VAN
TOT
WILLEM - ALEXANDER
DIERLIJK
EIWIT
BLAD ZIJ
Willem Alexander
MAKE-UP; Zo natuurlijk mogelijk
Een vertederende tentoonstelling
uJS r cPr'?T"i rani en Royal Lo° Hawking club °P- van de Koninklijke Nederlandse
kan ook
goedkoop
zijn
Schoonheid onderstrepen
dialoog
De dokter zegt
NUde
ZATERDAG 4 MEI 1968
(Van een onzer redacteuren)
Een ruwhouten loopfiets en een gestroomlqnd hobbel
paard, zqn beginpunt en einde van de cirkel, die in Museum
Moerman te Apeldoorn getrokken is van Willem Alexander
tot Willem-Alexander, 150 jaar Oranjekinderen.
Museum Moerman (Loolaan 44a) heeft een tentoonstelling
georganiseerd, voornamelijk uit het bezit van koningin Ju
liana van speelgoed, kleding, portretten en vooral ook ge
schenken van de prinsjes en prinsesjes sinds 1818.
Tot en met 9 juni is de tentoonstelling geopend (behalve
des maandags) en wie in Apeldoorn is, moet er heslist een
uurtje afnemen om hier te genieten.
Bijzonder overzichtelijk met een catalogus, die duidelijke
uitleg geeft en het bewaren waard is, brengt de expositie
ons ook tot de Oranjes die we minder goed kennen.
mee kon trekken, toen het er
even naar uitzag als zou de
Kroonprins het zuiden, dat ge
noeg had van de Nederlandse ko
ning, zou gaan veroveren. Een
houding, die koningin Anna Pau-
lowna met welgevallen moet
hebben gezien, want zij was soti-
In 1911 tchonk de Franse president
""l hMr r'aJ,en Wa'"a,r Jap om. pr.W,
WlJlemsdorp getrokken, omdat re Miana 0p Jr ochtorprood:
5 n°"d'n V™ M°«- ,rk,U„d portret ttm de printer.
dijk wilde blijven.
Parades afnemen deed hij
graag en keurig en de Alexan- droeg. Een jasje, dat prins Wil-
derkazerne in Den Haag, nu tot lem-Alexander van nu beslist
ondergang gedoemd, werd naar nooit gepast zal hebben.
deze prins genoemd.
Ongeluk
Een geslacht verder: de kinde
ren van kcning Willem III. Ze
speelden met zilveren miniatuur
tjes, zoals nu wel in pronkkastjes
gezet worden. In hun wiegen
hingen zilveren rammelaars met
In 1836 werd hij zwaar gewond
en niet in de strijd, maar tijdens
een tocht per koets door het flüiten en belletjes, zoals
Haagse Bos op weg naar Leiden. prins Maurits gekregen heeft.
Een onweer met orkaan velde Heel anders dan van haar
enige bomen, die juist rond de stiefbroers was de jeugd van ko-
n kcets, waaruit het gezelschap ningin Wilhelmina. De statie van
Mevrouw de douairière^ D. J. J. A. gestapt was. vielen en de prins kronen is niet meer te vinden.
van Laivick tan Pabst opende de troffen. zoals dat bijv. was toen kroon-
tentoon,telling. Rechts op de voor- Hij herstelde en bleef de sport- prins Willem in 1850 de eerste
grond: de loopfiets, die konmg Wil- beoefenaar en militair, richtte de steen metselde van het gebouw
Hendrik op Soestdijk gebruikten. maar jn 1347 werd zijn borst- jachtclub te Rotterdam. Hij
kwaal, waarvan sommigen zeggen kreeg toen een zijden schootsvel
Prins Willem Alexander, gebo- JfJ*jj* T*' goud franje bet ^id"
ren 2 augustus 1818, het tweede 'EL gLÏ1 ÏÏLSJT F>n enorme goud gebor_
kind van kroonprins Willem (la- *25 duurde kroon voor!
