ZWARE STRAFFEN GEEIST TEGEN OPRUIERS 25 MIN. I VLIE0Ü Parijs beide voor partijen gunstig Ander woord bedenken 'fx, m KD I I I I 1 i Nieuwe groeit architectuur in Israël PERSOON Jl_J M% Jl/ Jaarvergadering van Jachin Architectuur uit Israël in Bouwcentrum winnaressen Levenslang voor jorlogsmisdadigers 5 ZATERDAG 4 MEI 1968 Snel recht oproer in St. Willebrord Tien verdachten voor de balie Massahysterie en alcohol HHHHMHI (Van onze speciale verslaggever) BREDA De wanordelijkheden in het Brabantse kerkdorp St. Willebrord op zaterdag 20 en op zondag 21 april jl. herleefden giste ren voor de rechtbank. In een marathonzitting werden tien van de ruim twintig verdach ten voorgeleid, die in de ban van massahysterie en alcohol geweld hadden gebruikt tegenover politie-ambtenaren en politie-eigendom- men. De geëiste gevangenisstraffen wa ren niet mis. Zij varieerden van drie tot twaalf maanden, waarvan een deel voorwaardelijk. Twee minderja rigen. één van 16 en één van 17 jaar, die politiemannen met straatstenen en trottoirtegels hadden bekogeld, hoorden respectievelijk drie en vier maanden tuchthuisstraf tegen zich eisen. De opruiers kwamen er over het algemeen slechter af dan de jeugdige verzetplegers. De officier van justitie, mr. L. Louët-Feisser, hield bij het hanteren van de strafmaat sterk re kening met de leeftijd en het strafre gister der verdachten. Bovendien nam hij in aanmerking of de laatsten aan de ongeregeldheden op zaterdag avond (spontaan) of op zondagavond (eorganiseerd) debet waren. Te veel bier Verschillende moderne kunstenaars rijn via het stadium van Kunstenma ker zo langzamerhand grappenmakers geworden. Op zichzelf genomen is dit zo erg nog niet, maar de grappen die ze verkopen, zijn helemaal niet leuk en voor een normaal mens vokomen onïnvoelbaar. Wanneer de literaire criticus Adri- aan Morriën in het AVRO-prog'ramma van vrijdagavond 22 maart Zes critici op zoek naar een schrijver als beste, onlangs verschenen boek een dichtbun del van C. Buddingh' noemt Wil het bezoek afscheid nemen? een bestiarium wrijf ik mij de ogen uit. Uit tele visie-programma's is Buddingh' mij immers bekend als een naar mijn smaak volkomen buiten het leven staand persoon, die met een hese, mo notone grafstem 'k heb die ook eens als 't geluid van een walvis met bronchitis horen diagnostiseren ons zijn produkten tracht te verkopen. Zo herinner ik mij. dat hij in een van zijn gedichten tijdens een wande ling op straat een brilmontuurtje denkt te zien, dat bij nader inzien o, verrassende ontknoping een zich in een dubbele lus bevindend elastiek je blijkt te zijn. Een dichtkunst laat ik dit woord in dit verband nog rriaar even blijven gebruiken die niet al leen stomvervelend is, maar boven dien en dat is erger voert tot een driewerf vervloekt nihilisme, 't Woord vervloekt is in dit verband uitstekend op zijn plaats en ik hoop voor ons volk, dat velen het met me eens zul len zijn. De zozeer ter zake deskundige Mor riën denkt, na zeer diepzinnig na gedacht te hebben, deze bundel om zijn uitzonderlijke kwaliteiten vaak te zul len herlezen, 't Zij hem overigens ver gund. Hij hoopt hem bovendien ook vaak cadeau te doen om deze vorm van poëzie zoveel mogelijk te propa geren en zijn lieve vrienden te laten meegenieten. Het spijt me. maar de laatsten moet ik oprecht beklagen en ik benijd hen zeker niet. 