Oostduitsers krijgen betere grondwet dan ooit tevoren Gastenboek •ZATERDAG 6 APRIL REFERENDUM W TX® 'mÉÊÊ *$ÊÊÊk Interne dialoog de ruggegraat van een partij Laat uw salaris ,Actie in Jordanië had preventief karakter" Uit de Haagse hof geplukt Overgangsfase voor het wegvervoer op Duitsland bepleit Rente over uw inkomen? rente-girorekening 3 Vz procent rente duizend gulden krediet betaalcheques. 18424nl Algemene Bank Nederland e D 5 DONDERDAG 28 MAART 1968 en andere periodieke inkomsten boeken op een bij de Algemene Bank Nederland. U krijgt dan over het constante saldo per halve maand èn zo u wilt tot en de beschikking over U bent welkom bij de Inlichtingen en folders bij onze kantoren (Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen) OOST-BERLIJN De kranten in Oost-Duitsland brach ten gisteren in extenso de 108 artikelen van het grondwets ontwerp, dat door middel van een referendum op 6 april a.s. zal moeten worden goedgekeurd. Een eenvoudige meer derheid van stemmen is reeds voldoende om de nieuwe con stitutie van kracht te doen worden. Alle bladen riepen het volk op in staatkundig opzicht „ja" te zeggen tegen het leven in de Duitse Democratische Repu bliek; dat wil zeggen „ja" tegen het autoritaire, bureaucratische en op alle fronten betuttelende regime. De monstergrote krantenkop pen waren bijna identiek. Men constateerde hier in ieder geval uit dat Ulbricht en de zijnen deze tweede volksstemming sinds 1946 van zo groot belang achten dat de (ondemocratische) bege leiding van de publikaties uni form is geweest. Minister Abba Eban: i Tl 'fc v-cel ratii oeg (Van een onzer verslaggevers) gis DEN HAAG Ondanks het beeld, led t de wereld buiten Israël had vam insi t militaire optreden in Jordanië rlge week was dit beslist geen re- ïsaille. De actie had een preventief rakter. Want wij wisten, dat ide dergrondse activiteiten van de uit rdanië opererende El Fatah open bloot kwamen te liggen. Wij moes- ingrijpen om een grootscheepse ival te voorkomen. ,V. ddus de minister van buitenlandse pken van Israël Abba Eban gister- ddag op een persconferentie in de aëlische ambassade na zijn bezoek n Nederland en aan minister Luns. l heb de aanvalsplannen gezien, onze mensen uit Jordanië hebben egebracht. De zaak werd net zoiets aeen kwaadaardige ziekte, aldus de r Eban. Of je smoort die in de !m, of je laat die over je heen gaan dan ga je helemaal er onder door. r\ Dver het gesprek dat hij had met LX uister Luns, verklaarde de heer an slechts dat het vele uren had n r iuurd en dat hij dezelfde mate van >tis< >riP ondervond als hij van ons •sch'd had ondervonden voor en tij- onf is het militaire optreden van ver- len jaar. Dat meeleven heeft hem p ontroerd en Israël is Nederland arvoor heel dankbaar. Hij heeft nister Luns uitgenodigd voor een soek aan Israël. Tandaag gaat de Israëlische mi- ter op uitnodiging van de Luxem- •gse regering voor besprekingen ir Luxemburg, vrijdag gaat hij w.®ar België waar hij contact krijgt t de Belgische regering en ook t de Europese commissie, n een Europees blok kan Israël goede en doelmatige partner zijn, zei minister Eban, die verklaarde Israël zijn aanvrage voor een as- iatie staande houdt. „Wij zijn niet ext t enige niet-Europese land" zei hij w irbij met een glimlach. Voor het Nabije-Oosten zou een ge enschap als de EEG heilzaam zijn. daarvoor is vrede nodig. De Tj-jfnzen van Israël moeten worden y stgesteld en dat zal moeten gebeu- aan een onderhandelingstafel, arvoor hebben Israël en de Ara- he che landen de verantwoordelijk- 1 id en niemand anders, aldus de sr Eban, )e Zweedse VN-onderh andelaar meeinnar Jarring stelde een bespre- die ig voor in Nicosia onder zijn voor- tril B zitterschap. Wij hebben dat voorstel onvoorwaardelijk aanvaard. De Vere nigde Arabische Republiek verwierp het, Syrië wilde een afgezant van