'M Nederland heeft drie wereldbedrijven STRAKS INFRAROOD OP GEWEREN EN KANONNEN De Gaulle naar Roemenië Dupli-kaast Magie der zintuigen in dierenwereld Nieuw! Twee nieuwe leden in bestuur Unilever Caféhouder wilde vrouw wurgen Bemiddelde vrouw stal uit winkels KONINKLIJKE - UNILEVER - PHILIPS Teken van Liefde Rob Geraerds weer op toneel 9 DINSDAG 14 MEI 1968 (Van een onzer redacteuren) HAVELTE Het eerste le gerkorps wordt dit jaar volledig uitgerust met infrarood-appara- tuur die het mogelijk maakt ook 's nachts gevechtshandelingen uit te voeren. Met de aankoop van de apparatuur (voor het grootste deel afkomstig van Phi lips) is een bedrag van 50 mil joen gulden gemoeid. Mevrouw Coretta King, met zonne bril, vooraan in de eerste Mars der Armen, die in Washington werd gehouden voor lotsverbete ring van de negerbevolking. De stoet was kilometers lang en telde drieduizend mensen. De demonstra tie werd door geen enkel incident verstoord en kondigde zich van ver al aan door het gezamenlijk gezongen „We shall overcome". ROTTERDAM Mr. C. T. C. Hey- ning (49) en ir. K. H. Veldhuis (43) zijn gisteren in de raad van bestuur van Unilever gekozen. Beide heren i\ttijn sinds 1950 werkzaam bij Unile ver. De heer Heyning was sinds 1964 lid- van de directie van Unilever Frank rijk en ir. Veldhuis sinds maart 1967 voorzitter van de directie van Unile ver Indonesië, belast met het opstel len van een herstelprogramma. HEERLEN De 34-jarige Maastrichtenaar A. van de B., die in het Belgische Lanaken een café ex ploiteert, heeft gisternacht om onge veer vier uur zijn vrouw zo mishan deld, dat zij ernstige verwondingen aan hoofd en hals opliep. De ruzie begon nadat de laatste klant het café had verlaten. Na eerst geprobeerd te hebben zijn vrouw te wurgen, rukte de man haar de kleren van het lijf en wilde haar in een hutkoffer duwen. Hierbij schreeuwde hij haar in het kanaal te zullen gooi en. Op het laatste moment wist de vrouw zich los te rukken en de straat op te rennen. Toen ijlings ge waarschuwde buren poolshoogte kwamen nemen, vluchtte B. via de achterdeur van het café. Later kon hy door de rijkswacht worden gear resteerd. De zaak is in onderzoek. AMSTERDAM De veertigjarige echtgenote van een welgesteld zaken man uit Amsterdam-Zuid, wordt er van verdacht de afgelopen maanden voor ƒ18.000 aan de meest uiteenlo pende artikelen uit winkels in de hoofdstad te hebben gestolen. Zij sloeg de goederen op in de kelder van haar woning. Het was haar voornamelijk te doen om kle ding, toiletartikelen, luxe huishoude lijke artikelen, sloffen sigaretten en dozen kauwgom. De politie kwam de vrouw op het spoor door een waarschuwing van een winkelier, bij wie zij vrijdag een elektrisch scheerapparaat wegnam. De diefstal werd gezien en de winke lier liet de vrouw naar haar woning volgen. Het adres gaf hij aan de poli tie door. De apparatuur kan worden aange bracht zowel op voertuigen, kanon nen als op geweren. Ze bestaat uit infrarood-rijapparatuur die het ge bruik van normale lampen overbodig maakt (men kan er tot 75 meter ver mee zien), richtapparatuur, die het wapen op het ontvangen infrarood- beeld afstelt en infrarood-zoeklich- ten, die een bereik hebben tot 1500 meter en de vijand- zelfs in volledige duisternis zichtbaar maken. Daar naast worden eveneens infra rood- verrekijkers gedistribueerd. Dat met de aanschaf hiervan forse bedragen zijn gemoeid blijkt wel uit het feit dat de apparatuur voor een Centuriontank (rij-, richt- en zoek licht) alleen al een kleine twintig mille kost. De infrarood-verrekijkers kosten per stuk negenduizend gulden. Verouderd Overigens is de nieuwe apparatuur op het moment alweer verouderd. Bij de optische industrie. De Oude Delft in Delft zijn op het