Interessante opnamen
van Les Goüts Réunis
BIRD LIVES!
Natuurlijk gaat
aan:
NIEUWE
GRAMMOFOONPLATEN
Schoolschrift
oec/e doorstroming
VANAVOND TE ZIEN
VANAVOND TE HOREN
ZONDAG TE ZIEN
ZONDAG TE HOREN
Charlie Parker
en de bop
I
ZATERDAG 9 MAART 19di
de collectie „Les Goüts
Réunis" zijn bij Erato be-
latgwekkende opnamen ver
dat enen. Opmerkelijk is een
ïzienlijke prijsverlaging,
stereo-platen, die voor
in 18,50 of meer kostten,
nu voor 13,90 verkrijg-
dal,e naam Erato staat borg
ei
ir hoge kwaliteit. Zo ook
weer. Alle platen bieden
fecte stereo-opnamen en
volkomen ruis vrij.
als
hel
pe-
terwijl ook de cembalo-klank
steeds goed door komt.
Een heerlijke romantische ka-
mermuziekplaat is die van Schu-
manns derde en mooiste kwartet
(op. 41) in A met de vermaar
de. hier en daar opvallend mo
dern aandoende variatiereeks
met als aanvulling de Italiaanse
Serenade van Hugo Wolf,
gespeeld door het Barchet-kwar-
tet: de bekende Reinhold Bar-
chet, primarius, Will Beh, tweede
viool, Hermann Hirschfelder, alt
viool en Helmut Reimann, cello
(EGR 4006).
p nr. EGR 4012 spelen de Ita-
nse violiste Gabrielia Armuz-
omei en haar ook in Neder-
d bekende (o.a. vanwege zijn
certen in de Rotterdamse
,a* irenskerk) landgenoot Luigi
dinando Tagliavini, die haar
orgel en cembalo begeleidt,
laanse vioolsonates.
lil et is een ook uit muzi-
iok[l-historisch oogpunt gezien
ressante opname, waarin de
teraar de ontwikkeling van
eeuw vioolmuziek uit de be-
in periode kan volgen met wer-
van de onbekende Viviani
zonder edele muziek), Fresco-
di (2 Canzona's), vader
Vitali (van de laatste de be
de Ciacona in g, voor het
de oorspronkelijke
iie) en grootmeester Corelli.
Stijlvol
Ie stukken worden stijlvol en
eerst genuanceerd vertolkt
de twee fijnzinnige musici,
Een xeer oude foto van Brahms
met d« jeugdige violiste Marie
Soldot, die vaak het Vioolconcert
speelde.
De lyriek van Schumann wordt
al direct in het eerste deel raak
getroffen; de spanning is steeds
zeer sterk, maar toch beheerst.
Het samenspel is van hoge klas
se. Het „Un poco Adagio" wordt
uitermate expressief voorgedra
gen, terwijl Wolfs Serenade een
zeldzaam geladen vertolking
meekrijgt.
Hoge piek
Een heel hoge piek in deze se
rie wordt gevormd door de ver
klanking van de twee cello-sona
ten van Brahms in een uitvoe
ring door de Hongaarse (in de VS
woonachtige) cellist Janos Star
ker en zijn landgenoot, de pianist
György Sebök. (EGR 4005)
Deze sonates waren door Star
ker al eerder opgenomen, met de
pianist Bogin. Onderhavige plaat
is echter in alle opzichten beter,
niet in het minst door de voor
treffelijke opname-kwaliteiten: de
solisten zitten als het ware écht
bij u in de huiskamer en er is
daarbij een ongehoord fraaie ba
lans tussen de twee instrumenten
bereikt.
Last but not least is beider
spel van een ongewone ge
voelsuitdrukking. Men luistere in
dit verband slechts naar het be-
ginthema van de eerste, het
diep-gepeilde Adagio en het Trio
uit het Allegro passionato van de
tweede sonate.
De meestercellist is ten onzent
bepaald geen onbekende, maar
zijn partner doet in geen enkel
opzicht voor hem onder en dat
wil wat zeggen, aangezien de pia
nopartijen in vrijwel alle kamer
muziekwerken van Brahms tot
het moeilijkste op hun gebied be
horen. Alles komt er bij Sebök
echter schijnbaar moeiteloos uit.
