COMEDIANTEN
It* sproke van de
M'
MONSTERRAADSEL
met vele fraaie prijzen
De prijzen:
11
KERSTBIJLAGE 1967 Het Kwartet
DOOR: Herm. Steggerda
ET ZOU gebeurd
zijn eeuwen her in 't
Frankenland. Doch
wie het schoon ver
haal heeft neer
geschreven, vermeld-
Jnaam noch stad waarin het
Misschien omdat de
[rijver dacht, dat het voor elke
en elke tijd zou gelden,
het ook bewaard bleef in
oude kerk, die wonderlijk
naam droeg Bethle-
aar; fjoed,
met rust gelaten en hoor
oud verhaal, dat als een
[okc vol verdichting zo door
n bleef bestaan en met
kerk'lijk feest van Kerst
r één keer wil herleven.
ET was een kleine
open stad, die schoon
naar alle kant, haar
straat en weg vond
naar de groene heu
vels. De glooiingen
n druiventeelt. de ak-
i vruchtbaar voor het koren,
veiden rijk aan vee.
stad was ver bekend door
ppe ambachtslieden. de zil-
smeden en de beeldensnijders,
haar levende kunstzin
heid. die haar gestalte vond in
istig werk, dat zij en veel
•■Lachten voor hen reeds vol-
chten aan hun kerk, die trots
t hart van 't stadje stond.
;n uiting van hun
mheid was? Wie zal het zég-
De schrijver legde nuchter
dat sleur en plicht en de
iiie de jaren door de drem-
uitgesleten had, want anders
dit vreemd verhaal toch
geschreven?, en was de
niet zo gemakkelijk verdre-
heel wat vroomheid aan
dijk gezet. Want hoor wat er
eurde
Was in de wintertijd, en
luchten beloofden
euw en vorst. Het landwerk
i gedaan en 't ruige boeren-
k hing in de kroegen en worg-
daar de tijd bij bierkroes en
dobbelspel. Wat werkvolk
of er tussendoor en grijs
stond gapend de verveling, op
straat, in huis en in de geld
verslindende taveernen. Wat
moest je anders doen? Was hier
iets ooit te doen, dat je de winter
deed vergeten? Wat loze praat,
wat grappen met de deernen,
want nergens bood de stad een
edeler vertier als je geen lust
had tot kunstzinnig werken of
wat dan ook. Zij veegden met de
rug van hunne hand het
bierschuim weg uit baard en
knevel, verzuchtten weer en vul
den snel opnieuw de tinnen
kroes.... en zondag in de kerk zou
God hun al hun dorheid wel ver
geven.
DOCH op een dag,
juist in de mid
dagstond, daar bui
telden zes dwaze
dwergen als eersten
voor een lange stoet,
het dommelende stadje binnen
met veel rumoer de straten rond.
Daarachter eerst de muzikanten,
dan clowns, zigeunerinnen en co-
medianten, een wereldje vol op
gepepte vrolijkheid. En dan tot
slot een lange rij van wagens en
van paarden... Verbaasd liep ie
der uit naar dit verdwaasd la-
wei t.
Maar niemand kon toen nog
vermoeden, dat met dit opgewekt
gespuis, de duvel mee naar bin
nen kwam geslopen en onheil
aan zou brengen in menig huis.
Een mens is maar een mens, en
in de dagen van verveling, pakt
zoet vermaak hem dieper dan
zijn buis.
Het halt was op de markt,
dicht bij de kerk, en ieder wist
wat hij moest doen en toog aan 't
werk. Staketsels vlogen uit de
grond, de planken murep werden
opgetrokken, de wagens kregen
handig plaats, de paarden in hun
stallen. In 't hart van al de grote
tent waar straks het volk zich
kon vermaken en eerst pas in de
nacht kwam dan de eerste rust.
