Doosje met naaigerei
in de eerste auto's
BLAD ZIJ
Speelgoed
voor
Sinterklaas
dialoog
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1967
Automuseum weet alles over vrouw en auto r
U ÉT" kenmerk voor de goede automobilist anno
1900 zien we op een olieverfschilderij uit 1899.
Hij peilt de voor zijn wielen lopende varkens mis, en
zijn vrouw voedt rustig de baby, zonder dat moeder
en kind uit elkander gehotsebotst worden. Vrouw en
auto ontdekten elkaar al gauw. Speciaal voor haar
werd een rieten koffertje aan de carosserie gebouwd.
Daar kon haar parasolletje in dat ze bij de geringste
zonnestraal deftig boven heur hoofdje hield. O, die
teint moest beschermd worden De eerste auto's
leken op open rijtuigen het waren luxe voorwer
pen met prachtige lederen gecapitonneerde zittin
gen, grote koperen lantaarns, een plaatje op de tree
plank om de modder af te schraper», want asfalt
wegen kende men nauwelijks.
Op die treeplank ook vaak een
kistje met allerlei gereedschap:
had je 20 km gereden dan moest
er nodig weer *t een of ander
gesleuteld worden, of olie gespo
ten. In zo'n kistje zat een kleine
wasgelegenheid, compleet met
fonteintje. Mevrouw zorgde er
voor een plumeau van echte
■truisveren bij zich te hebben
om haar coupé zo schoon moge
lijk aan vriendinnen te tonen. In
aommige open wagens was een
speciale tussenruit. Al was de
driewieler van Leon Bollee in
1900 met 55 km per uur de
snelste wagen ter wereld, de
wind had makkelijk vat op de
enorme hoeden der dames, van
daar die ruit.
Scheiding
Zo'n glazen afscheiding was
trouwens bijzonder handig om
personeel op een afstandje te hou
den. Het kwam voor dat een
adellijke familie zijn equipage
weg deed omdat de koetsier te
familiaar w»erd met de freule.
Hij bleef haar zoals toen ze
nog een klein meisje was bij
de voornaam noemen en dèt gaf
geen pas. Daarom kocht men een
automobiel, de chauffeur stuur
de discreet achter het gla
zen raampje. Via een spreekbuis
kon mevrouw orders geven
met een toetertje riep ze de
chauffeur op. Keizer Wilhelm II
had in zijn wagen zelfs een he
le kiesschijf met pijltjes waar
koperen schijf daarin uitkomst:
een kijkgat van 12 cm doorsnee
waardoor je zicht had, waar je
ook achter kon weg duiken als je
verblind werd door je tegenligger
wat vaak gebeurde, want dimlich
ten waren er ook nog niet.
Met de groei van de automo
biel kreeg het mensdom meer
haast. Autobestuurders zijn niet
meer gehuld in bontpakken van
top tot teen, vermomd als mum
mies met stofbrillen. Het
koetswerk werd aangepast aan
de snelheid. De zelfstarter bleek
een geweldige uitvinding na
zestien maal rondslingeren zei de
motor pas ploemp! In 1922 kwam
Essex als eerste met een gesloten
coach, de coupé de ville waarbij
de chauffeur in weer en wind zat
behoorde tot het verleden.
Aandacht
mee hij zijn chauffeur instrueer
de: links, rechts, rechtuit. Ove
rigens hadden rijkaards zij
waren de eerste autobezitters
vaak hun familiewapen op het
portier geschilderd.
Portier
te bewonderen met het wapen
van de Chinese gezant; ook een
Rolls Royce die de „wagen van
de drieduizend bruiden" heet
hij deed als bruidswagen dienst
in de Midlands.
Een aardig ding voor mevrouw
was de „coutine", heel mooi afge
werkt doosje van een dure
houtsoort, met leder bekleed
waarin zij spiegeltje, poeder
doosje, borsteltje en naaigerei
borg. Dat ze de zoom uit haar
lange rokken trappen was niet
denkbeeldig: de opstap was vaak
hoog. Stel je voor dat je je enkel
zelfs maar liet zien! Daarom wer
den weer ingewikkelde construc
ties bedacht uitklapbare tre
den bij de Panhard b.v., om
mevrouw maar voor onbeschei
den blikken te behoeden.