ogenblik nieuwe installaties in ontwikkeling, die aan zienlijk moderner zijn. Het voordeel van deze installaties boven de infrarooiü-apparatuur is, dat zij zichzelf niet verraden omdat geen gebruik van infraroodstralen wordt gemaakt. De thans gebruikte appara tuur heeft namelijk als nadeel dat de vijand die uitgerust is met infrarood- verrekijkers duidelijk kan zien waar het voertuig dat met infrarodSstralen werkt zich bevindt, ook al zijn deze stralen voor het blote oog volkomen onzichtbaar. De nieuwe installaties zullen, zo verwacht men, echter pas over vijf jaar zover zijn ontwikkeld dat ze voor militair gebruik geschikt zijn. Getoond De nieuwe apparatuur werd giste ren voor het eerst officieel getoond tijdens de oefening „turf trapper" in de Johannes Postkazerne in Havelte. Aan deze oefening (een commando postoefening onder leiding van luite nant-generaal L. A. Savalle, com mandant van het eerste legerkorps en brigadegeneraal D. B. de Jong) wordt deelgenomen door de staven van het eerste legerkorps, de leger korpsartillerie, de eerste divisie 7 de cember, de vierde divisie en de mobi lisabele vijfde divisie. De oefening die tot en met vrijdag duurt, is onder meer bedoeld om een aantal aspecten van de onlangs inge voerde 'herstructurering van het eers te legerkorps te velde op haar bruik baarheid te testen. Een kleine 4000 militairen en 1200 voertuigen nemen aan de oefening deel. ,Het accent van „turf trapper" valt tïï'rtborcl- eb oost-Nederland. (Door onze economische medewerker) /"Nnlangs eren ov zijn de jaarversla gen over 1967 van de Ko ninklijke, Unilever en Philips verschenen, de drie grootste bedrijven van Nederland. Deze verslagen bevatten belangwek kende cijfers en gegevens voor zowel de financieel deskundi ge, als de aandeelhouder en de buitenstaander. De Koninklijke blijkt buiten de Verenigde Staten de grootste onderne ming ter wereld te zijn. Het concern heeft 172.000 mensen in dienst. Unilever (in het Zondagsblad schreven we er al uitvoerig over) is wat minder groot, wanneer wij uit gaan van de omzetten, maar als werkgever met 304.000 mensen stelt het de Koninklijke in de schaduw. De kleinste van de drie is Philips, gezien de omzet, maar met 241.000 medewerkers is het Eindhovense be drijf groter dan Koninklijke. Dat doet misschien wat onwezenlijk aan, maar het is een ervaringsfeit dat chemische bedrijven door hun enor me en kostbare machinepark met minder mensen kunnen werken dan andere bedrijven. De Koninklijke/Shellgroep haalt over de gehele wereld olie uit de grond, maar is ook op aardgasgebied bijzonder actief. Die olie wordt in raffinaderijen overal in de wereld verwerkt tot een grote stroom van produkten. Dat het concern voor het vervoer van de olie over een enorme BOEKAREST President De Gaulle is vandaag voor een be zoek van zes dagen naar Roemenië vertrokken, vermoede lijk om aan te dringen op ont manteling van de NAVO en het Warschau-pact, waarna beide militaire bondgenootschappen volgens hem kunnen worden vervangen door een gemeen schappelijk veiligheidssysteem. De president van Roemenië, Nico- lae Ceausescu, heeft deze gedachte ook al geuit. Hij en de Gaulle hebben van hun bondgenoten het verwijt te incasseren gekregen, dat zij de soli dariteit van het betrokken bondge nootschap verzwakken. De Franse pres'dent zal op deze derde reis naar een communistisch land waarschijnlijk weer trachten de politieke en economische samenwer king tussen oost en west te bevorde ren, maar op de hoogte zijnde lieden in Parijs verwachten van zijn reis geen opzienbarende resultaten. Het grote struikelbok voor de eer der ondernomen Franse pogingen tot verbetering van de betrekkingen tus sen Oost en West is tot dusver de grote animositeit van landen