HET OOG IS IN STAAT,
HET OOR AF TE LEIDEN
Wc',
de glazen muur
Waarom minder radiokritiek (II)
PVZZELHOEK
„Terug naar Warschau",
tragiek van heimwee
V K
Viermaster naar
Amsterdam
VANAVOND TE ZIEN
VANAVOND TE HOREN
door
Kothinka lannoy
N.cLi <i u t
DONDERDAG 18 APRIL 1968
Rita en Bueno in
kleuren terug
<Van onze radio- en t.v.-redactie) J
HILVERSUM t Is al weer enke
le jaren geleden, dat de NCRV-tele-
visie kijkend Nederland vermaakte
met het maandelijks optreden van
Rita Corita en Bueno de Mesquita in
hun eigen dolle shows „Nou jij
weer". Maar... ze komen op zaterdag
27 april weer eens terug en in kleur
nog wel.
Dit programma zal heten „Wat nou
weer?" en het tweetal wordt door
een keur van andere artiesten bij
gestaan. Piet Hendriks vertoont een
Dorus-creatie, Albert Mol zal met Ri
ta een dwaze versie van „Het Zwa-
nenmeer" ten beste geven, er komt
een Spaanse dansgroep ook al om de
kleurigheid 'te verhogen en verder is
er de Reunion Jazzband, gevormd
door oud-leden van de Dutch Swing
College Band.
Fred Benavante. goed bekend uit
Farce Majeure, regisseert dit hoofd
programma voor de zaterdagavond.
Eurovisiezwemmen
komt op Ned. 2
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Zaterdag begint in
Stockholm het 'traditionele Eurovisie
Zwemtoernooi, waaraan zoals gebrui
kelijk Nederland, Zweden, Italië,
Frankrijk, Engeland en
West-Duitsland deelnemen.
Zaterdagmiddag zendt de NTS
hiervan een rechtstreekse reportage
uit op Ned. 2 en wel tussen 4 en 5.30
uur. Het toernooi werd in 1961 voor
het eerst gehouden in Zweden, het
jaar daama was Nederland aan de
beurt en zwom men in Rotterdam.
Volgend jaar zal ons land dus weer
op de lijst staan.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1.. getimmerde be
waarplaats. 4. water in N. Brab., 9.
vaarwel, 10. bijwoord, 11. vlaktemaat,
12. schilderstuk op hout, 14. plaats in
Belg. Limb., 15. eer. 16. onbep. voor-
naamw., 17. bijwoord, 19. schuifbout,
22. kledingstuk, 24. Europeaan, 25.
latwerk, 27. onder, 30. scheik. ele
ment (afk.). 32. kippenloop, 33.
verstandig (barg.), 35. onverschillig,
37. plaats in N.H., 39. vaarwel. 40.
iemand die treitert, 41. vreemde
munt, 42. jongensnaam, 43. bezigheid
tot ontspanning.
Vertikaal: 1. mannelijk beroep, 2.
meisjesnaam, 3. zonder (Lat.), 4. woe
dend, 5. orient expresse (afk.), 6. vier
voetig dier, 7. eer, 8. verdriet. 10.
plaats in Limb., 13. bar, 14. slaap
plaats, 16. rechtschapen, 18. zeehond,
20. plechtige gelofte, 21. onderricht,
23. gevangenis, 26. hondenverblijf,
28. landtong, 29. keurig, 31. klap, 34.
kurk, 36. vaarwel, 37. term bij het
schaakspel, 38. eer, 40. muzieknoot.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. Herten - mat, 2.
opera - oele, 3. oei - alleen, 4. rail -
Aa - set, 5. na - ein - stro, 6. A.M-
peg -Lena, 7. madera - Ria, 8. ode -
eed - ren, 9. re - Ens - erts.
Verticaal: 1. Hoorn - Amor, 2. Epe
- aam - adé. 3. rei - iep - Dee, 4.
tralie - een, 5. e.a. - Langres. 6. nol -
asla - de, 7. meester - Rr, 8. aleer -
niet, 9. tent - o.a. - Ans.