Jarring niet eens ontvangen, Jorda nië wilde wel onder zekere voor waarden. Ook over de mogelijkheid dat Jordanië wellicht geneigd zou zijn onafhankelijk van de andere Arabische landen met ons te gaan praten kan ik niet oordelen." Minister Eban voegde daaraan nog toe: „Alleen met permanente en sta biele grenzen en een even stabiele structuur in het Midden-Oosten kan er vrede zijn. Die vrede hebben wij héél hard nodig. Maar wij kunnen als voorwaarde voor die vrede nooit een volledige zelfvernietiging inbrengen en dat is wat Nasser eist. Eén ding is zeker: de vaste wil van iedere Israëli, niet te worden vernietigd! De verant woordelijkheid daarvoor moeten wij zelf opbrengen. Wij hebben geen en kele andere steun dan de publieke opinie." Het eerste referendum in het toen nog niet als staat bestaande Oost- Duitsland ging over de onteigening van goederen, die aan groot-indus triëlen, grootgrondbezitters, nazi's en nazi-sympathisanten toebehoorden. De volksstemming die landsgewijs was georganiseerd, gaf positieve re sultaten te zien, die, ruw genomen, tussen de 55 en 75 procent 'lagen Van het begin volgende maand te houden referendum in feite gaat het om niet veel meer dan een bij- valsaktie, omdat operibare oppositie niet wordt toegestaan, of beter: om dat 'publiekelijk optredende oppo nenten tenminste in hun bestaan worden bedreigd verwacht men veel meer. De Socialistische Eenheidspartij Duitsland, die met andere partijen in het zogenaamde Nationale Front samenwerkt, meent dat meer dan 90 procent der kiesgerechtigden zich voor de nieuwe grondwet zal uit spreken. Vrijheden Door de vele vrijheden, die ge waarborgd worden binnen het kader natuurlijk van de voor velerlei uitleg vatbaar zijnde veiligheid kan van een betere constitutie ge sproken worden dan de 17 miljoen Oostduitsers ooit hebben gekend. Noch Bismarck, noch de keizer, noch de Weimar-repubÜek en zeker niet het slechts twaalf jaar stand gehouden hebbende Duizendjarig Rijk van Hitier, hebben het volk zo aan bod doen komen als nu het geval is. Toch mist men het stakingsrecht, de persvrijheid, en de bewegingsvrij heid in binnen- en buitenland. De geloofsvrijheid kan, naar de letter van 'het nieuwe 'grondwetsontwerp, door staatsorganen worden ge krenkt. Een respectabel aantal wijzigingen werd aangebracht op verzoek van groeperingen en zelfs individuen. Niet minder dan de helft der artike len werd aan een of meer amende menten onderworpen. De grote vraag is of de volksstemming geheim zal zijn. Hoewel het stembusgeheim in de ontwerpconstitutie verankerd is, heeft het verleden andere dingen ■te zien gegeven. De stembiljetten moeten vaak opengevouwen worden ingeleverd, terwijl hele groeperingen via één persoon hun stemmen uit brachten. Bovendien is het zo dat in een communistisch land als de Duitse Democratische Republiek de machts factoren in de strakke bedding van partij en staat liggen. Zoals in alle andere staten moet dan maar afge wacht worden hoe de machthebbers de grondwet willen hanteren. Discussie Een discussie over de gebeurte nissen iir Tsjechoslowakije is oak in de Duitse Democratische Republiek op gang gekomen. Een openbare dia loog over de Praagse progressieven kon trouwens moeilijk uitblijven, omdat Oost-Duitsland, met name Oost-Berlijn, door alle mogelijke Westerse radiozenders wordt over spoeld. Het regime van Ulbricht is be paald niet gelukkig met de liberale weg, die het TsjeChoslowaakse com munisme is ingeslagen. Dit is ook al niet verwonderlijk, omdat Praag, evenals Oost-Berlijn, altijd de or thodoxe ideologie heeft gehuldigd, die door het Kremlin wordt voor gestaan. Hoewel er wezenlijke verschillen zijn tussen het communisme, dat in de Duitse Democratische Republiek wordt beleden, en dat wat voor 'kort in Tsjechoslowakije opgang deed de opvattingen over de- particuliere eigendom