Fantasie is voldoende
TELEVISIE
r
BLAD ZIJ
ur
Goede handleiding
bij aankoop auto
Kunst met schaar en
papier in Westerbork
WIECHERD TJEERD LEVER:
Variaties op het
thema „drank"
Antiek-look
in schoeisel
Baby zet schommelwieg
zelf in beweging
dialoog
ZATERDAG 9 MAART 1968
EEN houten barak in de bossen van
Westerbork. Hier is Nederlands
enige knipselmuseum, waar Wiecherd
Tjeerd Lever de scepter, in casu de
schaar zwaait. Vandaaruit probeert hij
Nederlandse vrouwen en meisjes laaiend
enthousiast te maken voor de knipsel
kunst.
„Het is zo eenvoudig", zegt hij. „Je
hebt er alleen maar papier en een
schaar bij nodig." Bovendien een portie
fantasie, nauwkeurigheid en geduld,
zouden wij eraan toe willen voegen.
Maar dan kan er vooral voor zieke
kinderen bijvoorbeeld een wereld
vol kunstzin opengaan.
Wiecherd Lever werd 53 jaar geleden ge
boren op een Gronings turfschip. Zoals alle
schipperskinderen werd hij tijdens zijn
schooljaren elders opgevoed,
namelijk bij een tante. In
haar oude bijbel vond hij
voor 't eerst een knipsel.
„Dat kan ik ook", dacht hij
en voegde de schaar bij het volgelinge
woord. Onderweg met kolen 1607~1678)-
en turf bestudeerde hij
zelf turfschipper en kolen
handelaar geworden bloe
men, wegschietende water
hoentjes, wilde eenden en
vissende reigers.
ren op het kunstigste te kunnen
snijden."
In de pruikentijd ontstonden
de zwarte silhouetjes, een soort
portretkunst Vooral Nederlanders
bezaten een echte knipknobbel.
Waarom dat zo is, is zelfs de
heer Lever niet duidelijk. Met de
opkomst van de industrie en fo
tografie stierf de knipkunst uit.
tot Lever nog net op tijd de
draad oppakte.
Spontaan
knipkunstenaars beroemd. We le
zen van Johanna Koerten, Anna
Maria Schuurman (geleende
vrouw met grote talenkennis,
van De Labadie
Wiecherd Tjeerd Lever (53)
Hollandsche Jufferen of onder
richt der papieren snij kunst' om
in 't kort uit papier alderlij figu-
Hier geen vuist op tafel voor
subsidie, zware beschouwingen
en theorieën, alleen een schaar
en papier. Deze onbekommerde
kunst is wellicht daarom een
nieuw leven beschoren.
„Volkskunst onstaat zonder enige
leermeester, uitsluitend uit be
hoefte iets moois te maken", zegt
Lever ervan. „Wie oude histo
rische gegevens namaakt, gaat
iets doods vormgeven.
Volkskunst groeit uit iemand in
nerlijk, spontaan."
Geen lessen
Hoe leert men knippen? „Geen
lessen", zegt Lever, „vooral niet.
Van Johanna weten we: „Haar
snijschaar was als der schilderen
Penseel in haare hand, en daar
mede heeft xij veele wonderen
voortgebracht". Ook de Leidse
koopman Willem Elgeman knipte
ragfijn als kantwerk; zijn
mooiste werk kwam op hoge
leeftijd tot stand. Hij maakte
knipsels van gewoon wit papier,
Thuis knipte hij ze uit de vrije e
hand na. AU 21-Jarige «tapte hij ■*>»-
van boord en werd vertegen- metrische ornamentiek te krij-
woordiger. Zo kwam hij bij tien- gen. j)e voornaamste figuren gaf
tallen families en doolt er antieke h|J w,, aan enkHp ,ch„,Uj.
knipsels op die vroeger ter gele
genheid van geboorte of huwelijk
vervaardigd waren. Hij kreeg die poppetjes hand
Atoomoorlog tegen vlieg
Silhouet
ncn. Herinnert u zich de rissen
in hand? Dat
kleinoden niet mee fijn
teer als ze waren maar Wie
cherd kopieerde en knipte de
sierlijke silhouetten thuis na.
