Uniek boek over
Berssenbrugge
TOENADERING TOT
OOST-EUROPA
Ook kleine bedrijf ontkomt
niet aan de eomputer
V ietnamgesprek
begint spoedig
Rotterdam in mei
Stad-van-de-dans
PORTRET VAN
FOTOGRAAF
Lieve
prinses
Beatrix
«O VV WIL ONDERHANDELEN
Doorbraak naar nieuwe tijdperk
W. G. Galesloot
overleden
Inspraak student
ter verbetering
van colleges
Nieuwe problemen
voor de detaillist
HIJ HOUDT HET
BIJ POEDERS
WITTE KRUIS
Oe Thant op Ypenburg:
WOENSDAG 10 APRIL 1968
„Portret van een fotograaf" is
de titel van een in duizend ge
nummerde exemplaren ver
schenen boekwerk over leven en
werken van wijlen Henri Bers
senbrugge, de man die de foto
grafie tot kunst verhief en met
zijn foto's een uitzonderlijk
hoog peil bereikte. Hij geldt als
Nederlands grootste fotograaf.
Dr. H. J. Scheffer, adjunct-hoofd
redacteur van het Rotterdamsch
Nieuwsblad, heeft zich in Berssen
brugge en zijn werk verdiept. Het
resultaat van deze arbeid is een
uniek boek.
De uitgave verschenen bij Sijthoff
in Leiden) ƒ70 is mogelijk geworden
door steun van vele fondsen en
instellingen. Het boek bevat behalve
het levensverhaal van Berssenbrug
ge de achergronden en de redenen
waarom de fotograaf zich zo intens
met de fotografie bezighield en er
zijn hele leven mee vulde. Vele
tientallen reprodukties van Berssen-
brugges mooiste en roerendste fo'to's
completeren het „Portret van een
fotograaf". Prof. dr. H. van de Waal,
directeur van het Prentenkabinet
van de Rijksuniversiteit te Leiden,
schreef een voorwoord.
Laat de kinderfantasie los op
een onderwerp als de geboorte
van prins Willem-Alexander en
er komt in brief en tekening een
regen van originaliteiten los. Het
begint al zo leuk met dit plaatje:
de koninklijke geboorte, een on
derwerp waar wij, groten,
verschrikkelijk veel moeite mee
zouden hebben.
Niet alzo Irmgard van
Blijswijk uit Heerlen: ze tekent
een blijde Beatrix te bed, een
reeds gekroond prinsje en een
Claus (kroon tussen de knieën)
die al met de Hollandse tulpen in
de aanslag zit.
Uit de brieven: prinses Bea
trix, ik vind uw hoedjes zo leuk.
Als u er één weggooit, mag ik die
dan hebben? Of: ik ben zo zene-
wachlig. Ik heb nooit naar ie
mand voornaam geschreven. Of:
Hooghijd, bij het dopen in de
kerk was prins Bernhard zo on
rustig. Had hij honger? En dan
deze: ik wil een appeltaart voor
u bakken. Of 'is dat niet deftig
genoeg?
Een bloemlezing varl al die
vrijmoedige uitingen heeft de
Geïllustreerde Pers in een grap
pig boekje uitgegeven. Het initia
tief tot de schrijverij en tekena-
rij kwam van het blad Margriet.
Het boekje heet „Lieve prinses
Beatrix" en het is voor f2,95 in
de boekhandel verkrijgbaar.
BONN De regering van West-Duitsland probeert de betrekkin
gen met de Oosteuropese landen en vooral met Tsjechoslowakjje te
verbeteren. De regering van de Sowjetunie kreeg een nota van Bonn,
waarin wordt voorgesteld van gedachten te wisselen met de landen
in Oost-Europa.
Deze nota noemt verder een belangrijk concreet punt: onderhan
delingen met de nieuwe regering in Praag om een streep te zetten
door het Pact van München, dat Hitler in 1938 sloot.
Het annuleren van dit verdrag is
een belangrijke voorwaarde voor
Tsjechoslowakije voor het aanknopen
van diplomatieke betrekkingen met
West-Duitsland.
Door dit verdrag verloor Tsjecho
slowakije zijn Boheemse en Mora
vische randgebieden. Op het ogen
blik wonen in deze gebieden nog
1.350.000 Duitsers. In het nieuwe
aktieprogram van de regering in
Praag worden deze Duitsers als
minderheidsgroep erkend.