zoals Polen, Rusland en tot voor kort Tsje- choslowakijke tegenover West- Duitsland geweest Voor Roemenië vormt dit geen probleem, West- Duitsland is de grootste handelspart ner in het westen. vloot moet beschikken, zal duidelijk zijn. Omzet Als wij het Engelse pond ge makshalve op 10 stellen als gemid delde voor geheel 1967, heeft de Ko ninklijke in 1967 voor 43.700 mil joen verkocht. Dat staat gelijk met 60 pet. van het nationale inkomen in ons land vorig jaar. Met kop en schouders komt de Ko ninklijke boven de twee andere uit Unilever verkocht aan levensmidde len, wasmiddelen, veevoeder en alle mogelijke andere handelsartikelen vorig jaar voor 19.700 miljoen. Dat is evenveel als de schatkist in 1967 in totaal aan belastinggelden en andere inkomsten ontving. Een stuk lager op de ladder komt Philips. De verkoop van produkten voor verlichtingsdoeleinden, huishoudelijke apparaten, muziek-, radio- en TV-apparaten, industriële en medische apparaten, toestellen voor de telecommunicatie en farma ceutisch/chemische produkten lever de vorig jaar 8.700 miljoen op. Dank zij de activiteit van de lei ding van onze wereldconcerns liggen de omzetten hoger dan in 1966. Zij waren daardoor ook in staat om de kostenstijging op te vangen en om de netto winst opnieuw te verbeteren. Winst De Koninklijke/Shell groep maakte een netto winst van ƒ2.660 miljoen Daarvan werd 1.400 miljoen in be drijf gehouden en 1.260 miljoen voor aandeelhouders beschikbaar gesteld. Dat komt er uiteindelijk op neer dat elke aandeelhouder op een aandeeltje van 20 een dividend krijgt van 6,85. Eigenlijk krijgt die aandeelhouder neg meer, omdat hij bovendien nog 10 pet. van zijn aan delenbezit gratis aan aandelen er bij krijgt, waarna over die gratis aande len weer dividend wordt uitbetaald. Aandeelhouders komen er dus niet slecht van af, althans bij de Konink lijke. Bij Unilever kan de netto winst er overigens ook mee door, niette genstaande zij een stuk kleiner is. Ons margarineconcern verdiende net to 708 miljoen, waarvan 272 mil joen in bedrijf wordt gehouden en 436 miljoen wordt uitgekeerd. En dat maakt het mogelijk dat iedere aandeelhouder van een stukje van 20 een dividend van 4,67 ont vangt. Philips is ook met de winst het kleinst van de drie. Toch was die Die slag is aan u. Mijnh. W. N. M. Koteris uit IJsselstein Prijswinnaar van f 100,- ln het boeiende Shell Dupli- kaart spel. Speel mee, win mee op elk Shell-Station. Lex Goudsmit als „Tevje", de musicalfiguur die een actueel symbool is van Joodse humor. 9 9 Het wezen van de dierenwe reld gaat voor een groot deel nog schuil achter een waas van geheimzinnigheid. Vele functies en eigenschappen zal de mens misschien nooit ge heel doorvorsen. De we tenschap heeft van de sluier pas een tipje opgelicht. Onderzoekingen van de laatste jaren hebben ons ech ter toch wel iets meer verteld over het fascinerende van het dierenleven, over bijv. de wondere wereld van da zin tuigen. Er zijn aspecten ont dekt, die wellicht de basis zullen vormen voor een storm achtige ontwikkeling in de betrokken tak van we tenschap. Vele van deze ontdekkingen zijn gebundeld in Magie der Zintuigen van Vitus B. Dröscher (uitgave Het We reldvenster, Baarn). Dit als beste natuurwetenschap pelijke boek met de Theodoor Wolff-prijs onderscheiden werk zal in elf landen verschijnen. Op een ook voor de leek heldere wijze wordt beschre ven tot welke mogelijkheden zelfs de kleinste ne onbelang rijkste dieren in staat zijn. Er schijnt metterdaad een magie in het geding te zijn, die ongekende werelden opent. De zintuigen van vele die ren blijken een groter aantal mogelijkheden te bieden dan de gehoor- reuk- en ge reld opgenomen en geïllustreerd met tientallen foto's en tekeningen (309 