Boeken g*aae over inensee
Relletje rond
argeloze brief
OPINIE
Kanttekening
Partijleiding
Interessant boek van Henk Romijn Meijer
Macht van de macht
H"J
Ze ven «Kogelt ear der
DE BRUG EN HET BROODJE GOUD
groot succes
ZATERDAG 23 MAART 1968 I
ONGENUANCEERD oor-
delen is «en van de na
righeden van deze tijd.
Daarom is men, alleen al
terwille van de nuance, bij
voorbeeld biy met een en-
IS, dankt me, verheugend dit het jongste boek van
de bekende Amerikaanse senator Fulbrlght thans ook
in Nederlandse vertaling bereikbaar ia geworden („De ar
rogantie van de macht", uitgave Bruna, Utrecht), evenals
trouwens de brochure van de Amerikaanse hoogleraar Gal-
braith („Een uitweg uit Vietnam", uitgave in de serie Kri-
tiese Bibliotheek van Polak êt Van Gennep, Amsterdam).
Het stjn. al sal ik me ditmaal bepalen tot het boek van
Fulbrlght, belde, behalve belangrijke, ook merkwaardige
publlkaties.
Wanneer een land in oorlog is, xal het niet vaak gebeuren
dat in dat land geschriften uitkomen die sich tegen die
oorlog keren. Toch is dat hier het geval.
Zoiets is onder een dictatuur al dadelijk ondenkbaar en ook
hierin bewijst sich derhalve de Amerikaanse democratie. In
een dictatuurstaat die in oorlog Is wordt met wie het voeren
van die oorlog afkeurt snel korte metten gemaakt. Ook in
een democratie trouwens aal het ongebruikelijk lijn dat tij
dens een oorlog de eigen regering wordt afgevallen.
UF/AARMEE DAN wederom is vast te stellen dat tot in Ame-
rlka self de oorlog in Vietnam behalve een gevoerde
ook een bediscussieerde oorlog is. Men kan selfs seggen, dat
ln de geschiedenis van de mensheid geen oorlog sozeer voor
werp van discussie is geweest als dexe het is. Ook daar draagt
uiteraard toe bi), naast andere factoren, dat h(j rich im
mers op ons televisiescherm tot ln onse huiskamer vol
trekt.
In de discussie is echter wel een belemmerende. Ja hinder
lijke factor, dat de enorme hoeveelheid informatie waarover
de mensheid allengs ook met betrekking tot dese kwestie is
komen te beschikken kennelijk niet voldoende is om een
«ven vlotte als gelijkluidende conclusie mogelijk te maken.
Vandaar dan ook die niet selden heftige en ongeremde dis-
Wie Fulbrlght en ook Galbralth leest over Vietnam,
twee alleszins zinnige mensen die men bepaald niet op één
lijn mag plaatsen met tal van ijverige demonstranten, komt
overigens stellig onder de Indruk van hun kritiek op de
regering van hun land.
T")E WIJZE waarop het Amerikaanse beleid hier aan een
beoordeling wordt onderworpen, draagt kenmerken
van weloverwogenheid en deskundigheid. We hadden trou
wens allang de overtuiging dat het buitenlands beleid van
Amerika niet altijd dérmate gelukkig was als behoorde te
stroken met de ontsagljjk verantwoordelijke positie die de
Verenigde Staten in de wereld van vandaag Innemen.
Boort men dan even later weer eett betoog van Iemand als de
Amerikaanse minister Rusk, immers de grote tegenspeler
van beide genoemde heren, dan komt men onwillekeurig
déirvan weer onder de indruk. Zoals bekend is zijn argu
ment en dat van zijn regering dat de Verenigde Staten
in Vietnam een voor het ogenblik beslissende strijd voeren
tegen het communisme.
Is dit laatste werkelijk zo, dan moet dat inderdaad een ern
stige benadering worden genoemd.
TTTESHALVE IK moet terugkeren tot mijn stelling, dat de
informatie wel omvangrijk is maar tegelijk op essen
tiële punten dermate uiteenlopend, dat voor een ieder van
ons de conclusie alleen maar wordt bemoeilijkt.
En dit, so is mijn overtuiging, draagt bij tot de gevoelens
van onbehagen zoals deze in deze dagen immers overvloe
dig ons deel zijn.
Waarbij dan weer niet is te ontkomen aan de gedachte dat
de toenemende twijfel rondom dit wrede conflict de tegen
stander ginds van Amerika nog des te volhardender maakt.