'k Hoop, dat ze verstandiger zullen zijn dan hun goede Sinterklaas. Morriën zegt, dat de stem van Bud dingh' hem zo lief is en dat hij deze van zijn gedichten zelfs hoort. Ik hoor die ook, helaas, 'k Ben in staat om er nachten wakker van te liggen. Verschijnt Buddingh' op de televisie, dan draai ik met het oog op het laatste de knop om. Ook is Morriën ervan overtuigd, dat het object van zijn bewondering nooit een prijs bij een declamatie-wedstrijd zou krijgen. Daarmee heeft hij de spijker op de kop geslagen en moet ik hem volko men gelijk geven. Bestond er zoiets als een song festival voor dichters, dan kunnen we hem met een gerust geweten wel thuis laten, 'k Wilde al leen maar, dat de Heren Uitgevers er ook zo over dachten en een dergelijke maatstaf hadden aangelegd en dat een dusdanige nihilistische poëzie weer gebruik ik dit woord, vergeef me, waarde lezer nooit was verschenen. 'k Geloof, dat het zo langzamerhand tijd wordt om voor dergelijke kunstui tingen een ander woord te gebruiken. Ze vallen immers helemaal niet onder het begrip echte kunst, evenmin als sport en wetenschap daaronder vallen. Willen we dit ten koste van alles toch blijven doen, laten we dan in vre desnaam voor de algemeen aanvaarde meesterwerken van de oudere poëzie een andere term bedenken, 't Gaat mijns inziens helemaal niet aan om dit alles, goed en kwaad, juwelen en waardeloze rommel, in één en hetzelfde kastje te stoppen. We zijn dan de prooi van een ergerlijke begripsver warring en dat is nergens goed voor. Voor heel wat produkten van de mo derne beeldende kunst geldt overigens zo ongeveer hetzelfde, maar dat is een ander hoofdstuk. Ten slotte nog een klein verzoek, j Laten degenen die het met me eens zijn althans in hoofdzaak nu ookl eens hun mond opendoen en proteste ren. Niet door met een bord op Museumplein of Rokin te gaan lopen, I maar doodgewoon door het zenden! van een adhesiebetuiging, het schrij-| ven van een ingezonden stuk of doorj in gezelschap eens een eigen geluid te laten horen. Kortom, laat men eens la ten zien dat we in Nederland nog niet allemaal stapelgek zijn geworden. Nu wij de Boekenweek dit jaar weer heb ben gehad, lijkt mij dit wel degelijk op zijn plaats. Eventueel als een soort nabetrachting. Overigens heb ik de Heren Morriën en Buddingh' slechts als symptomen gekozen, 'k Had even goed andere cri tici en auteurs kunnen nemen. Keuze in dit opzicht genoeg. U als welden kend mens en onbedorven, rechtge aard detective zal hen zeker zelf kun nen opsporen. Daarvan ben ik over tuigd en dit is voor mij een reden tot blijdschap en een niet te veronachtza men lichtpunt Dr. A. Stolk Belangstellend volgden velen de Britse beeldhouwer Henry Moore in de tuin van het Kröller-Mül- lermuseum te Otterloo, nadat (zie foto onder) de kunstenaar door prins Bernhard was onder scheiden met de Erasmusprijs (f 100.000). In de tuin is een ex positie van zijn werk ingericht. Moore loopt hier (met boek in de hand) naast prins Bernhard. Daarachter koningin Juliana, die zich tot prinses Beatrix keert en nog weer verder in de' rij prins Claus. De 76-jarige boomkweker A. Pen te Liempde is gistermorgen gegrepen door een bestelauto en op slag ge dood. Toen de bestuurder van de bestelauto de bejaarde fietser links wilde inhalen week de heer Pen plotseling naar links uit. Een botsing was toen omvermijdelijk. er één schoolvoorbeeld bestond van omstandigheden, onder welke de po litie gerechtigd was naar de wapens te grijpen, dan moest dit in St. Wille brord worden gezocht. Het overvloedig biergebruik op die warme voorjaarsavond had de morele remmen waarschijnlijk los gemaakt. Ook meende de officier dat de tele visie, waarmee tegenwoordig zoveel geweld in huis wordt gebracht, een onbewuste achtergrond zou kunnen zijn