Stoof
Reservewielen waren er niet
bij: wel een enorme doos met zes
buiten- en acht binnenbanden.
Koningin Wilhelmlna reed wei
met twee reservedozen op het
dak van haar automobiel. In de
koets hoorde zéker een stoof om
de voeten der dames warm te
houden, geen overbodige luxe
want by de versnellingshandel
zat een groot gat waaddoor de
koude lucht naar binnen stroom
de.
Ruitenwissers, ruitensproeiers,
ruitverwarming kende men niet.
Bevroor de ruit, dan bood een
Automatisering gaat steeds ver
der. De heer G. Riemer. 78-jarige
directeur van het Automuseum
in Driebergen, die de hele ontwik
keling van het automobilisme
van begin tot nu heeft meege-
Kleerhanger
met portret
De handige fabrikant die de
klerenhanger voor het eerst met
leer overtrok en voorzag van ko
peren sierspijkertjes heeft in de
roos geschoten. Zij sieren steeds
meer kapstokken, vooral nu ze
plaats gemaakt hebben voor goed
kopere. maar kleurige plastic
overtrekken. Een Franse fabri
kant maakt het nu nog mooier en
brengt de klerenhangers in de
vorm van het hoofd van een aan
trekkelijke jonge vrouw op de
markt. Haar haren, die het ge
zicht omlijsten, zijn omhoogge-
kapt en een lok vormt de haak
van de klerenhanger. De schou
ders onder het lieve gezichtje vor
men de eigenlijke hanger. Er zijn
blonde, donkere en kastanjebrui
ne schonen. Het is ook mogelijk
de foto van een „dierbare" in de
haaromlijsting te plakken.
Misschien een ideetje voor vijf
december?
maakt voorspelt dat binnenkort
nagenoeg het hele wagenpark
geautomatiseerd zal zijn. Dan be
hoeven we niet langer drie din
gen gas, koppeling en versnel
ling tegelijk te doen en heb
ben meer aandacht en handen
vrij. Prettig voor de vrouw, zegt
hij. Alle mannen die zo foeteren
op de vrouw achter het stuur
wilhij wel even vertellen dat
zij bijna nooit onder de invloed
van alcohol rijdt, een fijner ge
voel heeft voor het schakelen als
ze dat eenmaal onder de knie
heeft, en minder ijdel is dan de
man. Ze zal niet om stoer te
doen harder rijden dan nodig is.
Snelheid alleen is niet gevaarlijk.
Snelheid plus een gladde weg,
of slecht zicht, plus een versleten
band, plus afwezigheid, of „the
other fool" op de weg zijn zeer
gevaarlijk.
Wat niet nieuw is onder de zon
zijn de onvermijdelijke gedeelte
lijk geklede juffrouwen die de
commercie moeten beïnvloeden.
Er zijn talrijke curieuze affiches
die de wanden van het museum
sieren. Maar sparen met zegeltjes
waarmee Hitier het Duitse volk
zoet hield en allen een wagen
beloofde, doen vrouwen vandaag
niet.
Wist u dat er zoveel vrouwe
lijke zaken aan de auto verbon
den waren? In het Nationaal
Museum van de Automobiel ver
tellen enthousiasten u er graag
van alles over. Dit museum is in
het winterseizoen slechts op
weekenden, op feestdagen, of
voor een groepsbezoek op aan
vraag (tel. 03438 - 3926) geopend.
De moeite waard voor het hele
gezin.
HET is gek, maak ik heb nog al
tijd een berg brieven naast mi
die, als ik er m'n neus in steek, i
minder dan geen tijd me
tien, twintig onderwerpen in n
pen geven. Gek, omdat ik al in
ken nauwelijks verder kom dan n
dagelijkse Dlichten en me maar ie
hooi en te gras de luxe permitteer!
een briefvriendin persoonlijk te
antwoorden.