Doch daags daarna begon het
ruige feest. Er werd al vroeg ge
dronken en gedanst en in de
avond bood de grote tent naast
knappe toeren, ook veel pikant
plezier. Maar bozer was dat
overdag frivole meisjes de kroe
gen vulden met hun rood plezier
en daarvan kwamen twist en
vechtpartijen die dikwijls kwade
zin en onlust tussen vrienden
bracht. Doch op de markt daar
was muziek en licht en schik. De
wijsheid werd verdronken in de
glazen en de kroezen in dolle uit
gelatenheid.
Maar meer nog kwam het rijk
verguld vermaak versterken,
want het gerucht ging
ver-wijd-om naar elk gehucht, en
spoedig zag men in de
avondstond vreemd volk het
stadje binnentrekken, dat onge
kend en daarom veelmeer onge
remd zich in de kermis stortte.
De exploitanten wreven zich ver
noegd de handen: 't ging goed, 't
ging goed, geen middel bleef dus
onbeproefd om 't volk te stimule
ren: „kom aan, kom aan!, hier is
het vrolijk potverteren, alleen de
kniezers blijven staan!"
ZO kwam de zondag
aan. De klokken
luidden als gewoon
lijk... maar kleiner
dan gewoon was pu
de schaar die naar
het schone kerkje kwam, het rijk
symbool van vromer dagen... en
elke zondag weer, vergaten er
weer meer, hun vrome zin en
hun gebeden. De ijdele kermis had
hun zinnen aangetast.
Nu trof het juist dat in die
dagen een jonge priester in die
stad zijn taak begon als zieleher-
der en het verhaal spreekt van
zijn heil'ge ijver waarmede hij
zijn toevertrouwde kudde wou
vormen tot een echt gelovig volk,
dat niet uit sleur of plicht of
valse vroomheid ter kerke kwam,
maar dat de Heer wou dienen in
rechte zuiverheid. Met schrik zag
hij hoe weinig echt hun vroom
heid was, wijl 't kermisspul hen
duidelijk meer vervulde, dan al
wat dienstig was tot eeuwig heil.
Zijn kerk werd angstig leeg
Doch onvervaard zocht hij
zijn mensen op, hij ging de kroe
gen binnen en mengde zich in 't
bont vertier, dat op het markt
plein zwierde en hield zijn boete-
preek! Hij appelleerde aan hun
boos geweten en zei: ..Denk aan
het Kind, dat gij daar tot een
niet vergeten, gebeeldhouwd hebt
aan uwe kerkepoort, waarom uw
kerk tot heden Bethlehem mocht
heten. Gij hebt zijn boodschap
toch gehoord? En zie het sierlijk
kruis, dat uitsteekt boven al uw
huizen. Dat was in werkelijkheid
niet sierlijk, neen, want daaraan
leed de Man van Smart... Hoe
kunt ge voor dit duivelse kwar
tier dat allemaal vergeten? „Kom
aan, en nu teruggekeerd!"
AAR zie, bij deze
boetepree'k verging
des priesters woord
n hoongelach, ,,'t Is,
'adertje, al veel te
lang geleden, en wie
gelooft die onzin nog. Houd je
verhaaltjes uit het Oosten, die
zijn versleten. Wij willen leven,
vrij'lijk leven en wie dat laten
wil, dat is een domme kop, daar
past een slaapmuts op."
De schreeuwers werden met
bravo-geroep fel aangemoedigd
en iedereen vergat de eerbied
voor Gods afgezant. „Hij is een
domper, kom zet hem zelf een
slaapmüts op!" Men greep de
priester vast en vrolijk werd een
slaapmuts op zijn hoofd getrok
ken. Een ander kwam een nacht
hemd brengen en plots stond
daar de priester in nachtgewaad
en weer een ander kwam een
kandelaar aandragen en zo werd
dan de prediker op 't podium der
kermistent gezet. Daar dwongen
zij dat hij een tinnen pul vol bier
zou legen, maar 't nat kwam op
het hemd terecht en zo besmeurd,
bespot stond daar Gods ijveraar
temidden van de kermisklanten,
maar onbevreesd en met een
stem vol kracht riep hij: „Zo
waar, zo uitgedost zult gij mij
weer ontmoeten en op de kansel
in uw kerk, opdat gij u voor al
tijd zult herinn'ren hoever gij
thans zijt afgedwaald".