geweest. De oudste verdachte, die een jaar gevangenisstraf tegen zich hoorde eisen, was opruiing ten laste gelegd. Luidkeels had hij de jeugd aan gespoord gewelddaden te plegen. „Jongens", had hij geschreeuwd, „gooi zo hard als je kunt!" R. was een van degenen, die stenen kapot sloeg en doorgaf om er politie mannen mee te kunnen bekogelen. Hij ontkende een van de grootste raddraaiers te zijn geweest, zoals de president van de rechtbank op grond van getuigenverklaringen veron derstelde. „U als oudste had in ieder geval beter moeten weten", zei mr. Vliegenthart. Verschil De president van de rechtbank, mr. C. Vliegenthart, vroeg aan elk der verdachten wat de beweegredenen waren voor het meedoen aan de rel letjes, waarbij meerdere politie-amb tenaren in functie werden gewond. Geen van hen kon een verklaring geven, die hout sneed. „Ik had waarschijnlijk teveel t bier gedron ken", zei een 20-jarige die, evenals verschillende anderen, over het naar binnen slaan sprak van twintig tot dertig glazen bier! Een gevangenisstraf van vier maanden, waarvan één voorwaarde lijk, werd geëist tegen de enige niet-St.-Wiltebord er onder de ver dachten, de 20-jarige H. A. v. G. uit Oud-Gastel. Tegen de 18-jarige P. M. G. luidde de eis drie maanden (één voorwaarde lijk), tegen de 19-jarige A. C. K. en de 20-jarige M. H. vijf maanden (twee voorwaardelijk), tegen de 20-jarige C. J. M. zes maanden (drie voorwaardelijk), tegen de 18-jarige J. C. G. zeven maanden (twee voor waardelijk), tegen de 29-jarige L. L. K. negen maanden (drie voorwaarde lijk) en tegen de 42-jarige A. R. twaalf maanden (drie voorwaarde- lijk). Het verzoek van de officier voor verdere detentie wees de rechtbank I J. J. Vogel uit Oudenbosch hij was in vier gevallen af. Elf andere gear- met een ijzeren staaf bedreigd en een resteerden, die inmiddels weer zijn van zijn ogen was blauw gestompt vrijgelaten, zullen later worden be- en wachtmeester J. van Meerenburg recht. voor een rondvlucht: Bij voorkeur op: I woonpl.: I Indien anderen meeneemt, hier invullen: ochtend middag Ma Di Wo Do Vr Za Op zondag wordt niet gevlogen. Ik heb reeds betaald per: HOE EN WAT Alt het kan l.v.m. de afstand Ie NJ graag bereid een rondvlucht boven mr woonplaats te maken. De „Cessna" la een 4-persoons vliegtuig, zodet er 3 passaglere tegelijk mee kunnen. Op hot vliegveld Ie een gezellig restaurant, van waaruit u het komen en gaan van de vliegtuigen van dichtbij kunt bewonderen. U kunt er ook alle Inllchtingon over lijndiensten enz. krijgen. Aan het eind ven de vlucht wordt u als herinnering een Oorkonde ven Luchtdoop over handigd. Iedere maandag worden de Inetapkearten voor de komende vluchten verzonden, wanneer uw betaling door de krant ontvangen Ie. U wordt natuurlijk zoveel mogelijk op de ge wenste morgen of middag Ingedeeld. Betaling per giro of kontant bij het bureau ven de krant. il Minimumleeftijd te hoog? De officier bracht naar voren dat er een wezenlijk verschil was tussen de jeugdige verdachten en R. Uit alle hoeken de getuigen bleven ano niem vanwege de verhoudingen in het dorp was de grondwerker aan geduid als degene, die de her rieschoppers aangemoedigd had. De op één na oudste verdachte, te gen wie negen maanden gevangenis straf werd geëist, werd eveneens op grond van opruiing vervolgd. „Denk erom", had deze grondwerker her haaldelijk geschreeuwd, „vannacht gaat er wat gebeuren! We komen dan met een paar honderd man terug en slaan alles kapot!" K. was de enige van de tien, die alles wat hem in de schoenen gescho ven werd. ontkende. Zijn verdediger gaf