De veronderstelling is daarom al geopperd, dat die te
genstander ginds waarschijnlijk wel niet vóór de uitslag van
de aanstaande presidentsverkiezing ln Amerika zal doen blij
ken van wezenlijke bereidheid tot gesprek.
"TCHTER, VIETNAM is maar een deel van Fulbrlght» be-
schouwingen, al is het voor hem een der toetsstenen
van de politiek van zijn land. Hi) maakt ook buitendien
opmerkingen die het nadenken erover waard zijn.
Ik denk nu met name aan wat hij schrijft over het ver
schijnsel „macht" in de geschiedenis. Macht, schrijft hij
bijvoorbeeld, heeft de neiging zich met deugd te vereen-
selvigen, en een grote natie is bijzonder gevoelig voor de
gedachte dat haar macht een bewijs is van Gods gunst en
baar een speciale verantwoordelijkheid voor andere naties
geeft om deze rijker, gelukkiger en wijzer te maken en te
herscheppen naar haar lichtend voorbeeld.
Inderdaad, zal men moeten zeggen. Men zou dit kunnen
noemen de macht vkn de macht.
Macht Is ln het leven van de mensheid een wonderlijk
ding. Ook In de geschiedenis van de christenheld is er wel
verschillend gedacht over wat onder macht moet worden
verstaan. Het zal trouwens in alle tijden niet gelijk zijn.
ln onze tfld nu van openheid, van bewustheid, van al dan
niet terecht geponeerde volwassenheid, zal men aan macht
graag de maatstaf willen aanleggen, dat ze in elk geval
behoort te zijn gecontroleerde macht ofwel macht die bereid
Is van zichzelf verantwoording af te leggen.
TV/ELNU, WE KUNNEN zeker stellen dat het machtige
Amerika van vandaag zich de verantwoordelijkheid van
■ün macht wel bewust is. Maar Fulbright heeft tweeërlei
kritiek. Zijn land neemt te veel en niet altijd de juiste
plichten op zich en het tweede hangt met het eerste samen
weet voorts niet altijd te ontkomen aan de verleiding
om zijn macht met deugd te vereenzelvigen.
Kortom, Fulbright acht het vermogen van zijn land en
regering om alle actuele situaties op de goede wijze te be
oordelen Juist door de macht aangetast. Vandaar zijn plei
dooi van een andere aanpak op meer dan één punt.
Nu kan het niet anders mijn bedoeling zijn dan op de ver
schijning van Fulbrights boek de aandacht te vestigen. Heeft
hi) gelijk, bijvoorbeeld op het punt van Vietnam? Heeft hij
desnoods voor een deel gelijk? Alweer, het laat zich haast
niet vaststellen.
Dat zijn beschouwingen voor de algemene buitenlandse
politiek van Amerika waardevol zijn acht ik bulten kijf-
En dat niet alleen als wetenschappelijk werk. maar ook
omdat de manier waarop Amerika zovele zich voordoende
problemen benadert ook voor ons voor wie trouwens
niet? een levensbelang is van primaire orde.
Al maakt Fulbright dan. als gezegd. In een ingewikkeld
oonfllct als dat van Vietnam het voor onszelf trekken van
enigerlei meeromvattende conclusie voorlopig alleen maar
moeilijker. De kijk van de Amerikaanse regering is er
i óók nog.
DIEMER
kele pro-Johnson betoging.
De ongenuanceerde wereld
opinie, soms eufemistisch
wereldgeweten geheten, ten
deert naar het aanwijzen
van een algemene zonde
bok. Ook in de literaire kri
tiek is het genuanceerde
oordeel schaars geworden.
Zelfs Henk Romijn Meijer,
als criticus mij welkom om
zijn zelfstandig oordeel,
spreekt ergens in het onder
havige boek over „saaie
rechtvaardigheid". Een
rechtvaardig oordeel is
nooit saai, hoogstens de
man die het uitspreekt.
Romijn Meijer bespreekt in
zijn artikelenbundel vier Neder
landse auteurs (Van het Reve,
Voskuil, Wolkers en zichzelf), een
Nederlands criticus (Kees Fens)
en voorts ongeveer een dozijn
Engelstalige schrijvers en
schrijfsters. Ook is er een stuk
bij over een Amerikaans musi
cus. Wat mij in de bundel tevens
aantrekt, is het nu en dan
overschrijden van de „fic-
tion"-grens in de richting van de
wetenschappelijke documentatie.
