De filmhelden het gidsmeisje
OPINIE
Kanttekening
Johnson zou voor
als Humprey de
Rockefeller
bus mist
VREDESDUIF VLIEGT NAAR PARIJS
Vrijheid: gave en opgave
Kleuren-tv en
X-straling
Fransen en Bakker
onderscheidden zich
ZATERDAG 4 MEI 1968
Een van de positieve kwalitei
ten van Vestdijk» roman* 1* de
groteske overdrijving, gebruikt
om houdingen van mensen te ka
rakteriseren. Zo ook weer in zijn
jongste roman. De filmheld en
het gidsmeisje (uitg. De Bezige
Bij, Amsterdam, 232 blz.,
14,90)
Enkele voorbeelden. „De vloer
van de ontbijtzaal was spiegel
glad. de gasten bewogen er *ich
over als gedresseerde zeehonden.
r beginnen met de jaren veertig is het vooral in deze mei
dagen. dat we ook als volk met ons denken bij de vrij
heid worden bepaald.
Èn ook nu de herinnering aan de oorlog de tijd dus waar
in wij van de vrijheid waren beroofd terugwijkt, lijkt het
gesprek over de vrijheid niet af te nemen aan intensiteit Dat
kan dan tevens gelden als een aanwijzing van de moeilijk-
El tot een juist gebruik ervan.
vrijheid gebruiken is de vrijheid vullen, is inhoud geven
de vrijheid.
Men kan in onderscheidene zin van vrijheid spreken. In zijn
hog altijd beroemde boodschap aan het Amerikaanse congres
hpn januari 1941 somde de toenmalige president Roosevelt
vier vrijheden op, die twee aan twee waren samen te bun
delen: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst,
Vrijheid van gebrek. VTiJheid van vrees. Tweemaal „freedom-
or en tweemaal „freedom-from".
„Freedom-oF* wijst op een bevoegdheid, „freedom-from" op
het afwezig zijn van belemmeringen. In het laatste geval is
er „vrijheid van iets", in het eerste „vrijheid tót iets".
J^EZE aanduidingen, die inderdaad verhelderend kunnen
werken, geven reeds aan. dat wij bi) vrijheid mogen
denken aan ruimte, met de mogelijkheden daarin van leven
en zich bewegen. Van zich ontplooien, zoals we het tegen
woordig gaarne uitdrukken.
En dit heeft dan al dadelijk betrekking op dat gebruik van
de vrijheid. Want, zoals gezegd, gebruiken vkn de vrijheid is
Inhoud geven 4in de vrijheid. Men is „vrij vkn iets" om ver-
Volgens ook te zijn „vrtf tót iets". Welnu, dan heeft de be
zorgdheid die zich in deze dagen weer van velen meester
piaakt juist uitstaande met die inhoud van de vrijheid,
pesorgde studenten menen dat met de democratie onvoldoen
de ernst wordt gemaakt; anderen echter menen veeleer in
hün optreden een bedreiging van de democratie te zien.
Er zit in dit alles, mogen we vaststellen, een niet te misken
nen brok menselijke tragiek. Het is immers de tragiek van
Qe mens die beseft, dat het in dit alles blijft gaan om men-
geUfke beleving en verwerkelijking.
ÖE tfjd heeft men van vrijheid vooral gesproken als
Van wat men dan vrijheden of vrijheidsrechten noemde.
1 van godsdienst, vrijheid van drukpers, vrijheid van
„Ing en vergadering, en andere meer.
inderdaad, men mocht in deze vrijheden verbjjzonderin-
I zien van een meer algemeen vrijheidsbegrip. Maar heb
het goed, dan doelt men, over vrijheid sprekende, in onze
i toch wel nader op dè vrijheid als een alomvattende
l In haar verhouding tot de mens, en deze ook genomen
li geheeL
r Is niets op tegen. Deze ontwikkeling lag zelfs voor de
Want het spreekt wel vanzelf, dat, wanneer zoals in
pose rechtsstaat het geval is de vrijheden van staatswege
gijn erkend, het gesprek zelf over de vrijheid eens te meer
de kans krijgt zich op het vrijheidsbegrip te richten,
tegelijk echter ook op de vulling van de ruimte die de vrtJ-
beld Is. En dan denkt, als het goed is, wie over vrijheid
spreekt tegelijk aan verantwoordelijkheid.
