jaar
wachten
op de
buit
Universiteiten kunnen
toeloop niet verwerken
GEROMANTISEERD VERHAAL
OVER BRITSE TREINROOF
GEESTELIJK LEVEN Indonesische doctorandus XD
de jonge Indonesiër
hield in zijn handen
het diploma, dat hem net
was uitgereikt. Toch was
hij er niet zo blij mee, als
verwacht had mogen wor
den. „Nu mag ik me doc
torandus in de economie
noemen," zei hij tegen
een Hollandse arts, „maar
wat heb ik er aan. Ik kan
me nog niet eens in het
Engels verstaanbaar ma
ken."
968
ZATERDAG 2 MAART 1968
Ook film
Een geromantiseerd verhaal,
door de Duitse journalist Henry
Kolarz opgetekend uit de mond
van een „onderwereldfiguur, die
relaties onderhield met de ben
de" (zoals bekend, is over dit on
derwerp ook een film gemaakt,
die thans in Nederland draait).
De geschiedenis begint negen
maanden voor de grote treinroof:
met de overval op het Co-
met-House van BOAC op het
vliegveld van Londen. Dat was
een eerste noodzaak om de ope
ratie tot een succes te maken.
Men had voor de voorbereiding
nu eenmaal veel geld nodig en
dat geld moest de overval op het
BOAC-kantoor verschaffen.
Besnord en gekleed als dure
heren, die in twee Jaguars kwa
men aanrijden, slaagden zij erin
op de 27ste november 1962, be
taaldag bij BOAC, de kassiers te
overmeesteren en 600.000 gulden
buit te maken.
Genoeg om in alle rust en wel
overwogen een plan op te stellen
voor de stunt, die de hele wereld
in opperste verbazing zou bren
gen en die het hele Britse en
buitenlandse politieapparaat lan
ge tijd in staat van alarm zou
houden. Een stunt van mannen,
die zich in het normale leven on
derscheidden door achtenswaar
dige beroepen: advocaten,
|EDERE nacht rijdt er een
posttrein van Glasgow
naar Londen, die de fan
tastische som van twee
tot drie miljoen pond ver
voert. Een spooktrein,
zonder ramen en passa
giers. De trein is het
eigendom van de Britse
posterijen. Hij vertrekt
iedere avond om tien voor
zeven uit Glasgow en
komt 's morgens om 3.41
in Londen aan.
Dat was de tip, die in een
aprilnacht van 1962 in de
dure, veel door diplomaten
bezochte Londense Star-
Tavern, de Liga der Gentle
men, werd doorgespeeld door
de Londense onderwereld-
figuur Twinky. Een tip, die
aanleiding zou worden tot de
grootste roof aller tijden, de
treinroof (buit: 26 miljoen
gulden), zestien maanden
later. Een overval uitgevoerd
en uitgedacht door de Liga
der Gentlemen, een merk
waardig gezelschap voornaam
uitziende heren, gekleed in
bowlerhat en Stresemann, die
zich in hun praktijken steeds
dit ten doel stelden: als heren
op te treden en zich niet aan
bloed te bezondigen.
Over hoe zij hun plannen voor
bereidden en uitvoerden, hoe zij
erin slaagden Scotland Yard te
misleiden en lange tijd spoorloos
te blijven, is thans een boek
verschenen bij de uitgeverij
Gottmer in Haarlem (De Grote
Treinroof, 151 blz. 5,90).
De treinwagon, waarin zich de
26 miljoen gulden bevond
kunstschilders, antiquairs, cou
reurs, pruikenhandelaren...
Er waren ook ex-militairen bij,
zoals Gordon Goody, ex-sergeant
bij de Royal Artillery, en Bruce
Reynolds (ex-commando in de
oorlog), beiden samen met Ed
wards de leiders van de Liga.
Hoe en waar
Een groot probleem was: waar
en hoe de trein te laten stoppen.
Als plaats werd Sears Crossing,
een overgang dicht bij Londen
gekozen. En om de trein te laten
stoppen had men besloten de
minst gevaarlijke manier te kie
zen: er werden geen seinen op
rood gezet (dat zou direct het
station in alarm brengen), maar
men hing voor het groene licht
gewoon een handschoen en
bracht daaronder een op batterij
en werkende rode lamp aan.