Het is echter niet zo eenvoudig zo
maar een streep te zetten door dit Hit-
Ier-verdrag, dat onder'bedreiging van
geweld is afgedwongen. Want ook
Daladier van Frankrijk en Chamber
lain van Engeland hebben het onder
tekend. Nu zegt Bonn, dat door deze
handtekeningen het verdrag toch.
rechtsgeldig is.
De Westduitse nota, die gisteren aan
de Russische ambassadeur in Bonn,
Semyon Tsarapkin is overhandigd, is
een officiëële reaktie van West-Duits
land op het Russische voorstel van het
vorige jaar om wederzijdse beloften te
doen ter wille van de ontspanning en
vrede in Europa.
Bonn erkent nu, dat ook Oost-
Duitsland betrokken moet worden bij
de oplossing van de problemen in
Midden- en Oost-Europa.
Een belangrijk vraagstuk is de om
streden Oder-Neisse-grens. In maart
verklaarde minister van buitenlandse
zaken Brandt nog, dat deze grens er
kend moet worden.
Maar thans wordt gesteld, dat deze
kwestie alleen kan worden opgelost
door een verenigd Duitsland en via
een vredesverdrag voor de Tweede
Wereldoorlog.
ganisaties in West-Duitsland. Onlangs
heeft Moskou hiervoor nog een waar
schuwing laten horen aan het adres
van Bonn, Washington, Londen en
Parijs.
In de nota wordt gezegd, dat de re
gering van West-Duitsland deze groe
pen óók veroordeeld.
De eerste reactie in Praag op de
nota is bemoedigend: Dit is een con
crete stap naar een klimaat, waarin
goede betrekkingen kunnen ontstaan
tussen West-Duitsland en Tsjechoslo
wakije.
UTRECHT Geheel onverwachts is
maandag op 56-jarige leeftijd overleden
de heer W. G. Galesloot, pedel aan de
rijksuniversiteit te Utrecht., In .de. se
naatszaal van het academiegebouw werd
gistermiddag een herdenkingsbijeen
komst gehouden. Het stoffelijk over
schot van de heer Galesloot wordt don
derdagmorgen op de r.k. begraafplaats
aan de Prinsesselaan te Utrecht ten gra
ve gedragen.
Rotterdammer
Henri Berssenbrugge was Rotter
dammer, geboren in 1873. Als 14-ja-
rige jongen gaat hij studeren aan de
Academie van beeldende kunsten en
technische wetenschappen aan de
Coolvest. Rond 1900 noemt hij zich
kunstschilder, maar of hij ooit iets
op linnen heeft gezet, is de vraag.
Er is niets van teruggevonden.
Berssenbrugge voel'c zich aange
trokken tot de fotografie en in 1901
vestigt hij zich in Tilburg, voor vijf
jaar. Hij begint met het gewone
werk: geretoucheerde portretjes.
Maar als spoedig gaat hij experi
menteren, nieuwe technieken zoe
ken. Na Tilburg keert hij naar z'n
geboortestad terug, waar hij zo'n
tien jaar zou blijven.
Berssenbrugge wordt de fotograaf
van de kunstenaarswereld, maar ze
ker ook de man die met zijn camera
de straat op gaat en het dagelijkse
doen en la'cen vastlegt. Onnoemelijk
knap en sfeervol zijn de prenten uit
die tijd, waarvan vele in het boek
opgenomen: Mist op de Schiedamse-
dijk, Visvrouwen, Schotse kerk,
Lange Lijnstraat. Krachtpatsers en
vooral Begrafenisstoet.
Artiesten
Berssenburgges ster als portretfo
tograaf rijst tot grote hoogte. Hij
meent zijn artisticiteit beter ie kun
nen uitleven in Den Haag en in de
Zeestraat naast Panorama
Mesdag opent hij een atelier.
Zijn faam wordt er nog groter.
Berssenbrugge portretteert vrijwel
alle beroemdheden uit die tijd.
Staatslieden, kunstenaars, ze komen
allen naar hem. Scheffers boek laat
er veel van zien. Op alle mogelijke
manieren en experimenterend met
vele technieken maakte Berssen
brugge stuk voor stuk kunstwer
ken.
Vooral de Erwinografie heef.
Berssenbrugge veel toegepast. Het is
ten dele een chemisch, ten dele een
grafisch procédé. Ook werkt hij met
bromide, platina- en kooldrukken,
olier en verfdrukken, gomdrukken
en kleurenwerk.