De spotters gingen door, maar
toch de weerklank van hun spot
ten bleek verdwenen en in een
wonderlijke stilte liet men de
priester gaan.
ZO NADERDE de
avond dan voor
Kerst. Niet in de
sfeer van romantiek,
met zachte sneeuw
en kaarsverlichte
huizen, met kerkvolk langs de
straat' en juub'lend klokgelui. In
tegendeel, een stormwind gierde
Beste jongens en meisjes.
De kleurplaat van dit jaar
laat jullie alle mogelijkheden.
Je kunt van dit krijgshaftig
tafereel iets heel robuusts
maken met felle kleuren, je
kunt hem ook verven in
allerlei tinten.
Maar natuurlijk mogen jul
lie het zelf weten, leef je fan
tasie maar uit. Misschien
kunnen jullie deze zomer
eens proberen hoe het zelf op
een paard zit.
Wat we nu aan jullie vragen is
deze tekening zo mooi mogelijk
te kleuren. Je mag kleurkrijt ge
bruiken. kleurpotloden of water
verf, dat geeft allemaal niets, als
het maar heel erg mooi wordt.
We hebben besloten de deelne
mers in twee groepen te splitsen,
namelijk de eerste groep tot en
met acht en de tweede groep van
negen jaar en ouder.
We rekenen er op, dat we hon
derden en nog eens honderden
platen gekleurd en wel terugkrij
gen. Bij die inzendingen moet
dan wel even precies geschreven
worden: je naam, je adres, je
leeftijd en of je een jongen of
een meisje bent. Vooral de leef
tijd is erg belangrijk natuurlijk,
want als je dertien jaar bent,
werk je allicht mooier dan wan
neer je nog maar vijf of zes bent.
Daarom is het nodig, dat ieder
een aan de buitenkant van de
enveloppe al zet, hoe oud hij of
zij is. Dan kunnen we de inzen
dingen immers al van het begin
af goed uit elkaar houden.
van 25 gulden en die de winnaar deze prijzen in de wacht zullen
(of winnares) zelf mag uitkiezen slepen,
en dan zijn er voor beide groe- INZENDINGEN
pen nog een prijs van tien gul
den en vier prijzen van vijf gul- Voor de 15de januari moeien
den. We zijn erg benieuwd, wie wij alle inzendingen in ons bezit
door de straten, die naar de
avond aanzwol tot een woedende
orkaan. Die bracht vooral veel
angsten onder 't kermisvolk, want
't ganse spul begon te zwaaien op
z'n poten en strakgespannen lij
nen knapten af, de houtoptrek-
ken stonden wankelend te kreu
nen... nog slechts één enk'le ruk
en 't hele pretgeval sloeg op de
grond
Die rukwind kwam; het grote
tentdak scheurde en erger was,
het olielicht sloeg op het zeildoek
neer en voordat nog één hand kon
redden, ging, door de storm fel
aangewakkerd, het hele spul in
vlammen op.
De burgers dachten nog
slechts aan hun eigen huizen,
want flarden zeil en brandend
hout joeg in een wilde draaikolk
rond de huizen en angstig werd
de kleine stad bedreigd door
brand.
Maar zie de storm bracht
plotseling slaande regen en daar
mee werd de stad van 't ergste
onheil nog gered... maar in die
stormnacht rees weer in vele
huizen een angstenvol gebed.
Te morgen stond schoon Beth
lehem nog ongeschonden vol
licht van gouden kaarsenschijn.