De ware vrijheid, zo is wel gezegd, is die, welke in verant
woordelijkheid wordt uitgeoefend, en in de schering van de
vrijheid vormt de verantwoordelijkheid de inslag.
H™* dan tot jaarlijks bezinning op de vrijheid dat de
meidagen ons opwekken. Ze brengen ons in herinnering,
in do eerste plaats hoe we van dc vrijheid werden beroofd
en vervolgens ook hoe ze ons werd teruggeschonken.
Dat ze ons ls teruggeschonken wijst op de vrijheid als op een
gave, een kostbaar bezit dat ons in de handen is gelegd en
toevertrouwd, met de bedoeling om de kansen die ze in zich
heeft nu ook op de juiste wijze na te komen.
Daarom ls ze behalve gave ook opgave. Ze moet worden be
waard en beschermd. Maar er moet ook iets mee worden
gediin. En onze menselijke verantwoordelijkheid is des te
groter naar de mate waarin ons grotere mogelijkheid tot
verantwoordelijkheid is geboden.
En wat de vrijheid in nog diepere, in wezenlijkste zin betreft,
moge ik volstaan met in deze dagen tussen Pasen en Pinkste
ren het woord aan te halen dat ik eens las: „Op Pinksteren
lieten de discipelen hun geest door God vangen, en ze zijn er
op uitgegaan om van de wonderlijke vrijheid van deze ge
vangenschap te getuigen."
Inderdaad, zo kan het óók.
DIEMER
s-xv.yaiïinr"ijiiii;iiisix:>4 nz m
WFfWI wWrfWWr
de borstvinnen breed uitstaand"
(blz. 29). „De manier waarop hij
het hoofd ophief, alsof hogere
machten hem aanriepen" (32).
„Frltz Belluno was nu opeens
veel zekerder in zijn bewegingen,
alsof hij zijn levenstaak gevon
den had" (37). „En liep met zwa
re tred. alsof hij zich een weg
baande door een dichte volksme
nigte" (50). „Fritz Belluno, die
met breed gespreide handen ach
ter bem aanliep, als een moeder
eend, die een van haar jongen
voor het eerst te water ziet gaan"
(59).
De naam van de hoofdpersoon
is hiermee al tweemaal genoemd:
Fritz Belluno, zoon van een Itali
aanse vader en een Oostenrijkse
moeder, oud-seminarist, beter
Duits dan Italiaans sprekend, een
middelmatig begaafde jongen
van achter in de twintig met het
uiterlijk van een filmster en in
het maar gedeeltelijk afbetaalde
bezit van een luxueuze gardero
be. Een fi'mgek, die en dat is
een aardige vondst in openba
re gelegenheden zich voelt, zich
zelf ziet en zich gedraagt als spe
lend in een film, geen bepaald
stuk en ook niet in een bepaalde
rol, maar als het ware in „de"
film, als „de" filmheld of als een
verzameling van filmhelden, een
soort filmische Legio dus, „want
zij zijn velen".
Overdrijven
Zo leest men op blz. 18 over
„de handige en welbespraakte
heren, die thans zijn bloed be
volkten"; men ziet tussen haak
jes ook hier dat bij Vestdijk
beschrijven voor een aanzienlijk
deel overdrijven betekent.
Fritz Belluno is kelner. Hij
komt in die functie in aanraking
Naar aanleiding van De filmheld en het gidsmeisje, door
Simon Vestdijk. Uitgave De Bezige Bij (232 blz., 14.90).
S. Vestdjjk
met de regisseur Giorgio Spal-
lanzani, aan wie hij zich een
beetje opdringt en die hem
aanspoort tot bedenkelijke avon
tuurtjes waarin mogelijk filmko
pij zit Fritz, half tegen heug en
meug, onderneemt een avontuur
met een al te gewillig meisje, ziet
een Hollandse getrouwde vrouw
zich ontglippen, doet een onbera
den huwelijksbelofte aan een
meisje uit de ondergrondse Tiro-
ler verzetsbeweging en wordt
ten slotte werkelijk verliefd op
een werkstudente die als vrou
welijke gids dienst doet (maar ze
blijkt verloofd te zijn). Het con
tact met de regisseur eindigt in
een hooggaande ruzie.