bijvoorbeeld en het gedif ferentieerde loonbeleid voelt Ul- Twee Italiaanse kinderen kijken hun ogen uit naar wat hun schijnt een bezoeker uit de ruimte. Het is even wel een pop, gekleed in de uitrusting van een Russische ruimtevaarder, die opgesteld staat op de grote elek tronische tentoonstelling in Rome. SEOEL In Seoel is gisteren de Jodstraf geëist tegen zes van de 22 l0f? idkoreaanse intellectuelen, die er werden beschuldigd voor lord-Korea te hebben gespioneerd zij voor hun studie in est-Duitsland en Frankrijk verble- lorn n. Tegen vier verdachten is le- moc nslange gevangenisstraf gevorderd, M1, wijl de eisen tegen de overige 12 rdachten varieerden van vijf tot 15 e v^a.\ Volgende week zal vonnis wor- .1 gewezen. DOOR Gisteren het Lange Voorhout ernstig bekeken. Naar aanleiding van mijn dikwijls weerkerend ge weeklaag over het tot veemarkt voor stalen reuzen-rossen geworden Binnenhof, schrijft een lezer, dat hij bijna de benen gebroken heeft over dergelijke kettingen op het Lange Voorhout. De situatie is daar even gevaar lijk, maar toch anders. De paaltjes zijn zeer oude hardstènen zuilen, die in lang ver vlogen dagen de stoep voor aanzien lijke huizen afperkten. Er zullen eens van die dikke zwartgeteerde schakels tussen gehangen hebben. Maar de stoep is een gewoon stuk trottoir geworden. Des zomers zitten juist naast de paaltjes de mensen te zonnen, want dat stuk is het terras van De Posthoorn, waar artistiek beroemd Den Haag elkaar ontmoet. Het bepaalde stuk, dat als stoep particulier bezit was, schijnt ook nu nog bij de percelen te behoren. Praktische geesten hebben ontdekt, dat de breedte precies goed is als parkeerruimte. Maar daar moet je in en uit kun nen en dus zijn de eens zwarte schakels verdwenen en hangen er nu van die dunne kettingen, die af- en aangehaakt kunnen worden. De een is aangehaakt, een ander sliert over de grond. Wie argeloos bij de oude pomp de hoek omslaat, trapt er wel in. Let terlijk en figuurlijk. De lezer vraagt of dat nou wel mag. Ik denk het wel. Eigen bezit zal men wel af mogen perken, al zal de zorgvuldigheid in acht moeten worden genomen. Maar het recht is Stovpvn een ingewikkelde zaak en misschien moet iemand eerst echt zijn benen breken voordat een knap advocaat dat uit kan vechten. Waar het ver der omgaat in de redenatie van de lezer, want daar is weer een echt Haags misverstand aan bod. Hij schrijft: Of een ieder (behalve di plomaten) kettingen mag plaatsen voor zijn huis. Waarschijnlijk bedoelt hij, dat di plomaten dat reeds mogen. Nu ken ik niet alle ambassades, het zijn er een goede vijftig in de residentie, maar ik weet er geen met kettingen rond de parkeer plaats. Alleen het wit gekruiste vak is hun voorrecht. En sinds enige we ken een politieman in de buurt, om dat heethoofden met bommen of stenen hun ramen insmijten. Wat is het toch, dat „men" alleen de rooskleurige kanten van ander mans bestaan wil zien en graag nog wat rooskleuriger wil maken? Hoge bomen vangen veel wind en dat kan wel eens heel koud aanko men. Ik ken menige diplomaat en voor al ook diplomatenvrouwen, die stra lende figuren op cocktails zijn. Har telijke en toegewijde gastheren en gastvrouwen bij lunches en diners. En barsten van de zorg. Om een kind dat verweg op een kostscho'ol ziek is; om slechte berichten van thuis; door dat ondefinieerbare ge voel dat heimwee heet. Om promo tiekansen, die de neus voorbij gaan zoals dat in elk ambtelijk apparaat gebeurt. Om verplichtingen in tijd en geld, die bijna niet bij te benen zijn. Het zijn echt niet allemaal ziele- poten. Ze hebben gewoon hun menselijk aandeel aan geluk en moeilijkheden. Alleen is hun uiter lijk leven met wat meer glans om geven, maar met kettingen? Een politieman op de stoep.... Is dat te benijden? bricht niets voor een door'braak in de richting van het Westen. Tenzij