Toch komen de brieven, eti
overal in de krant en in de wereld u
schijnen aanleidingen te over te vei
zijn om mij te schrijven. Een be- mu
hoorlijke portie van die schrijverij in
komt van wat wy noemen: onze jg
bejaarden. Go
Idioot eigenlijk dat je. door een.
stukje rust, door leeftijd, door om-| ots
standigheden. ineens zo heet. Je zit bui
vol met de rijkste eryaringen, je, nat
weet beter dan een jongere hoe nj
slecht je jezelf nog kent. je hebt ou(
eindelijk tijd naar alle kanten je
oren en ogen open te zetten en|
je wordt (zoals een briefvriendin a,e
mij schrijft) door een 17-jarige ver-! I
pleeghulp aangesproken alsof je| vei
een kind van 5 bent. eni
hei
oud soort iemand, zonder eigen de
karakter, persoonlijkheid. Alsof het die
niet een nieuwe ervaring is oud te mo
worden. Alsof je niet doorgaat met zal
denken, juist nü pas tot werkelijk) e
denken komt.
de
ZO schrijft één van die vriendin-1 hei
nen uit de berg brieven, en ze re<
vraagt me: is het niet eens wat an- mc
ders om onder al die vriendinnen
met problemen over liefde, opvoe
ding enz. iemand te hebben die dat oe
alles al achter zich heeft? i set
Matras met
mogelijkheden
Wat is een peluw? vroeg een
van mijn jongens laatst, 't Is
waar, zo'n dikke steun onder het
kussen kennen wij nog nauwe
lijks. Voor wie toch zo af en toe
het hoofdeind hoger wil hebben
om in bed te lezen of te hand
werken bijvoorbeeld is er nu
een matras die u op commando
kunt laten stijgen en dalen door
een druk op de knop.
Het geheim van de smid is een
elektromotor in de matras. Ook
het voeteneind kunt u naar belie
ven omhoog brengen heerlijk
een kwartiertje relaxen na een
vermoeiende middag winkelen.
Het gaat geruisloos en rrge'ma-
tig. zegt de fabrikant Ook in ons
land verkrijgbaar.
Ja. dat is inderdaad wat anders,
maar ik heb weinig last van de
problemen, ze behoren bij het le
ven zoals het verkeer bij de stad.
en als je een zwak hoofd hebt of
moe bent dan is het verkeer je een
kwelling, als je je een gekneveld
mens voelt dan is een probleem
huizenhoog, als je echter dit leven
ontvangt als een geschenk, dan be
tekent een probleem ook niet veel
r dan teken van leven, dan kun
pl<
Manwijf
I
Hij komt. De marsepein
en de boterletter hebben we
nog even genegeerd als
je daar weken tevoren al aan
begint, waar blijf je dan op
het feest zelf maar de
aankoop van speelgoed kan
niet langer wachten.
Ook dit jaar is het speelgoed
een natuurgetrouwe weerspiege
ling van het grote-mensen-leven.
Barbie kreeg een nieuwe gar
derobe die aan de mode is aange
past Haar vriendjes en vriendin
netjes „doen" het hier niet. haar
pruikjes vliegen bepaald ook de
deur niet uit Zo is het ook met
de Bat man-kleding gegaan: Bat
man weg, en de Batman-rage is
over. Cowboy- en Indianenkle-
ding daarentegen gaan altijd: het
is er van goedkoop tot duur en
de hobby is uit te breiden met
een wigwamtent, hoofdtooi en
strijdbijl. Zelfs zus kan meedoen
als squaw want voor haar zagen
we indianenkettingen en een
pruik met vlechten.
Jongenspop
Voor de meisjes zijn er verder
trommelwasmachientjes. een jon
genspop met echte plasser: hij
■weegt drie pond en kost maar
liefst 44 95. Voor handwerkgra-
ge meiskes weefgetouwtjes of
een doos Hongaars borduurwerk.
Om te gillen bij een schoolfuif
zijn de „griezels", die koud. klef
en eng aanvoelen. Hobbydozen
vonden we in allerlei soorten.
Boetseerklei van Faber is betaal
baar en gifvrij. de produkten kun
nen in een huishoudoven gebak
ken worden en daarna bewerkt
als hout. Je kunt er poppekast-
poppen, dieren, vaasjes mee ma-
I rije expressie met i mgeri en en Het
speelgoeddier op de voorgrond ij oIs
sitje bedoeld.