,Geluidsmuur,, is
discriminatie
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM In een in
leidend artikel hebben wij u
duidelijk gemaakt, hoe radio
en pers meer dan een kwart
eeuw naast elkaar hebben be
staan zonder zich werkelijk
met elkaar te bemoeien. Pas
toen de televisie, heel specta
culair met veel commerciële
begeleiding als een exclusief,
ingrijpend nieuwe communica
tiemiddel haar intrede deed,
begonnen de kranten direct
daarover te schrijven: de tele
visie kwam opvallend, kost
baar en overrompelend tevoor
schijn en was dus gewoon
„nieuws". Daaruit werd de tv-
kritiek geboren.
Het karakter van de televisie vroeg
daar ook om. Direct bleek, dat dit
medium de ganse persoon in beslag
nam. Wie televisie kijkt is met lijf en
geest aan het toestel gebonden. Vele
prille kijkers hielden in die eerste
tijd zelfs de kamer schemerig ver
licht en ook dat maakte het onmoge
lijk. zich ook maar ergens door van
het beeld te laten afleiden.
Televisie slorpt de gehele mens
op.... maar de kijkende mens slorpt
ook alles op, wat wordt aangeboden.
Dat is heel wat anders dan radio of
krant en tijdschrift veroorzaken. De
pers komt er eigenlijk het beste af:
men kan een blad opnemen wanneer
men er lust in heeft, lezen en herle
zen, het gedrukte artikel ook bewa
ren. De radio is het vluchtigst: be
reikt alleen het oor en wie niet wer
kelijk luistert neemt het gesprokene
niet of slecht in zich op.
De televisie daarentegen kan tiran
niseren: men moet werkeloos zitten,
kijken en luisteren. Bovendien laat
het oog zich veel sterker boeien dan
het oor. U bemerkt dat ook in de
kerk, bij andere samenkomsten in
zaal of open lucht: U ziet dan dik
wijls meer dan u hoort en de blik is
in staat het oor af te leiden. Niet
andersom: dit is nu eenmaal een on-
weerspreekbare functie van de zin
tuigen.
De radio maakt het zijn liefhebbers
het gemakkelijkst. Krant of
tijdschrift moet men „gaan zitten le
zen" en daarbij vasthouden al kan
men het lezen elk ogenblik onderbre
ken en weer hervatten.
Ook hier echter heeft zich onge
merkt een verandering voltrokken:
uit luisteraarsreacties werd duidelijk,
dat men bepaald niet tevreden was
met uitsluitend plaatjesdraaien,
maar het luchtige gesproken woord
wel degelijk mee-apprecieerde.
Van alles
De radio evenwel laat van alles
toe. U kunt zich zeer nuttig maken
tijdens toch intens luisteren:
huishoudelijke werkzaamheden ver
richten, uw dagtaak vervullen (tegen
woordig mede dank zij de transistor-
toestellen, die overal wel willen
staan), uw bromfiets uit elkaar halen,
het plafond witten, behangen, hob
bies bedrijven, kortom uitgebreide
werkzaamheden met de handen doen,
zolang die geen storende geluiden op
leveren.
U verliest er geen tijd bij: integen
deel, saai werk wordt dikwijls onge
merkt gedaan bij een boetende radio
uitzending. Dat geeft voldotning.
Waarmee niet gezegd wil zijn, dat
het onnodig is, eens rustig en toege
wijd te gaan zitten bij een goed con
cert, een belangrijke discussie of do
cumentaire.
Uit het feit, dat men radio kan
luisteren tijdens het werk, is de wat
discriminerende opvatting over de
noodzakelijkheid van „achtergrond
muziek" voortgekomen. Discrimine
rend, omdat het er korte tijd heeft
uitgezien alsof de radio nergens an
ders voor zou deugen en dat is een
absoluut foute instelling, die gelukkig
al door de waarheid is achterhaald.
Inderdaad is er een belangrijke ca
tegorie luisteraars, die van de radio
niet anders vergt dan deunende,
sterk-ritmische dan wel gemakke-
lijk-herkenbare muziekjes, die men
alleen terloops wil horen, niet echt
beluisteren.
De regering is ooit van mening ge
weest. dat het vele luisteren naar Ra
dio Veronica hiervoor het bewijs
vormde en als tegenmaatregel is toen
haastig en zonder ook maar enigszins
voldoende geldmiddelen het derde
radionet als jukebox opgezet en de
omroepen opgedrongen.