men voor ogen houdt dat vrees voor het verloren gaan van bestaande machtposities hiervan de oorzaak is, kan dit eigenlij'k wel als merkwaardig worden aangeduid. In economisch opzicht bestaat er in Oost-Duitsland allang een brug 'tussen het communisme en de de mocratie. Het land, waar nog steeds sterke Russische strijdkrachten ge legerd zijn (350.000 man), en dat, op industrieel gebied, de hoogst ont wikkelde partner van Moskou is, on derhoudt niet onbelangrijke handels betrekkingen met de meeste West- europese staten, ook met Nederland. Verder is de welvaart er, relatief althans, groot. Uit uitspraken van woordvoerders en propagandisten kan worden af geleid dat elke vorm van oppositie een misdaad is. Het regime van Oost- Duitsland weigert zich aan te sluiten bij de in andere oost'blökstaten heersende gedachten dat de tijd rijp is om verbindingen te zoeken met een „kapitalistisch" lichaam als de EEG om meer welvaart te bereiken. Hoewel het de harde valuta die hierdoor in de la vloeit, net zo hard nodig heeft als zijn buurstaten, wenst het, officieel althans, de weinig eco nomische perspectieven biedende or thodoxe communistische 'koers niet te verlaten. Kritiek r\E felle Oostduitse kritiek op de ontwikkelingen in Tsjechoslo wakije kan een nieuwe aanwijzing zijn, dat partijleider Dubcek op de kleine rode top in Dresden niet door de knieën is gegaan. Aanvankelijk werden de ontwikke lingen in Praag door Oost-Duitsland doodgezwegen. Het partijblad Neues Deutschland publiceerde slechts een kort bericht, waarin het aftreden van president Novotny (om gezond heidsredenen) werd gemeld. Intussen werd aan de rede van de Poolse partijchef Gomoelka, die de grootscheepse demonstraties in zijn land veroordeelde, uitzonderlijk veel aandacht besteed. Hij kreeg bijna anderhalve pagina. Het nieuws over de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije blijkt echter ook Oost-Duitsland te hebben bereikt. De leiders daar menen nu in de aan val de beste verdediging te hebben gevonden. Zij keren zich vooral tegen minis ter Smrkovsky, die in de afgelopen weken een belangrijke rol heeft ge speeld en als gevolg daarvan als waarschijnlijke opvolger van presi dent Novotny werd beschouwd. Het was vooral aai het matigende optreden van deze minister te dan ken, dat de opstandige activiteiten in Tsjechoslowakije niet uit de hand zijn gelopen. Zijn invloed lijkt dan ook groot. Intussen heeft de partijleiding niet Smrkovsky maar de 73-jarige ge neraal Svoboda als opvolger van Novotny aanbevolen. Blijkbaar wil men moeilijkheden voorkomen. Dit laatste is begrijpelijk. De Tsjechen moeten onder de huidige explosieve omstandigheden alles vermijden, wat hun 'bondgenoten' aanleiding kan geven tussenbeide te komen. De partijvernieuwing is in het brandpunt \an dc be langstelling. De beer Jac. Huijsen, voorzitter van de Christel ijk-historisclie jongerengroepen organisatie iCHJO), heeft ziju artikel voor Gastenboek aan deze ac tualiteit aangepast. De heer Huijeen is adviserend lid van het dagelijks bestuur van de CIIU en lid van de Unieraad. Hij is onderwijzer in Delft, studeert geschie denis in Amsterdam en was medeopsteller van het rap port-Schollen. .E DISCUSSIE over de partijvorming kwam volop op gang, met name betreffende de christelijke partijvorming. Dit is ver heugend. 