Vnnin<r wiiik,™ m i™„;„_ herstel, dat met kwam. Op 20 Neen, voor de kleine prinses
februari stierf hij; pas op 17 Wilhelmina de gewone school-
maart kwam de tijding in Neder- klok, waarvan de wijzers met de
hand verzet kunnen worden, zo-
Op de tentoonstelling hangt als de ouderen die allemaal uit
zijn portret Hij is gekleed als hun jeugd kennen. En een meet-
zijn broers in een nauwsluitende plank zonder enige versiering,
HeVgTzïn "woonde bij voorkeur 3as met lange rijen knopen. Pre- maar wel met dikke inktstrepen
- - cies de snit van het miniatuur en de datum bijgeschreven. Op
jasje, dat prins Willem als baby 2)3 februari 1891 is ze 130Vs cm op
ter koning Willem II) en konin
gin Anna Paulowna, werd ge
noemd naar de broer van de Ko- {and
ningin, tsaar Alexander I, die
reeds lang voor het huwelijk van
zijn zuster warm bevriend was
met de kroonprins.
11 september 1891 1321/» cm, bij
de laatste meting op 9 september
1897 158,4 cm.
Daar liggen ook de geschenken
van koning Willem III aan zijn
dochtertje.
Een bergstokje, een mocie jurk
van blauw ruitje met bandfluwe
len blauwe banen.
En de Friese schaatsjes, waar
op het prinsesje stilletjes leerde
rijden, omdat koningin Emma
dat schaatsenrijden eigenlijk niet
behoorlijk vond. Ook prinses
Wilhelmina had een eigen huisje
op het Loo. Maar nu geen zilve
ren poppenservies, maar een van
namaak Meissner, waar een
overijverig ontwerper extra ver
guldsel op heeft gepenseeld.
De tijd draait door. Prinses Ju
liana wordt verwelkomd. De
geschenken stromen toe en het is
opmerkelijk het verschil te zien
met de eenvoudige entourage van
koningin Wilhelmina's speelgoed.
Gouden rammelaar met diaman
ten; een achtdelig zilveren was-
stel. de „koperen wieg" met bal
dakijn en kroon, een vierdelig
zilveren wasstel, een zilveren
cassette, maar daarnaast het door
koningin Emma geborduurde
prentenboek met kindertjes die
spelen.
Envelop
Heerlijkste voorwerp op de
tentoonstelling; een envelop door
prinses Juliana op achtjarige
leeftijd geschreven: Aan H.M. de
Koningin-Moeder. Paleis Soest
dijk. De inkt vloeit soms wat al
te gewillig van de pen en het is,
ondanks de keurig getrokken
potloodlijntjes, niet gemakkelijk
op de regel te blijven...
En dan „onze" prinsessen. De
geboorteaangifte van prinses
Margriet in Ottawa, waar van
Prins Bernhard vermeld wordt:
yvonende te Baarn. Geen geschil
derde portretten meer, maar wel
veel foto's. Prijzen uit con-
op Soestdijk, dat door het Neder
landse volk aan de Kroonprins,
de held van Quatre Bras,
geschonken was. Daar had de
kleine prinses Sophie (geb. 8
«pril 1824) haar kinderboerderij,
waar ze speelde met een echt ko
peren juk en melkkannen, die nu
in een vitrine liggen te glanzen.
De twee oudste prinsen hadden
een „loopfiets", een vreemd vehi
kel met ijzeren banden om de
wielen en verder van hout. Zo
simpel van uitvoering als geen
knutselaar van heden het zou af
leveren, maar wel met in ver
bleekt goud een sierlijke A met
een kroon gemerkt.
De kleine Alexander was een
sportief manneke, dat leren hal
ters gebruikte voor zijn oefenin
gen.
Op zijn tiende verjaardag
kreeg hij van grootvader koning
Willem I het Grootkruis Neder
landse Leeuw en werd kolonel
van de infanterie.
Dat kolonelschap nam de klei
ne prins heel zwaar en het ver
droot hem, dat hij in 1830 niet
„als een man" met zijn vader
De kunst van make-up is er zo
natuurlijk mogelijk uit te zien. U
xiet ze wel in 'de stad lopen,
meisjes met wangen die kwistig
bestreken zijn met compact-poe-
De wieg van prinses Juliana werd geschonken
door de Amsterdamse vrouwen en vervaardigd
naar een ontwerp van K. P. C. van Bazel. Daar
achter: het schilderij, dat J. Hoynk van Papen-
drecht van de doop van prinses Juliana maakte-
We weten wel dat eiwitten belangrijk zijn,
maar wét zijn eigenlijk eiwitten? Het zijn de
„bouwstenen" van ons lichaam. Spieren en
organen zoals lever, nier en hersenen zjjn er
voor een belangrijk deel uit opgebouwd. Bo
vendien spelen eiwitten een rol van beteke
nis bij alle processen die in het lichaam
plaatshebben.