Het enige wat men nog precies
moest weten was hoe de twee
wagens achter de loc, waarin
zich de geldzakken bevonden,
moesten worden losgekoppeld
van de rest van de trein om deze
zelf verder te rijden naar de
overgang, waar de vrachtauto's
zouden wachten.
„Weddenschap"
Dit loskoppelen was noodzake
lijk om de postbeambten, die zich
in de achterste wagon bevonden,
geen argwaan te doen krijgen.
De geldwagons moesten tenslotte
met breekijzers worden geopend
en dat zou de enkele tientallen
postmannen direct alarmeren.
Om zich de techniek eigen te
maken werd de (wegens drank
gebruik ontslagen) machinist
Smiler Jackson in de arm geno
men, die zij wijsmaakten, dat
het om een weddenschap tussen
drie gentlemen ging.
Zij wilden zien wie het snelste
zou leren een dieselloc te bestu
ren en wagons los te koppelen. De
machinist verklaarde zich bereid
de heren voor vijf pond per nacht
te instrueren.
Toen zij dit eenmaal onder de
knie hadden, kwam de terrein
verkenning. Dagen en nachten
lang brachten zij door bij de
vastgestelde plaats, als onschul
dige sportvissers, gekleed in
plusfours en fluwelen jasjes en
met geruite petten op. Sommigen'
hadden zich ook pruiken en
snorren aangemeten.
Terwijl zij daar zaten, maakten
zij notities over het aantal auto's
dat op bepaalde uren voorbij
kwam, over het tijdstip waarop
men in de huizen in de buurt
naar bed ging en opstond, hoe
snel de trein reed. En toen men
al die gegevens had een
karwei van weken besloot men
een huis te kopen, waar men
zich een tijdlang na de overval
zou kunnen schuil houden.
Dit huis was een oude 1
rij bij Oakley, ongeveer veertig
kilometer van de plaats waar de
overval zou worden gepleegd.
Hieraan was men gekomen door
tussenkomst van de bevriende
Londense eigenaar van een advo
catenkantoor, Brian Field, die
was afgegaan op een advertentie
waarin |de Leatherslade Farm te
koop werd aangeboden.
Repetitie
De Liga ging doelbewust niet
over één nacht ijs. Een paar da
gen voor de overval werd zelfs
nog generale repetitie gehouden.
Weliswaar was daarbij geen ech
te trein in het spel, maar zij gaf
de Liga wel de gelegenheid de
hele operatie tot op de minuut
van tevoren te regelen.
Even leek er nog een spaak in
het wiel te worden gestoken,
toen op het laatste moment bleek
dat de posttrein op de geplande
dag 6 augustus 1963 een
aanzienlijk ldeiner bedrag zou
vervoeren: maar 800.000 pond.
Daardoor moest de overval een
dag worden uitgesteld, want de
volgende nacht zou de buit aan
zienlijk groter zijn: 2,6 miljoen
pond...
Geraffineerd
Met deze overval, die slechts
twee minuten langer duurde dan
was berekend (door tegenstand
van de in de wagon aanwezige
bewakers) hebben de vijftien
treinrovers voor altijd een vaste
plaats ingenomen in de Britse
geschiedenisboeken. Zo geraffi
neerd zijn zij te werk gegaan.
Drie van de rovers, waarvan Scot
land Yard de foto's verspreidde. Van
boven naar beneden: Bruce Reynolds
nog steeds spoorloos), White en Wil-
dat tot nu toe nooit meer dan 3,5
miljoen gulden van de 26 miljoen
boven water is gekomen.
Dat is nog niet eens het bedrag
dat de Britse overheid moest
neertellen voor de opsporing, de
veroordeling en de opsluiting van
de rovers. Want op één na
Bruce Reynolds zijn ze
tenslotte allemaal gepakt.
Ook enkele maanden geleden
nog het Liga-lid Wilson, die
uit de gevangenis van Birming
ham ontsnapte en naar Canada
vluchtte. De meesten van hen
verblijven nu in de zwaar be
waakte gevangenis op het eiland
Wight, waar zij lange straffen
uitzitten, verschillenden dertig
jaar.
Sympathie
Deze zware bestraffing heeft
bij het Britse publiek, dat duide
lijk sympathiseerde met de ro
vers, stof doen op
waaien.
Graham
schreef:
tot een
Zelfs
Greene
„hoor ik
minder
heid als ik mij
geschokt voel
door de wreed
heid van deze
vonnissen (30 jaar)
voor een succes
volle diefstal te
gen hoogstens 12
jaar voor de ont
ering van en de
moord op een
kind?".