Daar kwam het volk devoot om
't Godd'lijk Kind weer halleluja's
toe te zingen en vroom te zijn in
Bethlehem. De dienaar kwam
niet in zijn spotkleed en de
slaapmuts op, maar in zijn
priesterkleed, en zei: „Waar God
gesproken heeft, daar dient de
mens te zwijgen. Kom dank met
mij, dat Hij, niet wij. Zijn kerk
nog wil bewaren
hebben. Na die datum kan het
werkelijk niet. Zendt de tekenin
gen aan de redactie, met links
bovenaan de enveloppe de ver
melding „Kleurwedstrijd" (Leef
tijd ..jaar).
kenn'lijk wijs en schreef aan't
eind de gouden regels: Wie dit
verhaal ooit lezen zal. ziet daarin
sterk Gods hand. Wie zegt: „1 Is
al te dwaas om daarin te gelo
ven, 't was zuiver bij geval, die
zal voor 't oog zijn groot gelijk
wel hebben, doch zeker is dat
God, tot in het simpelste gebeu
ren Zijn weg gaat tot de jongste
dag. Want hierin wordt het
diepst geheim van Beth'lem
klaar: Hij heeft in 't Kind ge
toond bemoei'nis met de mens te
hebben, en daarin is ook dit ver
haal diep waar.
Dit jaar geven we, aangemoedigd door de grote aantallen inzendingen van vorige jaren,
weer een „monsterraadsel". De praktijk wijst uit dat velen deze vorm van puzzel bijzon
der kunnen waarderen. Bovendien hebben we voor de goede oplossers weer een reeks fraaie
prijzen. Hier volgt eerst de omschrijving:
HORIZONTAAL
1. stop van een vat, 5. soort koffie, 10. tuchtroede, 14. stad
in Peru, 18. bloem, 19. werk van Felix Timmermans, 20.
meisjesnaam, 22. deel van een fornuis (meerv.), 25. halsdoek,
26. land in Europa (afk.), 28. stuk bouwland, 30. kring,
gebied, 31. plaats aan de O.kust van Rembang, 34. stad in
België, 37. zangwijs, 38. artikel (afk.), 39. soort van grauwe
peulerwt, 40. deel van het gelaat, 42. in de richting naar
omlaag, 43. bouwland, 44. hoepel, 46. vreemde munt, 47. stad
in Nigeria, 48. bijwoord, 49. plaats in Gelderl., 50. schuw
(jagerstaal), 52. meisjesnaam, 54. knaagdier, 55. myth, figuur,
56. zeevis, 58. wijze van handelen (nveerv.), 61. volstrekt, 65.
zangstem, 67. plaats in Gelderl., 69. tocht, uitstap. 70. twaalf
gros, van knopen, 72. werelddeel, 74. voegwoord (Fr.), 75. in
delen gescheiden 78. schelk. element (afk.), 79. wat gespro
ken wordt, 80. kan voor waswater bij een waskom, 82. eerste
boek van Mozes (afk.), 83. dekkleed, 85. stad in Frankrijk, 87.
lichaamsdeel 88. vreemde munt, 89. puntig voorwerp, 90
eikenschors, 91. eind, 92. steenkolenwagen, gekoppeld aan de
locomotief, 95. broeikas, 97. zijtak Donau, 98. muziekinstru
ment, 100. vereniging, 101. voorzetsel, 103. Nederl. schrijver.
104. dag der week (afk.), 105. ontspringt op de St. Gotthard.
valt in de Rijn beneden Schaffhausen. 106. sporeplant, 107
huisdier, 109. sikkelvormig snoeimes. 111. voorzetsel. 112
Vlaams zeeschilder, 115. plaats in N.-Brab., 119. huid. 120
kledingstuk, 121. voorvoegsel, 123. eind, 124. rivierbed, 127
Zweeds stadje aan de Botnische Golf, 129. boom, 130. plaats
in Friesland, 131. gesnecten steen, 133. gewicht, 135. sluiskolk,
1.76. tuchtToede, 138. kreet, 139. lengtemaat, 140. meisjesnaam,
141. stukjes vlees aan een pin geregen en geroosterd (Ind.),
143. vogel, 145. hooischelf (ZN), 146. stad in België, 147
grensriviertje tus?zn Sleeswijk en Holstein, 149. telwoord.