Hij zag brood in zijn hobby: op
tentoonstellingen knipte hij voor
twee kwartjes het silhouet van
moeders, bakvissen turfschippers
en schoolmeesters.
Daarmee blies hij de schaar-
kunst nieuw leven in.
Vooral vrouwen werden als
gaat ook zo in zijn werk.
Boekje
Aan 't eind van de achttiende
eeuw werd de knipkunst nog
druk beoefend, hoewel in 1686 te
Amsterdam reeds een handboek
je verscheen getiteld: „Kunstig
en vertnaakelijk tijdverdrijf der
JIT AMERIKA
waaide naar
ons land de ge
woonte over
om vruchtesap
te genieten bij het
ontbijt. Het sap
van verse vruch
ten bevat veelal
een behoorlijke
dosis vitamine c.
Toch is het beter
dat vruchtesap
niet ten koste te laten gaan
van de hoeveelheid melk per
dag. Oplossing? Een combi
natie van beide zoals:
VRUCHTENMELK
liter melk, 40 gr. basterdsui
ker, sap van 1 citroen, 2 sinaas-
sppelen of 200 gr. vruchtenmoes.
Klop de basterd door de melk en
ioe er al kloppend scheutje voor
icheutje het vruchtensap of
-moes door.
GEMBERMILKSHAKE
1 deel gembersiroop, 2 delen
roomijs, 4 delen melk. Doe
ttroop, ijs en melk in de mixer
en klop zolang tot een luchtige
massa ontstaat. Meteen serve
ren.
VRUCHTENKWARK MET
KOFFIESAUS
Amerikaanse kwark (droog en
korrelig), mandarijntjes, Va liter
koffie-extract, 10 gr. maizena,
zoetstof. Van de extract, maizena
en zoetstof een sausje maken,
al roerend laten afkoelen. Vul
ten wijnglas afwisselend met
koerk. mandarijntje en kwark.
Giet ae koffiesaus erover, gar
neer m?t drie partjes mandarijn.
Mannetjes van schadelijke
insecten is de oorlog verklaard
met nucleaire straling. Met be
hulp daarvan zullen ze van hun
mannelijkheid worden beroofd.
Twee wereldorganisaties, het In
ternationale Atoombureau en de
Wereld Voedsel Organisatie van
de Verenigde Naties hebben
daartoe besloten. Het gaat voor
namelijk om een klein insect: de
vruchtenvlieg.
Op het eiland Capri is reeds
succes geboekt. In Zuid-Amerika
blijkt de vlieg nog elk jaar een
goede tachtig miljoen dollar aan
citrusvruchten te vernielen. De
vlieg bedreigt ook koffieplanta
ges in Costa Rica, suikerrietvel
den in- Indonesië, cacaoplantages
in West-Afrika en bossen in Ko
rea. Deze gebieden wil men red
den met behulp van atomaire
straling.
Op het uitroeiingsprogramma
staan voorts: muggen, rupsen,
motten, sprinkhanen, wespen,
Kinderen schrijven
over hun leven
Zeer binnenkort zullen op Cu
racao brieven worden uitgereikt
van Nederlandse kinderen aan
Antilliaanse schoolkinderen. Een
onderdeel van het geschenk dat
tijdens de afgelopen kinderboe
kenweek 1967 werd uitgereikt
was namelijk het verzoek een
brief te schrijven.
Bij het bureau CPNB zijn 2200
van dergelijke brieven binnenge
komen, waarin een kind vertelt
over zijn leven in Nederland. De
Antilliaanse kinderen wordt nu
verzocht, terug te schrijven. Men
verwacht dat zich hieruit in een
groot aantal gevallen een blij
vende correspondentie zal ont
wikkelen.
luizen, wandluizen en tse-tse vlie
gen. Zij bedreigen niet alleen de
oogst maar dragen ziektekiemen
over op de mens. Biologen wach
ten nu maar af of de schadelijke
beestjes een tegen de bestraling
resistente soort in het veld zullen
brengen.
Allemaal ballast. Ik geen sum
miere adviezen tijdens korte
cursussen, ook voor de radio zo
als woensdag 6 maart via de
NCRV. Teveel vertellen werkt
remmend. Probeer onbevangen te
zijn als een kind. Forceer niets.