hem min of meer in de mond dat er van een persoonsverwisseling sprake was geweest. De kroongetuigen waren adjudant J. J. Vogel uit Oudenbosch hij was Volkswoede Zoal sgisteren reeds in een deel van onze edities gemeld, was het vol gens mr. Louët-Feisser bijzonder te betreuren dat de goede verstandhou ding tussen de politie en de burgerij in St. Willebrord door deze uit barsting van ongebreidelde volkswoede was verstoord. De aanleiding was vrij onnozel. Er was een arrestatie verricht, omdat een jongeman weigerde eon politiebe- V3l tot doorlopen op te volgen. Een en ander gaf aanleiding tot veel misverstand. Het toestromend publiek meende dat er onrecht was geschied. Van groot belang achtte de officier dat de vier plaatselijke wacht meesters geen tegengeweld haden gebruikt om zich te verdedigen. Als ernstige Ir. Dalyah Kadury het beste geven (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM De voor de zo belangrijke functie die zij thans ver vult nog heel jonge en vooral bijzon der charmante ir. Dalyah Kadury be haalde haar graad in 1960 aan de Technische Hogeschool in Haifa. Daarna trad zij in dienst van het Israëlische ministerie van volkshuisvesting, w-aar zij nu archi- tecte en planologe is. Zij woont in Tel-Aviv. de stad waar zij een van haar eerste werkstukken voor heeft geleverd. Mejuffrouw Kadury is naar Neder land gekomen. Uiteraard om haar ministerie tijdens de Israël-week te vertegenwoordigen. Als die week achter de rug is om in Nederland en vooral in Rotterdam kennis maken met de volkshuisvestingsaan gelegenheden en de sanering van krottenwijken. „Wij staan voor wat betreft de volkshuisvesting voor geheel nieuwe vraagstukken", vertelde zij ons. „Kijk, in het begin van het bestaan van de staat Israël hadden wij te maken met weinig geld en een enor me toevloed van joodse immigranten uit de hele wereld. Toen kwam het er alleen maar op aan om al deze mensen binnen een zo kort mogelijke tijd op een zo goedkoop mogelijke manier een zo menswaardig moge lijke huisvesting te bieden. Die tijd is nu afgelopen. Ik heb meegewerkt aan veel projecten tot sanering van oude re en primitief gebouwde stadsge- deelten. Sanering werd ten slotte mijn hoofdtaak". „Onze nieuwe opgave", vervolgde mejuffrouw Kadury, is het zoeken naar en ook toepassen van een juiste planologie voor Israël, de doelma tigste woonvormen, de beste archi tectuur. Onze mensen hebben recht op het beste wat wij hun hebben te bieden". Logischerwijze ziet zij de architec tuur en planologie in Nederland niet als het ideaal voor Israël. „Wat na tuurlijk niet wil zeggen, dat ik daar voor geen waardering heb. Integen deel. De Nederlandse architectuur heeft terecht een bijzonder goede naam. is zelfs vooraanstaand. Dat geldt ook voor de planologie in Ne derland. Maar even vanzelfsprekend is, dat hetgeen voor uw land geschikt is niet zonder meer in mijn land kan worden gecopieerd. Maar juist omdat uw architectuur zo vooraanstaand is zie ik met veel belangstelling de gesprekken tegemoet die ik hier zal hebben en ik zal heel graag kennis maken met de manier waarop uw steden zijn gebouwd en worden gesa neerd. Vooral Rotterdam zal me véél te vertellen hebben." Een der eerste werkstukken van ir. Kadury was de sanering van oudere stadswijken van Tel-Aviv, in de om geving van Yafo. Verder heeft zij een groot aandeel gehad in het tot stand komen van het nieuwe s^dscentrum van Rechovot. Nu is zij bezig met een intensief wetenschappelijk on derzoek in verschillende oude steden zoals Safed, Akko, Jeruzalem. „Belangrijk is ook, dat wij