Klein publiek
Niemand kan alles lezen. De
Engelstalige literatuur is blijk
baar Romijn Meijers specialiteit;
de verhalenbundel Onder school
kinderen (1963) doet vermoeden
dat de auteur in Australië bij het
onderwijs heeft gewerkt en hij
kent Engeland en Amerika. Zijn
stukken zijn niet opgezet als in
formatie voor geïnteresseerden,
maar ze veronderstellen veeleer
bekendheid met de door hem
besproken werken en schrijvers.
Men zou daaruit de conclusie
kunnen trekken dat de opstellen
voor een met opzet klein gehou
den publiek zijn bestemd. „Ik
ken het werk van F. Scott Fitz
gerald, Howard Nemerov, Muriel
Spark, Sylvia Plath, J. F. Po
wers, William Carlos Williams,
William Burroughs, Malcolm
Lowry enz. niet of nauwelijks:
wat heb ik dan aan de mening
van de heer Romijn Meijer?"
Ook de stukken over de Neder
landse schrijvers blijven
schetsmatig. Het geheel doet aan
als een duidelijke en zelfstandige
bijdrage tot de literaire discussie
rondom een aantal hedendaagse
auteurs en dichters of dichteres
sen.
Plezierige weg
Maar is dit op zichzelf al niet
veel? Het plezierige van deze
krant is dat men niet de fictie
overeind behoeft te houden, dat
de lezers het eigenlijk al weten
en alleen nog maar behoefte heb
ben aan wat „inside informa
tion". En daarom heb ik al
verscheidene malen gewezen op
het nut van het lezen van literai
re essays, als men zich op dat
gebied nader wil oriënteren. Er is
geen weg naar het hart van het
literaire leven zo kort en plezie
rig als het lezen van goede kri
tieken en beschouwingen.
Vooral nu sinds Ter Braak en
Du Perron de hoogdravende ge
wichtig- en geheimzinnigdoenerij
in literaire zaken over het alge
meen tot het verleden behoort en
er een spitse praatstijl is
ontstaan, die zonder kennis van
zaken onmogelijk kan worden
gehanteerd.
Niveau
Waar het op aankomt, is het
niveau, waarop denken en schrij
ven zich bij de essayist bewegen.
Met niveau bedoel ik o.a. het
overslaan van voor de hand lis-
Noor aanleiding van Hank Romijn Meijer, NAAKT
TWAALFUURTJE, ESSAYS EN POLEMIEKEN, uiig. N.V. De
Arbeiderspers, Amsterdam, 236 bldz., 7.90.
gende gedachtengangen. Het be
kende wordt niet herhaald en er
wordt niets herkauwd. De auteur
toont de zwakke kanten aan in
het werk van Van het Reve en
Wolkers, juist om te komen tot
mans en gedichten vaak op hun
wijze doen).
Milieu
Romijn Meijer bespreekt nog
'n documentaire in zijn opstel
een rechtvaardige beoordeling Anomien. Hierin gaat het niet over
van hun talent. Wat hem irriteert
is de modepraat en de commer
ciële uitbuiting daarvan. Aan de
ze irritatie Uiting geven is een
gezonde bezigheid
Bijzonder geboeid heeft mij
het opstel Drie mannen genaamd
Christus. Dr. Milton Rokeach, so
ciaal psycholoog en docent aan
de Michigan State University,
heeft gedurende twee jaar een
experimenteel onderzoek verricht
met drie geestelijk gestoorde
mannen die leefden vanuit de
overtuiging dat ze Christus wa-
gezonde of zieke verbeelding,
maar over de invloed van het
milieu waarin men geboren is,
ten opzichte van iemands moge
lijkheden tot slagen in de wereld.
De antropoloog Oscar Lewis
heeft met behulp van een tapere
corder twee boeken geschreven:
The children of Sanchez en Pe
dro Martinez.
Ze beschrijven respectievelijk
het leven van een naamloze gro-
te-stadsfamilie in Mexico City en
dat van een even naamloze boe
renfamilie in het dorp Azteca,
- - ongeveer 90 km ten zuiden van
ren. Dr. Rokeach publiceerde de de hoo(dstad van Mexico. Wat
resultaten van zijn onderzoek in
een boek, The three Christs of
Ypsilanti.
