:okken is
ard nodij
PRAAG GONST VAN
GERUCHTEN
Partij los
van de
politiek
VOORU
Poolse regering greep
demonstraties aan
voor grondige zuivering
Huib Goudriaan
Onze vogelskikkers en insecten
moeten verdwijnen voor techniek
Help de
ooievaars
Blijft Novotny nog?
Beweging op achtergrond
9
DINSDAG 19 MAART 1968
VOGELBESCHERMING
Als er niets aan wordt ge-
laan, is de ooievaar over tien
aar een onbekende vogel in Ne-
lerland. Dit vertelde me gisle-
de heer H. van Dongen, die
;en functie heeft met een weid
ie benaming: adviseur van de
Nederlandse Vereniging tot Be-
icherming van Vogels.
In zijn kantoor te Amsterdam
- dat uitkijkt op het levendige
J zegt hij„In 1954 waren
112 ooievaarsnesten bewoond,
n 1967 waren dat er nog maar
8, waaruit slechts 28 jongen
jeboren zijn.
De ooievaar staat op uitster-
'en in Nederland: er zijn te
'eel hinderpalen als ontwate-
landbouwvergiften en
loogspanningsdraden."
Maar de vereniging zit niet
ij de pakken neer! Er is een
lan ontwikkeld naar Zwitsers
oorbeeld ooievaars te gaan fok-
in op een zogenaamde ooie-
irsfarm.
m de steeds terugkerende
ten te bestrijden is enkele
iken geleden een Vrienden-
ing van de Ooievaars in het le
geroepen. Bovendien werd
Ie mogelijkheid geopend de 30
tievaars, die de farm zullen be-
Mijnheer,
over het stuk dat u donderdag
laatste het interview met de he
in A. Pijpers en G. Mak, verant-
'oordelijk voor het anti-Johnsonbil-
it in Pharetra het volgende.
De heer Pijpers is al 20 jaar oud,
de heer Mak al 21 jaar: ze hebben
us heel wat meegemaakt: eerst
luis en op school geweest, en dan
u student.
Maar wat weten zij eigenlijk van
i Russisch-Japanse oorlog in 1904.
e hebben dat toch alleen maar uit
boeken? Wat weten zij van wat er
de jaren '40-'45 gebeurde? Ze heb-
en nu een grote mond, maar dat
as toen niet mogelijk.
Het is een schande wat er tegen-
oordig allemaal wordt gedaan en
ezegd. En daar doet u als krant dan
Dg aan mee ook, door er een halve
igina aan te wagen. Of is dat omdat
uit een gereformeerd gezin ko
en?
Ik vraag, me af wat de heren Pij-
irs en Mak vinden van het commu-
sme in Laos en vele andere landen,
'at zal er gebeuren als de Amerika-
ïn werkelijk uit Vietnam gaan?
In feite gebeurt nu hetzelfde als in
l vooroorlogse jaren toen velen met
in gebroken geweertje liepen. Weet
niet meer hoevelen er in de oorlog
'en moesten vallen voor onze vrij-
sid, de vrijheid ook van de heren
lak en Pijpers?
Hoogachtend,
G. Bicsbroek, Leiden
In deze rubriek is vier keer het
nderwerp Vietnam aangesneden,
wee keer waren tegenstanders van
beleid van president Johnson aan
et woord, en twee keer gaven
t oorstanders van de Amerikaanse
N olitiek in Vietnam hun visie.
De krant mag dit is vrijheid
e verschillende opvattingen, die in
eze tijd leven, aan de lezer doorge-
i en. De lezer mag ook dit is vrij-
f leid daaruit zijn conclusies trek-
HO
volken, te adopteren. Dit is in
middels gebeurd door particulie
ren en een aantal scholen.
Experiment
De heer Van Dongen: „In Zwitser
land waren in 1950 alle ooievaars
verdwenen. Toen is er een poging
gedaan de ooievaar in gevangenschap
te laten voortplanten.
Het dier bleek kieskeurig te zijn in
het kiezen van een partner. Pas bij
ongeveer 30 ooievaars vormden zich
paren. In 1967 hebben in Zwitserland
negen paren ooievaars in de vrije
natuur gebroed, jdie afkomstig waren
van de ooievaarsfarm.