blz., 32,50). SARAH CHURCHILL dendom zich weerspiegelt in zijn humor. De bewering is te staven aan de hand van de uit het Frans vertaalde bun del Gijn, verschenen bij de Arbeiderspers, Amsterdam. Wie het Joodse leven kent, zal er veel bekende verhalen in tegenkomen, enkele ook waarvan hij een betere versie kent. Natuurlijk komen Wit- zen het beste tot hun recht als men ze, in plaats van te lezen, sappig hoort vertellen. In de getto's werden veel meer Witzen verteld dan in de staat Israël; daar bloeit de humor weer op wanneer de Jood het gevoel heeft dat men hem naar het leven staat. Voor de getrapte Jood was en is altijd de humor hei beste wapen om de situatie meester te blijven. De Joodse lezer van Gijn realiseert zich, dat sommige, wat hij noemt „christgelovige gojiem", zich misschien zullen stoten aan enige voor hun ge voel vrijmoedige grappen. Daarover gevraagd zou hij het antwoord herhalen dat Hein- rich Heine eens gaf, toen men Dat de auteurs niet vooit- hem vroeg waarom het in de durend aan een klinische kijk Israël en z'n buurlanden Meulenhoff, Amsterdam heeft twee boeken uitgege ven, die de verhouding tussen Israël en zijn buurlanden tot onderwerp hebben. De schrij vers, beroepsjournalisten, hebben gestreefd naar een zo objectief mogelijke benade ring. De derde slag is van Jean en Simone Lacoulure, Erie Rouleau en Jsan-Francis Held (173 blz., 8,90) en Jood in Arabië, goi in Israël is van Renate Rubinstein (123 blz. 6,90). Omslag van het boek „Magie der zintuigen" zichtsorganen van de mens. Dank zij de vordering van de techniek kunnen wij nu enige voorstelling krijgen van de uiterst boeiende wijze van communicatie en .conversatie' en van de voortplanting in het dierenrijk. In het fascinerende boek van Dröscher zijn honderden ontdekkingen en proefnemin gen van over de gehele we- In het boekje een teken van liefde (uitgave In den Toren, Baarn) doet Sarah Churchill geen onthullingen over liet leven van 'haar grote vader. Zij beschrijft persoonlijke er varingen, zonder er een auto biografie van te maken. Het is zoals zij zelf zegt een van grote genegenheid getui gend geschrift. Treffend is het gedeelte over Churchills laatste le vensjaren. Hoewel zijn geest helder bleef, werd h;i zwijg zaam, omdat hij meende alles te hebben gezegd, geschreven en gedaan, wat hij nad moe ten zeggen en schrijven en doen: Herhaaldelijk vroeg hij hoe laat het was. Sarah zei hem dan, dat zijn geduld, zijn wil om te leven nog steeds inspi rerend werkte op andere mannen en vrouwen die oud waren. Precies zoals hii een bron van inspiratie was, toen zij met hem hun jeugd be leefden. Eens zou ook voor hem, zoals in Tennysons „I- synagoge toch zoveel lawaaie riger toeging dan in een kerk: „Ach, de christenen zijn op audiëntie bij een machtig Heer, de Joden komen ge woon thuis bij hun Vader" (f 3J)0). kunnen vasthouden, is begrij pelijk, want een ieder die met het nabije Oosten in contact komt, raakt er emotioneel bij betrokken. De boekjes bevat ten hoogst interessant maieri- Pus op do markt... In de detective-serie van Born Pockets zijn verschenen: Een onooglijk geel oog van John D. MacDonals (191 blz., ƒ2,25), Komplot in Marseille van Alan Caillou (190 blz., 2,25), Zinloze moord in Harlem van Chester Himes (192 blz., 2,25), Fatale valstrik van Charles Williams (189 blz., 2,25), De vlijmscherpe totel, van Arthur W. Upfield (256 blz., 3). De begiftigde afper ser van Peter O'Donnelle (255 blz., 3). Als Zwarte Beertjes 1120 en 1121 brengt Bruna, Utrecht: De Losprijs en Tachtig miljoen ogen van Ed. McBain (resp. 184 en 191 blz., 2,50 p.d.). Van mevrouw A. M. de Moor-Ringnalda's bekende boeken Moeder Ditta en het vervolg daarop En het leven gaat verder, twee gave en warmmenselijke