0 Allure
Een solo-opname van dezelfde
pianist, eveneens met muziek van
Brahms: de Walsen op. 39 en dè
(Van onze onderwijsredacteur)
eleaccursus brugjaar
In augustus treedt de langverbeide en door sommi
gen met vrees tegemoetgeziene Mammoetwet in wer
king. Die wet brengt voor de onderwijswereld belang
rijke veranderingen met zich van schoolorganisatori
sche, didactische en administratieve aard. Er is geen
enkel thans bestaand type van voortgezet onderwijs,
of het zal in meer of mindere mate met al die veran
deringen geconfronteerd worden.
Te midden van al die bedrijvigheid is er één catego
rie van mensen van wie straks in de allereerste plaats
zal afhangen of de invoering van de Mammoetwet
slaagt: de leerkrachten. Meer dan van wettelijke bepa
lingen of goed doordachte rapporten, zal het van hun
werken in de school afhangen of er ook sprake zal zijn
van werkelijke vernieuwing.
Omdat de docenten straks in de klas voor situaties
kunnen komen te staan, die ze niet uit érvaring kennen
■tart Teleac morgen met een serie van tien uitzendin
gen over de „Problemen van het brugjaar". Als het
goed is, zal deze cursus de leraren bijbrengen wat ze
in feite moeten doen om een goede doorstroming van
de kinderen te bevorderen.
zullen weliswaar geen pasklare oplossingen wor
den aangeboden, maar de lessen, onder leiding van dr.
E. Pelosi, moeten toch op weg helpen en mogelijke
oplossingen aanstippen. Tijdens een voorvertoning in
de Delftse Teleac-studio hebben wij enkele lessen, die
op beeldband zijn opgenomen, kunnen bekijken. Ze
waren bijzonder duidelijk en gaven een plezierige
hoeveelheid demonstratie (klasselessen) van de theorie.
ludielessen
Na een algemene inleiding over bedoelingen en
structuur van de wet beperken de uitzendingen zich
tot het eerste leerjaar van de nieuwe schooltypen, het
zogenaamde brugjaar en daarin weer hoofdzakelijk tot
een zij het belangrijk onderdeel daarvan: de
studielessen.
Dte zogenaamde studielessen vormen een nieuw ele
ment in de toekomstige roosters van het eerste leer
jaar van alle schooltypen. Voor vele leraren en lera
ressen zijn zij nog tamelijk ondoorzichtig. De vraag is,
wat moet in deze lessen gebeuren en hoe moet het
gebeuren. In tegenstelling tot de bestaande vakken
bestaan voor studielessen nog zo goed als geen hand
leidingen.
7.30
uur
8.00
uur
10.45
uur
7.35
uur
8.35
uur
10.00
uur
10.55
uur
liet voor ouders
De Teleac-cursus is uitdrukkelijk gestemd voor de
leerkrachten. Ouders kunnen de cursus volgen, maar
ze moeten zich dan ivel op enige teleurstellingen voor
bereiden. Zo krijgen ze onder meer het advies zich
niet met de schoollessen van hun kinderen te be
moeien De praktijk heeft namelijk uitgewezen dat dat
niet het gewenste resultaat oplevert.
Het is mogelijk dat een kind een les dan gaat leren
voor de overhorende ouders, terwijl de spanningsboog
te kort is om tot een redelijke reproductie op school te
komen. Toezien op het feit dat er gewerkt wordt is
htt uiterste wat aan de ouders is toebedeeld; met de
techniek van het leren gaat de school zich straks meer
dan joit belasten.
Nederland 1 KRO
7.66 uur Daktafi: Judy in moeilijkheden (film).
8.20 uur Het gulden schot, een schiet-spel-quiz-show
door Kees Schilperoord en Herman Stok.
9.35 uur Actualiteiten in Brandpunt.
10.15 uur Niets dan de waarheid, een filmpje van
Hitchcock.
Nederland 2 VARA
7.03 uur Bruce Forsyth ontvangt in zijn show de
zangeres Julie Rogers en Harry Secombe.
8.55 uur Snarenspul. Zang- en gitaarspel door vele
artiesten.
9.30 uur Uit de Amerikaanse tv-serie Crisis. Even
en oneven. Een crisis gaat vaak samen met
corruptie en vernietiging.
Hilversum 1 KRO
Sjook, een programma voor twintigers.
Platen in antwoord op uw schrijven.
Goal, muzikaal sportprogramma met com
mentaren, reportages en gekruide nieuwtjes.