Niets bereikt
Dat is ongeveer alles. Fritz
heeft niets bereikt Aan het eind
van het boek is hij „een beetje
terneergeslagen, een beetje ver
ongelijkt, geen kelner, geen film
held, geen minnaar, en niet eens
een schurk" (232). Van een ka-
tharsis is dus geen sprake en van
de lezer wordt gevraagd zich te
interesseren voor een fantast met
te weinig fantasie, half in scherts
uitgezonden op een missie waar
toe hij de nodige onderne
mingsgeest en ook de slechtheid
mist, en achtergebleven met de
brokken van zijn ervaringen zon
der dat hij er iets ten kwade of
ten goede van geleerd heeft.
Vestdijk wenst dat de criticus
zijn romans leest en analyseert
als werkstukken, voordat men de
figuur Vestdijk erbij betrekt.
Maar hoe is dit mogelijk bij de
zoveelste roman? Het is een se-
rieprodukt dat al op de eerste
bladzijde de maker verraadt.
Tussen dit boek en vorige wer
ken ligt geen tijd van zwijgen,
rijping, inkeer.
Men bespeurt wel de innerlijke
noodzaak tot schrijven, als voort
gezette en nooit onderbroken be
zigheid, maar niet de innerlijke
noodzaak in de zin van Rilke tot
het schrijven van juist dit boek.
Psychologisch is er een vreem
de tegenstrijdigheid tussen Vest-
dijks nooit aflatende schrijfdrift
enerzijds en de sfeer van alge
heel relativisme en soms cynisme
die in zijn romans overheerst,
aan de andere kant Hij staat
voor niets, als het erop aankomt
te demonstreren dat hij nergens
voor staat. Het heet dan dat hij
opkomt voor de vrijheid van ui
ting in de literatuur, maar die is
er immers toch al lang? Of dat
hij tegenover de burgerlijke, col
lectieve moraal die van de indi
vidualist en artiest wil stellen.
Ook dit gebeurt al „veelmaals en
op velerlei wijzen".
De moralist moet volgens Vest
dijk vandaag werken met slechte
voorbeelden en niet met geïdea
liseerde. Maar het bezwaar is dat
zijn eigen voorbeelden vlees noch
vis zijn. Het relatief stellen van
alles wat niet absoluut is, is een
nuttige en gezonde bezigheid.
Maar bij Vestdijk is het relati
visme absoluut; alles wat gesteld
wordt kan gemakkelijk helemaal
of halverwege worden ontkend.
Als niets vast staat, waaraan kan
de belangstelling zich dan nog
hedhten? Men leest dan nog lie
ver een eenzijdige, onrechtvaar
dige, felle, maar levende satyre,
een compleet bruskeren, dan deze
grensverkenningen.
Vestdijk heeft als auteur nog
steeds zeldzame kwaliteiten,
maar het volstrekt anti-profe
tische in zijn werk vormt naar
mijn mening een interne bedrei
ging voor de leesbaarheid en
voor een blijvende werking daar
van.
DR. C. RIJNSDORP
LIET IS AL enige tijd een
publiek geheim, dat prtsi-
dent Jtfinson maar twee mensrn
capabel acht hem op te volgen.
Het zijn vice-president Hubert
Horatio Humphrey en de repu
blikeinse gouverneur van New
York, Nelson Rockefeller. Krijgt
Humphrey niet de nominatie van
de Democratische partij, dan zou
Johnson zelfs bereid zijn. Rocke
feller te steunen, als de Republi
keinse partij hem als kandidaat
zou aanvaarden.
De motieven van Johnsan zijn
dezelfde als die welke hem ertoe
brachten, op 31 maart terug te
treden als kandidaat bij de presi
dentsverkiezingen van november
en het staken van de bombarde
menten op het grootste deel van
Noord-Vietnam af te kondigen.
Hij wil in de crisissituatie, waar
in Amerika zich bevindt, het
landsbelang boven dat van zijn
partij plaatsen.