„Portret van een fotograaf" is de
spiegel van zijn grote kunstzinnig
heid. -Het boek ',oont uit zijn Haagse
tijd o.m. Jacqueline Royaards-Sand-
berg, P. C. Boutens, Willem Kloos,
Fie Carelsen, W. L. Penning, Willem
Royaards, Jean Louis Pisuisse, Lo-
dewijk van Deyssel, Jan Fabricius.
In Berssenbrugges oeuvre vindt
men alle stromingen uit de schilder
kunst van de decennia rond de
eeuwwisseling. Het zijn het natura
lisme, impressionisme, expressio
nisme, kubisme, De Stijl en de
Nieuwe Zakelijkheid. Met al deze
stijlen heeft hij in zijn werk een
gro'ce hoogte bereikt.
In de oorlogsjaren stopt Berssen
brugge met zijn werk. Er wordt een
tijdperk in de fotografie afgesloten.
Op 86-jarige leeftijd overlijdt hij 4
mei 1959 in Goirle.
Prof. Van de Waal schrijft in zijn
voorwoord: „Het was goed dat dr.
Scheffer het intia'cief heeft genomen
tot een grondig onderzoek omtrent
het leven en werken van Berssen
brugge en het was een gelukkige
omstandigheid dat dit nog kon ge
beuren in een tijd waarin er nog
zeer veel over hem viel te achterha
len, nie't in de laatste plaats bij nog
levende generatiegenoten. Hij heeft
daarbij niet alleen het leven van
een fotograaf beschreven, maar
daarbinnen ook een boeiende socio
grafische schets geleverd". Daaraan
valt weing toe te voegen.
PROEF IN DELFT
DELFT Studenten van de TH krij
gen een soort gemechaniseerde inspraak
in het doceerbeleid. Op initiatief van
de rector-magnificus is begonnen met
de proef „college-evaluatie", waarbij
voorlopig 26 colleges met in totaal on
geveer tweeduizend studenten zijn be
trokken.
De studenten vullen een gestandaar
diseerde vragenlijst in, waarop zij even
tuele wensen kunnen kenbaar maken.
Deze gegevens worden mechanisch ver
werkt en komen ter beschikking van
de docent, die de wensen kan honore
ren door verbetering van zijn college.
Dit laatste kan tot stand komen na nog
mondeling overleg met de studenten.
Op deze betrekkelijk eenvoudige wij
ze kunnen gegevens worden verkregen
die op andere wijze niet of zeer moei
lijk te achterhalen zijn.
LONDEN Saoedië-Arabië heeft
het agrement voor de benoeming van
Horace Philips als ambassadeur van
Engeland in Djeddah ingetrokken
omdat deze van Joodse afkomst is.
Het Britse ministerie van buiten
landse zaken betreurt dit en heeft er
op gewezen dat Phillips een langdu
rige staat van dienst in verscheidene
Arabisohe landen heeft. Hij was tot
onlangs ambassadeur in Djakarta.
In Oost-Europa heerst vooral onge
rustheid over de neo-nazistische or-
JONG TALENT
De Werkgroep Danskunst lanceert
26 mei werk van acht jonge Neder
landse choreografen: Man ja Sie-
breoht, Margriet Franken, Ton Lut-
gerink, Winja Marova, Mandy Slote-
maker, Ineke Sluiter, Jenny Veldhuis
en Vera Whistler. Het betreft hier
eerste uitvoeringen van in opdracht
van de minister van cultuur gemaak
te balletten. De dansers zijn gerecru-
teerd uit het Scapino Ballet en uit de
leerlingen van conservatoria en bal-
tetacademies.
Van het Harkness Ballet uit New
York wordt op 23 mei in De Doelen
het hoogtepunt van het festival ver
wacht. Het programma van dit uit
vijftig dansers bestaande gezelschap
is nog niet volledig bekend, maar het
zal stellig bijzonder veelzijdig zijn
met accent op moderne danskunst.
Het Nationale Ballet verzorgt de
slotvoorstelling op 27 mei in de Rot
terdamse Schouwburg. Uitgevoerd
wordt het fameuze ballet „Het Zwa-
nenmeer". Voor het eerst sinds haar
terugkeer in eigen land zal dan Mari-
anna Hilarides in Rotterdam optre
den. Zij danst de vermaarde dubbel
rol Odette-Odile.
Van 10 mei tot 10 juni zal in het
nische Industrie (FME).