Hilversum 2 VARA
Actualiteiten in Artistieke staalkaart.
Een alledaagse legende, hoorspel van György
Sos in de vertaling van Anne Ivitch.
Danzi Kwintet (bestaande uit vijf blaasers)
speelt twee wereldpremières.
Plein en publiek met verplichte en onver
plichte pleinfiguren.
Nederland 1 NCRV
7.00 uur (CVK/IKOR/RKK). Een bijbelvertelling
voor kinderen.
8.30 uur Uit de vervolgserie Kent u mijn vrouw?
Deel 5: Tienernichtje te logeren.
9.05 uur DelftWageningen. De studentenquiz Twee
kamp.
9.35 uur Vierde en laatste deel over de bloeitijd en
ondergang van de Oostenrijkse monarchie.
10.20 uur Discussie over zending door jonge mensen.
Nederland 2 VPRO
7.30 uur Jazz-concert uit Leiden door Art Farmer
(flügel-horn) en Jimmy Heath (tenof-sax).
8.05 uur Impressies van een maanreiziger door de
zangeres Ann Burton, cabaretier Gerard
Cox en twee mimespelers.
8.35 uur De Franse zangeres Marie Lafóret (de vrouw
met de mooiste ogen), zingt enkele chansons.
9.15 uur Geweld in opdracht, een speelfilm over men
sen die van misdaad of spionage een beroep
maken.
9.55 uur Een mens is maar een mens, een programma
waarin met of zonder reden mensen aan
het woord komen.
Hilversum 1 NCRV/KRO
7.30 uur Moment-opnamen uit het leven van dr. W.
A. Visser 't Hooft, oud-secretaris-generaal
van de Wereldraad van kerken.
8.10 uur Geestelijke liederen, ingeleid door dr. O.
Jager en gezongen door het NCRV Vocaal
Ensemble.
8.30 uur Muzikale en technische tips voor stereo-fans.
10.45 uur Muzikale informatie voor kenners èn lief
hebbers in Audio.
Hilversum 2 VPRO/AVRO
8.00 uur De kritische beweging op universiteiten en
hogescholen in Nederland onder de loup.
8.30 uur Rits, een open programma met gesprekken,
jazz en „Priem".
10.20 uur Het Universiteitskoor van Grenoble zingt
Franse a capellakoren van deze eeuw.
zes Klavierstücke op. 118, doet in
kwaliteit nauwelijks voor de vo
rige onder. Weliswaar zouden en
kele van de walsen dynamisch
misschien nog wat meer geprofi
leerd gespeeld kunnen zijn, maar
het is een weergave die opvalt
door fraai genuanceerd spel, rit
misch sterk en, waar nodig, met
de vereiste allure.
De aangrijpende Klavierstücke
op. 118 (uit de laatste periode
van de meester) werden elk in
hun karakter juist getroffen door
Sebök, die in deze stukken zijn
aansla "variab'litei t wel heel
duidelijk weet te demonstreren
zoals in de uitstekende weer
gave van het Intermezzo no. 4.
Eigenaardig, maar zeer wel ver
dedigbaar is de tempoversnelling,
die de pianist bij het treffende
zesde Intermezzo in het midden
neemt. (EGR 4007)
Franse lied
Voor de liefhebbers van het
Franse lied is er een in alle op
zichten geslaagde opname (EGR
4009) van onze landgenoot, de ba
riton (èn diepzeeduiker!) Bernard
Kruysen, aan de piano begeleid
door Jean-Charles Richard met
Mélodies van Francis Poulenc
(ten onrechte bij ons niet zo be
kend als liederen-componist).
In een juiste afwisseling van
lioht en donker passeren achter
eenvolgens liederen op teksten
van Guillaume Apollinaire,
Louise de Vilmorin, Louis Ara-
gon en Paul Eluard de revue.
Kruysen bewijst met deze plaat
eens te meer, dat hij tot de beste
baritons van het ogenblik gere
kend kan worden.
Om slechts enkele hoogtepun
ten te vermelden: „Sanglots"
uit Les Banalités en „Montpar-
nasse" (beide van Apollinaire),
„C'est ainsi que tu es" (Louise de
Vilmorin) en de cycles „Le Frai-
cheur et le feu" (Eluard).
ilÉIl
RADIO VANAVOND
Hilversum I <02 m. KRO:
18.30 NWS. 18.46 Act. 19 OS
Lichte gramm.muz 19.10
Overw 19.30 V twintigers.