voorbeelden van christelijke romanliteratuur, zijn bij Wever, Franeker resp. de zesde en de vierde druk verschenen. (224 en 263 blz., 7,50 p.d.). Bij Ploegsma, Amsterdam: in de serie Blokboeken twee nieuwe deeltjes: En de dief zei: hap van Crosby Newell Bonsall en Er was eens een leeuw van Edith Thacher Hurd. Aantrekkelijk om te bekijken, leuk om voor te lezen aan kleuters of beginnende scholieren zelf te laten lezen (ƒ3,95 p.d.) Bij Leopold, Den Haag: De oude stad en de paarden door Loek Elfferich. (104 blz., 6-90). dyllen van een koning" een bark komen, die hem zou meevoeren. (107 blz., 5,90). Op grens van twee werelden Mevrouw W. A. H. Mul- der-Schalekamp is in de Ne derlandse Vereniging van spi ritisten en in de Nederlandse werkgroep van paranormaal begaafden een vooraanstaande figuur. Omdat zij anderen deelgenoot wilde maken van haar geloof dat er na de dood een bewust leven is, schreef zij het boek Op de grens van twee werelden (uitgave Strengholt, Amsterdam). De schrijfster geeft infor matie over hetgeen in spiri tistische kringen wordt ge dacht en beleden. Hoewel kennisneming daarvan op zichzelf waardevol kan zijn, zal de lezer met christelijke levensovertuiging zich kri tisch opstellen tegenover de in dit boek vastgelegde visie (359 blz., 19,50). Avonturen en kruistochten De koningskruistocht van de Brit Jay Williams is opge bouwd als een met aardige tekeningeh versie.-d dagboek, dat hier en daar de allure van een schelmenroman heeft. Hoofdfiguur is de trou badour Denys de Courtebar- be, die op geestige wijze ver haalt van zijn liefdesavoplu- ren en andere belevenissen ten tijde van Richard Leeu wenhart en Philippus van Engeland, die aan de beruchte Koningskruistocht (1189 1192) deelnamen. Het zijn vooral het scherpe waarnemingsvermogen en oe spitse humor van Denys, die het verhaal voor liefhebbers van historische romans bij zonder aantrekkelijk maken. (Uitgave Arbeiderspers, Amsterdam, 422 blz., ƒ13,90). Boekjes voor gehandicapte kinderen Het Nederlands bijbelge nootschap doet voortreffeii.-k werk met de boekjes voor ge handicapte kinderen. In oe serie Wat de Bijbel ons ver telt verscheen inmiddels het zesde deeltje, lat gaal over Zacheüs, die graag Jezus wil de zien. De kleurige tekenin gen zijn zo duidelijk verha lend, dat slechts een enkele zin voldoende blijkt om de kinderen volledig Dij het ver haal te betrekken. (24 blz., ƒ3.50). Nacht over Wenen 1938 wordt Oostenrijk Nazi-Duitsland gean- In door nexeerd. Het leven raakt oi t- wricht door wantrouwen, ar restaties en de .veg voering van de joodse bevolking. Daarover verhaalt Sara Gain- ham in Nacht over Wenen, (uitgave Bruna, Utrecht). Centrale figuur in deze ro man is de actrice Julia Hom burg. Zij leidt een dubbel le ven: als actrice blijft zij haar werk doen, terwijl haar man, belangrijk socialistisch politicus en Jood, in eigen huis onderduiker is. Het aan grijpende relaas is door Helen Knopper voortreffelijk ver taald. (612 blz. 16,501. Op iveg in de Bijbel Op weg in de Bijbel, door Gerd Wilk, geeft in een ver taling van ds. E. D. J. de Jongh een boeiende achter grond aan velerlei plaatsen, personen en gebeurtenissen in het Nieuwe Testament. Men zou het boek een levendige illustratie van het bijbelver haal kunnen noemen. Deze waardevolle uitgave van Zomer en Kenning, Wa- geningen, die de lezer het ge voel geeft een rondreis te ma ken door het Pales M na van Jezus en de apostelen, is er- lucht met tal van moderne te keningen. (126 blz., 8.90). Hobbygidsen De uitgeverij Kosmos heeft de bekende serie Weten en Kunnen een nieuwe vn*mi ge geven. Wenk-Hobbygidsen hebben nu een stevige band met kleurige illustratie. In deze boekjes worden tal rijke onderwerpen behandeld