De eiwitten in het lichaam worden voort
durend afgebroken en weer opgebouwd. Ons
lichaam legt er geen voorraadje van aan.
Daarom is het zo belangrijk dat we iedere
dag weer eiwitten met de voeding opnemen.
Voorzover deze eiwitten niet nodig zijn voor
de opbouw- en afbraakprocessen, wordt het
overschot gebruikt als energieleverancier.
Niet iedereen heeft eenzelfde hoeveel
heid eiwit per dag nodig. De behoefte hangt
af van leeftijd, de lichaamsbouw en van
vele andere factoren. Eiwitten komen zowel
in plantaardige als dierlijke levensmiddelen
voor.
cours-hippiques. Het poppenhuis
van prinses Christine.
En dan de jongste generatie, de
Omdat het eiwit afkomstig van
levensmiddelen van dierlijke
eenjarige' "pr£'°Wil!ëmVAièxai> oorsprong, het meeste op het li-
der. Van hem de laatste foto's,
maar ook een ontroerend schil
derijtje van de slapende baby
door Joli Kollaard te Utrecht
voor koningin Juliana gemaakt.
Ook nu een meetplank, nog on-
chaamseiwit gelijkt, is het
wenselijk iedere dag eiwitten
van dierlijke oorsprong in de
voeding te verwerken. U vindt ze
in melk, karnemelk, yoghurt,
kaas, vlees en vleeswaren, vis en
ei. Om aan de gewenste hoeveel-
beschreven, maar fraai versierd, heid dierlijk eiwit te komen
Dat er veel streepjes op mogen dient u dagelijks ongeveer een
kemen... halve liter melk, karnemelk of
yoghurt te gebruiken, een plak
Dierlijke eiwitten hebben uie nodig. Ze zitten niet alleen in vlees, maar ook
melk, kaas en eieren.
In 1828 schilderde J. B. v. d. Hulst v.l.n.r. erfprins Willem 111, prins
Alexander, koning W illem II, koningin Anna Paulowna, prinses Sophie en
prins Hendrik.
Het eerste gedeelte van de verzor
ging is het reinigen: alleen op een
gezonde huid slaagt make up werke
lijk.
der en nét iets te fel aangezette
lippen. Ze hebben iets weg van
marionetten. Schoonheid bete
kent niet hier en daar iets uit
een tube of potje opsmeren, maar
zorg voor het hele lichaam.
Doe 's ochtends aan gym
nastiek. ontspan u 's avonds voor
het slapen gaan, zorg voor frisse
lucht en voldoende slaap. Laat u
niet verbranden door een verlei
delijk schijnende zon, maar ge
wen uw huid, te beginnen met
een zonnebad van tien minuten.
Zonnebrand kunt u beter voor
komen dan genezen en de gulle
voorjaarszon stelde ons ruim
schoots in de gelegenheid het
dit voorjaar kalm aan te doen. U
kunt uw huid voor uitdrogen be
hoeden door een vochtingbren-
gende crème, bijvoorbeeld de
Skin dew voor de jongere huid. WM
en de Skin life voor de oudere de foto hier: het transparante ef-
huid. Vooral als we zo om en bij fect van de huid is verkregen
de veertig zijn. verraadt onze met Coverfluid en een zilver
hals onze leeftijd; vergeten we kleurige poeder. Om het gezicht
I Natural
Orbital
Mooie, gevoelige ogen ontstaan Glow op de lippen. Fashion Brow
door oog-gymnastiek. Madame op de wenkbrauwen, eyeliner
Rubinstein kwam achter het ge- brown, op het ooglid frosty pearl
heim van de mooie ogen door en frosty green.
Indiase schonen, met name die Vindt u het teveel van het goe
der danseressen. Zij bestudeerde de of wilt u een persoonlijk ad-
hun blik. Eén minuut sterk voor vies, ga naar een gerenommeerde
u uitkijken, éen minuut rechts, schoonheidsspecialiste en laat uw
eén minuut links kijken. Mooi huid analyseren. Misschien krijgt
zijn vraagt discipline. u een schoonheids-nas ie mee!
