkt voor hem
open te liggen; dit jaar nog niet, maar stellig in
1972 of 1976. De 36-jarige senator heeft naar
menselijke berekening alle tijd om zich voor te
bereiden op de taak, die eens leek te zijn weg
gelegd voor wat men de politieke Kennedy*
dynastie pleegde te noemen.
Het rijk der Kennedy's begon
ongeveer een eeuw nadat voorva
der Patrick uit het door armoede
en honger geteisterde Ierland
had besloten, zijn geluk in Ame
rika te beproeven.
De eerste Amerikaanse Kenne
dy strandde in Boston, waar de
Ierse wijk geen beste naam had.
Zijn zoon Patrick Joseph gaf via
de handel in drank de familie
enig aanzien. Van hem hebben de
Kennedy's ook de belangstelling
voor het politieke leven.
Ted met zijn vader en moeder tijdens een tv-uitzending, waarin de
dank van de familie Kennedy werd uitgesproken voor het medeleven
van het Amerikaanse volk na de dood van Robert,
De basis
De basis voor de Kennedy-dy-
nastie werd echter gelegd door
Joseph Patrick, de ondernemende
zoon van Patrick Joseph. Toen
hij negen was, verkocht Joe pin
da's op toeristenboten en orga
niseerde hij bustochten. Na de
middelbare school bezocht hij de
Harvard universiteit in die
tijd iets bijzonders voor iemand
van Iers-katholieke afkomst.
Daarna ging hij in het zakenle
ven, en hij verdiende miljoenen.
Joe was intussen getrouwd met
de intelligente dochter van de
burgemeester van Boston, Rose
Fitzgerald, die hij op Harvard
had leren kennen. Fitzgerald, die
zijn Senaatszetel had verloren
aan de republikein Henry Cabot
Lodge, had eerst nrfgal wat be
zwaren tegen een huwelijk van
zijn dochter met de zoon van een
drankhandelaar. Rose wilde ech
ter niet luisteren.
Aanvaard
Spoedig was Joe een invloed
rijk man in Wall Street, in de
drankhandel, bij de filmindustrie
en de commerciële radio. Hij
trok zich uit de filmwereld terug
voordat er een kuisheidsveld
tocht begon en keerde de beurs
de rug toe voordat de krach van
1929 kwam.
Zijn Iers-katholieke afkomst
bleef hem echter achtervolgen.
Vertwijfeld heeft hij wel eens
uitgeroepen, wat hij eigenlijk
nog méér moest doen om als een
echte Amerikaan aanvaard te
wonden.
Londen was in die jaren de be
langrijkste diplomatieke post.
Daar maakte Kennedy echter
de grote fout, Roosevelt te ad
viseren buiten de tweede wereld
oorlog te blijven, omdat naar zijn
mening Hitler-Duitsland niet te
verslaan was.
Roosevelt luisterde niet. Be
weerd wordt, dat Kennedy in
1940 overwogen heeft, zelf naar
het presidentschap te dingen om
te voorkomen dat Amerika zich
nog verder in het Europese con
flict zou mengen. Hij maakte
zich daarmee onmogelijk en
werd ontslagen
Mislukt
Zijn nieuwe carrière was
mislukt. Joe Kennedy gaf echter
Door
Zijn grote kans kreeg hij toen
president Roosevelt hem tot am
bassadeur in Engeland benoemde.
Joe Kennedy had de president
belangrijke diensten bewezen als
voorzitter van een commissie die De kinderen
wettelijke maatregelen moest
opstellen om herhaling van de
depressieramp te voorkomen.
niet op. Zijn zonen moesten stre
ven naar wat voor hemzelf on be
reikbaar was.
Joe Kennedy verlangde van
zijn kinderen, dat zij hun volle
energie zouden wijden aan alles
wat zij op zich namen. Hij leerde
ze, dat onderlinge wedijver in
het gezin een vorm van droog
zwemmen was voor het harde le
ven. Deze geest bleef kenmer
kend voor het robuuste gezinsle
ven van de familie.
En zo werd het gezin van Joe
Kennedy het voorbeeld van een
Ierse familie, die zich wilde laten
gelden en daarin zou slagen door
de rijkdom van de vader en de
intellectuele en representatieve
kwaliteiten van de moeder.
De vier zoons van Joe Kennedy
drukten de voetsporen van hun
vader. Joseph, John, Bob en Ted
studeerden af op Harvard, waar
zij ook in een of andere tak van
sport uitblonken. De jonge Joe
(Joseph) maakte er geen géhéïm
van, dat hij president van de
Verenigde Staten wilde worden.