Emailleren
Emailleren kan een boeiende
hobby blijken. Enige kunstzin is
wel vereist. Voor 49.50 een aan-
Vraag naar
mechanisch
Creatieve
spelen
Duur grif
verkocht
vangsset: oven en poeder. Emaille
ren is een glaslaagje op metaal
aanbrengen: asbakjes, pillen
doosjes. ringen, oorbellen, man
chetknopen. je kunt er allerlei
moois van maken met geduld en
fantasie.
Verven
De kleintjes mogen hun fan
tasie uitleven in fingerpainting;
de kunst van verven met de vin
ger. Het spul is in primaire kleu
ren te koop. gifvrij naar de fabri
kant verzekert en afneembaar
van glas. linoleum, kleding, ech
ter n i e t van behang. Hou dus
uw kleine Karei Appeltjes wel
even in de gaten als ze aan het
klodderen slaan!
Een Nederlandse vinding (van
een architect der Staatsmijnen) ls
een nieuw soort plastic bouwste
nen. de Cubriks, in doosjes van
acht of zestien elementen, respec
tievelijk 3.95 of 6.95.
Dit spel kun je eindeloos uit
breiden. de ..steentjes" passen in.
naast, boven en onder el
kaar. Er is geen voorbeeld bij. de
bedoeling is dat het kind zelf zijn
fantasie laat werken.
Voor de kleintjes nog altijd het
mooie houten speelgoed, dito
blokken en pluche beesten. Wie
het kostbaar wil maken kan een
pluche speelgoedbeest kopen dat
tegelijk als zitje dienst doet.
Motortje
De Lego-doos heeft een motor
tje. Zelfgemaakte molens, helicop
ters. treintjes kunnen in bewe
ging gebracht worden.
Het motortje loopt op drie bat
terijen. bijbehorend zijn twaalf
wielen en bedrading: aansluiting
op trafo is mogelijk.
Bestuurbare bedrijfsauto's zijn
er In vele soorten: cement-mixer.
Al gauw verscheen de sportie
ve vrouw op het appèl, argwa
nend bekeken door haar minder
geëmancipeerde zusters. Het man
wijf besteeg de automobiel!
Beroemd werd Madame Du-
gast, die behalve als coureur ook
als ballonvaartster. paardrijdster
en motorrijdster letterlijk en fi
guurlijk veel stof deed opwaaien.
Autorijden was geen sport voor
„dames". Bedenk, dat ze de wa
gen moest aanslingeren met de
hand en daarbij in gebogen hou
ding staan. Al was de minirok
nog lang niet uitgevonden, het
was toch geen gezicht.
Vele automobilisten liepen met
hun armen in een draag verband;
bij het aanslingeren was het mo
gelijk dat de handel terugsloeg.
Een automobiliste zag je nooit
met zo'n draagverband want een
dame slingerde haar motor zelf
niet aan. Een knuppel bleek een
noodzakelijk accessoire om de
paardeneigenaars van het lijf te
houden. Het was niet ongewoon
als boeren de automobilist aanvie
len. Zij begroeven eens bij Arn
hem een eg met de punten naar
boven, drie lekke banden waren
het gevolg. Een der eerste hulp
middelen van de automobilist
was de stepney-velg. een losse
ijzeren velg met drie klemmen.
Liep een band leeg. dan legde
men een nieuwe band in de step-
bulldozer. dragline, ze kunnen
soms voor- en achteruit rijden,
kiepen of hebben een heus zwaai
licht.
Nieuw is ook het telefoontje,
waarmee je een écht gesprek
kunt voeren. Als je de hoorn op
neemt spreekt er iemand die ant
woord verwacht de foef is een
grammofoonplaatje dat afdraait.
Wie een serie dinky-toys of
matchbox-auto's bezit kan er nu
racebaantje mee spelen. In de
baan zit een veer die het autootje
meetrekt.
Duur
Voor de jongelui zijn er vie
wers met driemensionale kaar
ten of kinderfilmpjes van 8 mm
als er thuis toch een projector is.
keus uit Laurel en Hardy en al
lerlei tekenfilmpjes met helden
als Pluto. Donald en Mickey elk
f 6.75. Schrijfmachientjes, electro-
nische orgels met kleurentoetsen
27-tonig voor f 69.75. tafelbiljarts
van 79.50 tot 285. hobbelpaar
den van 149, skelters van 109
tot ƒ169. autobanen tot ƒ215:
het gaat allemaal grif over de
toonbank.