Mooi zijn vraagt discipline!
Tenslotte nog een recept voor
een elegante make-up, zoals op
daarom vooral niet hals en decol- te modelleren
Blush-peach gebruikt.
Als eerste het woord aan
mevrouw E. te L„ wier echt
genoot al meer dan twaalf
jaar clubleider is: „Mijn man
leeft voor zijn club. Het is
heus niet zo, dat de jongens
(variërend van dertien Tot
vijftien jaar) bezig gehouden
worden met onbenullige din
gen. Er is een behoorlijke bij
belstudie. altijd een inleiding
net zoals vroeger, maar er
wordt veel meer gevraagd en
gesproken dan vroeger.
Wij zijn blij. dat de jongens
naar de club komen, want het
is vaak zo, dat jonge mensen
thuis nooit over zulke dingen
willen praten, en op de club
wel. Bovendien leren ze zich
goed uitdrukken en spreken,
ze leren met anderen zich er
gens voor inzetten, iets voor
anderen doen. En al gaan ze
dan één avond naar de club,
daarom kunnen ze thuis net
zogoed een handje meehelpen.
Ook de sport hoeft hier heus
niet onder te lijden.
Die onderwijzeres moet
schijnbaar niet veel van de
jeugd hebben, ik zou mijn
kinderen niet graag aan haar
toevertrouwen. Een goede lei
der of leidster kan heel veel
voor de kinderen betekenen.
Hier is het vaak 7.0 dat jon
gens die al jaren hier vandaan
zijn, nog bericht sturen van
verloving of huwelijk.
Halt
De heer K. te G. zegt in zijn
brief, dat hij het van een an
dere zijde beziet en dat nie
mand zich behoeft Te ergeren,
omdat zo zijn overtuiging is
en. zegt hij. misschien dat er
stof in zit voor verdere over
leggingen onder elkaar:
„Ik zou de jeugd een halt
toe willen roepen. In mijn
jeugd was de tijd anders dan
nu, of het beter is geworden
betwijfel ik sterk. Want zeker
is het, dat er op velerlei ter
rein nu vermaak te vinden is.
maar je krijgt er nooit genoeg
van en steeds haakt men naar
vernieuwing, van films, ro
mans. sport en vakantieadres
sen. Ons dagelijks werk raakt
mede daardoor op de achter
grond. We worden ontevreden
en willen steeds meer.
Gelukkig ben ik daarvan
bekeerd en heb het op de ver
liespost gezet Laat ons eens
rondzien, hoe kort het leven is
en hoe noodzakelijk het is on
ze roeping en verkiezing vast
te maken. Het staat er slecht
met dns voor, als we niets an
ders bezitten, dan sport en
spel om onze vrije tijd en ook
nog de dag des Heren mee
door te brengen.
Kiem
Dan zal eens blijken, dat
het tijdverspilling was dat ons
bezighield. Hetzelfde geldt
voor Christelijke vormen
dienst. waar we een grenzelo
ze oppervlakkigheid vinden,
een wereldgelijkvormigheid,
die niets gemeen heeft met
een waarachtig geloof, in
Christus. Omdat in ons allen
de kiem leeft van het zondige,
mogen wij ons geen oordeel
als rechter aanmatigen. We
behoren elkaar in liefde le
dragen, te beginnen in onze
eigen omgeving. De Schrift
zegt: „Indien het mogelijk is,
houdt vrede met alle mensen."
Als er iemand is, die mij
met grondige redenen uit de
H. Schrift kan overtuigen dat
mijn stelling fout is, dan ben
ik bereid om bij hem op
school te komen. Zo niet, dan
zal ik niet schromen om een
andere stelling omver te wer
pen. want het staat als een
paal boven water, dat we een
maal van ons leven de reke
ning zullen gepresenteerd
krijgen. Gelukkig om dan Ie
mand te bezitten, die de reke
ning voor ons heeft betaald.
Dit is het allervoornaamste,
waarop we onze jeugd moeten
wijzen. Ook het voornaamste,
dat onze jeugd en vrije tijd
beheersen moet."