De traditionele machine en de eom
puter vergeleek hij met het paard en
wagen en de auto. Prof. Ten Hora
geloofde, dat over twintig jaar ook in
het eenvoudige reparatiewerkplaatsje
de draaibank vervangen zal zijn door
een numeriek bestuurde machine,
machines die haar commando's krij
gen van ponsbanden of van magne
tische banden.
Specialiseren
De numerieke besturing van ma
chines is een nieuw systeem van fa
briceren; men kan hiervoor niet te
rugvallen op voorgaande ervaring en
evenmin op visie en intuïtie. Neu
trale adviesinstituten zullen
loodsdiensten moeten gaan verrich
ten. De ambachtelijke aanpak van
kleinere bedrijven zal nog verder
worden teruggedrongen. Kleine on
dernemingen, die zichzelf willen
handhaven, zullen sterk moeten spe
cialiseren.
In technisch opzicht zullen de klei
nere ondernemingen iets van haar
onafhankelijkheid moeten prijsgeven.
Ook zij zullen zich aan moeten slui
ten bij instellingen, die know-how en
computerdiensten ter beschikking
stellen.
Ir. H. Oosterhuis deelde in een kor
te inleiding mee, dat in 1965 in Ame
rika al 7000 numeriek bestuurde ma
chines in gebruik waren; ons land
telt ook nu niet meer dan een zestig
tal van deze machines. Het tempo,
dat Amerika, Zwitserland en Zweden
aan de dag leggen noemde de heer
Oosterhuis bijna beangstigend. De
produktiestijging, die uit het nieuwe
systeem voortvloeit, is niet gering.
Ir. J. M. G. D. Baron van Slinge-
landt, lid van de Raad van Bestuur
van Werkspoor Amsterdam, voegde
hieraan toe, dat in Amerika op elke
19.000 inwoners een numeriek
bestuurde machine in bedrijf is; in
Nederland is deze verhouding één op
de 210.000 inwoners.
Grote veranderingen zullen zich in
de bedrijven nog moeten voltrekken
op het gebied van opleiding van
j van personeel per eenheid, het leren
omzetten van het werk in ponsban
den enz. Over 5 tot 10 jaar verwacht
te hij ook voor ons land, dat de nu
merieke besturing tot grotere pro-
duktie zal leiden.
Ir. J. L. Remmerswaal vroeg er nog
aandacht voor, dat thans de pröduk-
tie van grote series en massa-artike
len naar verhouding goedkoper is
dan kleine en middelgrote series.
Hierin gaat ook verandering komen
bij de automatisering. De afhanke
lijkheid van de kostprijs van de se
riegrootte zal verminderen.
Commissie CHU:
NOOTDORP „Het betrekken
van de detailhandel in de omzetbe
lasting, na hiervan sedert 1955 te zijn
vrijgesteld, zal voor de detaillist
ernstige administratie- en calculatie
problemen oproepen."
De middenstandscommissie van de
CHU heeft in verband met de voor
genomen invoering van een belasting
naar toegevoegde waarde gewezen op
de problemen die ontstaan voor de
middenstandsondernemers in detail
handel, ambacht en dienstverlening.
De commissie acht het noodzake
lijk dat soepele administratie
voorschriften tot stand komen onder
meer ter vermijding van het moeten
uitsplitsen van de kassaverkopen
naar de verschillende tarieven en dat
deze voorschriften ook zo spoedig
mogelijk worden bekendgemaakt.
Ook is het noodzakelijk, om ver
warring bij de consument te voorko
men, dat de ondernemers verplicht
zullen worden hun prijzen aan parti
culieren inclusief belasting bekend te
maken en af te rekenen.
(Van onze kunstredactie)
ROTTERDAM In mei pre- j
I senteert Rotterdam een unicum
in Nederland: een balletmanifes
tatie die eeia volle maand duurt.
Naast twee Nederlandse ensem
bles en de Werkgroep Dans
kunst werken hieraan mee het j
Ballet van de XX-ste Eeuw uit
Brussel, het Britse Western
Theatre Ballet en het Harkness
Ballet uit New York.
Het Belgisch ensemble van Mauri
ce Béjart opent donderdag 2 mei dit
„Balletfestival 1968" in de Rotter
damse Schouwburg. De uit ongeveer
vijftig dansers bestaande troupe
Elisabeth Car oil en Roderick
Drew van het Harkness Ballet
voert dan uit: „Bloemen noch
kransen", ter gelegenheid van de
Olympische Winterspelen ontstaan
als variaties op thema's van Petipa
uit Tsjaikowsky's ballet „Doorn
roosje", voorts de liefdesscène uit
„Romeo en Julia" en de „Bolero" op
de bekende muziek van Ravel.