't Is logisch, dat oude partijen zoals ARPCHU en KVP (RKSP) ondanks hun kwaliteiten en staat van dienst van tijd tot tijd een grondige revisiebeurt behoeven. De partijvernieuwing bij PvdA en WD betekent meestal niet veel meer dan de christe lijke partijen de malaise in ons politieke bestel te verwijten. De CHJO is twee jaar geleden begonnen ernst te maken met haar streven naar drastische vernieuwingen. Men ving aan met een analyse en herwaardering van het eigen beginselprogram. Deze studie resulteerde in een rapport: „Ren poging tot heroriëntering", dat een kritiek inhield op het huidige c.h.' beginselprogram, zowel inhoudelijk, als wat de ver woording aangaat, die zwaar verouderd was en op zichzelf bijna reeds een barrière vormde om met name als jongere tot de kern te kunnen komen. Tegelijkertijd gaf de CHJO naast deze fundamentele kritiek een program ter discussie om te tonen hoe men een en ander wel wenste. Hieruit bleek, dat de CHJO ondanks alle kritiek op de huidige christen democratische partijen een partij, die wil laten ledden door de evan gelische boodschap, prefereert. Dat wil niet zeggen, dat men het christen-zijn van iemand, die lid is van de PvdA of van de VVD geringer acht, ook voor hem kan immers persoonlijk het evangelie als inspiratiebron gelden. OPEN TYE open benadering van de christelijke partijen (die zich niet zoals de VVD of de PvdA vastleggen op bepaalde doctrines) hun volkspartij- structuur, waardoor plaats blijkt te zijn voor mensen uit verschillende maatschappelijke groeperingen en de bewuste openheid, als collectief geheel, als partij, voor de evangelische inspiratie acht men hier en in deze tijd zinrijker. In haar tweede rapport „Een Unie nieuwe stijl" sprak de CHJO zich uit voor een eigentijds en dynamisch politiek program, waaruit ook werkelijk zou blijken, dat men ernst maakt met het christelijk-geïnspi- reerd-zijn, hetgeen o.i. een christelijke bewogenheid dient in te houden. Daarnaast kritiseerde men de structuur van de christelijke partijen, met name van de CHU. Hoewel deze partijen dus geen tamelijk afgeronde politieke doctrine kennen, kwam men vroeger toch tot een duidelijker stellingname, ener zijds doordat er meer zekerheden waren, anderzijds doordat bij een even tueel gebrek aan eensgezindheid de toenmalige patriarchen Tilanus, Schouten en Romme, of hun voorgangers domineerden. Thans is er nog wel de open benadering, doch patriarchen kennen we niet meer.. Dat is maar goed ook, want ze zouden niet meer passen in een tijd, waarin de partijleden hun mondigheid wensen waar te maken door grotere kritid^op en inspraak in het partijbeleid. DIALOOlS' TAIT kan de politieke eenheid bedreigen, maar behoeft o.i. volstrekt niet negatief beoordeeld! te worden, indien men aan de ene kant een zekers pluriformiteit-in een moderne partij accepteert en aan de andere kant, gezien het open karakter van onze partijen, een wezenlijke politieke interne meningsvorming dóór het accentueren van de interne dialoog mogelijk maakt en uitbouwt. Hiervoor is het gewenst, dat er goede kadervorming komt en betere voorlichting en meer discussies op congressen en vergaderingen om van daar uit te komen tot een duidelijke stellingname. De dialoog dient in de toekomst beschouwd te worden als de ruggegraat van onze partijen! Persoonlijk zou ik met het oog hierop de partij regionaal willen indelen in een acht- tot tiental districten, niet alleen voor het veelvuldig organi seren van congressen, maar tevens om districtsgewijs het z.g. Amerikaanse systeem van voorverkiezingen in te voeren. De CHJO is zoals bekend voor een nauwe vorm van samenwerking tussen ARP, CHU en KVP op basis van een gemeenschappelijk program van progressieve signatuur. DE ACHTTIEN TN dit verband zijn we verheugd over de strekking van de rapporten van „de Achttien", hoewel deze nog wel een uitdieping en aanvulling behoeven. Een stembusakkoord als constante verbintenis van de komende chris tendemocratische federatie met een van de niet-confessionele partijen aöhten wij in strijd met de ei'gen identiteit van onze partijen. Een uitspraak van een bepaalde voorkeur vóór de verkiezingen is, indien de eventuele partners ook duidelijk zijn, mogelijk, doch dit is een technische kwestie. Wij hopen, dat de christen-radicalen hun inbreng blijven leveren, maar ondanks mogelijke bezwaren hunnerzijds, dient