Spel van eigen bodem
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM „Niet mijn
sterkste stuk" noemt de schrijver Jan
Staal „Terug naar Warschau", maar
niettemin is het een boeiend spel met
een oorspronkelijk gegeven, dat bij
de première, gegeven door de Toneel
groep Theater in 1964 lovende kritie
ken kreeg. Vanavond zult u het bij
de KRO op Ned. 1 kunnen zien.
Het behandelt de tragiek van het
uitzichtloze heimwee, verpersoonlijkt
in de figuur van een verfijnde Poolse
uitgewekene: Wanda Tarnowska,
door Loudi Nijhoff met zorg
gespeeld. Zij is met haar stiefdochter
Annie (Thera Verheugen) in de
Amsterdamse binnenstad terechtge
komen en dan nog wel in het sappige
milieu van de Pijp, waar men geen
fijne dames kent noch hoog aanslaat.
Annie is uit heel ander hout gesne
den. Zij wordt door haar stiefmoeder
wel ingesponnen door de herinnering
■aan het verleden: de mooie, sprook
jesachtige stad Warschau van voor
de verschrikkelijke slachting in de
Tweede Wereldoorlog, maar zij rukt
zich daar uit los, zij ruilt maar al le
graag het edele en het schone van de
damesdroom voor de reële, stoere
liefde van een jonge marktkoopman.
Dit moet onhoudbaar leiden tot een
conflict: Wanda wil Annie terughou
den van deze in haar ogen minder
waardige verbintenis, Annie op haar
beurt neemt haar Leo Smets (Piet
Romer) In bescherming, de buurvrou
wen komen er aan te pas en Wanda
wordt een sta-in-de-weg...
De komst van een Poolse gastarbei
der, die met Wanda over het geliefde
Warschau kan spreken, schijnt uit
komst te brengen. Hij wordt voor
Wanda één met het mooie, telkens
opdringende verleden. Maar een weg
terug is er niet...
Jan Staal heeft dit stuk met alle
toewijding geschreven, ook al was hij
nooit in Warschau. Loudi Nijhoff
reisde voor de première enkele malen
naar de Poolse hoofdstad om de sfeer
te proeven en iets te ervaren van een
toch verwoest verleden. Zij kon hem
waardevolle aanwijzingen geven.
Staal is een van de weinige Neder
landse auteurs, die zich waagt aan
toneelschrijven: het is immers niet
lonend in ons kleine land. Schrijven
voor de televisie is helemaal een
soort luxe voor de auteur, die van de
pen wil leven. Altijd stuit dat op
gebrek aan geld en daardoor te wei
nig honorarium.
Toch is Jan Staal voor de KRO
bezig aan een bewerking van „De
klop op de deur", schertsend „De Ne
derlands» Forsyte Saga" genoemd.
Hij is klaar met het eerste boek. Hij
denkt aan acht, misschien meer afle
veringen. Het liefst zou hij, evenals
de bewerker van de Forsyte Saga
deed, er een heel lange serie van ma
ken. Tja... krijg die maar eens
gespeeld! Dat kost goud.
HILVERSUM I 402 m.
NCRV: 18.30 Nieuws en weer-
praatje. 18.46 Actualiteiten.
19.00 Leger des Hellskwartler.
19.15 Spektrurn: nieuws uit dc
protestants christelijke orga
nisaties. 19.30 Kerkorgelcon
cert. 20.00 Wekelijkse interna
tionale oriëntatie in kerk. zen
ding en oekumene. 20.10 Stere-
o: Oude muziek (gr.). 20 30
Stekker, gevarieerd program
ma. 22.25 Boekbespreking. 22.30
Nieuws. 22.40 Avondoverden
king. 22.50 Stereo: Licht
instrumentaal trio. 23.00 Studio
2300: gevarieerd programma.
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum II 298 m. AVRO
18.00 Nieuws. 18.16 Radiojour
naal. 18.20 Uitzending van dc
PvdA. 18.30 De tafel van (half)
zeven: gevarieerd programma.
19.30 Nieuws. IKOR: 19.35 Kerk
veraf en dichtbij. 19.40 Mens
en bijbel. AVRO: 20.05 Kunst
kroniek. 20.20 Stereo: Om
roeporkest en solist. 21.05 Een
schaal in de hemel
hoorspel. 21.30 Stereo: Radio
kamerorkest. 22.30 Nieuws.