Een succes dus voor de initiatiefne
mer, de heer M. Bloesch. Het bestuur
van onze vereniging heeft me daarom
gevraagd eens in die materie te dui
ken. Ik ben een paar dagen in
Zwitserland geweest, en het bleek
een goede zaak te zijn.
Het is overigens wel uitgesloten
dat we weer hetzelfde aantal ooie
vaars krijgen als vroeger. In Neder
land worden de ooievaars te zeer ge
hinderd door landbouwvergiften,
hoogspanningsdraden en ontwatering.
Giften
De ooievaars,-die van de farm -ko-
merj, zullen een halfwild bestand
gaan vormen, voortdurend omringd
door de zorg van de mens.
De ooievaarsfarm zal een financiële
basis moeten krijgen met behulp van
het hele Nederlandse volk. De ooie
vaar is toch een vogel van het Ne
derlandse volk? Kinderen worden
vertrouwd gemaakt met de vogelwe
reld door de ooievaar.
Alle 30 ooievaars, het aantal dat de
farm moet "bevolken, zijn inmiddels
geadopteerd en we hebben voor 5.000
gulden aan giften ontvangen. Maar
we zijn er nog niet, want er is 30.000
gulden nodig.
Het zou mooi zijn als we ergens
centraal in het land, bij voorbeeld in
de Alblasserwaard, Krimpenerwaard
of de Vijfheerenlanden, een geschikt
stuk land zouden kunnen krijgen.
Voor de scholen moet de ooie
vaarsfarm gemakkelijk bereikbaar
zijn, zodat de kinderen naar hun
pleegkinderen kunnen gaan kijken
tijdens een schoolreisje.
We hebben inmiddels al twee op-
vangadressen voor ongelukkige of
zieke ooievaars, die nog kunnen ge-
Hachelijk
Wie van onze lezers of lezeres
sen wil iets doen voor de ooie
vaars? Hij of zij kan op giro
29230, ten name van de Vogel
bescherming te Amsterdam (op
het strookje vermelden: ooie
vaar), een bijdrage storten.
De vereniging is er ook nog
steeds niet in geslaagd een
geschikt terrein te vinden voor
de bouw van een ooievaarsfarm.
Zijn er boeren in Krimpener
waard. Alblasserwaard of Vijf
heerenlanden, die wel eens met
de vereniging over dit onderwerp
willen praten? Een briefje aan
redactie LS is voldoende!
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
PRAAG De vraag, die heel Tsjechoslowakije intens
bezighoudt is of president Novotny op korte termijn zal af
treden of voorlopig nog zal aanblijven.
Waarnemers hadden de val van de tot voor kort machtigste
Tsjechische communist al veel eerder verwacht. Ook vandaag
gonsde het weer van geruchten, terwijl de kranten en de uit
zendingen van de radionieuwsdienst in het middelpunt der
belangstelling stonden.
Behalve Novotny zou ook de mi-
nister van defensie, generaal Lomsky, I
het doelwit van de progressieven
zijn. Hetzelfde geldt voor Hendrych.
lid van het politieke bureau en van I
het partijseeretariaat; voor de mi- j
nister van justitie dr. Neumann, die j
verantwoordelijk wordt gesteld voor
ontelbare politieke berechtingen, en
voor vele andere grote partijbonzen.
Ommezwaai
DE HEER H. VAN DONGEN
vechten voor vogels
Een merkwaardige, maar toch ook
weer begrijpelijke ommezwaai is
door ontelbare kleinere partijbonzen
gamaakt. De laatsten, die in meer or
thodoxe dagen door het oude regime
geprotegeerd werden, oefenen thans
felle kritiek uit op de in opspraak
gebrachte politieke figuren, die ze tot
voor kort naar de mond praatten en
de ogen keken.
Het zijn dan ook de districtsafde
lingen van de Tsjechische commu
nistische partij (met 1.6 miljoen leden
relatief de grootste achter het scheu
rende IJzeren Gordijn), die het
sterjtst op de verwijdering van No
votny en diens medestanders aan
dringen.