Durf jezelf te laten gaan."
„Tekentalent? Nou nee, niet
nodig. Wel als je bloemen wilt
knippen; teken ze in de natuur
en knip ze uit de vrije hand na."
Soms zie je prachtige voorbeel
den van vouw- en knipkunst als
papieren kleed over Friese klok
ken. Of als fragiel figuurtje ge
plakt op pot of fles, dan weer
ingelijst als strip. Als u ooit in
Drente bent, loop het Knipsel
museum in Westerbork eens bin
nen. 't Zal u niet berouwen.
Het is modern om antiek te
hebben. Misschien denkt u dat u
met een koperen strijkijzer,
Friese staartklok of oude Staten-
bijbel-mct-sloten wel klaar bent.
We moeten u teleurstellen. Het
begrip „antiek" is nu ook in de
schoenenmode doorgedrongen.
Old-finish" schoenen hebben
grote perforaties en zware
sierstiksels aan de kappen op het
bovenblad en aan de gekartelde
zoolrand. Die rand is bij gewoon
schoeisel meestal glad. Voor deze
schoenen is ongecorrigeerd leer
gebruikt waarin huidplooien en
door het levende dier opgelopen
beschadigingen (door prikkel
draad of insektensteken) nog te
zien zijn.
Wij gaan dus duidelijk terug
naar een natuurlijk produkt
T&WM-WWWt
Onze wensen houden steeds
een wedloop met ons inkomen.
Met de reclame voor vakantie-in-
eigen-land in uw achterhoofd,
denkt u misschien ook over de
aankoop van een auto. Een goede
bandleiding bij die aanschaf, die
er inhakt, is „De auto in de ge
zinsbegroting". Want een auto
kopen is geen kunst, een auto
houden zoveel temeer.
Summiere adviezen over be
groting, financiering, onderhoud,
een tweedehands wagen worden
gegeven. Bij een aanschaf van
een nieuwe auto van ƒ5050,- is
een contante storting bij finan-
waarvan de eigenschappen niet
door kunstmatige middelen ver
anderd worden. De kleuren zijn
getemperd: bruin (kokos en cay
enne) bruinrood (mexico), naturel
(oker), beige (gringo) en groen
(olive).
Het oude aanzien wordt on
derstreept door een schaduwef-
fekt dat hier en daar is aange
bracht. Alle schoenen hebben een
onbeklede uit lagen opgebouwde
hak, die in hoogte varieert van
30 tot 40 mm, en een open hiel.
De leest is breed en hoog zodat
de schoen veel teenruimte heeft
WWWWWi
ciering nodig van 2175,-, de ren
te bedraagt 372,-. De vaste
lasten per jaar? All risk verzeke
ring 500,- motorrijtuigenbe
lasting ƒ131,-, stalling ƒ360,-, on
derhoud 240,-, contributie
ANWB en wegenwacht 100,-.
Rijden we 15.000 km per jaar en
schrijven we in zeven jaar af,
dan kost de auto 255,- per,
maand. Daarboven komen de
eerste twee jaar nog rente en af
lossing, van 130,-. We moeten
385.- per maand kunnen mis
sen.
Voor een tweedehands wagen
liggen de kosten 2400,- is de
auto begroot) op 200,- per
maand, ook 15.000 km. per jaar,
afschrijven in vier jaar, daarbo
ven de eerste 18 maanden 87,-
voor aflossing en rente. Als het
om zo'n grote uitgave gaat, loont
het de moeite prijsbewust te zijn.
Deze handleiding wordt voor
0,75 de uwe, bij de bondsspaar
banken. of 0,95 op giro 60 27 87
ten name van het Gezinsbegro-
tings Instituut te Rotterdam.
In voorbereiding zijn de uitga
ven over het gezin en girale
loonbetaling, het eigen huis en de
gezinsbegroting, en wat doe ik
met mijn zelfverdiende inkomen?
Bij het instituut kunt u ook een
persqpnlijk budgetadvies aanvra
gen.