22.40 Radiojournaal. 22.55 Hon
gaars Strijkkwartet. 23.55-24.00
Nieuws.
TELEVISIE
Vt.VWOM)
Nederland 1 NTS 18 53 Pipo
de Clown. STER 18.58 Recla
me NTS: 19.00 Journaal.
STER: 19.03 Reclame. KRO:
19 06 Zonder tralies: Hongei*.
TV-fllm. STER: 19.56 Reclame.
NTS: 20.00 Journaal. STER:
20.16 Reclame. KRO: 20.20 Zon
nebloem. voor zieken. 20.25
Terug naar Warschau, to
neelstuk van Jan Staal. 22 05
Brandpunt. NTS: 22.45-22.50
Journaal.
Nederland II. NTS: 18.50 Pi-
de Clown. STER: 18.56 Recla-
clame. NTS: 19.00 Journaal.
19.03 Van gewest tot gewest.
19.25 Mensen in de sport. 19.45
Openbaar Kunstbezit. 2000
Journaal. STER: 20.16 Reclame
VARA: 20.20 Achter het
nieuws. 20.45 Bij Dorus op
schoot. 21.10 Haarlem met.
Trend '68 - 3e aflevering, en:
Met of zonder kinderen op va
kantie. discussie. 21.35 Corona
tion Street, TV-film.
KRO/RKK: 22.00 Kerkafbraak
(deel 1), gesprekken. NTS:
22.30-22.35 Journaal.
België. Nederlands progr.
kanalen 2 en 10. 18.25 Pas
se-partout. Herh. van de 29e
Franse les en aansl.: 30e les.
18.55 Zandmannetje. 19.00 Zor-
ro. tv-feullleton voor de
Jeugd. 19.25 Tienerklanken.
19.52 Mededelingen en Hier
spreekt men Nederlands. 20.00
Nieuws. 20.25 Het nieuwe pa
radijs. 21.15 Verover de aarde
In den beginne? 22.05 Frag
menten uit de nieuwste films
12.40 Nieuws.
ItAIHO
MORGEN
woord. 7.15 Klassieke en mo
derne grammofoonmuziek.
(7.30 Nieuws: 7.32 Actualitei
ten: 7.50 Overweging; 8.00
Nieuws). 8.30 Nieuws. 8.32 Voor
de hulsvrouw. 9.35 Waterstan
den. 9.40 Radio dubbelkwartet:
geestelijke liederen. 10.00 Ste
reo: Seml klassieke muziek
(gr.). 11.00 Nieuws. 11.02 Voor
de zieken. 12.00 Gevarieerd
programma, (plm. 12.22 WIJ
van het land: 12.26 Mededelin
gen t.b.v. land- en tuinbouw;
12.30 Nieuws: 12.41 Actualitei
ten 14.05 Promenade orkest
en soliste. 14.25 Stereo: Licht
muziekprogramma. TROS:
15.00 Klassieke grammofoon
muziek. 15.30 Voor oudere
luisteraars. 16.00 Nieuws. 16.02
Actualiteiten. 16.07 Lichte
grammofoonmuziek. 16-30 Voor
de tieners. 17.15 Stereo: Licht
Instrumentaal trio met zangso
liste. 17.30 Sportkompas. 17.50
Actualiteiten. NCRV: 18.00
Kerkorgelconcert.
Hilversum II 298 m. AVRO:
7.00 Nieuws en ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammo
foonmuziek. VPRO: 7.54 Deze
dag. AVRO: 8.00 Nieuws. 811
Radiojournaal. 8-20 Stereo:
Lichte grammofoonmuziek
(8.30-8.35 De groenteman). 8.50
Morgenwijding. NRU: 9.00 O-
oeraconcert. AVRO: 10.00 Voor
de kleuters. 10.10 Arbeidsvita
minen (Gr.). (Om 11.00-11.02
Nieuws). 11.55 Beursberichten.
NRU: 12.00 Informatief pro
gramma over ontwikke
lingshulp. 12.26 Mededellngei
voor land- en tuinbouw. 12.2?