Dat dit nog niet is gebeurd, kan
twee oorzaken hebben. Of partijlei
der Dubcek, die een algehele demo
cratisering heeft beloofd wat dit
dan ook in de praktijk moge beteke
nen! ziet slechts heil in een voet
je-voor-voetje-politiek om de Sow-
jetunie niet voor het hoofd te stoten.
Of Novotny, die zich officieel ziek
heeft gemeld, kan nog op zoveel aan
hangers rekenen dat een te scherp
bijdraaien van het schip van staat tot
misschien bloedige botsingen zou
kunnen leiden.
Tegendruk
Van het staatshoofd, wiens stan
daard nog altijd boven dè Praagse
Bruoht wappert, kan in ieder geval
worden gezegd dat hij tegendruk
geeft. En ook dat hij niet van plan is
zijn ambt vrijwillig op te geven.
Van Dubcek wordt verwacht dat
hij de functie van president loskop
pelt van hoge posten in de partij. Het
nieuwe staatshoofd eT worden al
verschillende namen genoemd zou
niet meer in het politieke bureau, het
presidium en het secretariaat mogen
worden benoemd zoals indertijd met
Novotny is gedaan.
De Tsjechische premier Lennart,
evenals Dubcek een Slowaak, heeft
zich voor de progressieve beleidslijn
van de nieuwe machtshebbers uit
gesproken. De betekenis hiervan is
dat deze volbloed communist, die ook
nog lid is van het partijpresidium en
het politieke bureau, zich distancieert
van zijn ministers, op wier aftreden
het volk het heeft voorzien.
Doorbraak
Het zijn niet alleen de ooievaars,
die in Nederland „aan de rand van
de bestaansmogelijkheid leven". De
heer Van Dongen' vertelt dat zijn
vereniging een moeizaam gevecht
voert voor het voortbestaan van de
Nederlandse vogels.
De daartoe in het leven geroepen
contactcommissie van de Vereniging
tot Bescherming van Vogels pleegt
regelmatig overleg met overheids
instanties.
Doel is de overheid te wijzen op de
steeds hachelijker wordende situatie
waarin de vogels, en in het algemeen
de restanten echte natuur, verkeren
door de vervuiling van het water, de
ontwatering van de bodem en het
gebruik van landbouwvergiften, ofte
wel insecticiden.
„De watervervuiling maakt het le
ven van insecten en kikkers onmoge
lijk. En door het verdwijnen van kik-
ikers en insecten vogelvoedsel bij
uitnemendheid worden ook de vo
gels bedreigd.
Door besmetting met insecticiden
sterven een heleboel vogels, of wor
den ze onvruchtbaar.
Ontwatering van de bodem is
meestal het gevolg van ruilverkave
ling. We realiseren ons dat de boer
een behoorlijk bestaan moet hebben,
maar in een ruilverkavelingsgebied
mag toch wel een stuk natuur be
waard blijven.
Wat een'maal weggebuldozerd is,
komt nooit meer terug."
Ieders belang
De heer Van Dongen is ook be
zorgd over de toekomst van Voorne.
een prachtig natuur- en recreatiege
bied. dat wordt bedreigd door uit
breidingsplannen van Rotterdam.
Hierop inhakend zegt hij: ..Het
beschermen van de vogels, kortom
van de natuur, is ook in het belang
van de mens. Iedereen moet de kans
hebben af en toe echt in de natuur te
kunnen zijn.
We kunnen beter natuurgebieden
bewaren, dan zenuwinrichtingen bou
wen. Daarom is ons werk nuttig voor
de hele bevolking. Iedereen hoeft
heus niet met een kijker de natuur in
te trekken, maar zich onderdompelen
in de rust van een natuurreservaat
heeft elk "mens wel eens nodig."
Niet verbitterd, maar wel wat ge
griefd klinkt het als hij zegt: „Wij
als natuurbeschermers worden door
managers en technologen steeds meer
voor voldongen feiten gesteld, door
beslissingen die in het diepste geheim
worden genomen. De Kamerleden ho
ren dan „meer welvaart, minder wer
keloosheid" en knikken braaf ja.