Autoriteiten koes
teren de stille
hoop, dat een van
de postrovers als
nog het geheim,
waar de buit ver
borgen is, prjjs
zal geven, in ruil
voor gratie. Tot
nu toe heeft nog
niemand een
mond open ge
daan. Maar der
tig jaar gevan
genisstraf is een
moordend lange
ttfd.
kom over de brug
sprak geen Engels
giro 7600
(Door Jan J. van
Capelleveen)
Hij was een levende illustratie
van het dilemma, waarvoor het
Indonesische onderwijs staat.
Aan de ene kant is er het over
weldigende verlangen naar ken
nis. Universiteiten vliegen ais
paddestoelen uit de grond. Ieder
zich respecterende stad wil een
eigen instelling voor hoger on
derwijs hebben, al is het maar
een leraren-academie. Iedere re
ligieuze, politieke en sociale
groep meent een eigen universi
teit te moeten stichten en onder
houden.
Maar tegelijkertijd beeft er in
^7"AT vanuit de actie „Kom
over de Brug" (giro 7600.
Amsterdam) gedaan wordt om
studenten en leerlingen van
middelbare scholen die ver
van huis studeren onderdak te
bieden is maar een druppel op
een witheet glorende plaat.
Toch is het iets om de ergste
noodsituaties te helpen ver
lichten. Voor de volgende as-
rama's wordt geld gevraagd:
Djokjakarta 500.000
Semarang 125.000
Makassar 300.000
Pati, Midden-Java 15.000
Examens
Voor deze klas i
toekomstige godsdienstonderwijzers en onderwijzeressen aan middelbare scholen was gom
plaats meer in hel gebouw. Er wordt nu les gegeven op de veranda.
Indonesië een devaluatie van het
onderwijs plaats gevonden, die
slechts overtroffen wordt door de
devaluatie van de roepia.
Er worden enorme offers ge
bracht om een universitaire vor
ming te kunnen ontvangen. Een
voudige kampong-boeren verko
pen hun karbouwen en soms hun
land om hun oudste zoon te laten
studeren. En als hij zijn einddi
ploma behaald heeft, moet hij op
zijn beurt zorgen dat ook zijn
jongere broers en zusjes de zelf
de kans krijgen die hij heeft ge
had.
Werklozen
Voor bepaalde vakken bieden
zich aan sommige universiteiten
tien maal zoveel studenten aan
als er geplaatst kunnen worden.
Vakken als rechten en economie
zijn bijzonder populair, omdat
daarvoor geen speciale laborato
ria nodig zijn, die het aantal stu
denten beperken, zoals bij de
medische studie of bij de inge
nieursopleiding.
Maar het gevolg is dat Indo
nesië op het ogenblik 30.000 werk
loze doctorandussen telt, die
maar -geen passende werkkring
kunnen vinden.
Terwijl steden als Djokjakar
ta nu reeds vijf of zes meest
particuliere universiteiten rijk
zijn, daalt het gehalte van het on
derwijs dat op de middelbare
scholen gegeven wordt schrikba
rend. Uit examens blijkt dat leer
lingen vaak de meest elementaire
kennis missen.
voor de middelbare scholen zul
len worden opgeleid. Ook in an
dere steden zag ik telkens weer
■dergelijke instituten.
Maar deze scholen kunnen de
onderwijskrachten niet zo snel
afleveren, of altijd neemt het
aantal leerlingen nog meer toe.
Klaslokalen zijn overvol. Soms zo
vol dat er geen ruimte over blijft
voor tafels. Dan wordt gebruik
gemaakt van Amerikaanse stoe
len, waarbij één leuning verbreed
is, zodat een leerling tenminste
toch nog wat aantekeningen kan
maken.
van tc leven. Verhogingen wor
den steeds weer te niet gedaan
door de stijgende prijzen. Som
migen hebben een nieuwe bron
van inkomsten aangeboord door
cijfers te verkopen, of sleuteigeld
te vragen eer leerlingen in hun
klas of collegezaal worden toege
laten.
universiteitsstad in staat is om
alle studenten onderdak te bie
den. Eer ik naar Indonesië ver
trok had ik in gedachten een
vraagteken geplaatst achter het
plan van de actie „Kom over de
Brug" om geld te besteden aan
studentenintematen. Nu, na vier
weken rondgereisd te hebben,
•geef ik dat plan top-prioriteit.
