KING ZOCHT HET RECHT
Woede van negers
zoekt uitlaatklep
Na middernacht
komt de morgen
Bruut geweld is Amerika's schande
Johnson vraagt om
geheel en begrip
Vreedzaam
verzet
King preekte 2
maal in Holland
VEG-predikanten
vergaderen
Oud gebouw NEH
wordt na 69
verkocht
JONGEREN BEGINNEN TE PLUNDEREN
j Direct na de aanslag werden rond
om het hotel waar dr. King logeer
de, gebouwen in brand gestoken. In
de straten renden negerjongens rond
met brandbommen in de hand. De
politie heeft onmiddellijk een avond
klok ingesteld
NS willen plan
voor de toekomst
VRIJDAG 5 APRIL 1968
Mfc
WASHINGTON Onmiddellijk na de moordaanslag op dr.
Martin Luther King verscheen president Johnson voor de Ame
rikaanse televisie. Staande in de deuropening van het Witte Huis
sprak hg het Amerikaanse volk toe. Hij deed een beroep op elke
burger om het „blinde geweld te vermijden dat dr. King geveld
heeft, die mens die leefde voor de geweldloosheid".
„Ik weet," zei hij, ,,dat elke
Amerikaan van goede wille met
mij zal treuren over de dood van
deze buitengewone leider en zal
bidden voor vrede en begrip in
dit land. We kunnen niets berei
ken door onwettigheid en ver
deeldheid. Slechts door ons aan
een te scharen en samen te wer
ken kunnen wij blijven voort
gaan op weg naar gelijkheid voor
een ieder van ons."
Hij deelde mede dat hij zijn
reisplannen gewijzigd had. Ei
genlijk zou hij vanmorgen vroeg
vertrekken naar Honoloeloe voor
een bespreking over de situatie
in Vietnam. Hij heeft zijn reis
echter een dag uitgesteld.
Onmiddellijk na de aanslag
belde hij mevrouw King in At
lanta op om zijn meeleven te be
tuigen. Johnson was in bespre
king met de Amerikaanse ambas
sadeur in Moskou, Llewellin
Thompson, toen het bericht van
Kings dood hem bereikte.
Vice-president Humphrey
noemde de dood van de negerlei
der „tragisch en smartelijk voor
zijn familie en het land. Deze
misdaad werpt een schande over
ons land. Een apostel van de ge
weldloosheid is het slachtoffer
geworden van geweld."
(Van onze kerkredactie)
MEMPHIS „Het woeste brute geweld waaronder de negers lijden in bepaalde zuide
lijke gebieden is vandaag Amerika's schande geworden". Martin Luther King, de vanmorgen
doodgeschoten neger-Mozes, die zijn volk wilde uitleiden naar het beloofde land van de
burgerrechten, sprak deze woorden toen hij in 1958 uit de gevangenis ontslagen werd. Deze
woorden hebben vandaag een nieuwe betekenis gekregen. De man die ..vreedzaam verzet" in
zijn vaandel schreef is door bruut geweld omgekomen.
Hij vreesde de dood niet. Toen medewerkers hem gisteren ver
telden dat bepaalde blanken met geweld de betoging voor burger
rechten wilden verstoren, zei hij: „Die berichten doen mij niets."
Even voor het fatale schot hem trof keerde hij zich op het balkon
van zijn kamer om tot zijn vriend en medewerker, de zanger Ben
Branch, en zei: „Man, zing vanavond in elk geval „Blessed Lord",
(Gezegende Heer) en zorg dat je het mooi zingt."
gedachte van het vreedzaam verzet.
Reeds tijdens zijn studie preekte
de jonge King in de baptistenkerk
van zijn vader tijdens de vakanties.
Zijn vader wilde hem wel als predi
kant bij zich hebben, maar King wil
de eerst zijn studie afronden na zijn
seminariumopleiding en de doctorsti
tel halen.
(Van onze kerkredactie)
Twee belangrijke punten uit
de agenda van dr. Martin Luther
King, waar de dood nu een
streep doorheen gehaald heeft,
waren de mars naar Washington
op 22 april aanstaande en zijn
toespraak tot de vierde assem
blee van de Wereldraad van
Kerken in Uppsala. Beide
agendapunten haddert niet direct
te maken met zijn levenswerk,
de vreedzame strijd voor gelijke
rechten van de negers, te maken.