een ar chitectuur ontwikkelen, die geheel die van onszelf is. De architectuur van een land wordt bepaald door de uit St. Willebrord, die een beenwond opgelopen had. Van de zijde van de verdediging er waren in totaal acht advocaten werd voortdurend weer op de achter gronden van de onlusten gehamerd. Niet alleen de opvoedingssituatie speelde een rol, maar ook het hoge werkloosheidscijfer. Een van de raadslieden, mr. C. J. E. Wijnen, he kelde de toestanden in St. Wille brord. In dit onder de gemeente Ruc- phen ressorterende kerkdorp zouden kinderen van „tien, elf en twaalf jaar op zaterdagavond in beschonken toestand" over straat lopen. Terwijl officier alleen maar waardering had voor de snel- rechtspraak, waarnaar was gestreefd binnen veertien dagen konden tien verdachten voor de rechtbank wor den gebracht dachten meerdere verdedigers hier anders over. „Het proces", zo zei er één. „draagt de duidelijke sporen van haastwerk." Vooral de opstellers van de reclasse- ringsrapporten zouden niet zorgvul dig genoeg tewerk zijn gegaan. DEVENTER De gereformeerde zondagsschoolvereniging Jachin houdt haar jaarvergadering zaterdag 18 mei van half elf tot half vijf in gebouw Ceintuurbaan te Deventer. 's Morgens spreken ds. S. de Lange en ds. L. Ringnalda over „Wat is Jezus voor de kinderen?", 's Middags komen handenarbeid en zang onder leiding van de heer A. van Kapel uit Oegstgeest aan de orde. PARIJS De Noordvietna- mezen en de Amerikanen zul len waarschijnlijk in Parijs blijven voor de uiteindelijke vredesonderhandelingen, in dien zij overeenstemming be reiken over de stopzetting van de Amerikaanse bombarde menten. In Parijs beschikken beide partijen over de voor hen be nodigde communicatiemidde len. De Verenigde Staten zijn er vertegenwoordigd op am bassadeurs-niveau terwijl Noord-Vietnam in de Franse hoofdstad zijn voornaamste diplomaat in de westelijke we reld heeft: Mai van Bo. Toch snel akkoord In de VS toont men zich ingeno men met het feit dat Hanoi tenslotte Warschau en Pnom Penh als enige mogelijke plaatsen van overleg heeft laten varen, en met Parijs akkoord is gegaan. De Verenigde Staten voelden aan vankelijk het meest voor de Laoti- aanse hoofdstad Vientiane en toen deze plaats niet de instemming kreeg van Noord-Vietnam stelden zij New Delhi, Djakarta en Rangoon voor. Ook deze plaatsen konden de goed keuring van de Noordvietnamese re gering niet wegdragen, evenmin als nog tien andere steden in de wereld, terwijl de regering in Washington niets voelde voor Pnom Penh en Warschau. Nog donderdag wees de Noordviet namese regering een door de VS aan vaard Indonesisch voorstel af om een koopvaardij- of oorlogsschip in de Golf van Tonkin te stationeren voor het overleg. De snelle overeenstem ming is gisteren dan ook met verras sing ontvangen. Vier plaatsen De volgende vier plaatsen zouden in Parijs voor de besprekingen in aanmerking komen: het internatio nale conferentiecentrum in Parijs, het Chateau de Champs in Champs sur Marne, het Grand Trianon in Versailles en het Chateau de la Celle in St. Cloud. Verwacht wordt dat president De Gaulle deze gelegenheid zal aangrij pen om Frankrijks „vredesroeplng" uit te dragen. Door een samenloop van omstandigheden zullen De Gaul le en Couve de Murville wellicht niet in Parijs zijn als de besprekingen beginnen. Zij vertrekken 14 mei naar Roemenië voor een officieel bezoek van zeven idagen. van de week Mevr. F. Brik-Keuning, Patrij- zenhof 43, Amersfoort; Mej. C.M.H. van Staveren, Leidse- straatweg 19, Woerden; Mevr. A. Albert8-Wijderen, Straelse- weg 200, Venlo; Mevr. Bras, Thorbeckestraat 46, Kampen; Mej. D. v. d. Kolk, West-Side- linge 16 A, Overschie. Doe óók mee aan het 3 Ster- renspel.Win óók f 100.