Dit proces voltrekt zich steeds
sneller, zodat we geen tegenacties
meer kunnen ondernemen."
Bruidspaar vlucht
uit brandend huis
(Van onze correspondent)
YSSELSTEIN Tijdens de eerste
nacht moest het bruidspaar G. Flint-
senberg-Munsters gisteren in het
Noordlimburgse plaatsje Ysselstein
halsoverkop de vlucht nemen omdat
de pas betrokken houten woning in
brand stond. Het paar had alles
mooi ingericht en nog niét eens ge
legenheid gehad alle cadeaus uit te
pakken. De brand ontstond nabij de
schoorsteen. Aangewakkerd door
een stormachtige wind greep het
vuur zo snel om zich heen dat er
praktisch niets meer te redden viel.
Het huis dat het paar na lang wach
ten had kunnen huren, brandde tot
de grond toe af. Voorlopig is het
paar bij familie ondergebracht.
HET OOIEVAARSNEST
bijna geschiedenis
WARSCHAU Het wordt
steeds duidelijker dat de Poolse
regering en partij de studenten
demonstraties hebben aangegre
pen voor een grondige zuivering
van de gelederen.
Gisteren wend Roman Zambrowski
als vice-president van de nationale
rekenkamer ontslagen. Al eerder was
hij uit de partij gestoten. Men ver
wijt hem dat hij een der voor
naamste aanstichters van de studen
tendemonstraties is geweest en met
„zionistische hulp" weer aan de
macht wilde komen.
In de pers en over de radio worden
steeds meer beschuldigingen geuit te
gen hoge functionarissen, al worden
die niet met name genoemd. In het
partijblad Trybuna Ludu staat dat
een afdeling voor de buitenlandse
handel in een resolutie geëist heeft
dat „het ministerie van buitenlandse
handel", het ministerie van buiten
landse zaken en zijn vertegenwoordi
gers in het buitenland worden gezui
verd van zionistische elementen en
medewerkers".
Scherpe kritiek
Scherpe .kritiek, zoals die sinds 1956
niet meer is vernomen, hebben journa
listen geuit over de voorlichtingspoli-
tiek van de partij. Daarin werden zelfs
ministers g?kritiseerd. Dikwijls lijkt het
alsof enige van onze ministers niet al
leen hun departement, maar ook het
Poolse persagentschap en verscheide
ne kranten willen regeren", zei een
journalist.
Partijleider Gomulka heeft tot
dusver geen stelling genomen. Ge
ruchten willen dat hij vandaag in de
congreszaal in Warschau een
toespraak voor radio en tv zal hou
den.
De studenten zouden volgens de
pers van goede wil zijn maar door
ophitsers zijn misleid. In de universi
teit van Warschau kwamen gisteren
opnieuw 3.000 studenten bijeen zon
der officiële toestemming. Zij beslo
ten het antwoord van de autoriteiten
op de resolutie van de leerlingen van
de polytechnische school af te wach
ten alvorens hun gedragslijn te bepa
len. Voortaan zullen zij pas twee uur
van te voren hun bijeenkomsten be
kend maken om te voorkomen dat
leden van communistische organisa
ties zich onder hen zullen mengen.
Achter dc schermen wordt inmid
dels op een doorbraak aangestuurd,
die het land voorgoed in He gelegen
heid moet stellen een onafhankelijke
koers te varen. Hoewel men er op
straat weinig van merkt, is de hele
achterban in beweging. Voor velen is
het nu of nooit.
De democratische krachten, die
zich voor het eerst sinds twintig jaar
kunnen roeren door de slechte poli
tieke en vooral economische gang
van zaken de vlucht van generaal
Stejna naar Amerika is slechts de
aanleiding geweest bleken sterker
te zijn dan de orthodoxe commu
nisten van Novotny ooit hebben ver
moed.
Terwijl de studenten nu op de ach
tergrond blijven, hebben woordvoer
ders van allerlei groeperingen de
fakkel der vrijheid overgenomen.