DAT IK nu moet doorpraten ovi
wat ik de vorige keer aai
roerde is zo klaar als een klontj
Ik ben eigenlijk nog nergens a;
begonnen, ik heb alleen aangesti;.
Dat ik in deze tijd van repetitie
en rapporten best eens een moeder
mag antwoorden op haar vraaj
of ik ook vind dat voor hoge cij-
fers geld moet worden gegeven
eventueel brommers of pick-ups -
is ook nog zo gek niet, al is het
maar een klein probleem temiddec
van andere.
m f d€
Réu
HET HEEFT allemaal met elkaar gWf
te maken. Enerzijds is er datjene
wat wij de wereld noemen: geld,
aanzien, agressie, vervreemding,1216
angst. Achter het geweld waarmet sti
de wereld op ons afstormt zi- j
ieders angst de laatste te zijn. Im-en
mers, overal is de eerste klap eecp ni
daalder waard. f
Anderzijds is er het geweld van u i
het evangelie. Dat zegt ons da>Ke
veel eersten de laatsten zullen zijn. tr I
Het geeft ons een ander uitgangs. we
punt, een andere levenshouding.
Het bevrijdt ons van angst, he!riec
leert ons klappen te dragen erjj vc
daalders te missen. Heel de span
ning van ons christen-willen-zijn
ligt tussen onze superioriteit alilp n
mens en onze nederigheid.
Tussen onze goede bedoelingenjlom
deze wereld naar onze hand te zet- j b
ten, zó dat wij, die het beste met
iedereen voor hebben, onze taak™
ten aanzien van onze medemens zo
goed mogelijk verstaan èn hei
besef dat het zonder ons kan.
Dat is moeilijk, daarom noem
het ook spanning. In die spannin)
proberen we om te gaan met geld
Geld is niet èlles, maar het is ook [-hi
geen slijk. Proberen we om te gaan res
met elkaar. Bewust, veel meer be-
wust dan de mensen vroeger, van
ons éne leven, van ons nu of nooit,
beproeven we elkaar in liefde, in
omgang, kerkelijk, maatschappe
lijk, politiek. Beproeven we ons
zelf in onze keuze, in ons handelen: iii
wat doe ik eigenlijk als ik
Iter;
ien
sie)
ALS ik in geld denk. Vroeger
had ik het krap maar nu kan
ik mijn kinderen wat meer oplei
ding laten genieten. Ik hoop nu na- v
tuürlijk vurig dat zij genieten,
maar eigenlijk nog meer dat ze mij
laten genieten, n.l. van 'hun presta-
ties. Het evangelie leeft in mij, n.L
dat ik het goede voor mijn kin de-
ren zoek en dankbaar deze tijd en
de grotere mogelijkheden aan
vaard; ik wil er hard voor werken
dat mijn kinderen iets bereiken;
ik zoek zorgvuldig naar aard
aanleg van mijn kind en
naar een school.
Maar ook het andere leeft in mij,
de angst dat mijn kind het niet
rooien zal. En dan? Dan sta ik
voor schut. Dan ben ik van mijn
supérieur voetstuk af. dat kan niet.
Daar is Jan met zijn rapport. 0,
gelukkig, gelukkig, zes achten.
Jongen, hier, zes gulden, wie weet
krijg je van je vader ook nog wat.
Netjes sparen (natuurlijk, het isj
mijn geld), wie weet hoe gauw je
een brommer hebt.
Jol
Herinnert u zich nog die
prenten uit oude boeken,
waarin een moeder haar ba
by schommelt (in de schom
melwieg uiteraard) bij een
gezellig knetterend haard
vuur met een pot aan een
koperen ketting? Een snoe
zig tafereeltjeWelnu,
schommelwiegen zijn er ook
nu te kust en te keur te koop
een brandend haardje zal
took nog wel kunnen. Alleen
moeder die daar maar zo rus
tig zit te schommelen zal
moeilijker te vinden zijn.
Hebben we er geen tijd voor,
of is het pedagogisch niet verant
woord? Een schommelwieg is
leuk. maar er is niet één hummel
tje dat in staat is zichzelf in
slaap te schommelen, er moet al
tijd iemand zijn die de wieg in
beweging zet.
Er komen echter betere tijden!