Het doel van het onderzoek
was niet in de eerste plaats het
genezen van de patiënten. De
mannen werden gedurende twee
jaar geregeld in eikaars omge
ving gehouden. Ze hielden dage
lijks bijeenkomsten (op de band
opgenomen), ze discussieerden,
zongen liederen of zaten zo maar
wat bij elkaar. „Het boek is een
selectie uit een overstelpende
hoeveelheid materiaalbij
eengehouden door het bijzonder
heldere commentaar van dr. Ro
keach" (bl. 71). Wat men zo heeft
gekregen Is eèn soort letterkun
dige documentaire, die levend
materiaal aandraagt voor de ver
kenning van de grensgebieden
van de menselijke geest (wat ro-
betekent het om op te groeien in
een overbevolkte achterbuurt
van een grote stad, of in een hut
op een dorp in een sociaal ach
terlijk land? Het boek over de
drie Christussen overschreed de
grens naar de psychiatrie; dat
over de arme Mexicanen stak de
frontieren naar de sociologie
over.
De belangstelling van Henk
Romijn Meijer voor dit soort
boeken is me uit het hart gegre
pen. Een levende llteratuurbeoe-
fening springt aan alle kanten
over grenzen, zonder zich te ver
liezen in dilettantisme op naburi
ge vakgebieden.
Henk Romijn Meijer stelde een
interessante bundel samen, die
schetsmatig kon blijven zonder
oppervlakkig te zijn.
Dr. C. RIJNSDORP.
BINNENKORT komt de be
noeming aan de orde voor de
opvolging van dr. Berghuis als
voorzitter van de ARP.
In voorbije tijden was het bij
de ARP zo, dat de partijvoorzit
ter tevens voorzitter was van de
Tweede-Kamerfractie; deze com
binatie accentueerde ook de gro
tere belangrijkheid van de Twee
de- t.a.v. Eerste Kamerfractie.
Mijn geheugen van het mee
maken van deze situatie reikt
nog tot Schouten en ook in de
andere partijen was het toen zo.
Romme, Oud en Tilanus zijn
daar goede voorbeelden van.
En mijn historische kennis der
parlementaire geschiedenis is nog
van dien aard, dat ik weet dat
ook Colijn en Kuyper deze dub-
bel-functie met verve vervulden.
De drang der democratisering
heeft tot resultaat gehad, dat nu
bijna geen enkele partij die dub
bel-functie kent.
De KVP kent straks Schmelzer
en van der Stee; de P. v. d. A:
Den Uyl en Tans; de VVD; Toxo-
peus en Pols; de CHU: Tilanus
en Mellema. D'66: Van Lookeren
Compagne en van Mierlo plus
Ausputzer-cri ticaster alias ver
warde partij ideoloog Gruyters; de
PSP; Lankhorst ën Wiebênga; de
CPN De Groot en Bakker en ook
GPV en SGP hebben deze func
ties gesplitst; alleen de Boeren
partij vormt een uitzondering,
daar is het Koekoek in het qua-
draab
Het is een hachelijke onder
neming om met dit wankele Koe-
koekvoorbeeld voor ogen te gaan
bepleiten, dat een combinatie van
deze beide functies mij nog
steeds als ideaal voorkomt, want
Koekoek ls uitgeteld omdat hij
juist misbruik heeft gemaakt van
deze dubbel-functie op zulk een
manier, dat zelfs De Telegraaf
hem heeft laten vallen en dit
dagblad in de rol van Koekoek
mede weer een gelukkige aanlei
ding vond om terug te vallen op
haar vroegere adoptielieveling de
WD.
Toch wil ik een poging doen
cm de bezwaren tegen dit dua
lisme in de leiding ter discussie
te stellen, en ik hoop dat de
hoofdredactie van het Kwartet
deze zaak wil voorleggen aan
haar lezers en dat speciaal de
jonge lezers hun mening hierover
willen geven, want zowel voor
partij als voor dagblad gelden
hoor en wederhoor. Daar blijven
zij beide springlevend bij.
De ontwikkelingen van de
laatste tien jaar hebben ons de
les geleerd, dat het electoraat in
beweging is. maar vooral moet
het ons duidelijk zijn, dat de
zwevende kiezer zijn keuze be
paalt voor zijn beeldbuis. De op
komst van BP en D'66 zijn daar
sprekende voorbeelden van; in
een televisieloos tijdperk zou
zulk een succes in de startblok
ken onmogelijk zijn.