Maar in beide gevallen was hij
uitgenodigd om wat hij ook was:
Een uitzonderlijk begaafd predi
ker met een hartstochtelijk ver
langen naar gerechtigheid.
Twee maal hebben wij hem zelf
kunnen horen spreken in ons land,
de eerste keer voor een massaal
internationaal publiek in Amster
dam, toen de Wereld Baptistenalli
antie daar vergaderde in 1964 en de
tweede maal in een besloten bijeen
komst van studenten van de Vrije
Universiteit in 1965.
In de Amsterdamse RAI sprak hij
over de man die midden in de nacht
drie broden komt lenen. King zei:
„Er zijn geen normen en geen be
ginselen meer: Ieder 'loopt met de
ander mee. Op de kerkdeuren en op
de harten van de mensen wordt
echter geklopt, geklopt om brood
van de liefde, het geloof en de hoop."
En 'hij vervolgde: „Maar de kerk
slaapt, ze kan zo moeilijk wakker
King was een groot prediker. Hij
miste het zwelgen in de senti
mentaliteit dat zoveel negerpre-
dikanten uit het verleden ken
merkte. Hij was zakelijk, recht
op de man af, maar tegelijkertijd
wonderlijk poëtisch. Op deze
foto staat hij voor het grootste
gehoor dat hij ooit heeft toege
sproken tijdens een massabijeen
komst in Washington.
worden. Ze zwijgt ook als de Afri
kanen op zoek zijn naar het brood
van de sociale gerechtigheid. En als
de miljoenen Amerikaanse negers
smadh'ten naar het brood der vrij
heid, krijgen ze slechts een ant
woord vol koude onverschilligheid
en huichelarij. Er is echter hoop
en na middernacht is er een morgen
voor u."
Bij die woorden straalde uit
King's ogen de hoop, uit zijn hele
houding was die te zien.
Sprekend tot de studenten van de
VU gaf hij antwoord op de kritiek
die zo vaak van blanke zijde ge
klonken heeft. Men zei dat de negers
geduld moesten hebben, moesten
wachten. King antwoordde:
„Men zegi dat wij te veel haast
maken. De tijd moet het probleem
oplossen. Maar de tijd is niet neu
traal. De tijd staat meestal aan de
'kant van het kwade en niet van het
goede. We moeten de tijd helpen en
'beseffen, dat de tijd altijd rijp is
om het goede te doen."
Testament
In die rede zat ook een soort
testament. Zo klinken althans nu
zijn woorden. Hij waarschuwde toen
tegen het opnemen van de wapens.
Hét is een waarschuwing zowel aan
zijn volk als aan de blanken:
„Wij zullen aan het principe van
het vreedzaam verzet moeten vast
houden. Ik geef toe dat een revolu
tie wel een tijdelijke overwinning
kan brengen, maar zij kan geen
vrede scheppen. Revolutie schept
meer sociale problemen dan zij op
lost. Door vreedzaam verzet moeten
we ons donkere verleden in een
lichte toekomst herscheppen."
NIJVERDAL Op 23 en 24 april
wordt in Nijverdaj de jaarlijkse pre
dikanten vergadering gehouden van
de Vrije Evangelische Gemeenten.
Onderwerpen, die aan de orde ko
ftien zijn: vormingswerk door ds. L.
van der Molen jr. en het rapport van
de commissie, die de problematiek
van de toelating van de vrouw tot de
ambten heeft bestudeerd.
In dat lied zingt dé oude neger zijn
verlangen naar rust uit. ..Blessed
Lord, take me home," zingt hij, „zali
ge Heer, breng mij thuis". Maar het
lied was voor King geen vlucht uit
deze aardse strijd naar de heftiel. Het
„thuis" van King was „het land van
gerechtigheid en rust," de hemel die
op aarde reeds begint als de mensen
zich buigen voor de Heer der gerech
tigheid.
Michael
King is wel eens de Mozes van de
negers genoemd, maar zelf heeft hij
altijd meer nog een voorbeeld gezien
in de grote kerkhervormer Maarten
Luther. Oorspronkelijk droeg hij die
volledige naam niet. King heet naar
zijn vader en werd ingeschreven als
Michael Luther King,.