Vorming
Mejuffrouw K. te R. vindt
het voor de vorming van het
kind heel belangrijk <fat het
een of meer club(s) bezoekt.
„Of kinderen dan uithuizig
gaan worden of op straat
rondhangen, hangt volgens
mij grotendeels af van de
sfeer die er thuis heerst. Ou
ders die geen tijd hebben voor
de verhalen van hun kinderen
of het te druk hebben met
hun eigen genoegens, bevorde
ren de uithuizigheid meer,
dan dat de clubs zich daaraan
schuldig maken.
Zeker is het met het oog op
de sfeer thuis goed, dat ou
ders de kinderen bezighouden.
Maar als dat het alleen is en
een kind niet naar de club
mag, houdt men daardoor de
omgeving van het kind te eng,
te nauw. De club is de ideale
omgeving om met de ander te
leren omgaan, sympathiek of
onsympathiek. Ook een ideale
plaats om de gezichtskring
van het kind te verruimen.
Een goede jeugd en een fijn
ouderlijk thuis zijn van on
misbaar belang voor een Idnd.
Maar van even groot belang is
het als ze zich leren bewegen
temidden van anderen, en an
deren leren accepteren. Bo
vendien, een kind. dat het
clubwerk nfet kent, of nooit
eens met een club of week
end of week vakantie is weg
geweest mist een heleboel ple
zier, vreugde en een brok ont
wikkeling.
Vaak waren er wel enkele
bezoekjes aan de ouders nodig
voordat zij hun kinderen, die
nog nooit verder geweest wa
ren dan hun eigen buurtje,
meegaven naar een kamp.
Als je de kinderen dan gade
slaat tijdens zo'n kamp. vrij
en blij, weet ik heel zeker dat
dit heilzaam voor hen is. Er is
dankbaarheid in mijn hart dat
zij dit mogen beteven.
Natuurlijk zijn er ook plich
ten, zoals huiswerk, catechisa
tie en thuis eens wat doen.
Daarom zullen ouders en kin
deren een keuze moeten ma
ken tussen de clubs. Misschien
nog een tip voor andere lei
ders en leidsters: als het laat
wordt, breng dan een kjr.d
wat een eind in ^t donker
moet lopen of in een afgele
gen buurt woont, eens thuis."
Genoegen
Mevrouw N. te B. denkt
met genoegen terug aan de
jaarfeesten, die „haar" club
gaf: „Maanden bij elkaar
thuis repeteren om een leuk
toneelstuk op te voeren, en
mooie tableaus en marmer-
groepen. Met zo'n avond wa
ren de zalen altijd tjokvol.
Ouders en begunstigers, ieder
wilde zo'n avond graag bijwo
nen.
Maar tegenwoordig niets
meer van dat alles. Als je
over voordrachten of een to
neelstukje opvoeren praat,
doen ze of je flink achter
loopt. Wie is er nu zo gek om
zoiets te doen. 't Lijkt toch
nergens op, en op de t.v. is
het veel mooier. Een gezellig
avondje met een pickup of de
bandrecorder met leuke mu
ziek, dat gaat er bij de jeugd
ook wel in. Het is alles zo
gemakkelijk, ze hoeven er zelf
niets meer voor te doen en
dat wil er bij ons, ouderen,
niet zo erg in." (Er zijn nog
wel jongelui die zelf musice
ren: dat kost tijd, studie en
zelfdiscipline).
Nieuw onderwerp:
Vindt u, dat uw arts u voldoende voorlicht, als het om ziekte en
gezondheid gaat 7 Zoudt u in dag-/weekblad of op andere manier
(lezingen?) beter voorgelicht willen worden? Wij zijn er ons van
bewust, dat de afstand tus6en de „gewone man" en de koplopers
van de wetenschap zeer groot is.