Het hardst gaat de racebaan;
de kleine autootjes waarvoor de
knapen van 12. 14 jaar zichzelf te
groot vonden, blijken opeens bij
zonder aantrekkelijk nu je er
zelf aan kunt sleutelen en het
wedstrijdelement een rol speelt.
Nog een nieuwtje: een balspel
dat op tafel gespeeld wordt. Met
twee pistolen wordt de bal in het
doel geschoten.
Een Amerikaans damesblad heeft on
langs een enquête gehouden onder zijn
lezeressen over de vraag hoe zij zich het
paradijs van de huisvrouw voorstellen.
Een der inzendsters antwoordde: sala
rissen als in 1967, prijzen als in 1933 en
belastingen als in 1919. Al zijn we hier niet
in Amerika, u kunt wel uw mening over
de huisvrouw geven.
Een onderwerp dat zeker ge
noeg stof tot praten levert. Me
vrouw B. te L. zegt erover:
.Als hier van een beroep spra
ke is, wil ik wel stellen dat
men over het algemeen heel
slecht voorbereid dit beroep
begint. In een tijd van diverse
vakopleidingen. ook voor
meisjes, wordt er over het al
gemeen te weinig rekening
gehouden dat je als vrouw,
of je al dan niet trouwt, goed
beslagen op het huishoudelijk
ijs komt.
Lang niet ieder meisje be
zoekt een of meer jaren de
huishoudschool! Ik zou er
beslist voor zijn als mijn doch
ter, ongeacht de richting die
zij koos. een jaar naar de
huishoudschool ging.
Persoonlijk vind ik het jam
mer dat huisvrouw geen be
roep is aangezien ik het een
zeer veelzijdige taak vind.
Ook ben ik er voor je als
hüisvrouw steeds te bekwa
men of te herscholen in een of
ander onderdeel. Zoals kinder
psychologie. bloemschikken,
cursus fijne keuken. Mijns in
ziens helpt dit ook goed om de
sleur wat te doorbreken. Bo
vendien hoort men op cursus
sen die men volgt ervaringen
van anderen wat soms ook
heel nuttig kan zijn".
Middenmoot
..Ik ben al zo'n dertig jaar
huisvrouw en behoor zo'n beet
je bij de middenmoot qua leef
tijd", zegt mevrouw te D. H.
Die categorie is wel eens in de
vergetelheid, 't is al jeugd of
bejaarden... Maar goed, in mijn
jonge tijd las je in bladen al
lerlei artikelen die bijna
wiskundig bewezen dat
het-huisvrouw-zijn dè bestem
ming van het meisje was. Mis
schien daardoor zijn je ver
wachtingen te hoog gespan
nen.
Je geeft je werkkring op
(ja. vroeger waren er ook
meisjes die iets leerden, heus
niet alleen na de oorlog), je
doet afstand van alles, salaris
bijv. en je rekent misschien
een beetje te veel op waarde
ring van de stap die je doet.
En later, als je kinderen hebt,
steekt het je wel eens een
beetje, dat ze alles zo gewoon
en vanzelfsprekend vinden,
dat je vierentwintig uur per
etmaal tot ieders beschikking
bent.
En ijog later, wanneer ze
verdienen is het wel eens
moeilijk te verwerken dat ze
aan het eind van de maand
met wapperende briefjes van
honderd thuis komen, terwijl
je zelf geen cent verdient en
toch in ontwikkeling niet voor
hen behoeft onder te doen. Ik
zou willen dat een huisvrouw
een vast bedragje per maand
ontving, zodat je weet wat je
per jaar ongeveer aan kleed
geld mag besteden. Je zou je
niet meer zo vreselijk afhanke
lijk voelen. Je werkt toch
°°Ik
dik tevreden zijn
met drie procent van het net
to maandsalaris, maar dan
handje contantje. niet op een
boekje, giro of weet ik veel."
(leerlijk
Mevrouw D. t. B te G. vindt
huisvrouw het heerlijkste „be
roep" dat zij zich kan denken
„Als Je tenminste geen finan
ciële zorgen hebt. anders vind
ik het maar een getob Ik
denk wel eens: moppert de
huisvrouw in het algemeen
niet teveel? Ik ben heus niet
een van de sterksten. We heb
ben een klein kapitaal aan
hulp moeten uitgeven.