In Engeland is namelijk onlangs
een soort „wiegbedje" op de
markt gebracht dat de baby's in
staat stelt zichzelf door eigen be
wegingen in slaap te wiegen. De
wieg bestaat uit een metalen fra
me dat de vorm van een hoefij
zer heeft en bespannen is met
een nylon net. Als het kind erop
ligt is het vrij zijn beentje te
bewegen en zet daardoor de
„Rock-a-bye" in beweging.
Het kind zal zich kostelijk ver
maken en langzamerhand door
de schommelende beweging in
een diepe slaap raken. Het schom
melwiegje is dusdanig geconstru
eerd dat ook de meest primitieve
bewegingen van het kind de wieg
doen schommelen. Ziet u, wij
hoeven er niet eens meer aan te
pas te komen!
NU we zoveel brieven
over de tv gelezen
hebben (helaas kunnen we
lang niet alle plaatsen) is
ons heel duidelijk gewor
den dat: de tv in gezinnen
met jonge kinderen en ge
zinnen waar de kinderen
de deur uit zijn, geen pro
blemen oplevert; heel
moeilijk is het vaak in de
gezinnen met opgroeiende
kinderen, vooral waar pas
tv is. Opvallend is dat veel
moeders een hekel aan het
„onding" hebben, tenvijl
vaders met kennelijk meer
plezier van de tv gebruik
maken.
„Twee maanden hebben wij
nu zo'n onding in huis staan.
Wég gezelligheid, alles moet
afgeraffeld worden", verzucht
mevrouw K. te G. Om kwart
voor zes begint het al. Haastig
eten, geen tijd meer om gezel
lig na te tafelen maar vlug
allemaal voor de tv. Als ik het
alleen te zeggen had was er
nooit tv gekomen, maar ja,
mijn man spreekt ook een
woordje mee... en de jongens
werden erg uithuizig."
Niet nodig
„Als ik alleen was, deed Ik
de tv beslist weg", zegt ook
mevrouw S. te S. We kijken
nu ruim twee jaar. Mijn man
en kinderen zijn er idol op. Ik
zie heus wel bepaalde voorde
len in televisie maar die we
gen niet op tegen de nadelen-
Om niet achter te blijven in
zake het wereldgebeuren heb
ben we de tv niet nodig: we
hebben onze krant en radio.
De beeldbuis rooft de gezel
ligheid weg. Tijd om naar el
kaar te luisteren is er niet.
Men moet met de tijd mee
gaan, jawel. Zélf gaan, maar
niet „meegesleurd worden". Ik
geloof dat we inderdaad moe
ten oppassen dat dit laatste
niet gebeurt, door steeds in
ernst op onze „qul vive" te
zijn.
Een bejaarde zegt: „Eigen
lijk houd ik niet van dat ge
klets, iedereen heeft toch zijn
eigen mening. Er zijn wel veel
mensen die door dat praten
geen eigen mening meer heb
ben, maar dat ben ik niet.
Vaak hoor je beweren dat
voor de bejaarden de tv zo
fijn is. Maar al ben ik dan
bejaard: ik zou er nooit een
willen hebben. Zelf levendig
blijven, veel denken en doen,
dat houdt je hart jong!"
NaprateriJ
Mevrouw N. te R. is vijfen
zeventig jaar en geniet erg
van de tv: „Waarom kammen
al die mensen de tv toch af?
Het is wel de gemakkelijkste
weg, maar voor mijn gevoel is
dat de domste, het is vaak na-
praterij. Ik vind de tv juist
erg leerzaam. Natuuropnamen,
het leven der dieren, waarvan
ik niet veel wist, en laatst die
prachtige getuigenis van de
Evangelist Anne van de Bijl.
Die vreselijke ellende die
we zien? We moeten toch we
ten wat er in de wereld ge
beurt, we zijn toch geen
struisvogels die de hoofden in
het zand steken?"
„Voor alleenstaanden is de
tv een hel" begint mejuffrouw
D. te H. „Soms als ik uitgeno
digd ben en ik kom aan, dan
begint het al: „Je vindt toch
niet erg dat de tv aangaat? Er
is zo'n spannend stuk, het
laatste deel is vanavond. We
hebben alle delen gezien, dus
je begrijpt..." Het bezoek be
grijpt en heeft spijt dat ze de
uitnodiging heeft aangeno
men."