De waarde van de tv voor de
partij-image is van groot belang
en wordt door veel partijen on
derschat. Het schaadt de image,
het kweekt de onduidelijkheid,
wanneer in één reportage
PvdA-fractieleider Den Uyl aan
D'66 lof toezwaait en partijvoor
zitter Tans deze partij kritiseert.
De moeilijkheid is echter, dat
„velen" in deze tijd nuance
ringsmogelijkheden verlangen,
maar ik meen dat de vele nuan
ces de duidelijkheid in de weg
staan die diezelfde „velen" ver
langen. In de VVD speelt voorzit
ter Pols slechts de figurantenrol;
daar zorgen Toxopeus en Van
Riel voor de overigens ook on
duidelijke image.
Zonder hier zonder nuances de
stelling te verdedigen dat
Biesheuvel ook benoemd moet
worden tot voorzitter der ARP,
dient men dit toch niet uit te
sluiten en moet men bij een
beslissing pro en contra goed af
wegen. Persoonlijk heb ik grote
bezwaren tegen een verdeeld op
treden door allerlei persoonlijke
verklaringen van de een of de
ander. Politieke duidelijkheid
moet vooropstaan.
Een goéde figuur die beide
functies in zich verenigt zal in
zijn uitspraken toch wel de tolk
zijn van heel de partij, zodat de
nuances als kristallen voor het
voetlicht komen en voor het
„Biesheuvel locutus. causa finita"
(Biesheuvel heeft gesproken, de
zaak is beslist), bestaat geen aan-
Op de donderdag in de Haagse ook de Indonesische ambassa-
Ridderzaal gehouden receptie deur in ons land, generaal Tas-
vanwege de aanwezigheid van de uun en echtgenote hun opwach-
nieuwe gouverneur van Surina- ting maken,
me, de heer Ferrier, kwamen
Dagboek van een oude man
Dagboek van een oude man,
door Chalm Hermant, uitgave
A. W. Sijthoff. Leiden.
Zich zo in te kunnen leven in
de gedachtenwereld van een ou
de. eenzame man als Chaim Ber
mant bij het schrijven van dit
boek heeft gedaan, getuigt van
een bijzonder talent.
Die oude man, Cyril genaamd,
komt de lezer ten voeten uit voor
ogen te staan. De wijze, waarop
het eind neigende leven telkens
weer gelden. (197 blz. 8,90).
Pioniers in de nieuwe we
reld. door Vilhelm Moberg.
Uitgave Hollandia, Baarn.
Het tweede deel van Mobergs
emigranten-trilogie is even boei
end en een even menselijke
geschiedenis als het eerste (De
emigranten). Het vertelt over de
mannen, vrouwen «n kinderen
die uit Zweden naar het verre
hij aanvaardt in de laatste fase Amerika zijn gekomen om daar
van het leven te verkeren, komt geluk en vrijheid te zoeken. Door
ontroerend tot uiting in wat hij honger en kou hebben ze het
vertelt over alles en nog wat en moeilijk.
in zijn halfbewuste besef dat hij Niettemin zijn ze volhardend
daar hoe langer hoe meer afstand en dankzij hun grote eensgezind-
van moet nemen. heid en moed lukt 't hen toch in
De kracht van de humor laat de staat Minnesota een bestaan
zich overigens ook in dit naar op te bouwen.
Pioniers in de nieuwe wereld is
een goede roman, spelend in een
wijzing. tijd waarin de mens voor zijn
Het is een moeilijke zaak, behoud moest knokken. Een
F\E publicatie van De
Quay's vertrouwelijke be
delbrief leek deze week de zo
veelste rel rond de gehavende
KVP te zullen ontketenen. Een
bekend genuanceerd ochtend
blad van protestantsen hui
ze verwachtte, „dat dit een
knuppel in het hoenderhok is
van heel wat zwaarder kaliber
dan de omstreden tv-uitzen-
ding van drie fractieleiders".
Voor elke partij blijft het ide
aal: rond te kunnen komen
van de normale contribu
tie-opbrengst Maar het is in
derdaad niet meer dan een
ideaal. De werkelijkheid van
vandaag is, dat geen partij
(met uitzondering misschien
van de ARP) dat nog kan.
Door de taakuitbreiding zijn
de kosten gestegen, maar de
gewone inkomsten gedaald.