Grootvader King had zijn oudste
zoon al Maarten Luther willen noe
men. Maar zijn vrouw was er op
tegen. Het kind moest en zou Michael
heten. En het werd Michael. Vader
King wilde weer dat zijn zoon de
naafti Maarten zou krijgen, maar op
nieuw werd de naam door een
misverstand Michael.
Pas in 1934 kreeg vader Michael de
kans om zijn naam te wijzigen toen
hij een paspoort nodig had. Toen ge
bruikte hij die gelegenheid maar met
een om ook de naam van zijn zoon
van Michael in Maarten te verande
ren. In die naamsverandering brak
het verlangen door naar een nieuwe
tijd voor de verdrukte negerklasse.
Maarten
Al jong werd hij geconfronteerd
met de positie van de negers. Vader
was predikant geworden in Atlanta.
Op zekere dag moest de jonge Maar
ten nieuwe schoenen hebben. De ver
kopers waren bezig en ze gingen op
een stoel zitten wachten. Toen kwam
een van de verkopers bij hen en zei:
„Ik wil je best schoenen verkopen
maar dan moet je op die achterste rij
stoelen gaan zitten."
Vader King zei: Ik koop hier op
deze stoel schoenen of ik koop ze
helemaal niet. De blanke verkoper
weigerde hem te helpen. King stond
op en liep met zijn zoon weg.
Maarten moest in de voetstappen
van zijn vader gaan en ook predikant
worden. Eerst voelde de jongen daar
niets voor. Hij wilde dokter worden
of jurist. Ma3r al spoedig besefte hij
dat hij als predikant zijn volk het
beste kon leiden.
Toen hij klaar was wilde hij echter
niet naar d-2 gemeente van zijn vader.
Hij wilde liever beginnen in een eigen
gemeente en nam een 'beroep aan
naar de Dexter Avenue baptistenge
meente in Montgomery. Die beslis
sing braoht hem op de plaats waar
de geweldloz-2 revolutie van de zuide
lijke staten begon.
Montgomery
Het begon alleftaaal op 1 december
1955. De stadsbus van Montgomery
was vol. Er stapte een blanke in en
de chauffeur eiste dat een negerdame
zou opstaan opdat hij op haar plaats
kon zitten. In Montgomery zaten
de blanken voor in de bus en de
negers achterin. Aangezien er altijd
meer negers dan blanken waren
moesten de laatsten meestal staan.
broeder is. Dat gebeurde niet."
„Wel zeiden de blanke dominees:
Dit zijn sociale problemen, waarmee
de kerk niets te maken heeft. Maar
God zal over zo'n kerk oordelen. De
hedendaagse kerk is te vaak de voor
naamste aanhanger van de bestaande
toestand. Zij zal het stempel van
echtheid verliezen en de trouw der
miljoenen verspelen, als zij niet te
rugkeert naar de opofferingsgezind
heid der eerste kerk. Iedere dag ont
moet ik jonge mensen, wier te
leurstelling over de houding van de
kerk is uitgegroeid tot openlijke
weerzin".
Zijn weg is niet over rozen gegaan.
Vele malen werd hij gevangen gezet
wegens illegale demonstraties. Werd
hij beboet, dan weigerde hij de boe
tes te betalen en zat liever onschul
dig de gevangenisstraf uit. Twee
maal eerder werd een aanslag op
hem gepleegd.
In 1957 mislukte een bomaanslag.
De bom die in het portaal van zijn
huis in Montgomery, Alabama, was
neergelegd kwam niet tot ontploffing.
De lont ging uit vlak voor hij de
dynamietpatronen had bereikt. De
tweede maal gooide, nu twee jaar
geleden, een blanke een mes naar
hem in Chicago.
Vanmorgen om twee uur stond hij
geleund op zijn hotelbalkon toen ccn
kogel hem in het gezicht trof. „Had
hij rechtop gestaan," zei zijn beste
vriend en medewerker, ds. Jesse
Jackson, „dan was hij misschien wel
gewond maar zeker niet dood ge
weest."
Verschillende malen zijn aanslagen gepleegd op dr. Martin Luther Kmg.
In 1957 werd een bom gelegd in 'de portiek an zijn woning in Mont
gomery. Twee jaar geleden werd er een mes naar hem gegooid. En één
keer zelfs werd hij verwond door een van zijn eigen mensen. Toen hij
boeken verkocht in een negerwinkel in Harlem viel een negervrouw
hem met een mes aan en verwondde zijn hand. De vrouw was geestelijk
gestoord.