Corruptie
Een nieuw probleem is dat de
corruptie de etterbuil van
vrijwel iedere jonge staat ook
het onderwijs is binnengedron
gen. De hoogleraren- en lera
rensalarissen zijn veel te laag om
Aan de medische faculteit van
Semarang wordt het vooral de
Chinese studenten bijzonder Acrnmn'Q
moeilijk gemaakt. Ik ontmoette Lil I ILI o
jonge mensen die eerst 100.000
roepia, de prijs van een scooter,
op tafel moesten leggen eer ze de
collegezaal binnen mochten. In
Djakarta wordt soms al 200.- tot
zelfs 400.000 roepia gevraagd.
Ook christenstudenten moeten
soms grof betalen om ingeschre
ven te worden aan een faculteit
die in moslem handen is.
Een tweede, in wezen nog gro
ter probleem, is dat geen enkele
Toen ik Rante Pao in Tora-
djaland en Djokjakarta op Mid
den-Java bezocht, waren daar
net de toelatingsexamens voor de
theologische hogescholen - achter
de rug. In Rante Pao was het
hoogste cijfer voor het toch vrij
eenvoudige examen Engels een
zes min.
Op de vraag naar algemene
kennis: „Wie is de Britse pre
mier?" antwoordden sommigen:
„John Buil." „Wie waren Mozart
en Chopin?" Antwoord: „Twee
profeten uit het Oude Testa
ment." „Wat is het Kremlin?"
„De ambtswoning van de Ameri
kaanse president."
Denk niet dat er helemaal niets
gedaan wordt om het onderwijs
te verbeteren. Het tegendeel is
waar. In Siantar, achter de Nom-
mensen-universiteit is met Duits
J een enorme en naar mijn
mening zelfs al te mooie aca
demie gebouwd waar leraren
Neem Rante Pao, 'het kleine
stadje dat als centrum fungeert
voor de 300.000 Toradja's. Onge
veer drie-kwart van de doorde
weekse bevolking zit in de
schoolbanken. Veel leerlingen
wonen op een afstand van meer
dan tien uur lopen en kunnen
dus hoogstens de weekeinden
naar huis. Geen enkel internaat,
in Indonesië, asrama genoemd, is
groot genoeg om allen onderdak
te geven.
Toch willen deze jonge mensen
naar school. Een groepje leerlin
gen van een middelbare school,
in Rante Pao, die nergens onder
dak kon vinden, heeft toen aan
de rand van het stadje een eigen
„wilde asrama" gebouwd.
Van bamboestokken en ge
vlochten bamboematten hebben
ze huisjes gebouwd, waarvan
sommige niet veel groter zijn dan
een ruim hondehok. Licht hebben
ze niet, hooguit een kaars of een
ouderwets petroleumlampje. Bed
den hebben ze evenmin. Ze sprei
den hun tikars, slaapmatjes, een
voudig op de lemen grond uit.
De meeste jonge mensen kun
nen zaterdags en zondags wel
naar huis. Ze brengen dan een
zak vol rijstgarven mee, die ze
zelf in de zon drogen, dorsen,
wannen en koken. Dat is hun
enig voedsel. Ze wonen daar als
jongens en meisjes zonder enig
toezicht.
Wachtlijst
Een Toradja-meisje volgt aandachtig de lessen
Een christelijk meisjesasrama
in Djokjakarta neemt op het
ogenblik voor iedere plaats die
vrij komt jongeren op die zich in
1965 op een wachtlijst hebben la
ten plaatsen. Voor jongens it de
situatie niet veel beter.
Wie het geluk heeft een plaats
in zo'n asrama te krijgen moet
zijn 'kamer delen met vrienden.
De meeste asrama's zijn overbe
volkt.
Ik heb studentenkamers be
zocht met vier stapelbedden,
waarin acht jongens moesten
slapen. Ze hadden voor hun stu
die drie kleine tafeltjes en van
het plafond hing een kaal elec-
trisch pitje van 75 Watt. In één
asrama sliepen de jongens zelfs
in drie lagen boven elkaar.
Dan worden ineens de ant
woorden, die gegeven werden tij
dens de toelatingsexamens min
der grappig. Dan ga je beseffen
hoeveel sommige jonge mensen
over moeten hebben om hun stu
die te kunnen afronden.