20.00 Verzoekplatenprogr. 21.50
Wegen door de wildernis, le
zing. 22.00 Liedjesprogr. 22.30
NWS. 22.40 Overw. 22.45 MUZ.
sportprogr. m. comm. en rep.
23.55-24,00 NWS.
Hilversum II 298 m. VARA:
18.00 Nws en comm. op h.
nws. 18.20 Oude gramm.muz.
18.45 Verzoekprogr. v. mod.
muz. 19.30 Nws. 19.35 Artistie
ke Staalkaart. 20.15 Lichte
gramm.muz. 20.35 Een alle
daagse legende, hoorspel. 22.00
Instrumentaal kwintet. 22.30
Nws. 22.40 Franse chansons.
22.55 Plein en publiek: licht
progr. 23.55-24.00 Nws.
TELEVISIE VANAVOND
Nederland I. NTS: 18.50 Plpo
de clown. STER: 18.56 Recla
me. NTS: 19.00 Journ. STER:
19.03 Reclame. KRO: 19.06 In
kleur: Daktarl: Judy in moei
lijkheden, TV-feuilleton.
STER: 19.56 Reclame. NTS:
20.00 Journ. STER: 20.16 Recla
me. KRO: 20.20 Het gulden
Schot: schiet - spel - quiz
show. 21.35 Brandpunt. 22 15
Nies dan de waarheid Hltch-
cock-fllm. 22.40 Evangelie.
NTS: 22.45-22.50 Journ.
Nederland II. NTS: 18.50
Plpo de clown. STER: 18.56
Reclame. NTS: 19.00 Journ.
VARA: 19.03 Bruce Forsyth,
showprogr. 19.53 Reaktle op
reakties. NTS: 20.00 Journ.
STER: 20.16 Reclame. VARA:
20.20 Aohter het nws. 20.45 Bij
Dorus op schoot. 20.55 Liedjes
en gitaarmuz. 21.30 In kleur:
Even of oneven, TV-feuill. uit
de serie Crisis. NTS: 22.20-22.25
Journ.
RADIO MORGEN
Hilversum I. 402 m. KRO:
8.00 Nws. 8.15 Stereo: Klass.
gramm.muz. 8.55 Inl, hoogmis.
9.00 Eucharistieviering. 10.00
Nws en waterst. 10.15 Stereo:
Gew. mui. (gr.). 11.00 Lim
burgs symf. ork. 11.50 Buitenl.
comm. NCRV: 12.00 Stereo:
Kerkorgelconc. (gr.). 12.40
Klass. platenprogr. 13.00 Nws.
13.07 Voor de jeugd. 13.30
Stereo: Pianoduo. 13.55 Lultre-
cital (gr.). 14.10 Voordr. NRU:
14.30 Sportrep. en -uitslagen.
CVK: 17.00 Kerkdienst Baptls-
tengem. 18.00 Gew. muz.
IKOR. 18.30 Kom over de
Brug: progr. in samenwerking
met CVK. 18.35 Muz. lezing.
18.50 Kerk veraf en dichtbij.
NCRV: 19.00 Nws. 19.07 Stereo:
Klass. gew. muz. 19.30 Leren
leven met de oekumene, le
zing. 19.45 Stereo: Klass.
gramm.muz. 20.15 NCRV-vo-
caal ens. KRO: 20.30 Stereo-
club. 21.00 De openbaring des
Heren: bijbels klankb. 21.30
Licht muz.progr. 22.00 Pop.
progr. over act. godsd. vraag
stukken. 22.30 Nws. 22.40 Over-
w. 22.45 Muz. Informatie voor
kenners en liefhebbers. 23.55-
24.00 Nws.
Hilversum II. 298 m. VARA:
8.00 Nws. 8.18 Voor het platte
land, lezing. 8.30 Weer of geen
weer. (Om 9.00 Sportmeded.).
9.45 Humanistisch Verbond.
Rekenschap afleggen. Toespr.
IKOR: 10.00 Klnderdlenst. 10.30
Herv. kerkdienst. 11.30 Vraag
en antw. 11.40 Vragen over De
Kinderdoop. AVRO: 12.00 Bon
te muz. show. 13.00 Nws. 13.07
Radlojourn waarin: De toe
stand in de wereld, lezing.