Langzaam maar zeker druppelt er
nieuws door van de ontelbare verga
deringen, die gehouden zijn verga
deringen, waarop door progressieven
voor het vieren der teugels is gepleit,
en waarop sprekers, die op een te
rugkeer van het conservatieve beleid
aandrongen, zijn uitgejouwd.
Kerken
Zo hebben de kerken verreweg
het grootste deel van de bevolking is
rooms-katholiek meer vrijheden
verlangd en een grotere onafhanke
lijkheid van ide staat. Men wil van de
eed van trouw af, die voor ambtsdra
gers geldt, en van de bututteling door
de hiervoor aangewezen organen.
Politieke uitspraken zijn door de
kerkelijke bestuurders niet gedaan.
Door de bisschoppen en Hoor de sy
nodeleden van de protestantse ker
ken is duidelijk gesteld dat men te
rug wil naar de tijd, waarin men
zichzelf kon zijn.
De cultureel geëngageerden hebben
zich eveneens geroerd. Schrijvers en
kunstenaars zijn op een protestverga
dering tot de conclusie gekomen dat
ze niet langer aan de hand willen
lopen van Vadertje Staat. Ook
wensen zij eigen vertegenwoordigers
in het parlement, omdat de specifieke
belangen en de geestelijke vrijheid
kunnen worden verdedigd.
Gesteld kan worden dat er in Tsje
choslowakije grote dingen worden
verwacht en mogelijk'ook zullen ge
beuren. Tijdens de aan het eind van
de maand te houden vergadering van
het centraal comité zullen ongetwij
feld beslissingen worden genomen,
die bepalend zijn voor de politieke
toekomst van Tsjechen en Slowaken.
(Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
PRAAG Het optreden van pre
mier Lennart gisteravond voor de tele
visie heeft het progressieve deel van
het Tsjechische volk hoop en moed
gegeven. Lennart evenals partijleider
Dubeck, een Slowaak, kwam met de
verrassende mededeling dat in liet
nieuwe Tsjechoslowakije de activiteiteu
van partij en regering gescheiden zul
len worden.
Noch voor de binnenlandse noch
voor de buitenlandse politiek, noch ook
voor defensie-aangelegenheden, zal de
communistische partij in de toekomst
ook maar enige verantwoordelijkheid
dragen.
Met zijn verklaring, die in feite be
tekent dat de communistische partij
van Tsjechoslowakije een groot deel
van haar bevoegdheden wordt ontno
men. zal Lennart in de landen van het
Oostblok, de zogenaamde satellietsta
ten van de Sowjetunie dus, ongetwij
feld veel stof doen opwaaien.
Tsjechoslowakije loopt thans vooraan
in het breken van de politieke opper
macht der eenheidsorganisatie. De door
Dubeck beloofde democratisering geldt
kennelijk ook voor het partijstelsel. De
communistische partij in Tsjechoslowa
kije zal een deel van haar molochachtig
karakter verloren zien gaan, wat voor
al de economische toestand in het land
ten goede zal komen.
Evenals vele andere partijafdelingen
en partijverbanden heeft de grote com
munistische jeugdbond zich in een re
solutie uitgesproken voor het verdwij
nen van president Novotny. Nu ook een
van de vice-premiers heeft verklaard
dat dit zeker zal gebeuren, lijkt het af
treden van deze gesmade figuur, op
wie de opgekropte volkswoede zich
schijnt te luchten, nog slechts een
kwestie van tijd.
-ü- Mevrouw commissioner Wickberg
is benoemd tot wereldpresidente van
de gezinsbond van het Leger des Hells.
Zij volgt mevrouw Coutts op, die i»
overleden.
Dagenlang heeft er een storm
over ons land gewaaid. Zondag
en maandag was er zelfs sprake
van een constante windkracht 9,
gepaard gaande met hevige rukj-
ivinden. De wielrijders hadden
van de tegenwind de grootste
last. In één van de nieuwbouw
wijken van Amsterdam, waar
een ware zandstorm woedde,
moesten ze de strijd opgeven.
Alleen lopend naast hun fietsen
konden zij hun doel bereiken.