Voor de landbouw. 12.39 NRU
Stereo: Lichte grammofoon
muziek. 12.49 Recht en slecht
praatje 13.00 Nieuws. 13.11 Ak-
tualltelten met de rubriek:
Hoor die krant. VARA: 13.30
Stereo: Planotrio (gr.) 13.45
Stereo: Strijkkwartet (gr.) 14.20
Wikken en wegen: Consumen
tenrubriek. NRU: 14.30 Docu
mentaire over opstand in het
ghetto van Warschau in 1943.
15.00 Licht muziekprogramma.
15.20 School en wereld, lezing.
15.30 Lichte Franse muziek
(gr.). VPRO: 16.00 Nieuws. 16.02
Voor thuiszittenden. 16.30 Voor
de kinderen. 16.45 Stereo: Mo
derne muziek (gr.). 17.40 Infor
matie: achtergronden en com
mentaar.
Hilversum III. 240 m en
FM-kanalen. VARA: 9.00
Nieuws. 9.02 Licht platenpro-
gramma. (10.00 Nieuws). NRU:
11.00 Nieuws. 11.03 Licht geva
rieerd platenprogramma.
VPRO: 12.00 Nieuws. 12.03 A-
gent OOO, Joop van Tijn. 13.00
Nieuws. 13.03 Programma met
Hans Kemna. 13.30 Gevarieerd
platenprogramma. TROS: 14.00
Nieuws. 14.05 Actualiteiten.
14.08 Nieuwe grammofoonpla
ten. AVRO: 15.00 Nieuws. 15.03
Lichte muziek. 16.00 Nieuws.
16.03 Operetteklanken. 17.00
Nieuws. 17.02 Sportjournaal.
17.05-18.00 Platenprogramma
voor automobilisten.
Nederland I. NTS/NOT:
35-12.00 School-tv.
België: Nederlands progr.
kan. 2 en 10. 16.00 Het Corsi-
kaans avontuur(ll). 18.15-18.05
Tonla en de twee revolverhel
den.
Het feit dat in oktober jl. met goed
succes bijv. het gehele Djinn-pro-
gramma v.an de KRO op zaterdag
ochtend naar het 3e net is verscho
ven, dat VARA's „Loco" zijn popula
riteit aan Hilversum III heeft te dan
ken en de NCRV heel goed een meer
serieus platenprogramma op dit net
kon plaatsen, vormen allemaal
meesprekende factoren ten bewijze
dat het lang niet alle luisteraars gaat
om de stootmuur van alleen maar op
de achtergrond gehoorde, niet werke
lijk beluisterde, muziek alleen.
Hilversum III is niet dat gebleven,
waartoe het programma werd opge
zet en daarover kunnen we ons al
leen maar verheugen. Een speciale
zender met ontspanningsprogramma's
is een volkomen aanvaardbare situa
tie, het constant vormen van een
deunende geluidsmuur niet. De om
roepen hebhen van Hilversum III
meer gemaakt dan er in opzet zowel
als geldelijk, oorspronkelijk in zat.
Eigen plaats
Na de aarzelende intrede van de te
levisie (vele mensen vonden in de
allereerste tijd de aanschaf van een
duizend-gulden-toestel te kostbaar)
werd zij vrij spoedig gemeengoed. De
dagelijkse televisiekritiek richtte zich
dus in het begin op de exclusiviteit
die in programmatische uitvoering
veel geld kostte en daarbij onvol
doende werd geconsumeerd.
Later bleef zij gewenst door de le
zers (in hoge mate!) en nuttig, niet
alleen om te commentariëren in ver
band met al dan niet verantwoorde
uitgaven maar vooral vanwege de
ban waarin zij miljoenen kijkers
houdt en om de zeer sterk opinievor-
m>3nde werking en de smaaik-beïn-
vloeding ten opzichte van dit enorme
publiek
Volkomen geabsorbeerd worden
door televisiekijken, het ganse avon
den besteden aan hefr willoos inne
men van wat de omroepen en de
NTS believen le bieden aan nieuws,
gedachtenbepaling, gerichte uitzen
dingen, cultuurmanifestaties en voor
al de bergen amusement, maakt opi
niërende begeleiding, i.c. geschreven
kritiek, voor miljoenen kijkers on
ontbeerlijk. Zij voelen dat althans zo
De gevaarlijke kans, dat de kijker
door de bomen het bos niet meer ziet,
eigen onderscheidingsvermogen ver
liest en kritiekloos alles opslokt en
niet of nauwelijks verwerkt maar
wel napraat omdat dit medium zo
aanspreekt en zo direct de totale
mens in beslag neemt, is niet gering
en wordt overal ter wereld (soms wel
eens teveel!) onderkend.