ROTTERDAM Het oude gebouw
van de Nederlandse Economische Ho
geschool aan de Pieter de Hoochweg.
zal wanneer het leeg komt, na de
verhuizing naar het nieuwe complex
op Woudestein, worden verkocht.
Eventuele gegadigden zijn nog niet
bekend. De opbrengst van het ge
bouw zal de stichting van de NEH
gebruiken voor de gedeeltelijke fi
nanciering, ongeveer twee procent,
van het nieuwe gebouw.
Dit vertelde drs. P. W. van Milaan, 1
bibliothecaris van de NEH, tijdens
een gesprek over de automatisering
van de bibliotheek die in juli van dit
jaar verhuist naar Woudestein.
Tegelijk met de boeken zal tegen
die tijd ook een gedeelte van de ho
geschool worden overgeplaatst, want
in september zal een gedeelte van de
benedenbouw reeds in gebruik zijn
genomen.
Direct nadat bekend was dat
ds. King vermoord was, braken
in vele plaatsen i?i de Verenigde
Staten ongeregeldheden uit. Hier
een brandende wmkel in de ne-
gerwijk Harlem.
Gdndhi
Hij koos Crozer Theological Semi
nary waar hij vooral beïnvloed werd
door prof. dr.- Mordecai W. Johnson
een man die reeds vroeg geïnteres
seerd was in de strijd voor de bur
gerrechten. Hij geloofde in naasten
liefde. maar kwam tot de ontdekking
dat met liefde alleen niet veel te
bereiken was. Was gerechtigheid dan
alleen te verkrijgen door strijd?
Maar toen kwam hij in aanraking
met boeken van Gandhi. Hij raakte
zo geïnteresseerd dat hij zelfs een
reis naar India maakte in 1950 waar
hij nakomelingen en discipelen van
Gandhi sprak. Hij werd zelf een vu
rig discipel en op zijn beurt won
Martin Luther King anderen voor de
Rosa Sparks, de negervrouw, weiger-
I de. De chauffeur van de bus liet haar
arresteren.
De negers kwamen in stille opstand
i en begonnen een boycot tegen de
maatschappij. Zij wensten geen ge
bruik meer te maken van de
stadsbussen. In het begin had King
niets met deze actie te maken. Maar
al spoedig organiseerde hij privé ver
voer voor zijn ftiensen.
Voor het eerst kreeg hij de kans
om zijn idealen te verwezenlijken.
Hij was al spoedig de rustige leider
die het niet zocht in een emotionele
benadering van de problemen. Hij
commandeerde zijn mensen niet.
maar liet hen in hun menselijke
waardigheid. Al spoedig luisterden
zij naar hem als naar geen ander.
Later zou hij in een indrukwek
kende redevoering zijn inzichten ver
der uitwerken. In 1963 zei hij: „Ge
weldloosheid is een machtig en
rechtvaardig wapen. Het is een wa
pen dat uniek is in de geschiedenis.
Het snijdt zonder te verwonden. Het
adelt de man die het gebruikt. Het
is een zwaard dat geneest." Het was
zowel een practisch als een moreel
antwoord op de roep om gerechtig
heid van de neger en daarom werd
het de overwinning brengende tac
tiek voor de neger-revolutie van
1963.
Meestal vatten we zijn visie samen
met de woorden „vreedzaam verzet".
Want verzet moest er zijn. De neger
kon. de neger wilde niet langer
wachten op de rechten die hem ont
houden werden.
Vanuit een van zijn gevangeniscel
len schreef hij eens een indrukwek
kende brief aan blanke predikanten.
Daarin zei hij: „Wij weten uit erva
ring. dat de vrijheid nooit vrijwillig
wordt gegeven door de verdrukker.
De verdrukte moet er om vragen.
Want helaas geven bevoorrechte
groepen zelden vrijwillig hun voor
rechten op. Jarenlang heb ik nu al
het woord „Wacht" gehoord. Het
klinkt iedere neger afschuwelijk in
de oren en het heeft bijna altijd de
betekenis gehad van „nooit".