-.Vraag uw leverancier! Hij weet er alles van! IR. DALYAH KADURY historie en de sociologische verhou dingen. Kijk maar naar hetgeen de geschiedenis voor ons achterliet. Al leen uit de architectuur weten wij, hoe de maatschappelijke verhoudin gen in een samenleving van duizend of tweeduizend jaar geleden waren. Welnu, onze eigen maatschappelijke verhoudingen zijn zich aan het vor men. De in Israël geboren jeugd vormt straks een eigen volk, waarin niet meer de directe invloeden van de landen, waaruit de ouders voort kwamen merkbaar zijn. In die eigen samenleving past een eigen architec tuur." (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM Met een interes sant referaat over architectuur en stedebouw in Israël en de problemen waarvoor men in dat land is gesteld leidde ir. Dalyah Kadury van het Israëlische ministerie van volkshuisvesting vrijdag in het Bouwcentrum de expositie „Nieuwe architectuur in Israël" in, die, omdat ambassadeur dr. D. Lewin door ernstige ziekte was verhinderd, offi cieel werd geopend door de Israëlische ambassaderaad Schmuel Yaari. Mejuffrouw Kadury noemde de ar chitectuur de vorm van expressie van de menselijke maatschappij die de eeuwen trotseert. Uit de architec tuur weten we de technische en soci ale aspecten van vroegere samenle vingen. Zij memoreerde, hoe de burgers van Israël uit een groot aantal lan den bijeen kwamen, hoe zij uit die landen allerlei componenten meebren gen en hoe uit al die componenten een nieuwe cultuurbasis moet wor den opgebouwd. Aan de hand van lichtbeelden liet zij de ontwikkeling van de Israëlische architectuur van een jaar of vijftig geleden, dus ver voor de stichting van de staat Israël, tot nu toe zien. Op de expositie zijn maquettes te zien van een woonwijk van de woestijnstad Arad, een modelwijk in Bersheba, de herdenkingshal Yizkor en een van de gebouwen van het monument ter nagedachtenis aan de zes miljoen nazi-slachtoffers, het be kende Yad Wa Shem-complex in Je ruzalem. Verder zijn er fotopanelen, kunstvoorwerpen en kunstnijverheid- producten. De expositie in het Bouwcentrum blijft open tot en met 25 mei. Nieuw proces in Hamburg MUNSTER Na een proces van ruim twee jaar zijn gisteren in Munster drie voormalige leden van de Duitse Sicherheitsdienst (SD) in Stanislau tot levenslange gevangenis straf veroordeeld wegens hun aan deel in de moord op 120.000 joden en leden van de Poolse intelligentsia' in Oost-Galicië. Acht verdachten kregen gevange nisstraffen variërend van vier en een half tot negen jaar. Drie verdachten werden vrijgesproken en in één geval concludeerde de rechtbank tot ontslag van rechtsvervolging. In het middelpunt van de behande ling van de zaak stonden de gebeur tenissen van 12 oktober 1941, toen in Stanislau ongeveer 12.000 joodse Po len en Hongaren werden doodgescho ten. In Hildesheim zijn vier gewezen politiefunctionarissen, die sinds no vember vorig jaar terechtstonden op beschuldiging van moord en mede plichtigheid aan moord op ongeveer 9000 joden in Polen in de jaren 1941-'42, tot gevangenisstraffen van drie jaar tot levenslang veroordeeld. In Hamburg is gisteren een proces begonnen tegen de voormalige SS-untersturmführer en politiefunc tionaris Wilhelm Rosenbaum, die wordt beschuldigd van medeplichtig heid aan moord op meer dan 150 Poolse joden. Het proces zal drie tot vier maanden duren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5