Gratis
Mejuffrouw E. te R. is erg
blij met haar tv: „Een opera
of operette bijv., ik zou het
niet kunnen betalen. Nu
wordt het me gratis thuisbe
zorgd. Een mooi concert (veel
te weinig naar mijn zin) ik
geniet er zo enorm van. Daar
na doe ik de tv uit om het zo
lang mogelijk vast te houden.
Je gaat toch ook niet regel
recht de bioscoop in als je in
werkelijkheid naar een con
cert bent geweest?
Als de radiobode komt,
kruis ik de programma's aan
die ik graag wil zien. Als er
voor de rest niets bijzonders
is, doe ik hem uit, dan blijft
het nieuw. Alleen als ik me
heel erg alleen voel, zet ik
hem wel eens aan zonder er
naar te kijken, dan is het net
of er iemand bij je in de ka
mer is. Maar dat komt niet zo
veel voor."
Ook voor ons is het onbe
grijpelijk dat men van zeven
tot elf uur naar de tv kan
kijken. Wij snappen ook eer
lijk gezegd al die problemen
niet: kijk per avond alleen
naar wat echt de moeite
waard is, en zet de tv dan
gauw weer uit. Dan hebt u er
toch van genoten en bent nog
in staat om andere dingen te
doen.
„Zo erg als mevrouw S. te
P. schrijft, dat ze de knop al
leen maar uit kan zetten, is
het nu ook weer niet" vindt
mevrouw B. te Z. „Zelf heb ik
alleen de lagere school doorlo
pen. Vooral de leerzame films
van andere landen vind ik
fijn. Ook die programma's van
„De bezetting" deden ons wat.
Dat leefde gewoon weer voor
ons. Wij zien ook nog de goe
de kant van tv!"
Zondag
Mevrouw Z. te N. stelt als
eerste de vraag die wij al eer
der verwachtten: „Heel vaak
zijn wc blij geen tv te hebben,
vooral ook voor de zondag.
Hoe wordt dat geregeld in
positief Christelijke gezinnen
op zondagmiddag en/of
-avond? Tijdens de kerkgang
of zoals nu bij iJe sportuitzen-
dingen en de Olympische Spe
len? Mag dat allemaal maar!
Vroeger gebeurde zoiets niet:
„Ja vroeger" zeggen de kinde
ren dan, „Toen mocht er
niks".
Dat is zo en wij zijn ook
niet meer zo dat er niets mag.
Mag dan alles maar en is er
geen verschil meer tussen de
Dag des Heren of een doorde
weekse dag? Ik hoop dat u of
andere ouders daar een ant
woord op weten."
„De tv in Nederland is in 't
algemeen „heilig" vergeleken
met die 4n de VS. De hele dag
staat de tv daar aan. Kleine
kinderen worden in de high-
chair of playpen voor het ap
paraat geplaatst, twee meter
ervan af, (arme kinderogen!).
Schoolgaande kinderen zitten
uren te turen naar wildwest
of driehoeksverhoudingen. Het
is heel belangrijk dat wij tele
visie met verstand gebruiken,
de programma's selecteren!
Waar dit niet gebeurt, wordt
het een kwelling, een gevaar,
een pestillentie", aldus de heer
S. te R.
Ondeugd
„Echt gezellige praatavon
den met elkaar of familie, is
er door de tv niet meer bij",
vindt mevrouw V. te G. „Het
voordeel zou kunnen zijn dat
er door de kastjeskijkers nu
minder geroddeld wordt.
Want helaas is deze nationale
ondeugd nog nooit verdwenen.
Als er op onze vrouwenclub
een afwezige dreigde bespro
ken te worden, zei er altijd
een dame: „Wacht even, dan
haal ik haar erbij, dan hoort
ze het meteen ook" Het werk
te prima, 't gepraat was zo
afgelopen!
Nu verder over de tv: het
valt mij nog mee dat de jeugd
soms nog zo actief bezig kan
zijn met opbouwend werk.