Ziet u mogelijkheden, bijvoorbeeld een public relations-man aan de
universiteit, gespecialsieerde journalisten, of op de manier waarop
de arts Van Swol dat doet al schrijvend, en via de televisie Of zoudt
u het prettig vinden als uw huisarts stel dat de goede man er
de tijd voor had I meer zei over de achtergrond van uw ziekte
Gaat u zelf wel eens te rade in een medische encyclopedie bij
voorbeeld, en zit daar niet het gevaar in dat u zelf de diagnose gaat
stellen
Wij vragen maar weer, als aanloop tot een gesprek. Ziekte gaat
aan niemand voorbij; soms bekruipt ons het gevoel dat we als on-
mondigen behandeld worden. Wat vindt u Klimt u meteen In uw
pen of ballpoint 7
We belonen u op de gebruikelijke wijze: De dokter zegt 1, De
dokter zegt 2, Tlpparade of een verrassing.
kaas en zestig gram vlees of vis,
of een vervanging daarvan in de
vorm van een groot ei of veertig
gram kaas.
Prijsbewust
De leveranciers van dierlijke
eiwitten behoren meestal niet tot
de goedkoopste levensmiddelen.
Veel gemak zult u daarom kun
nen hebben van een van te voren
opgesteld weekmenu, waarbij u
prijsbewust te werk gegaan bent.
Houd u dus op de hoogte van de
prijzen. Zij zullen niet voor iede
re stad of streek eender zijn.
De prijs van vlees of ander ei
witrijk voedingsmiddel varieert
sterk. U bent het duurst uit,
wanneer u uitsluitend mals ma
ger vlees, magere vleeswaren en
dure vissoorten kiest. Het is uit
een oogpunt van eiwitvoorziening
niet ncdig alleen dure vlees- en
vissoorten te kopen. Ook de
goedkope kunnen aan bod ko
men, mits het vlees niet voor het
grootste deel uit vet bestaat.
Afgezien van het voor de voe
ding beschikbare bedrag verdient
het aanbeveling zoveel mogelijk
variatie in de voeding te brengen
met vlees, vis, ei en kaas. Uit
oogpunt van voedingswaarde kan
men volstaan met dagelijks een
portie vlees te gebruiken. Door
de keuze van eiwitrijke produk-
ten te variëren bent u verzekerd
van de grootste variatie aan voe
dingsstoffen.
IJET zal wel raar lijken, maar
deze keer wil ik eens een
keurig briefje schrijven over het
middelbaar onderwijs. Deze ru-
broek komt op jaren ik merk
het aan de adviezen die van me
worden gevraagd: Chris, onze
Mieke zal HAVO proberen, wat
vind jij ervan. Onze Ineke, onze
Roel, onze dit en dat is getest,
en men zegt: gymnasium-afde
ling als start, is dat nu wel iets,
denk je, mijn man zegt: wat heb
je aan die dode talen
En ik, die Roel en Ineke en
Mieke nog in de box heb gekend,
met spanning het geboortekaartje
heb afgewacht van die „dit en
dat", ik ben eventjes verbaasd. Zijn
we hier al zo lang aan het schrij
ven? Zijn die schatjes die armen
braken, niet naar de kleuterschool
wilden, je moeilijke vragen stel
den. nu alweer op de drempel, één
van die hoge levensdrempels?
Want is hij soms niet Hbog?
Moeten we al niet heel vroeg
weten wat ons kind in aanleg ver
mag? Wat gebeurt er toch op die
middelbare school, waarom gaat
het eigenlijk?
Vroeger had je lager onderwijs
en als je nog even meer wou
weten, uitgebreid lager onderwijs.
Met dit onderwijs achter je kon
je in het leven terecht. Je zocht
Hongkong niet in Amerika en
keizer Wilhelm niet in de Middel
eeuwen. Het fijnere werk bleef
misschien achter de horizon, maar
je kon je toch oriënteren. En ook
was je in staat mogelijkheden bij
jezelf te ontdekken, bijv. ik houd
van boekhouden, of: ik vind wis
kunde een grap. daar wil ik meer
van weten. MaarH alles bij elkaar
had je lager en uitgebreid lager
onderwijs genoten, de naam zei
het.
u een schoonheids-pasje mee!
was er ook middelbaar on
derwijs: HBS-A en -B, later
kwam daarbij het middelbaar on
derwijs gericht op meisjes: de
MMS. En daarvóór bestond het
Gymnasium, het voorbereidend
hoger onderwijs, dat het kind
klaarmaakte voor de universiteit.
Gymnasium-A voor de z.g. alpha-
vakken, B- voor de exacte vakken,
ongeveer zoals de HBS-B. maar
met nog was Grieks en Latijn er
bij.