De vijf dochters (Rosemary,
Kathleen, Eunice, Patrióia en
Jean) kregen eenzelfde harde op
voeding. Alleen Rosemary kon
niet mee; zij wordt al vele jaren
verpleegd in een tehuis voor ge
handicapten.
Kathleen zorgde voor een fa
miliedrama door haar huwelijk
met de anglicaanse markies van
Hartington. Dit bracht verwijde
ring, ook nadat de markies in
Normandië was gesneuveld. In
1948 kwam Kathleen bij een vlieg
ramp in Frankrijk om.
Eunice trouwde "met Robert
Sargent Shriver (nu ambassadeur
te Parijs), Patricia met de acteur
Peter Lawford (van wie zij intus
sen is gescheiden) en Jean met
Stephen Smith, die een deel van
het familievermogen beheert
De tweede wereldoorlog haalde
een streep door het plan van jon
ge Joe, in de politiek te gaan.
Het was de liefste wens van zijn
vader, dat hij president zou wor
de. Tijdens een gevaarlijke
vlucht boven het Kanaal, waar
voor hij zich vrijwillig had ge
meld, kwam Joe echter in sep
tember 1944 om het leven.
Zware slagen
Zijn dood was een grote slag
voor de familie. Niet lang daarna
keerde de tweede zoon, John
Fitzgerald, zwaar gewond terug
uit het Verre Oosten, waar hij in
dienst van de marine aan de oor
log tegen Japan had deelgeno
men.
De hoop, dat eens een Kennedy
de scepter in het Witte Huis zou
zwaaien, leek voorgoed de bodem
te zijn ingeslagen. Het duurde
lang voordal de oude Kennedy in
John een toekomstig president
wilde zien.
Om te bewijzen dat hij wat
waard was, moest John om een
zetel in de Senaat vechten met
de veel oudere en alom bekende
Henry Cabot Lodge. Hij deed het
en versloeg de zoon van de man,
die eens zijn grootvader van
moederszijde, John Francis Fitz
gerald, had onttroond.
Witte Huis
Nadat Stevenson in 1956 voor
de tweede keer van Eisenhower
had verloren, besloot John in
1960 zelf naar het presidentschap
te dingen. Bij de voorverkiezin
gen behaalde de organisatie die
achter hem stond een vrij ge
makkelijke overwinning, nadat
Hubert Humphrey (toen nog se
nator) door geldgebrek zijn cam
pagne in West-Virginia had moe
ten staken.
John had zijn overwinning
vooral te danken aan zijn broers
Bob en Ted, maar ook aan de
rest van de familie (met uitzon
dering van zijn vader, die op de
achtergrond moest blijven).
Op 22 november 1963 ruim drie
jaar nadat hij Nixon had versla
gen, werd Johns werk afgebro
ken, toen hij in Dallas werd ver
moord. De situatie in de wereld
was toen allesbehalve rooskleu
rig. Het prestige van Amerika
had een nieuw dieptepunt be
reikt.
De ontreddering, die gevolg
was van de moord, wees echter
op het enorme vertrouwen dat
zijn landgenoten in zijn capaci
teiten als president hadden ge
had.
Voor de familie Kennedy was
de moordaanslag niet alleen een
menselijk drama. Ook de politie
ke gevolgen waren pijnlijk.
Johnson werd president en de
verwachting dat hij bij de ver
kiezingen van november 1964
vrijwillig plaats zou maken voor
Robert, bleek al spoedig onge
grond.
Robert
Robert (Bob) mocht Johnson
niet en had daar sinds 1960 geen
geheim van gemaakt. De nieuwe
president wenste hem zelfs niet
als kandidaat voor het vi-
ce-presidentschap.
Zo werd Bob gedwongen, naar
een Newyorkse zetel in de Senaat
te dingen. Hij slaagde en vanuit
zijn positie als senator begon hij
de politiek van Johnson te
bestrijden. De wijze waarop hij
dat deed, werd niet door iedereen
gewaardeerd. Ook het rumoer
rondom het boek van Manchester
(„De dood van een president")
deed de naam van de Kennedy's
geen goed. Het was dan ook be
grijpelijk dat Bob Kennedy veel
weerstand opriep, toen hij zich in
het voorjaar aanmeldde als te
genkandidaat van Johnson.