13.25 Voor alle weggebruikers,
14.00 Stereo: Licht lnstr. ens.
NRU: 14.15 Stereo: Concertge-
bouwork. en sol. (In de pauze:
Plm. 15.00-15-20 Tot beter be
grip, cursus muzleklulsteren).
VARA: 16.30 Stereo: Strljkork
16.55 Lichte gramm.muz. 17.15
Klankbeeld over ontwikkelin
gen ln maatschappij en we
tenschap. 17.50 Nws. NRU:
18.05 Sportrep. en - beschou
wingen. VARA: 18.30 Vrij
tree: cabaretprogr NRU: 18.50
BIJ nader Inzien, journalisten-
forum. VPRO: 19.30 Nws. 19 35
Chansons. 20.00 Kritische Uni
versiteit, 1-U'ïkb. AVRO: 20.30
Rits: voor de jeugd. 21.30
Stereo: Omroepork. en solist
22.20 Stereo: Koorzang (gr.)
22.30 Nws. 22.40 Radlojourn.
22.50 Licht platenprogr. 23.55-
24.00 Nws.
TELEVISIE MORGEN
Nederland I. NTS: 14.00-15.30
Teleac: 14.00 Problemen v. h
brugjaar (1): De Mammoetwet
14.30 Mens ln de ruimte (4).
ïa.OO Russische les (23). 15.30
Nws in het kort. 15.31 Monitor
(Plm. 15.35 In kleur: Paulus de
Boskabouter; Plm. 16.00 In
kleur: Skippy; Plm 16.30 Voet
baluitslagen.) 17.00 Einde. 18.55
Plpo de clown CVK/IKORJ
RKK: 19 00 Bijbelvertelling
voor de kinderen. CVK/IKOR:
19.05 Zingend geloven. NTS:
19.30 Sport. 20.25 Journ. NCRV:
20.30 Kent umtjn vrouw?, TV-
spel. Deel 5. 21.05 Tweekamp:
quiz tussen studententeams.
21.35 Radetzky-Mars, duits to
neelstuk naar Joseph Roth.
(Vierde, tevens laatste deel.)
22.20 Discussie over de zen
ding. NTS: 22.50-22.55 Journ.
Nederland II. NTS: 18.55
Plpo de clown. 19.00 In kleur:
Nieuwe avonturen van Sebas-
tlaan, TV-feullI. voor de
leugd. (dl. 8). VPRO: 19.30 Jazz
uit Lelden. NTS: 20.00 Journ.
20.05 VPRO: Kleurenprogr.
met Impressies van een maan
reiziger. 20.35 Marle Lafóret
zingt franse chansons. 21.15
Geweld in >pUr., speelfilm
met docum. Inslag. 21.55 Een
mens is maar een mens:
Interview. NTS: 22.20-22.25
Journ.
RADIO MAANDAG
Hilversum I. 402 m. KRO:
7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Klass. gramm.muz.
(7.30 Nws; 7.32 Act.; 7.50 Over-
w.; 8.00 Nws). 8.30 Nws. 8.32
Voor de hulsvrouw. NRU: 10.00
Het muziekleven In Ned. var
voor 1940. KRO: 11.00 Nws.
11.02 Voor de zieken. 11.30
Bejaardenprogr. NCRV: 12.00
Lichte gramm.muz. 12.21 Voor
boer en tuinder. 12.26 Meded.
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.41 Act. 12.50 Radio-
snelbuffet. 13.30 Stereo: lichte
gramm.muz. 13.50 Schoolradio.
14.15 Grote sopranen v. d. tijd
(gr.) 15.00 Geref. middagdienst.
NRU: 15.30 Muz. en informatie
over de provincie Noord-Bra
bant. (16.00-16.02 Nws.) 17.20
17.30 Voor de kleuters. 17.45
Voor de kinderen. 18.00 Stereo:
Meisjeskoor en licht instru
mentaal sextet. 18.19 Uitzen
ding van D'66.
Hilversum II. 298 m. VARA:
7.00 Nws en ochtendgym. 7.23
Lichte gramm.muz en rep
(7.30-7.35 Van de voorpag..
persoverz.). VPRO: 7.45 Deze
dag. VARA: 8.00 Nws. 8.11 Act.
8.20 Uitgeslapen (vervolg). 9.00
Stereo: Engels kamerork, (gr).
10.00 Voor de vrouw. NRU:
11.00 Nws. 11.02 Premières dooi
de Nederlandse Radlo-ork.