En bovendien... wie is „de kijker"?
Welke leeftijd, welk onderwijsmilieu,
welke levensbeschouwing, welke
geestelijke, politieke of maatschappe
lijke instelling bezit hij of zij? Nie
mand gaat uit vrije wil „naar een
uitzending", zoals men gaat naar een
bijeenkomst, vergadering, gebeurte
nis of voorstelling. De televisie
brengt het allemaal thuis, dringt het
min of meer op, confronteert en in
troduceert naar hartelust. Daaraan
kan de krant niet voorbijgaan.
Welke plaats de radio zich tegeno
ver dit „tv-geweld" heeft gekozen,
vormt stof voor een nadere beschou
wing.
Het Chileense opleidingsschip Esmeralda zal vol
gende week een driedaags bezoek aan de Amster
damse haven brengen. Het zeilschip, een viermaster
van 3.500 ton met een bemanning van driehonderd
koppen, behoort met zijn drieduizend vierkante
meter zeil tot een van de mooiste en modernste
marineopleidingsschepen ter wereld.
Ned. 1 KRO
7.06 uur Feest vandaag met o.a. Pipo en Swiebertje
8.25 uur tv-spel „Terug naar Warschau" van Jan
Staal.
10.05 uur Brandpunt.
Ned. 2 VARA
7.06 uur Feest vandaag.
8.20 uur Achter het Nieuws.
8.45 uur Bij Dorus op schoot.
9.10 uur rubriek HaarHem, met discussie over „Al
dan niet met de kinderen op vakantie".
Hilversum I NCRV
7.30 uur Klaas Bakker bespeelt het orgel van de
Zwolse Grote kerk.
8.30 uur amusementsprogramma Stekker
11.00 uur gevarieerd programma Studio 2300.
Hilversum II AVRO
7.40 uur (IKOR) Radiocatechese.
8.05 uur kunstrubriek.
8.30 uur Omroeporkest speelt Nederlandse composi
ties.
9.05 uur stemmenspel „Een schaal in de hemel
door André Kuyten.
9.30 uur kamermuziek voor en na nieuws en actuali
teiten.
Elvis Presley
17 juni op tv
HILVERSUM De VARA-tele-
visie zal op 17 juni de film Flaming
Star met Elvis Presley uitzenden. De
omroep reageert hiermee op vele ver
zoeken die zijn binnengekomen om
een film met de Amerikaanse zan
ger-filmster in een van de hoofdrol
len.
Overigens zingt Presley in Flaming
Star (uit 1960) slechts twee nummers.
Hij speelt de rol van een halfbloed
Indiaan, met in de hoofdrollen verder
o.a. Dolores del Rio, Barbara Eden en
Steve Forrest.
69
F.en opgewekt verzoek. Freek knikte, keek snel weer voor
zich toen hij de prettige ogen achter de brilleglazen dicht
boven de zijne zag. Gewillig liet hij zich toen beluisteren,
hoestte, zuchtte en ademde zoals de arts hem dit vroeg.
Zie je, dat dacht ik wel, je longen zijn best in orde, hoor
jongen. Je hebt goed kou gevat en een lichte bronchitis,
maar niets van belang. Ergens pijn met ademen of hoesten?
Nee dokter.
Benauwd?
Soms, bij tijden, dokter.
Hm. Je hebt hoofdpijn, dat zie ik aan je en nog last
van misselijkheid?
Als ik stil blijf liggen, gaat het wel, als ik overeind
kom, word ik weer duizelig.
Terwijl de arts hem verder onderzocht, lag Freek met
gesloten ogen. Hij riep alle weerstand in zich op tegenover
de vriendelijkheid, die hji als een warmte op zich voelde
toestromen, 't Gaf immers toch niet, deze dokter kon net zo
min iets voor hem doen, voor hem was er niets te doen het
ging immers niet om een lichamelijke ziekte. Een geeste
lijke ziekte dan? De vraag schoot in hem op, hji beet fel op
zijn tanden, hield met moeite zijn lichaam terug van een
schok.