Nu mijn gezondheid wat be
ter is, ben ik dolblij dat ik
alles alleen kèn doen. Het
kost wel eens moeite, maar
dan denk ik altijd: vooruit, je
kunt nog lopen, wat zou je
invalide zus blij zijn als ze
het nog mocht doen. Dan gaat
het weer, misschien niet zo
vlot, maar 't komt klaar.
Ik weet gelukkig op tijd te
stoppen, 't Is helemaal geen
kunst om je over de kop te
werken, 't is juist een hele
kunst om precies tot de grens
te gaan. Doe 't maar eens met
de Franse slag. niemand die
er iets van merkt hoor! Als
alles maar opgeruimd is."
Voorbij
..De tijd dat de huisvrouw
een sloofje was. gewapend
met borstel en plank, stoffer
en blik is voorbij" aldus me
vrouw O. te R. „Zij gunde
zich toen geen tijd om er eens
uit te gaan. want zij werd ge
heel door haar werk in beslag
genomen. In deze tijd ziet het
er voor de huisvrouw heel an
ders uit. Het meisje dat nu
trouwt, blijft er vaak bij wer
ken. Maar laat ze niet verge
ten. als er kinderen komen,
dat haar taak ligt in het gezin,
hoe mooi zij haar ,werk ook
vond. Kleine kinderen in
crèches brengen is volgens
mij verkeerd, want kinderen
kennen al heel jong de intimi
teit van eigen huis en eigen
moeder.
Uiteindelijk vind ik een
huisvrouw een duizendpoot,
die van alles maar moet ken
nen. bovendien moet ze in de
ze tijd ook wel een beetje alge
meen ontwikkeld zijn."
Draven
Hoe doet de werkende
vrouw haar huishouden naast
haar werk? Mejuffrouw O. te
B. vindt het een hele taak:
„Hollen, rennen vliegen en dra
ven, dat is het devies van een
alleenstaande, die naast haar
baan ook nog voor huisvrouw
moet spelen. Maar... naast alle
drukte vind ik ook nog wel
even tijd om op uw onder
werp te reageren.
Als ongetrouwde, achtender
tig jaar oud, beroep kantoor
en winkel ('t is wel afwisse
lend hoor,) kan het me toch
wel eens zwaar op m'n dak
vallen om na zes uur mijn
huishoud(elijk) schortje weer
aan te moeten trekken. Niets
aan te doen, de kabouters zor
gen er immers ook niet voor,
dus lekker nuchter blijven!
Heb je geen puf meer om te
koken, doodgewoon iets lek
kers gaan halen om de hoek.
Zo ook met de was. Wanneer
ik eer. paar avonden verplicht
voor het wijk werk op stap
moet; dan de was maar naar
de wasserij, anders kom je er
haast niet. 't Leuke van de
grap is dat er nog al eens aan
me gevraagd wordt: „Wat heb
jij nou te doen, je bent toch
maar alleen?" Ja, inderdaad,
ik ben maar alleen... Dan kan
je er beter maar het zwijgen
toe doen, want "t lijkt nog
egoïstisch ook..."
Economisch
Nog een werkende vrouw
aan het woord, mejuffrouw S.
te R.: „gelukkig 'heb ik een
gemakkelijke flat en als je al
jareif alleen woont, leer je wel
economisch werken. Het ergst
vind ik de boodschappen. Om
dat je de hele dag weg bent,
komt er geen bakker of melk
boer aan de deur en moet je
alles halen. Eens per week ga
ik naar de slager, de groente
man en de melkboer en... dan
alles in de koelkast.
Eigenlijk voel ik me geen
hulsvrouw, of anders een van
de koude grond. Toch spreekt
het onderwerp mij wel aan.
als huisvrouw een beroep is
heb ik eigenlijk twee beroe
pen. Overdag mijn beroep en
op de heerlijk vrije zaterdag
huisvrouw."
je dat aan al je brietvriendinnen ve
doorgeven, dan kun je de proble- i no
men samen beleven, samen delen, ap
samen in hun proportie terugbren- ve
gen. dan gaan de scherpe en bittere j(
kanten van de moeilijkheden af
omdat je ze elkaar kunt zeggen,
omdat je op deze wereld met el-
kaar op reis bent. 1 tn
door wat u achter u meent te heb- Zl
ben: ook. vooral, door de oor- sc
spronkelijke manier waarop u over ce
het geringste onderwerpje schrijft.fr
Zo'n brief schittert en tintelt als m
een rivier in de zon en wat 9®
komt er al niet met de stroom
mee. En juist in die kleinigheden
stelt u moeilijke vragen. B.v. ver-
nielt de balpen ons handschrift?