Aangezien grote waarde moet
worden toegekend aan de over
wegingen van de president, i»u
Rockefeller, die eerst zijn ei
gen partij moet overtuigen.
deze zijn handen heeft vrijge
maakt, zullen de kansen van
Humphrey en Rockefeller onge
twijfeld gunstig worden
beïnvloed. Of dit bij de voorver
kiezingen van de komende maan
den tot uitdrukking zal komen,
valt te bezien. Geen van beiden
komt op de kieslijsten voor en
hun namen moeten als in
Massachusetts, waar Rockefeller
verrassend zegevierde speciaal
worden opgeschreven.
Kinsen
Mocht Rockefeller erin slagen,
de grote achterstand op zijn par
tijgenoot Richard Mulhouse
Nixon in te halen en valt hem de
kandidatuur van de Republi
keinse partij toe, dan kan
Johnson met zwaar geschut de
later te houden Democratische
partijconventie onder druk zetten
in een poging, Humphrey de no
minatie te bezorgen. Men acht
het vrijwel uitgesloten, dat hij
zal zwichten voor een eventueel
verzoek, zich alsnog beschikbaar
te stellen.
Wordt Rockefeller geen repu
blikeinse kandidaat en mist
Humphrey vervolgens de bus bij
de democraten, dan ontstaat een
voor Johnson bijzonder pijnlijke
situatie gesteld, dat hij zich
dan ook niet laat overhalen voor
een nieuwe ambtstermijn. In het
bijzonder zou dit het geval zijn,
als senator Robert Kennedy erin
zou slagen, de kandidatuur van
de Democratische partij binnen
bereik te krijgen. Want Johnson
heeft nog meer bezwaar tegen
Bob Kennedy dan tegen Nixon.
Indiana
Intussen duurt het nog onge
veer drie maanden, voordat de
republikeinen (op 5 augustus in
Miami, Florida) en de democra
ten (op 26 augustus in Chicago,
Illinois) hun kandidaten defini
tief gaan aanwijzen. Voor die tijd
worden nog enkele belangrijke
voorverkiezingen gehouden,
waarvan die in de staat Indiana
DE EERSTE DAGEN van
mei passeren zonder al te
opwindende gebeurtenissen
in stad, land en wereld. Maar
dan komt het bericht van een
akkoord tussen Washington
en Hanoi. De vredesduif wil
de niet neerstrijken op het
door Indonesië aangeboden
schip. Maar nu koerst ze naar
Parijs.
De Duitsers maken zich be
zorgd over de verkiezineswinst
van de NPD in Baden-Württem-
berg. al zegt bondskanselier
Kiesinger dat dit nog geen herle
ving van het nazidom betekent
Israël negeert een verzoek van
de Veiligheidsraad om geen para
de ts houden bij het twintieiarie
bestaan van de staat, hetgeen de
rsad weer diep betreurt
De democraat Humohrev en de
republikein Rockefeller scharen
zich onder de presidentskandida
ten van Amerika; Rockefeller
heeft al direct succes bij voor-
verkiezingen en de democraat
McCarthy is favoriet onder de
studenten.
Twee nieuwe harttransplanta
ties: de eerste Europese mislukt
in Frankrijk. In Amerika maakt
ph Rizor het na zijn operatie
jUjk. Ex-president Eisenho-
wordt door een hartaanval
ïestien landen bieden de Vere
nigde Staten tariefsverlagingen
aan om de betalingsbalans ge
zond te maken. Op het Europese
front strijdt Nederland voor ver
voersrechten en loopt het
gesprek over de gemeenschappe
lijke zuivelmarkt lelijk vast.
In ons land is ie politiek nog
een beetje met vakantie, al
drommen de Radicalen in Dron-
ten bijeen (Aarden prijst er de
antirevolutionairen), belooft de
regering steun aan de strijkga-
ren- en wollenstoffenindustrie
als die bereid is te saneren, er
schijnt ook een cao voor de houw
met een kwartier werktijdver
korting nog moeilijk te liggen bij
minister Roolvink.
Om in de sociaal-economische
hoek te blijven: de HAL meldt
een verlies van 19 miHoen ovtr
1967, de Koninklijke een 39 pro
cent hoger netto resultaai ovtr
het eerste kwartaal. Melk mag 2
cent de liter duurder worden.
Het NW neemt het CNV onder
vuur omdat de christelijke vak
beweging hechtere samenwerkii.g
met de andere centralen zou te
genhouden.