o.a. bouwstijlen, microscopie, het houden van konijnen of hoenders, etc. Twee nieuv/e deeltjes (naast vele herdruk ken) zijn: Tuin- en snijbloe men en hang- en klimplanten van H. W. van Dort (ƒ3,75 p. d.). winst nog altijd 355 miljoen, waar van ƒ229 miljoen naar aandeelhou ders gaat, zodat er 126 miljoen ia het bedrijf wordt gehouden. Aandeel houders krijgen op elk aandeeltje van 25 een dividend van 4,50. Werk De aandeelhouders zijn beslist niet de enigen die er belang bij hebben dat het met Koninklijke, Unilever en Philips goed gaat. Het zijn namelijk zeer grote werkgevers. Jammer ge noeg onthult alleen het jaarverslag van Philips hoeveel Nederlanders er in dienst zijn. Van de 241.000 Phi- lipsmensen over de gehele wereld werken er 82.000 in Nederland. Het jaarverslag van de Koninklijke ver meldt in 1967, dat dit concern in to taal aan lonen, salarissen en pensi oenvoorzieningen 4,270 miljoen op tafel legde. Ook de fiscus komt niet te kort. Als wij de omzetbelasting, de accijn zen en dergelijke heffingen buiten beschouwing laten, dan blijkt de Ko ninklijke in 1967 2.540 miljoen aan de fiscus in de wereld geofferd te hebben. De Unilever droeg 634 mil joen af en Philips 329 miljoen. Stadie Machtige bedrijven hebben ook het geld om research te verrichten. Zij kunnen laboratoria stichten waar fundamenteel wetenschappelijk werk wordt gedaan. Daaraan worden hon derden miljoenen guldens ten koste gelegd. Wij kunnen de ondernemingen die zich dat kunnen veroorloven op de vingers van één hand tellen. Ook al zijn die laboratoria niet alleen in Nederland gevestigd, toch komen de wetenschappelijke resultaten ook on ze economie en de Nederlandse naam ten goede. Dividenden, lonen en salarissen, research en belastingen worden nog aangevuld door de exportprestaties. Alleen Unilever vertelt er iets van: een export in 1967 van 484 miljoen aan Unileverprodukten. Van Philips is bekend dat zijn export bijna 10 pet. van de totale Nederlandse export uit maakt Alle Nederlandse bedrijven zijn voor onze economie van groot belang. Dat staat als een paal boven water. Maar wij doen al die ondernemingen niets tekort als wij zeggen dat Ko ninklijke, Unilever en Philips met hun prestaties aan de top staan. - „dokter Cameron" - (Van onze kunstredactie) AMSTERDAM Voor het eerst sinds lange tijd heeft de bekende ac teur Rob Geraerds een rol in een the- oaterproductie geaccepteerd. Naast Enny Mols-de Leeuwe en Lily Bouwmeester zal hij optreden in „Twee onschuldige engelen". Hij speelt de figuur van rechter Hum boldt. Na de tweede wereldoorlog was Rob Geraerds slechts in enkele stuk ken in de Nederlandse schouwburgen te zien en nog in een gastrol, o.a. bij de Nederlandse Comedie en Ensem ble. Hij werkte hoofdzakelijk als so lo-acteur op tournee door „De West", Indonesië en vele andere delen van de wereld. Duizenden leerlingen van middel bare scholen kennen hem van voor drachten, radioluisteraars hebben hem gehoord in honderden hoorspe len (waarvan hij er zelf maar liefst 150 schreef) en voor het grote tele visiepubliek is hij een vertrouwde verschijning geworden als de sympa thieke oude dokter Cameron in de succesvolle serie „Memorandum van een dokter." Rob Geraerds, wiens naam in de jaren 1925 tot 1939 regelmatig geaffi cheerd stond naast die van groten als Verkade, Saalborn, Van Dalsum, Laseur e.a., zal in de rol van zijn come-back stellig zijn humoristisch talent en zijn bonhomie kunnen uit leven. De première wordt in oktober verwacht. HOLLANDSCHE RADING Op de Tolakkerweg is gisteravond de 49- jarige adjudant van marine G. L. van Spaandonk uit Den Helder omgeko men toen hij bij het inhalen tegen een links van de weg staande lan taarnpaal botste.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 9