(opn.). VPRO: 12.00 Blauwe
maandag, gevar. progr. 12.27
Meded. voor land- en tuin
bouw. 12.30 Stereo: Muzikale
aanwinsten. 12.50 Tien voor
één, praatje. 13.00 Nws. 13.11
Informatie: Ontwikkelings
hulp. 13.20 Pro memorie. 13.25
Klass. gramm.muz. 14.25
Schoolradio. NRU: 14.45 Caba-
retprogr. AVRO: 15.00 Voor de
vrouw. 15.40 Llbhte orkestmuz.
16.00 Nws. 16.02 Stereo: Be
schouwing over de opera Lat
Traviata v. Verdt. 17.45 Ov-
heidsvoorlicht'ng.
TELEVISIE MAANDAG
(door Bob Tickelman)
N 1941 werd er in 52nd street, New York City, een club
opgericht, die de geschiedenis zou ingaan als Minton's
Playhouse. Wat op zich zelf een vrij onbeduidende mede
deling mag lijken, blijkt voor de jazz een historisch feit
van het allergrootste belang. In Minton's namelijk werd
de bop „uitgevonden".
De bop (ook wel rebop of bebop
genoemd) was tot nog toe de eni
ge echte, opzienbarende ver
nieuwing in de jazz. Alle
andere vernieuwingen ja, zélfs
de new thing waren de lo
gische consequenties van het
voorafgaande, maakten gebruik
van de verworvenheden van het
voorafgaande. En de bop had geen
enkele binding met de swing of
met de Harlem Jump of hoe het!
allemaal heten mag.
Hoe men aan de benaming
,,bop" komt, is niet helemaal dui
delijk. Er bestaan enkele verkla
ringen, maar de ene spreekt de
andere falikant tegen; 7.0 zou het
woord een verbastering zijn van
het Spaanse „Arribo!", dat zoveel
betekent als „zet 'm up!" of
woorden van gelijke strekking.
Een ander verhaal zegt unS. dat
het een woord is, dat Louis
Armstrong eens in een skat-vocal
gebezigd zou hebben....
Hoe het ook zij, in Minton's
Playhouse was het dus dat de
bop ontstond. (Natuurlijk was
het er niet ineens; er ging een
hele geschiedenis aan vooraf). Ik
ga aan die geschiedenis uit prak
tische overwegingen voorDij. Om
niet in 'het Afrika van de achttien
de of de daaraan voorafgaande
eeuw te starten, begin ik in
het Amerika van deze eeuw.
In 1920
We schrijyen 1920. Op 29 au
gustus van dat jaar wordt Char
les Christopher Parker geboren
in een van Amerika's jazz-steden
bij uitstek: Kansas City. Gedu
rende zijn schooltijd werd de ba
sis gelegd voor z'n muzikale op
leiding.
Hij begon de baritonsax te spe
len maar op z'n vijftiende ging
hij over op de alt. Zeventien jaar
oud startte hij z'n professionele
muzikantenloopbaan. Tot 1941
toeterde Parker onopvallend
voort; hij maakte deel uit van de
bands van o.a. Jap McShann. Met
deze band reisde Parker in '41
naar New York, alwaar plaatop
namen gemaakt zouden worden.
Die zijn inderdaad gemaakt,
maar nog voordat de eerste
exemplaren uit de persen kwa
men, wasParker bij McShann
vertrokken. Enig free lance werk
volgde. Parkers hang out werd
Minton's Playhouse, in de 52nd
street in Harlem. Hij kreeg daar
de bijnaam Bird (ook wel Yard-
bird, vanwege z'n verlegen, on
handige manier van optreden).
Bird maakte in '43 samen
met o.m. de andere hogepriester
van de bop, Dizzie Gillespie
deel uit van het grote, voorname
lijk zich nog van het swing-idi
oom bedienende orkest van pia-,
nist Earl Hines, de man, die nog
steeds trompet probeert te spelen
op een piano. Dit orkest, dat Hi
nes formeerde nadat hij bij
Armstrong was vertrokken, vond
in z'n gelederen de eerste
mensen, die althans begrèpen dat
er iets nieuws op komst was.