STERREN
In' de „Bolero" zal Tania Bari op
treden, de danseres van Rotterdamse
origine, die bij het vorig bezoek van
Béjart aan ons land niet mee kon
komen.
Scapino verzorgt op 12 mei een
voorstelling en donderdag 16 mei
komt het Western Theatre Ballet, dat
zich niet houdt aan de academische
danstechniek, maar toepassingen van
de verschillende moderne stijlen laat
zien.
Ook aan het Britse gezelschap is
Rotterdams talent verbonden: Robert
Verbrugge. Het programma omvat
„Dance Macabre" van Peter Wright
op muziek van John McCabe, „The
Prisoners" van Peter Darell (Bariok),
„Sonate a trois" van Béjart (Bartok)
en „Mods and Rockers '63" op muziek
van The Beatles.
(Van onze sociaal-economische I
redactie)
UTRECHT De computer be- j
tekent het begin van een nieuw j
tijdper Zoals de stoommachine I
en de elektrotechniek een indus-
triële revolutie veroorzaakten, zo
zal de computer een nog grotere j
doorbraak op technisch gebied 1
worden. De snelheid van de com
puter is onvoorstelbaar en de
omvang van het werk ongeloof- j
waardig. De computer haalt in J
enkele tientallen seconden de j
„naald uit de hooiberg". Wel zal
nog een lange weg gegaan moe
ten worden, voordat alle fantas
tische mogelijkheden van deze
techniek werkelijkheid zijn.
Deze visie op het komende tech
nische tijdperk gaf gisteren prof. ir.
B. L. ten Horn, wetenschappelijk me
dewerker van Philips in een bijeen
komst van de Federatie van werkge
vers in de Metaal- en Elektrotech-
Een gigantische boor- en freesma
chine, die elektronisch bestuurd
wordt. De machine is bijzonder
zwaar gefundeerd om bij de grote
afmetingen en hoge gewichten van
werkstuk en machine (ongeveer
100.000 kg) de vereiste nauw keurig
heid te bereiken.
En U? Cachets of tabletten? Houd
het in elk geval bij Witte Kruis:
aktief tegen griep, verkoudheid en
pijnenWitte kruis spaart boven
dien de maag
YPENBURG VN-secrelaris-
generaal Oe Thant verwacht dat de
vredesbesprekingen over Vietnam
zeer spoedig zullen beginnen. Hij
weigerde zich echter uit te laten
over de contacten, die liij de laatste
dagen met Washington en Hanoi
had gehad.
Oe Thant zei dit op het vliegveld
Ypen'burg, kort voor zijn vertrek
naar Brussel. Hij acht Genève nog
steeds de geschiktste plaats voor de
besprekingen, maar sluit andere
Historisch museum een tentoonstel
ling zijn ingericht, die een overzicht
biedt van de geschiedenis van de
j danskunst onder het motto „Tussen
j Bal en Ballet". Het materiaal van
deze in samenwerking met de Werk
groep Danskunst tot stand gekomen
expositie is afkomstig uit de collec-
I ties van het Centraal Dansberaad in
i Den Haag, het Haagse Gemeente-
I museum, de Universiteitsbibliotheek
van Amsterdam, het Toneelmuseum
I in Amsterdam, Stenmans-Utrecht en
uit de archieven van het Rotterdamse
museum.
mogelijkheden niet uit. De betrok
ken partijen moeten zelf uitmaken,
waar zij bijeenkomen.
De secretaris-generaal zei niets te
weten van een geheim vredesplan.
Bovendien achtte hij het niet in het
algemeen belang, bijzonderheden»
mede te delen over de contacten, die
hij onderhoudt. Niettemin noemde
hij de jongste ontwikkelingen be
moedigend.
Wat West-Irian (Westelijk Nieuw-
Guinea) betreft zei Oe Thant, met
minister Luns gesproken te hebben
over een volksstemming, die daar
uiterlijk volgend jaar gehouden
moet worden. Hij vertrouwt er op,
dat de Indonesische regering zich
aan de in augustus 1962 gemaakte
afspraken za] houden.
Op de basis stond een erewadhfc
opgesteld van het detachement ma
riniers, dat Nederland ter beschik
king houdt van de Ver. Naties. De
heer Thant maakte de reis naar
Brussel in een regerings-Friendship.