het gesprek van de Achttien gelet ook op de eerste resultaten, door te gaan. Zolang het KVP-bestuur de resolutie van Arnhem loyaal wenst uit le voeren en bovendien nog resterende radicalen, op bestuursposten benoemd, lieden als v. d. Gun en Veldkamp zelfs lid van de KVP blijven, verandert het uittreden van een aantal KVP-radicalen, die voor een groot deel zelfs nog wensen te deeonfessionaliseren, hier weinig aan. We zijn verheugd over de positieve stellingname van de Unieraad van de CHU en we betreuren de aarzelingen van de ARP, doch we hebben vertrouwen In de uiteindelijke beslissing. We kunnen ons eenvoudig niet voorstellen, dat een partij, die bij de laatste Statenverkiezingen nog optrad als de kampioen voor de samenwerkingsgedachte nu ditzelfde ideaal zou laten schieten om ingekapseld in een progressieve concentra tie, de bijwagen te worden van de PvdA. Daarvoor heeft de ARP waar schijnlijk te veel pit!! DEN HAAG Zeven leden van dc KVP-fractie in de Tweede Kamer willen dat staatssecretaris Keyzer (verkeer en waterstaat) met grote spoed in overleg treedt met zijn Westduilse ambtgenoot om een over gangsregeling van twee a drie maan den te bereiken voor het n'euwe ver gunningsstelsel voor het vervoer langs de weg naar, van en door de Westduitse bondsrepubliek, indien uitstel van de ingangsdatum 1 april niet tot de mogelijkheden behoort. De heren Van den Heuvel, Noten boom. Aalberse, Van der Ploeg, Schuijt, Assmann en Van Koeverden wijzen in schriftelijke vragen op de rampzalige gevolgen van een plotse linge invoering voor de Nederlandse vervoerswereld. Wanneer het juist is, dat de Duitse regering niet beoogt de totale Neder landse vervoerscapaciteit in Duitsland drastisch te verminderen en het aantal van 1950 vervoersver- gunningen zodanige betekenis heeft, dat er dagelijks 1950 Nederlandse vervoerseenheden in Duitsland moe ten kunnen rijden, dan is het duide lijk dat daarvoor veel meer „Geneh- migungen' ter beschikking moeten staan. Waarschijnlijk zal de Duitse mi nister Leber concrete tellingen als bewijs wensen. Om te voorkomen dat daardoor gedurende de aanvangsfase een aanzienlijk aantal Nederlandse vervoerders totaal wordt lamgelegd, zou volgens de Kamerleden bereikt moeten worden dat gedurende be doelde overgangsfase een groot aan tal „Genehmigungen" meer ter be schikking worden gesteld. Dan zal in die fase door tellingen kunnen worden benaderd hoeveel .papieren' nodig zijn om te bereiken dat weliswaar niet meer dan 1950 Nederlandse eenheden in Duitsland rijden, maar ook dat het technisch mogelijk is dat dit reële aantal ge haald wordt. Fourquet volgt Ailleret op PARIJS De 53-jarige generaal Michel Fourquet, die gisteren is be noemd tot chef van de generale staf der Franse strijdkrachten, zal als op volger van generaal Ailleret de hoofd rol spelen in de verdere opbouw van de „force de frappe", de strategische kernstrijdmacht. Zoals bekend kwamen generaal Ailleret, zijn vrouw en kind, bij een vliegramp om het leven. De benoeming van Fourquet bete kende een moeilijk probleem voor president De Gaulle wegens de on derlinge naijver bij de krijgsmacht eenheden. Een belangrijk punt in zijn voordeel was, dat Fourquet in 'zijn jongste functie niet speciaal met een der onderdelen gelieerd is. Sinds 1964 was hij namelijk onder meer ministerieel gedelegeerde voor bewa pening. Fourquet, die tijdens de Algerijnse oorlog het bevel voerde over luch't- machteenheden in Constaritine en Al giers, wordt beschouwd als de krach tigste aanhanger van de opvattingen van Ailleret, die een voorstander was van een „defensie naar alle windstre ken". De 84-jarige J. J, van Batenburg uit Purmerend is gisteren omgeko men toen hij met zijn auto de rijksweg bij Monnikendam opreed en door een vrachtwagen werd aangere den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 5