Tweede drama
John Kennedy i
het fP ilte Sluis. Op zijn schouders drukte een enorme verantwoordelijkheid, die hij niet
met anderen kn» delen
Toen Bob Kennedy aan het be
gin van deze maand in Los An
geles werd vermoord, was hij een
fel omstreden figuur. Zij die ge
legenheid hebben gehad, hem be
ter te leren kennen, menen dat
zijn tegenstanders ongelijk had
den. Achter de fanatieke politi
cus ging een bewogen mens
schuil, die de politieke macht
van het presidentschap zocht om
naar een betere wereld te stre
ven. De titel van zijn laatste
boek luidde dan ook: „To seek a
newer world"
Aangenomen wordt dat Ted,
die al vóór 1960 de lievelingszoon
van de oude Kennedy was, een
minder omstreden figuur zal zijn
in de Amerikaanse politiek. Men
noemt hem wel het showpaard
en het werkpaard van de Senaat,
waar hij al een plaats had vero
verd voordat Bob er in 1964 zijn
intrede deed. Beweerd wordt dat
vader Kennedy na de dood van
John F. de voorkeur aan Ted zou
hebben gegeven om naar het
presidentschap te dingen.
Een vliegongeluk, dat hij ter
nauwernood overleefde, schakel
de de jonge senator in 1964 ge
ruime tijd uit. Bob kreeg toen de
leiding. Later maakte hij eens
een eind aan een gesprek door te
zeggen: „Ted, je moet je heel
goed herinneren dat vader mij
hoofd van de familie heeft ge
maakt"
Naam gemaakt
Ted, die zijn broer had afgera
den dit jaar mee te doen aan de
presidentsverkiezingen, staat als
gematigd bekend, ook in zijn kri
tiek op het Vietnambeleid. Hij
maakte al naam in zijn strijd te
gen rassendiscriminatie, voor
hervorming van de immigratie
wetgeving en voor een
grootscheepse hulpactie aan
vluchtelingen in Vietnam. On
langs publiceerde hij zijn eerste
boek: „Decisions for a decade"
over de gevolgen van de oorlog
:n Vietnam.
De jonge senator, wiens grotere
bekwaamheid ook door zijn ou
dere broers werd erkend, heeft
nog niets van zijn toekomstige
plannen laten blijken; het is er
nog te vroeg voor. Uit zijn hou
ding na de moordaanslag op Bob
Deze foto van het voltallige ge
zin Kennedy uerd in 1937 geno
men. Op de leuning van de stoel
van haar vader Joe zit Patricia
(toen 13). Achter haar staat John
(20). Aan de voeten van haar va
der zit Jean (9) en achter haar
Eunice (16).
Bij mevrouw Rose Kennedy (ge
heel rechts zittend) ziet men Joe
Jr. (22). Naast hem staat Rosemary
(19). De 17-jarige Kathleen sit aan
haar linkerzijde. Links van Kath
leen staat Robert (12) en helemaal
vooraan zit Tedde Benjamin van
de familie.
Ted Kennedy met zijn vrouw
Joan. Hel echtpaar heeft drit
kinderen. J
Kennedy en uit de woorden, die
hij sindsdien gesproken 1 ïeeft
komt echter een vastbeslotenheid
naar voren, die duidt op aan
vaarding van de uitdaging, waar
mee ook hij geconfronteerd
wordt.
Nederlandse vertaling]
„Een nieuwe wereld wacht!",
uitgave Ad M. C. Stok Fo
rum Boekerij, Den Haag (263
blz., 15,90).
TN de afgelopen weken is de mogelijkheid geopperd, dat Ted Kennedy de kandidatuur
voor het vice-presidentschap zal worden aangeboden. De democratische kandidaat
voor het presidentschap zou dan zeker kunnen zijn van de overwinning bij de verkiezin
gen in november. Het kan echter nog tot de conventie van de Democratische partij in
augustus duren, voordat bekend is of de jonge senator belangstelling heeft voor een
goede kans voor de tweede plaats.
Van huis uit heeft hij geleerd,
nooit genoegen te nemen met de
op één na beste klassering. In de
politiek spelen echter ook andere
factoren een rol. Zo had Robert
Kennedy in 1964 wél interesse
voor de tweede plaats onder
president Johnson, omdat die
hem na verloop van tijd „auto
matisch" de kandidatuur voor
het presidentschap zou hebben
bezorgd. Het zou echter anders
gaan en onder dramatische
omstandigheden eindigtie een
schitterende carrière.