Ontslag
Onder hen waren naast Bird
en Dizzie Coleman Hawkins,
tenor, trompettist Walter Fuller,
slagwerker Alvin Burroughs, de
tenorist Bud Johnson en de
trompettist Benny Harris, maar
vooral de zangeres/pianiste Sarah
Vaugihan. Wegens betalingsmoei
lijkheden moet Hines een gedeel
te van de band ontslaan. Billy
Eckstine (de mannelijke zanger
yan Hines) formeert met de
ontslagenen een band, die de
eerste bebop big band zou wor
den.
In het orkest zitten Parker en
Gillespie. In deze band ontwik
kelt Bird z'n ideeën over harmo
nie en ritmiek; ook z'n techniek
en stijl op de alt worden tot een
perfectie gebracht, die nog niet
op dit instrument ook maar zijn
benaderd. In '44 verlaat hij
Eckstine en neemt onder eigen
naam nummers op als Red Cross
en Tiny's Tempo.
Het is nog niet helemaal hon
derd procent bop, omdat de rit
mesectie Parker gewoon niet kan
volgen; ze blijven orthodox swin
gen. In '45 maakt hij met Gil
lespie „Hot House" (op het sche
ma van 'What is this thing called
love), Salt Peanuts, Shaw Nuff
en een van de Lover Man
versies. Op dit moment is Parker
een levende legende geworden.
Talrijk zijn de mensen die hem
imitepsn; maar hij duldt geen imi
tators hij is gewoon veel te
goed.
Ontdekking
Een nieuwe trompetontdekking
wordt gedaan: Miles Davis. Met
hem of Gillespie op trompet, Bud
Powell aan de piano, Curley
Russel bas en Max Roach drums
neemt Parker alleen maar
meesterwerken op: Billie's Boun
ce Warming up a Riff Thri
ving on a Riff Meandering
Novv's the Time (gaat dat allen
horen, a must) (Koko vrij
naar Cherokee).
Deze muziek is alles, mooi,
verschrikkelijk, hels. Hier houdt
alle jazz op. Hier begint alle jazz.
Waar de „serieuze" muziek de
cennia naar loopt te zoeken, tob-
berig experimenterend. wordl
onder Parkers leiding in een paar
opnamesessies schijnbaar moeite
loos bereikt: de atonaliteit.
1946: opnamen met Miles. Luc-
key Thomson (tenor), Dodo Mari-
-norosa (de pianist die in de buurt
van Parker zich zelf overtrof,
maar overigens een zeer minne
muzikant) van Night in Tenesia
(van ditmaal componist Gil
lespie); Yardbird Suite, Moose
and Mooche en Ornithology
(How High the Moon).
Kort hierna werd Parker
enstig ziek. De meeste mensen
weten waaraan hij leed. Zij die
het niet weten hoeven het niet te
weten; Jt is althans voor de
luisteraar van geen belang. Juli
'46 aan het eind van zn fysie
ke kunnen wordt Bird bijna
de studio ingedragen voor de
opnamen van de tweede Lover
Man versie.
Hartverscheurend
Van verschillende kanten is
geprobeerd deze plaat uit de
handel te nemen. En terecht. Wat
men te horen krijgt is zo'n hart
verscheurend getuigenis van el
lende dat iemand die er een heel
klein beetje van snapt er zelf
ernstig ziek van zou worden.
Het draaien van deze plaat wordt
in jazz-kringen gezien als een
bewijs van slechte smaak. In het
ziekenhuis van Camarillo wordt
Parker gedurende een half jaar
verpleegd.
Na Parkers genezing komt de
erkenning en achter die erken
ning holt, met de tong uit de
bek, de commercie. Hij maakt
nog platen, o.a. met Erroll Gar
ner, met Wardell Gray, met de
subtiele gitarist Barny Kessel.
Het is natuurlijk allemaal erg
goed, maar de glans is eraf. Dat
is voor Norman Granz (in jazz
en aanverwante artikelen) geen
bezwaar hem in 1951 te contrac
teren voor diens Jazz at the
Philharmonic.
Dansende beer
In Europa laat men hem op
treden als een dansende beer,
met veel Afro-Cubaanse ritmen
en wat dies meer zij. Met strij
kers, met het „gevoelige" orkest
van Neal Hefti, met big bands.
Bird doesn't sing no more. Bij
vlagen leeft hij weer op, als hij
in een klein ensemble met zelf
gekozen musici speelt; maar de
man van vóór 1946 is niet meer
te herkennen.
Na het overladen van z'n
dochtertje begint Parker
weer aan zqn ziekte te ljjden
en op 12 maart 1955 giste
ren precies dertien jaar ge
leden sterft de allergroot
ste musicus, die de jazz heeft
opgeleverd; Charlie Parker.