151. vlaktemaat, 152. welriekende gomhars, 153. praalziek,
154. onder elkander, 156. stad in Italië, 157. stad in Duitsland,
158. bladvezels van verschillende agave-soorten, 159. jon
gensnaam, 160. slim.
VERTIKAAL
2. schrander, 3. riviertje in Normandië, 4. holte in een
muur, 6. voorzetsel, 7. omlijsting, 8. kleverig door vochtig
heid, 9. voegwoord, 10. eerste boek van Mozes (afk.), 11.
voedsel, 12. plaats in Frankrijk, 13. bijwoord, 14.
meisjesnaam, 15. eertijds koningstitel in Peru, 16. vis, 17.
Oostenrijks componist, 21. plaats in Gelderl., 23. ploegsnede,
24. kunsthars, 27. menen, 29. slot, 31. onderricht, 32. afge
takeld door ouderdom, 33. verbond, 35. wijze leids
man. 36 scherpe kant van een mes. 40. boterton. 41. re
kening. 45. jongensnaam, 49. voordeel, 51 stuk hout. 53.
slede, 55. oude Rom. munt. 56. vogel. 57. havenstad in Pa-
lestina, 59. klinknageltje, 60 plaats in Z. Limb. 62. vis.
wijting. 63. melkklier van herkauwers, 64. hemellichaam, 65.
goedkoop vloerzeil, 66. Eelgisch beeldhouwer. 63.
beschroomd, 70. lastbrief. 71. langs de grond slepen, 73.
lyrisch gedicht. 75. voormuur, 76. telwoord. 77. vreemde taal.
79. stad in de Nijldelta, 81. eer, 82. verstandig (barg.). 84
buitendijks land, 86. uitroep. 89. voor. 93. zoon van Setn, 94.
bloem, 96. ontgonnen land, 97. verdikking der opperhuid. 98.
Belgische kiezelzandsteen, 99. palmboom, 102. plaats in
Limb., 104. bloadwraak, 107. pen om een rad vast te zetten,
108. mannelijk beroep, 109. visroede. 110. kleverige stof. 1 i2.
rqeisjesnaam, 113. maanstand, 114. stijl van een wagenladder,
llo. bij elkaar behorende voorwerpen, 116. water in Friesl
117. gevangenis (barg.i, 118. Frans dichter. 119. Nederl. ro
manschrijver, 112. ontkenning (Duits) 125. It. landschap. 126
oom (Vlaams). 128. made (gewestelijk). 129. water in Utrecht.
132. bijwoord, 134. rivier in Frankrijk. 137. plaats, in Gronin
gen, 139. gemeenschappelijke weide, 142. plaats in Zeeland.
144. myth, figuur, 145. telwoord, 146. vreemde munt, 148.
kippenloop, 150. meisjesnaam, 151. berg, 152. patroon, 154
onzes inziens (afk.). 155.
Onder de goede oplossers zullen we veertien geldprijzen
verloten en wel: twee prijzen van vijftig gulden, twee van
vijfentwintig gulden, zes van tien gulden en vier van vijf
gulden.
Met tie ochtendpost van dinsdag 9 januari moeten alle
oplossingen in ons bezit zijn. Inzendingen aan het redactie
adres van dit blad en vermeldt u in ieder geval in de
linkerhoek van briefkaart of envelop het woord
,,MONSTERRAADSEL'\ want anders lopen wij het risico,
dat al die grote stapels oplossingen door elkaar gaan lopen.
Een goede tip: Er zijn weer Kinderpostzegels. Als iedereen
voor bit inzenden van zijn of haar oplossing nu eens van
deze zegels gebruik maakte, zouden we tegelijk een mooi en
een goed doel met onze ontspanning dienen.