Dat geeft hoop voor de toe
komst, vooral daar je overal
hoort dat het christelijk vere
nigingsleven onder televisie
lijdt. Er wordt wel geklaagd
over programma's van de
NCRV. Als gereformeerde
vergeet je vaak dat de NCRV
niet gereformeerd is, maar
christelijk, wat wel een rui
mer begrip is.
Wij hebben nog steeds de
inwerking van de strenge op
voeding van dit mag niet en
"dat mag niet. Toch zou ik
graag zien dat er wat meer
tijd besteed werd aan de uit
draging van de blijde
boodschap. Samenvattend zeg
ik: Wèl tv maar verantwoor
de keuze van de programma's
en daarnaast ook belangstel
ling voor andere zaken."
GAAT dat zo? Het is maar eer
klein voorbeeld, maar het is
denken in geld. Door welke zeeën
van ellende, denk ik wel eens,
moeten kinderen gaan, in deze tijd,
die niet goede cijfers halen, die
daarbij dan ook nog de brommer
achter de einder en de genegen
heid in de ogen van hun moeder
zien verdwijnen.
O. het zou me nog niets kunnen
schelen, al die kwartjes en gul
dens, om mij zeilboten, contact
lenzen en paarlen halssnoeren, als
de liefde bleef. Als de liefde geen
geldgezicht kreeg. Regel het zelf
maar, zou ik willen zeggen, maar
vergeet de liefde niet. Liefde bete
kent: klein worden met je kind,
pijn hebben om je kind, teleurstel
ling en desnoods onrecht dragen
met je kind, en bovenal: je kind
leren léven.
Want hoe moet je toch leren le
ven als je alles wat je meekreeg
leerde omzetten in geld. Hoe kun
je nog ooit iets spontaan voor een
ander doen als je denkt: hoeveel
is mijn tijd waard. Heel de weg
naar de ander is geblokkeerd.
En nu ligt het, in die spanning
van ons bewust leven, natuurlijk
aan onszelf. Er zijn altijd ooms ge
weest die je, als ze kwamen loge
ren, stiekum een rijksdaalder in de
hand drukten: ogen dicht, en dan
dat fijne harde ronde gevoel in je
handpalm. Dat kan een heerlijke
herinnering zijn die je nergens
heeft geschaad. De liefde kwam
door de rijksdaalder heen. Jij werd
niet meer. niet hoger, maar de ge
negenheid.
Bij ons in de buurt gaat een ge
zin elk jaar naar de wintersport,
zes personen. Daarvoor zijn ze het
hele jaar niet jarig, zelfs mogen
de kinderen in de klas niet trac-
teren en komen altijd in verlegen
heid als klasgenootjes hun vragen:
wat heb je gekregen? Er is nooit
een vrolijke inval van vrienden,
nooit een: wat hebben we nog in
de kast? Niets niets, het hele jaar.
De kinderen mogen niet uitgaan,
want ze kunnen niet terugvragen.
Alleen die herinnering is er. die
heerlijkheid van elk jaar zo'n fa
milie te zijn, je te bewegen daar
ergens ver, je even te „voelen".
Wat brengt zo'n keuze mee? On
derlinge liefde? Offerzin? Of den
ken in „waarden" als: mensen zo
als wij plus nog wat anderen? Kun
je je zelf daarvan een leven lang
overtuigen? Of moet je wel. Is er
zo'n angst en onzekerheid, is er zo
weinig rust in je dat je eenvoudig
moet blijven doorlopen om niet te
vallen? Hoe komt. bij zoveel
kramp, nog léven aan de beurt?
MAAR genoeg. Dit is nog maar
wat denken in geld, in vrij
onnozele waarden, al kunnen ze
ons ver voeren. Het is om maar
eens over te peinzen. Vroeger was
er ook een man die dacht in geld
en aanzien. Van hem werd gezegd
en hoeveel liefde klinkt niet
door in de woorden? dat het
maar beter was geweest dat hü
nooit geboren was. Als kind dacht
ik hierbij altijd aan hel en ver
doemenis, dat had ik zo geleerd op
school. Nu echter denk ik eerder
dat er bedoeld is: jongen, jongen,
hoe kun je zo léven, als je zó bent?