Dat laatste zit 'm niet alleen
in ledenverlies, maar vooral
ook in het schreeuwend ge
brek aan mensen om de con
tributie te innen.
Dat is nogal meegevallen.
De reacties waren over het al
gemeen tamelijk lauw. Wel
iswaar hieven de jonge mora
listen van Brandpunt
waarschuwend de wijze vin
ger op en kraakte NKV-baas
Mertens een paar harde noten,
maar radicalencoryfee Aarden
verklaarde in een bui van on
begrijpelijke barmhartigheid
„het op zichzelf niet onjuist te
vinden een beroep te doen op
het bedrijfsleven, want dit
wordt immers fiscaal in staat
gesteld weldadigheid te beoe-
fenen". En KVP-radicaal Ues vab b"- <1® KVP ook kun-
Mommereteeg die zieh naar ™n verklaren uit een broeien-
Een zedepreker zal dat een
symptoom van de welvaarts
staat noemen. De mensen gaan
's avonds liever door de billen
voor de teevee zitten dan dat
ze de boer opgaan om de par
tij financieel op de been te
houden. De egoïsten. Ze laten
privé-belangen prevaleren bo
ven het algemeen belang.
Je zou echter hét ledenver-
het oordeel van Trouw door
de brief „zwaar gegrepen" zou
behoren te voelen vond dat
„sommige kranten een eenzij
dige voorlichting hebben ge
geven en de zaak enorm heb
ben opgeblazen".
de behoefte aan politieke vrij
heid. Men wordt niet meer in
een bepaalde partij geboren.
Men kiest een partij, maar
wil niet door een lid
maatschap aan die keuze wor
den vastgespijkerd. Wie van-
De tamme reacties zijn ver- daag Schmelzer kiest, wenst
klaarbaar. Vrijwel alle politie- te "i" om morgen
ke partijen, van rechts tot Biesheuvel, Den Uyl, Van
links, hebben boter op het Mierlo of Bogaers te kunnen
hoofd. Zonder regelmatige kiezen. We schuiven misschien
bijstand van het bedrijfsleven een beetje op naar de toestand
zou de VVD als organisatie in Engeland en Amerika. De
misschien al lang zijn overle
den. Ook de PvdA gaat niet
vrijuit. In december 1966
schreven Den Uyl en Neder-
horst het handjevol socia
listische werkgevers aan om
financiële steun voor hun ver
kiezingscampagne. Het Vrije
Volk van donderdag vindt dan
ook. dat de actie-De Quay ei
genlijk „niets bijzonders" zou
zijn als ze niet werd gevoerd
onder de conservatieve vlag
van „stabiliteit in de Neder
landse politiek": de doodzonde
tegen de vooruitgang.
Termen als „boter op het
hoofd" en „vrijuit gaan" zijn
wellicht wat te suggestief,
want partijen die onderne
mersgiften accepteren komen
acht niet in botsing met de
politieke moraal. Het
verschijnsel doet zich in Ne
derland trouwens op slechts
zeer bescheiden schaal voor in
vergelijking met landen als de
Verenigde Staten en
West-Duitsland. Van misstan
den zou hier pas kunnen wor
den gesproken als een partij
financiële steun van het be
drijfsleven zou interpreteren
als een verplichting óm voort-
aar. alles na te laten wat dat
bedrijfsleven onwelgevallig
zou kunnen zijn. Dat de KVP
die gevaarlijke weg opgaat,
heeft de brief van De Quay
c.s. niet aannemelijk weten te
maken.
Mensen
Daarmee is het laatste
woord natuurlijk niet gezegd.
Vrijdag uurtje
schrijversbal
VOOR ONS is het de week In de Verenigde Staten de heidsraad. Amerika vindt de leider, willen het gesprek van de
van „Kom over de brug" voorpostgevechten voor de presi- straf veel te fors en ook Moskou Achttien laten voortgaan. De be-
- Honte. ïrsrlriAtinnSn PAr-Irdfsllar n.,14 ..mm Ja mvMs r,A Ai.a*. i.
maar met het broodje goud, de republi-
(Van onze radio- en tv-redactie)
„w ...--i HILVERSUM Bij de presenta-
maar noch een scherts-figuur, menselijk verhaal van doorzet- tie door Ageeth Scherphuis en
noch een doordouwer zijn aan- tings vermogen, vastheid in het Tori van Duinhoven zal de NTS
vaardbare alternatieven. geloof en pioniersgeest. (320 blz., vrijdagavond a.s. van 10.25 tot
DIEMEN, C. KOOLE f 16,90). "-1' uur rechtstreeks een stuk
uitzenden van het schrijversbal,
b ^er ere van tje Boekenweeek
in het Stedelijk Museum van
Amsterdam wordt gehouden.