In Rotterdam worden de twte
vermiste meisjes verdronken ge
vonden. Twee branden kort ach
ter elkaar op de Karzl Doormar
zijn niet door sabotage veroor
zaakt Een 1-meibetoging in
Amsterdam loopt uit op een aan
val op het gebouw var De Tele
graaf. In Beetgumermolen wordt
een bank overvallen, maar de da
ders worden spoedig in dc een
zaamheid van Je Noordoostpol
der gegrepen. Een tanker vol
benzine zit urenlang vast bij De
Hoek.
De Paus waarschuwt legen
theologische nieuw'.'.chterren,
Utrechtse priesterstudent spre
ken zich uit tegen het verplichte
celibaat, Nederlandse gerefor
meerden vragen de Geref. oecu
menische synode om een duide
lijke afwijzing van de apartheid,
de Gereformeerde gemeen en
gaan een eigen hulpactie voor de
ontwikkelingslanden voeren.
Mei: het land staat te bloeien
de Keukenhof krifgt do 10 mil
joenste bezoeker, prins Wji-
lem-Alexander steelt de show
tijdens het défilé op Koninginne
dag. prinses Margriet en baby
Maurits zijn weer thuis op Het
Loo. Mei: vanavond daalt weer
die vreemde stilte, waarin wij
even helemaal eensgezind, de do
den herdenken.
DEZE WEEK GEZEGD:
„Het bevredigt mij niet dal
de overheid allerlei zaken al
panklaar heeft, voordat ze in
de openbaarheid worden ge
bracht" (Dr. A. Veerman)
Van onze radio- en tv-redactie)
WASHINGTON De Ameri
kaanse Gezondheidsdienst heeft
een rapport gepubliceerd, waar
in geruststellende feiten worden
gemeld aangaande het vermoede
gevaar van X-straling uit kleu
rentelevisiebuizen.
De organisatie heeft 1124 ty
pen kleurentoestellen getest en
bevonden, dat 94,1 pet daarvan
onschadelijk z\jn. De overige
pet. gaven iets meer straling af
dan de gebruikelijke norm toe
staat.
De fabrikanten van deze
toestellen hebben adviezen voor
verbetering gekregen en beloofd
deze te zullen toepassen.
SAIGON Bij de Ameri
kaanse geheime dienst in
Zuid-Vietnam werkt sinds kort
Tames Bond. Hij is weliswaar
niet agent 007 uit de verhalen
van Ian Fleming, maar een ma-
!oor uit Oakdale in Louisiana
VS), die bij de luchtverkennine
verkt.
Bond heeft het niet gemakke-
'ijk. Grappenmakers worden niet
moe, hem op te bellen en te zeg
gen dat hij spreekt met dr. No,
een van de tegenspelers van
agent 007.
(op 7 mei) op het ogenblik de
meeste aandacht trekken. Daar
hoopt Bob Kennedy nl. zijn ri
vaal Eugene McCarthy op over
tuigende wijze te verslaan.
Een probleem voor McCarthy,
die totdusver bij alle voorverkie
zingen als sterkste uit de bus
kwam, is dat hij niet alleen met
Kennedy te maken krijgt, maar
ook met gouverneur Roger Bra-
nigin, die aspiraties heeft voor
het vice-presidentschap en de de
legatie van Indiana ter conventie
aan Humphrey wil toespelen.
Aangenomen wordt, dat Kennedy
hiervan minder hinder zal onder
vinden dan McCarthy.
Nixon
Het zal interessant zijn te ver
nemen, hoe de strijd in het repu
blikeinse kamp op 7 mei ver
loopt, niet alleen in Indiana,
maar ook in Ohio en het District
of Columbia (Washinton). Gou
verneur Rockefeller moet het
overal hebben van mensen, die
zijn naam speciaal op het stem
biljet willen bijschrijven. Deze
handicap zal Rockefeller bij alle
voorverkiezingen parten spelen.
In de meeste staten worden deze
echter niet gehouden en is het
een partij-aangelegenheid.
Rockefeller zal vooral door een
energiek optreden naar buiten
moeten voorkomen dat Nixon
met de stemmen gaat strijken
van de staten waar op partij-bij-
Humphrey, eerste keus
president Johnson.