Og al deze scholen verzamelde
men niet alleen kennis, werd de
kennis niet alleen uitgebreid, maar
verkreeg men ook oefening in
kritisch zien, in zelfstandig den
ken.
Hoe? O, op allrlei rare manie
ren. Men leerde het kind bijv.
Frans, of Latijn Werkwoorden
vervoegen, zinnen uit elkaar peu
teren en weer in elkaar zetten
oefenden het kind. Wat je niet
oefent, kun je op de duur niet
meer. dat weten we allemaal van
gymnastiek. En let maar eens op
bij de kruidenier: als de juffrouw
zo'n optelmachine voor zich heeft
en de boodschappen kosten 0,58
en 0,29. dan kan ze dat al niet
meer uit haar hoofd. Onzekerheid,
gebrek aan persoonlijkhied zijn
daarvan het gevolg.
Zo ondergaat het kind op de
middelbare school oefening. Wis
kunde, talen, het je voorstellen,
het in je geest gestalte geven aan
een gedachte of een vorm, het in
zicht krijgen in structuur en orde.
het vermoeden ontwikkelen van
samenhang, dat gaat alles via zo
op het oog suffe dingen: sommen
(die niet fout mogen gaan), ver
talingen (wat wil de ander eigen
lijk). stukken gedachte die ln hun
geheel moeten worden overzien
'aardrijskunde, geschiedenis, bio
logie) ik pak nu maar de hoofd
momenten.
TYAARVOOR, zo heet het, moet
sJ je kunnen „leren". Dat wil
zeggen dat je geest een zekere
soepelheid moet bezitten om die
discipline, die oefening te onder
gaan.
Ik heb wel eens een briefvriendin.
die snakte naar ites meer dan
haar dagelijks leven en geïnteres
seerd was in theologische stromin
gen en wat daarmee samenhangt,
een tijdschrift aangeraden waarin
zij bijv. de volgende zin kon
tegenkomen: „De trek uit het
gewone gemeentepastoraat, naar
specialistische para-parochiale ar
beid of coördinerende en organi
satorische werkzaamheid op regio
naal en nationaal niveau, vergroot
Ie kloof, inplaats van haar te over
bruggen."
Mijzelf lijkt deze zin niet veel
om het lijf te hebben, maar mijn
briefvriendin schreef me: nee zeg.
dat is niets voor mij, ik weet niet
wat ik lees. Op een middelbare
school nu zou zij daarin zijn ge
oefend, in dat lezen. Zij zou in
ieder geval, minder bang dan nu.
zeggen: eens even kijken, wat be
doelt de geachte schrijver. Daar
door zou zij misschien de wereld
om haar heen beter verstaan, er
vollediger deel aan hebben. Ik
meen dat dit laatste veelal ons
mens-zijn bepaalt Het is net zo'n
gevoel als getrouwd-zijn:
GOED. Nu snapt iedereen dat
voor dat mens-zijn in deze
ziedende wereld geen school het
meer kan bijbenen. Een a.s. arts
of scheikundige moet beslist meer
weten dan 400 jaar geleden een
collega wist. Maar dat niet alleen:
de laatste tien jaar is er ook al
weer iets bijgekomen. Dat kan niet
allemaal straks, na je school. Je
moet gewoon eerder kiezen, eerder
weten welke oefening je het best
past.
Vroeger leerde je geen taal om
hem te spreken (wat wel vaak
gedacht werd), maar momenteel
moet je als ingenieur morgen een
collega uit Amerika verwelkomen,
dus leren spreken moet ook nog
even worden meegenomen. Enzo
voort.
En nu zet men in Nederland een
dak over al het voortgezet onder
wijs. Mammoet is de naam. In die
Mammoet mag het kind specia-
seren naar aanleg èn naar doel
stelling ieder hoofd der school
kan u daarover inlichten.
Als nu een test uitwijst, dat uw
kind voor een bepaalde „tak"
geschikt is, en die tak is zoals bij
een briefvriendin: gymnasium,
waarom dan niet. Waarom dan niet
de discipline, waarom dan niet uw
kind beproeven op een zo rijke
schakering van oefening? Werke
lijk denkende mensen hebben we
nooit genoeg.