Dit jaar wil men voorkomen,
dat de schrijvers, uitgevers en
verkopers van boeken verloren
gaan tussen de duizenden „boe
kenliefhebbers" die het ope
ningsfeest pleegden bij te wonen
en tot het hunne te maken. Daar
om; in kleinere ruimten niet
meer dan 750 speciaal genodig
den, die mogen dansen op muziek
van allerlei ensembles.
Rockefeller veroordeelt het Israëlische optre
den.
delbrief van de groep-De Quay in
de KVP wordt zo verschillend
at iiiAuu niet vwi ut itpuuu- ucu. ut ivvr wuiui *o verscnuicnu
net aftreden van ISovotny en keinse voeten, maar Bob Kenne- Prins Harald van Noorwegen geëxegetiseerd dat aftredend P,lf,l7
George Brown, de Israëlische dy en Eugene McCarthy zitten de krijgt zijn Sonja Haraldsen en zo voorzitter Aalberse erin springt I iCCK fll i3llSK.CS
strafexpeditie en de in sep- democraat Johnson voorlopig nog wordt eenmaal een burgermeisje om t& ontkennen dat het om een
i. l Treru/arVit® *,.,oajq dwars. Het oordeel over Vietnam koningin. En de Zuidafrikaanse christen- democratische actie te-
lemoer erwacnie vweeae gpe€it daarbij een rol; Johnson tandarts Blaiberg, de enige tnan gen de radicale stroming te doen
geboorte in het gezin van de profeteert dat de VS in ieder ge- met een nieuw hart. is thuis. is.
Kroonprinses mag de rest val winnen: óf aan de conferen- In eigen land het overlijden En „die winter is verghangen",
van het nieuws er ook best tletafel °P het slagveld. Pro- van Fedde Schurer, 69 jaar oud, een goed- Hollandse kwakkel-
en anti- Johnsonbetogingen in journalist, dichter, kamerlid; het winter met twee koude perioden
wezen. ve]e Westeuropese steden, ook in afscheid van PTT's hoogste chef, en weinig schaatsijs, somberder,
Den Haag dr. ir. G. .H. Bast; het vergaan
De Tsjechen raden president en van de kustvaarder Bern voor de
ex- partijleider Novotny aan, nu Hoek; een koel beraamde moord
maar heen te gaan en hij treedt ln Vlissingen; ontslag of dreigend
crisis, voorkomen devaluatie van dan ook af. Minder gemakkelijk ontslag voor 63 man van de Ar
de dollar, scheppen een vrije hebben de „liberale" Polen het, beiderspers in het noorden en 80
goudmarkt (ook in Nederland is de studentenstaking ten spijt, man bij de vastlopende fabriek
het broodje goud voor particulie- Willy Brandts mening dat Bonn Beha in Den Haag; ook al vast-
ren te koop) en de Gaulle houdt de Oder- Neissegrens moet er- gelopen onderhandelingen over
vol, dat het allemaal anders kennen nog voor een vredesver- cao in de landbouw: prijsverho-
moet. Engelands minister van drag gesloten is. wordt in ging van zwart- wit- televisie-
buitenlandse zaken. George Warschau weinig enthousiast be- toestellen.
Directeuren van bevriende na
tionale banken bezweren ln
Washington voorlopig de goud-
natter en winderiger dan nor
maal. Maar ziet u des Meien
schijn?
DEZE WEEK GEZEGD:
Brown, voelt zich door premier groet.
Wilson gepasseerd en neemt Terwijl de held Mosje Dajan,
ontslag (Stewart volgt hem op) door een val gewond, ziek ligt,
en even later kondigt de Britse doet Israël een uitval op Jor-
regering het aanhalen van de daans gebied om een Arabisch wetsvoorstel; de radicalen willen
buikriem aan door o.a. belasting- saboteursnest uit te roeien. Jor- eigen zendtijd; Tilanus en Melle-
verhoging. danië waarschuwt de Veilig- ma, CHU- voorzitter en -fractie-
De politiek: de huurbelasting
•oor hoog gesalarieerde huurders
van woningwetwoningen moet al
voor 1968 gelden, volgens een
„De overheid zal zich te al
len tijde moeten onthouden
van het bevorderen en subsi
diëren van kunstuitingen
die doelbewust de meest es
sentiële vormen van mense
lijke waardigheid naar bene
den halen." (Minister
Klompé)
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Het Convent
van Kerken heeft het bijna niet
kunnen bijhouden: er kwamen
maar liefst 4000 verzoeken om
afschriften van de preek, welke
dr. J. J. Ruskes op 18 februari in
de gereformeerde Raphaelkerk in
Amsterdam hield, binnen.