Bob Kennedy en Eugene Mc
Carthy, gefotografeerd in Atlan
ta, waar zij de laatste eer bewe
zen aan de vermoorde dr. Martin
Luther King.
eenkomsten wordt besloten, wel
ke kandidaat op de partijconven
tie in augustus bij de eerste
stemming zal worden gesteund.
Slaagt hij daarin, dan nemen zijn
kansen toe, omdat bij de tweede
stemming de strijd volkomen
open ls.
België
Nog steeds hebben onze Zui
derburen hun kabinetscrisis niet
opgelost. De socialist Leo Collard,
wiens partij tegen een drie-par-
tijen-regering van BSP, CVP en
PW (liberaal) is, stuit als forma
teur op grote moeilijkheden. Col
lard wil de taalkwestie voorlopig
laten rusten en zich toeleggen op
de economische en sociale moei
lijkheden, speciaal In het
Franstalige deel van België. Col
lard is een Franstalige Belg. die
geen Nederlands spreekt.
De Christelijke volkspartij is
daarentegen van mening dat het
Waals-Vlaamse vraagstuk dient
te worden opgelost in een
drie-partijen-kabinet om te ont
komen aan de demagogie van de
kleinere ..talenpartijen", die bij
de jongste verkiezingen belang
rijke winst boekten. De BSP wil
de taalkwestie overlaten aan een
nationale commissie, waarin alle
partijen zijn vertegenwoordigd.
Van CVP-zijde wordt aangeno
men, dat de formatiepoging van
Collard tot mislukken is ge
doemd. Men zou al een rege-
nngsprogram voorbereiden, voor
'net geval een CVP-politicus met
de formatie wordt belast. Ge-
lacht wordt aan de demissionaire
premier VandenBoeynants. die
net de liberalen heeft samenge
werkt. Hij heeft sinds de verkie-
ingen niets meer van zich laten
ioren.
Op hem kan de keus van de
coning vallen, gezien zijn
>ersoonlijke succes «n Brussel
vaar zijn tweetalige lijst succes
ïad. Ook kan hij proberen de
Taamse militante elementen van
•ijn partij en de PW achter zich
e krijgen met een programma
an nationale eenheid.
Het is echter de vraag of «Je
ociaiisten hieraan In het parle
ment zullen meewerken, als zij
weigeren plaats te nemen In een
drie-partijen-kablnet
KAMERMUZIEK
Het heeft Hare Maje
steit opnieuw be
haagd zich te houden aan
de gewoonte, dat Kamer
leden die al zo'n twaalf
jaar het Binnenhof ple
gen te frequenteren, met
de Nederlandse Leeuw
worden onderscheiden.
Dit keer zijn het er vijf
tien: drie uit de Eerste
en twaalf uit de Tweede
Kamer.
Hun grote verdienste is
tweeledig: 1. ze zijn in 1956 in
de Kamer gekomen. 2. ze zit
ten er nog in. Daarom zijn ze
geridderd. Andere ver
diensten, die ze natuurlijk ook
hebben, spelen als motief voor
decoratie geen enkele rol en
blijven hier dan ook buiten
beschouwing.
Het automatisme van het
koninklijk welbehagen is niet
primair geïnteresseerd in het
feit dat de heer Van der Peijl
zoveel van Zeeland en de Del
ta-problemen weet, de heer
Lamberts zoveel van volksge
zondheid, de heer Daams zo
veel van kinderbescherming,
de heer Wierda zoveel van de
fensie en de heer Berkhouwer
zoveel van niets.
Nee. doorslaggevend is al
leen, dat de heren drie verkie
zingen hebben overleefd en,
om iets hoegenaamd in hun
parlementaire betrekking te
doen of te laten, van niemand
geschenken aangenomen heb
ben, directelijk of indirecte-
lijk, twaalf jaar lang.
Gelukwens
DAT IS MOOI en een ge
lukwens waard, maar toch
kan de voldoening van de
vijftien onmogelijk onver
mengd zijn. Er zijn feeste
lijker dingen denkbaar dan
onderscheiden te worden vol
gens een automatisch decora
tiesysteem, dat op z'n laatste
benen loopt omdat het inner
lijk vermolmd is en al lang
had moeten plaatsmaken voor
een stelsel da'c meer rekening
houdt met reële verdiensten
en minder met de omstandig
heid dat iemand zoveel jaar
op één en dezelfde stoel is blij
ven zitten.