Maar een lange blinde muur
in Harlem bewjjst dat z'11
geest voortleeft. Met grote
witte letters staat er klod-
derig en onbeholpen geschre
ven: Bird lives.
Waar het om gaat is dit:
niet iedereen op de wereld
heeft het even goed als jij.
En natuurlijk kun je zeg
gen: pech gehad.
Maar terwijl je dan lekker
naar je nieuwste elpeetje ligt
te luisteren, zul je toch er
gens van binnen het gevoel
hebben dat je je er zó niet
van kunt afmaken. Want
terwijl je jezelf 't oude
smoesje aanpraat: wat
gaat mij dat aan? weet je
ook het antwoord al: na
tuurlijk gaat het mij aan!
Dit is zomaar een stukje uit
de jeugdkrant van de eigen tic-
neractie Tientjes voor tieners
voor de grote actie Kom over de
brug. Gehoopt wordt, dat met al
'die tientjes een miljoen gulden
bij elkaar komt.
Je weet wel er is gevraagd of
de Nederlandse tieners de jon
gens en meisjes in ontwikke
lingslanden willen helpen. Zij
hebben het zoveel minder dan
wij.
Er zijn zeven eigen projecten,
Het gaat over kinderen in
Hongkong, die op straat zwer
ven. omdat ze geen ouders meer
hebben, zwakzinnige kinderen
in Djakarta, jeugdwerk in Para
maribo, de negers in de Missis
sippi Delta in Amerika, de arme
bevolking van de Gran Ohaco
in Zuid-Amerika en een huis
voor in de steek gelaten jeugd
in Sao Paulo in Brazilië.
Van 1 tot 15 maart wordt de
actie gehouden, maar dat wil
niet zeggen, dat zaterdag 15
maart al het geld binnen zal
zijn. Er zijn jongens en meisjes
op die dag nog druk bezig met
allerlei werkjes.
Brughit
„Er zijn heel wat leuke ac
ties", vertelt Lolke Osinga van
Tientjes voor tieners. Tieners
kijken graag de kat uit de boom
en dat hebben ze dan ook ge
daan, maar het resultaat is. dat
ze het een comrete zaak vinden.
Ze willen meewerken aan een
stukje ontwikkelingswerk in de
arme landen."
In Arnhem is een brughit ge
maakt;
Naar school gaat niet iedereen
even graag. Maar we zijn er
toch allemaal wel van over
tuigd, dat je niet zonder kunt.
Zo is het ook in de ontwikke
lingslanden. Op de foto krijgen
jongens vakonderwijs. Kom over
de brug geeft veel aandacht aan
dit onderwijs.
„Wat doe je als tiener met je
tientje?
je gaat er een paar maal van
uit.
je kunt er ook een ander mee
helpen
zodat misschien wat leed in de
wereld wordt gestuit.
het refrein:
Er wordt geroepen kom,
dus hebben wij te gaan
naar Hong-kong, Lambarene en
Paramaribo,
de Mississippi Delta en de Gran
Chaco en Djakarta en Sao Pau
lo.
Kom geef een keer een tientje,
dan heb je goed beschouwd
van oost naar west, van zuid
naar noord
een brug gebouwd.
Schoenpoetsen
Een hervormde tienerclub in
Wormerveer heeft contact ge
zocht met de gereformeerde en
de vrije evangelische club. Veel
ideeën zijn samen uitgewerkt en
er is gepraat over ontwikke
lingshulp. Nu gaan ze aan de
slag met schoenpoetsen, het lo
pen als sandwichman. Maar er
wordt ook een klnderkermis ge
organiseerd voor tien tot twaalf-
iarigen, want dat zijn ook tie
ners.
Voor de ouderen is er dan
weer een disco soos, een Ameri
kaanse verkoop, dansën en kla
verjassen.
Een ander voorbeeld is dat
van een hoofd van een school,
die veertien dagen achter elkaar
les geeft over de zeven projec
ten. Veel scholen stellen zich
achter de actie.
Vooruit tieners zet hem op
omdat die andere tieners al wo
nen ze ver weg jou ook aan
gaan. Maar daarvan hoeven we
•e niet te overtuigen. Wil je het
eigen gironummer nog weten:
Amsterdam: 52. 76. 00.
RIET DIEMER.