„Geen probleem zoals je dikwijls
voorgehouden wordt, maar toch
graag een regeltje over wat je opi
nie is, of de meest gangbare opi-
nie, doe me dat plezier" Ik
weet het niet.
De balpen verandert ons hand
schrift. meen ik. Of dat een gang
bare opinie is. durf ik niet te zeg
gen, maar het is dan maar de mijne.
Vóór de balpen had u een goede,
lopende hand van schrijven, nu
is het net of, als u met de vulpen
schrijft, alle letters afzonderlijk
neergezet moeten worden. Die er
varing heb ik min of meer ook.
Of mijn handschrift daarvan nu
minder wordt durf ik niet te zeg
gen. Wel is het anders. Gebruik ik
de vulpen tegenwoordig, dan heb
ik eerst moeite mijn handschrift te
hervinden, het gaat stug, en dat is
wel goed, want dan kun je onder
tussen de woorden vinden. Met de
balpen huppelen de gedachten
soms achter de woorden aan!
TV,[AAR u hebt veel meer dan de
Al balpen. U bent dan wel aan
huwelijk en problematiek daarom
trent voorbij, maar u foetert toch
maar in het voorbijgaan, yulpen-
nend en balpennend, op wat u
„het gesol met het hedendaagse
huwelijk" noemt.
„Deze tijd wordt me toch een
beetje te kras, hoor". Nu heeft
daarover ook een andere brief
vriendin geschreven, zij het ook dat
zij in een heel andere hoek terechte
kwam dan u. U zegt ln zekere zip:
gesprekken over de intieme kant
van de verhouding man-vrouw zijn
er altijd al geweest: toen ik ln 1920
verpleegster was, mijn ooievaartje
had gehaald, zei een collega tegen
„alle verloofden leven tegen-
woordig alsof ze getrouwd zijn" „o
ja?" „zeg, dat weet JH nu toch
wel, met je ooievaartje? JIJ hoort
toch wel 'n M
Alsof zegt briefschrijfster
er niet zo iets is als geestelijke hy
giëne als je vrouwen verpleegt die
je binnen vyf minuten willen in
lichten over „de mannen
Degenen die het hardst gilden
r de mannen waren er het felst
lit een man aan de haak te
Maar dat was dat. Nü echter
zijn de gesprekken (radio, TV, in-
terviews, teach-ins) zó onhygië
nisch dat het je de keel uit gaat 1
hangen.
IK kan dat niet ontkennen. Ik
hoor heel weinig gesprekken
via bovengenoemde media en ge-
spreksruimten maar wat ik hoor
mist meestal het rustige vertrou
wen dat geluk kenmerkt.
Het is altijd een uitdaging, het is
de helft van de tijd het poneren
van een stelling, en die stelling
heeft zijn grond in onvrede, in
korzelige verontwaardiging dat de
mensen maar doorgaan met onver
antwoord babies op de wereld te i
zetten.
Mensen moeten plezier kunnen
hebben met elkaar zonder de nare
gevolgen, de nare verantwoorde
lijkheid achteraf. Er zit in die stel-
ling angst. Levensangst. Die angst
maakt de stelling hooghartig.
En zolang het lichaam één van
de weinige zaken is waarvan je
opaan kunt, dat is wat het is, dat
geen schijn kan wekken zoals onze
status, on: naar-buiten-leven, zo
als ons kerkelijk leven soms, zo-
lang zal het gesol en gepruts blij
ven bestaan. We moeten ons ech
ter niet vol afkeer afwenden.
Dat sollen en prutsen is óók zoe
ken. We moeten elkaar, pro en
contra, nooit aflatend proberen te
vinden. Totdat er een ster in Beth
lehem opgaat. Beter: OMDAT er
een ster is opgegaan