Ong is een nieuw systeem
beloofd. Het had er al moeten
sijn, het is in leder geval in
aantocht, het zal, vrees ik, nog
wel een paar jaar in aantocht
blijven, want het opdoeken
van een verbleekte folklore is
minder makkelijk dan het
lijkt.
Het roept nieuwe problemen
op. Men kan spotgrage caba
retiers en cursiefjesschrijvers
niet zomaar van een stuk
werkgelegenheid beroven. En
men kan de Kroon niet zonder
alternatief de mogelijkheid
ontnemen om de spotters met
een lintje te straffen.
ANGST voor journalistiek
sarcasme was misschien
de reden waarom maandag
vijf parlementaire redacteu
ren ondanks hun verzoek geen
toegang kregen tot de plech
tigheid waarbij de twaalf
twaalfjarige Tweede-Kamer
leden door waarnemend voor
zitter Zegering Hadders met
de Leeuw werden omhangen.
Dat ging niet, dat was nooit
eerder gebeurd en dus kon het
dit keer ook niet. Na drie
kwartier kregen onze collega's
te horen da'c ze de heren een
handje konden komen geven,
maar daar hadden ze toen
geen trek meer in.
Twaalf parlementaire on
derscheidingen in één keer is
een record. De verklaring zit
'm hierin, dat in 1956 de
Tweede Kamer van honderd
met vijftig is uitgebreid.
CH-fractieleider wijlen dr. Ti-
lanus sr. moet toen gezegd
hebben: „Ik beklaag de mi
nister van binnenlandse zaken
die in 1968 vijftig Nederlandse
Leeuwen moet uitreiken".
School
HET ZIJN ER geen vijf
tig, maar twaalf geworden
(even afgezien dan van dc
Eerste Kamer). Illustratief
voor het verloop in het parle
ment, dat steeds meer een op
leidingsschool voor burge
meesters, gedeputeerden, wet
houders van grote gemeenten
en soortgelijke bestuurders
gaat worden.
Van de vijftig nieuwkomers
uit 1956 zijn er zestien overge
bleven: de twaalf gedecoreer
den, plus Biesheuvel en Toxo-
peus die beiden minister wa
ren en dus (weer da'c „dus")
meer dan een Leeuw hebben,
en verder Bakker en Frans-
sen, die de Leeuw nu hebben
geweigerd. Marcus Bakker
omdat hij als communist van
burgerlijk-kapitalistische sta
tussymbolen verschoond
wenst te blijven, Franssen
omdat hij het als PvdA-paci-
fist niet op leeuwen heeft
WAT ZIT ER achter het
verhaal van Toxopeus. dat
de WD best wel weer eens
met de PvdA wil gaan samen
werken? Een poging om de
„linkervleugel" in zijn partij
te contenteren en D'66 de
wind uit de zeilen te nemen?
Een poging om de kloof in
de PvdA tussen Patijn-rose en
Lammers-rood te verbreden?
Een poging om de WD te
vrijwaren voor de rol van
weerloos aanhangsel van de
CDU-in-wording? Of was hel
alleen maar een stuntje om
het breiwerk van de progres-
sieve-concentratie-kwekers te
verstoren? Wil Toxopeus het
vooruitstrevende Mok ont
krachten door er zelf bij te
gaan zitten?
Ik heb deze week een ande
re verklaring gehoord. Toxo
peus is zich mentaal al aan
het voorbereiden op het bur
gemeesterschap van Den
Haag. Hij staat al boven de
partijen: de ware houding
voor een burgemeester.
In het Haagse college van
B. en W. werken socialisten
en liberalen prettig samen. De
landelijke tegenstellingen spe
len daar nauwelijks een rol.
De socialistische raadsfractie
is weliswaar niet verzot op
een liberale burgemeester,
maar tegen een zo onafhanke
lijke, voor iedereen
openstaande kandidaat kan ze
moeilijk bezwaar maken.
't Is maar een theorie.