Van der Held sloeg het dek weer over hem heen en ging
zitten.
Heb je hard gewerkt de laatste tijd? Zker wl, hè.
Freek knikte zo'n beetje. Och, nogal, repetitiewerk valt
altijd tegen.
Ja, ja, dat weet ik nog wel uit mijn eigen gymnasium
tijd, lachte Van der Held, maar... maak je maar niet
ongerust, als je een paar daagjes onder de wol blijft en niet
te hard weer van stapel loopt, is het met jou wel weer in
orde... tenminste als het alleen gaat om wat ik gevonden
heb.
Freek keek naar de muur en beet op zijn lippen.
Zou je het erg vinden, vroeg de dokter plotseling, als
je deze klas van het gym nog eens over zou moetendoen?
Oprecht verwonderd keek Freek hen aan, maar zijn be
langstelling daalde meteen tot lusteloosheid. O nee, zei
hij. Of dat er wat op aan kwam! School! Het gym!
Dat was mis, dacht de dokter, om zittenblijven gaat het
dus niet.
Zie je, verduidelijkte hij met een glimlach, ik zou
het beter vinden als je het voorlopig wat kalm aan kon
doen.
Goed. dokter.
Het antwoord kwam mat, niet verheugd, niet teleurgesteld,
alleen maar mat. Van der Held verwonderde zich. Waar
had deze jongen zijn eerzucht gelaten? Hij was een type om
niet eerzuchtig te zijn.
Nog eens probeerde de arts het. 't Is natuurlijk jammer
dat je dan een jaar langer over het gum doet, maar dat is
dan eenmaal zo...
Och, wat komt het erop aan? Of je nu het één doet of
het ander....
Aha, dacht Van der Held Weet je al wat je gaat doen
als je van het gym komt?
Ik ga studeren, is er gezegd, voor meester in de rechten,
Klinkt niet erg enthousiast, zeg, heb je er niet veel trek
in?
Weer kwam het egale antwoord. Het blijft zowat gelijk
wat je doet.
Nee, zei Van der Held dat ben ik nu helemaal niet
met je eens. Het ene vak scheelt een stuk met het andere en
iedereen heeft dingen, die hij liever wil, jij ook, al denk je
nu van niet.
Freek zuchtte moe. Misschien, maar... wat helpt het je
nu nog als alles leugen is? Alles all&?n maar klein en
menselijk en naar? Dan kun je net zo goed advocaat zijn als
schilder.
De arts herademde, maar ook ging er een warm gevoel
yan deernis in hem open.
Brrr, zei hij, een jongen van... Hoe oud ben je?
Zeventien jaar, dokter.
Nou, een jongen van zeventien jaar! Hoe weet je dat
alles zo naar en klein en menselijk is? Dacht je dat zo'n
wereld nog zou bestaan?
Zwijgen.
Wie heeft je dat zo prachtig ingepraat?
Freek gooide zich op zijn kant. Tot die conclusie kom
je wel, zei hij met iets van opstandigheid, en... och, wat
doet het er ook toe.
Daar was de matheid weer, de opgeslotenheld. Onwille
keurig zuohtte de dokter; zii bteven draaien om hetzelfd»
punt.
Waarom had je schikter willen worden?
Freeks ogen gingen verder open. Het leek mij zo mooi,
antwoordde hij zacht, en even sprong er iets van licht op in
zijn blik, ik houd veel van tekenen en mijn vader was
ook schilder. Het leek mij zotets dat vanzelf sprak. Wat
je ziet, zoals mijn vader dat kon vertellen... zoals muziek...
Éérst toen ik niet mocht van dokter Wegen heb ik mij
voorgenomen het later, als ik meerderjarig ben toch te gaan
doen, maar.. Hij stokte even, er sprongen weer tranen in
zijn ogen, zachter eindigde hij zijn zin: faarom zou ik...?
(Wordt vervolgd)
IK ZAL EEN t
POOCOE VEE-
DWJNEN,
fcTWAA
WA DiE
iSadie t&E&sr Aiet haai? top ürr
GE VALLEI.TE&lVOt- ZE PAT DOET?
(ZAAKT EEN VA+XTE AANVALLEJZE,
i HET ELEtCmOAiA^NETlGCH CqCHEJZM.
u tea****)
te^M (aéReo