Tot de blanke geestelijke leiders
van de stad Birmingham zei hij: „Ik
had gehoopt dat de blanke kerkelijke
leiders de rechtvaardigheid van onze
zaak zouden inzien. Opnieuw ben ik
teleurgesteld. Ik heb er naar ver
langd blanke predikanten te horen
zeggen: Volg deze wet op want inte
gratie is een rechtvaardige zaak en
doe het ook, omdat de neger uw
MEMPHIS „Dr. Martin Luther King was de vredestichter, die
vrede liet heersen onder de militante negers en andere niet-blanken.
Nu hij er niet meer is, is de geweldloosheid met hem verdwenen",
zei vannacht een van de leiders van de beweging voor rassengelyk-
hcid.
Het ziet er naar uit dat de negers, zonder de man die hen altijd weer
tot zelfbeheersing opriep, uit machteloze woede zich zullen overgeven
aan een vloedgolf van geweld. Overal uit Amerika komen berichten
binnen van relletjes, opstanden en brandstichting.
Kort nadat de aanslag óp dr. King
gepleegd was, kwam het in Memphis
j al tot gewelddaden. Volgens de poli-
tie werd er door scherpschutters
j geschoten op politieagenten en een
heden van de Nationale Garde. Vol
gens de eerste berichten zouden
verscheidene personen gewond zijn.
In New York heeft de politie van
morgen vroeg, toen het daar nog
avond was, een wijk van de negerstad
Harlem afgesloten. Jongeren waren
begonnen winkels te plunderen. De
agenten deden geen pogingen cm de
jonge negers te arresteren. Zij waren
met te weinigen. Winkels in de buurt
die laat openblijven werden onmid
dellijk gesloien.
BOTSING
In Boston hebben grote groepen
negers, gewapend met stokken en
I kettingen een zestal patrouillewagens
van de politie met stenen bekogeld,
nadat hel nieuws van de moord be
nend geworden was.
In Raleigh, Nocrd-Carolina kwam
de politie in botsing met een groep
van naar schatting 30 negers die in
de hoofdstraat optrokken naar het
parlementsgebouw. Ze gooiden ruiten
van winkels in. Drie negers werden
gearresteerd. De politie slaagde er in
de oproerige menigte terug t<? drijven
naar de terreinen van de Shaw uni
versiteit die voornamelijk door ne
gers wordt bezocht.
In Washington hebben grote groe
pen negers zich in de winkelstraten
verzameld en zijn gaan plunderen.
Ruiten gingen aan diggelen en de
trottoirs lagen vol glas. Blanken die
in auto's voorbijreden werden door
de negers uitgescholden. Woordvoer
ders van de politie verklaarden dat
er echter niet gesproken kan worden
van ernstige ongeregeldheden. De
plunderaars zijn voornamelijk jeug
digen.
VERGADERING
In de stad Jackson, Mississippi
kwamen de jonge negers van de
plaatselijke universiteit in opstand.
Charles Evers, secretaris van de af
deling Mississippi van de Nationale
Vereniging voor de Bevordering van
de Belangen van de Kleurlingen en
negergeestelijken probeerden de ne
gers op een vergadering tot rust te
brengen.
De auto van een journalist werd
omvergegooid en in brand gestoken.
Verscheidene auto's werden zwaar
beschadigd. Evers verklaarde nog di
rect na de dood van King een tele
foontje te hebben ontvangen waarin
hij ook bedreigd werd. Zijn broer
Medgar werd vijf jaar geleden in
Jackson vermoord.
UTRECHT De NS-directie heeft
Stimurail (een stuwgroep van top
NS'ers) opdracht gegeven en richtlij
nen verstrekt voor het ontwerp en
voor een „plan voor de toekomst"
van het spoorwegbedrijf. Het plan
moet in het najaar klaar zijn en dtent
een toekomstperspektief te geven van
1970 tot 1975.
Stimurail stelde reeds eerder een
actieplan voor 1968 op. Bij de Spoor
wegen beschouwt men dit plan als
„springplank" voor het plan voor de
toekomst. Uitgangspunt hiervoor is
het gegeven, dat het belang van een
goede openbare vervoersvoorziening
in Nederland met zich meebrengt,
dat aan de Nederlandse Spoorwegen
als landelijk railbedrijf in de
toekomst kwantitatief en kwalitatief
hoge eisen zullen worden gesteld.
Daarbij wordt 1970 gezien als het be
gin voor een nieuwe Ontwikkeling. In
dat jaar eindigen ook de regeringsga
ranties.