IN HET ANDERS zo
principiële orgaan van het
Nationaal Evangelisch Ver
band van sympathisanten met
de nation aal-gereformeerde
politiek van het Gereformeerd
Politiek Verbond troffen we
een al heel weinig principieel
pleidooi aan voor een samen
bundeling van rechtse krach
ten in politiek en maatschap
pij-
„Het komt mij voor'
schrijft de heer W. de Lange
in een hoofdartikel, „dat de
op zaterdag 6 april jl. in Den
Haag gehouden bijeenkomsten
van het comité „Nederland
Vrij" en het Nationaal Insti
tuut „Orde in Vrijheid" op be
droevende wijze demonstreer
den dat het samenspel tussen
de „rechtse" krachten in onze
maatschappij nog veel te
wensen overlaat.
Immers, naar mijn gevoel
had het niet mogen voorko
men dat in één stad, op het
zelfde uur, gelijkgezinden sa
menkwamen in verschillende
gebouwen. Vooral niet, omdat
men vooraf had kunnen we
ten, dat dan zowel de één als
de ander met een slechts half
gevulde zaal zou zitten".
Alles op alles
TERWIJL MEN van de
linkerzijde alles op alles
zet om goed voor de dag te
komen en dikwijls op orga
nisatorisch gebied een goed
voorbeeld geeft, werkten de,
uit vogels van diverse pluima
ge samengestelde, rechtse
groeperingen op 6 april jl.
volkomen langs elkaar heen.
En dan nog wel op een dag,
waarop ook de Nederlands
Zuid-Afrikaanse Werkge
meenschap haar bekende
jaarlijkse „Samentrek" in
Utrecht hield.
Een dergelijke slechte
coördinatie is des te meer be
treurenswaardig, omdat het
steeds brutaler wordend op
treden van links het samen
bundelen van rechtse krach
ten hoogst noodzakelijk
maalA. Van harte hoop ik dan
ook, dat in de toekomst derge
lijke kortsluitingen vermeden
zullen worden en dat rten bij
het opzetten van zijn mani
festaties rekening houdt met
de aktiviteiten van de ander".
Nationaal-gereformeerde
politiek bedrijven met Lewin
en Van Rappard lijkt ons een
bee"cje moeilijk. Of gaat het
gewoon om techtse politiek?
CBTB(ah)
NEDERLANDS grootste
landbouwblad De Boerde
rij heeft de Christelijke boe
ren- en tuindersbond vorige
maand hartelijk gelukgewenst
met zijn 50-jarlg jubileum.
Tooh zag het blad „er voor de
CBTB geen tweede 50 jaar
meer Inzitten."
„Onveranderlijke beginselen
kunnen in een veranderde
maatschappij wel op andere
wijze worden toegepast. Wie
de ontwikkelingen op kerke
lijk gebied volgt, vindt dat el
ke week bevestigd."
In de Gelderse editie van
Ons Platteland wordt op deze
weinig sensationele uitspraak
gereageerd op een wijze, die
we al te lang hebben gemist.
Ais kiespijn dan, wel te
verstaan. Hier een citaat:
„Als de redaktie van de
Boerderij de CBTB wat te
zeggen heeft in verband met
veranderingen op kerkelijk
gebied, zijn we één en al oor.
Kerk en politiek zijn veel
besproken zaken in onze
kring. Maar het is gebruike
lijk. dat degene die een be
paalde mening ten beste geeft
zichzelf correct voorstelt.
Daar zijn we in de
CBTB-kring misschien wat
overdreven mee.
Maar als De Boerderij met
ons over veranderingen op het
kerkelijk erf wil praten, stel
len we een aantal concrete
vragen. Van welke kerk bent
u belijdend lid? Leeft u -
kerkelijk mee? Bent u ortho
dox of vrijzinnig? Bent u
voorstander van christelijk
onderwijs en christelijke poli
tiek? Van welke standsorga
nisatie of vakbond bent u
persoonlijk lid? enz.".
„DERGELIJKE VRA
GEN, aldus Ons Platte
land, hebben ons herhaalde
lijk uit de kring van onze le
den bereikt. Wat zijn die he
ren Van der Sluijs en Addens
(redacteuren van De Boerderij
Pr.) kerkelijk en politiek?
Het klinkt wat onbescheiden,
dit zo openlijk te vragen.
Maar als een redactie van een
ook door onze leden gelezen
blad openlijk de ondergang
van de CBTB voorspelt, me
nen wij ze nu toch wel eens te
mogen stellen."
Soms is ons land wel heel
erg plat.
J. Prillevitz