Peilingen hadden al uitgewe
zen, dat er bijzonder intensief is
geluisterd naar deze „verzoe-
ningspreek" die een tijdperk van
bijna 42 jaren overbrugde.
Het grootste aantal preek-
ifschriften waarom ooit eerder
werd gevraagd bedroeg 1200 en
dat was al Iets opvallends. Met
4000 is een ongekend record be
reikt: een bewijs hoe hartelijk
kerkelijk Nederland met deze
dienst heeft meegeleefd.
persoonskeuze wordt belang
rijker. En die laat zich niet
opsluiten in het lidmaatschap
van een partij.
Hoe dan ook, in hun stij
gende financiële nood zouden
de politieke partijen wel gek
zijn om niet bij iedereen aan
te kloppen die wat weg te
schenken heeft. En dat is dan
in de eerste plaats het be
drijfsleven. Het is een noodza
kelijk kwaad. Met een licht
accent op het laatste woord,
want gezond is het natuurlijk
'niet Als het goed was, zou je
als partij zelfs de schijn moe
ten vermijden van het „wiens
brood men eet, diens woord
men spreekt". Hoe gevaarlijk
die schijn is, heeft de argeloze
brief van De Quay bewezen
(vertrouwelijk verstuurd aan
250 potentiële schenkers,
dan nog denken dat niemand
van hen de weg naar Reeu-
wijk weet waar Faas van de
radicale Volkskrant woont).
Formulering
Behalve argeloos is de brief
ook erg doorzichtig en ge
kunsteld in de argumentatie.
Want het is natuurlijk niet
waar, dat de hoge kosten die
de KVP aan haar studie en
voorlichting moet besteden,
vooral drukken op de voorbe
reiding van de samenwerking
met ARP en CHU. En verder:
waar De Quay spreekt van
„stabiliteit in de Nederlandse
politiek", wekt hij sterk de
indruk op economische stabi
liteit te doelen. Erg belangrijk
uiteraard, 't Is bovendien een
argument waarmee men on
dernemers vangt. Maar in een
tijd dat de politiek door jong
en oud weer als een overwe
gend ideële zaak wordt erva
ren, is zoiets een psycholo
gische vergissing. Maar goed,
de brief was niet aan de AR-
JOS gericht en voor de for
mulering van De Quay kan
niet de hele KVP-top verant
woordelijk worden gesteld.
Intussen vraagt de finan
ciële nood van de meeste poli
tieke partijen om een gezon
dere en elegantere oplossing.
Overheidssubsidie voor be
paalde activiteiten van die
partijen, zoals studie, voor- lei
lichting en kadervorming,
lijkt mij bijna onvermijdelijk.
Het is geen nieuw, maar wel
een zeer omstreden denkbeeld.
Het principiële verzet daarte
gen heb ik nooit goed begre
pen, temeer niet sinds de we
tenschappelijke en admi
nistratieve assistentie van de
Kamerfracties uit rijksgeld
worden bekostigd, hetgeen ie
dereen terecht als de ge
woonste zaak van de wereld
beschouwt.
Het goed functioneren van
de parlementaire democratie
is voor een groot deel afhan
kelijk van de wijze, waarop
politieke partijen hun voor
lichtende activiteiten kunnen
vervullen. Waarom mag zo'n
algemeen belang niet In
bescheiden mate uit algemene
midlelen worden gefinan
cierd? Dat de partijleden-
contribuanten het dan hele
maal wel geloven, is geen
doorslaggevend argument om
het niet te doen. En wat de
principiële kant van de zaak
betreft: een subsidieband met
de overheid lijkt mij behalve
gezonder ook wat betrouw
baarder dan een financiële
band met het bedrMfsleven,
die onderhevig is aan de
schommelingen van de con
junctuur.
J. Priiievttz
i\
-Tinflieii ihrtiïii
