STRIJD OM BEHOUD
VAN DE MACHT
t
Veel aan
Trotzki
te danken
Onderzoek met
computer naar
studietoelagen
Zware slag
in Vietnam
Kongo verzoekt
bijeenkomst van
Veiligheidsraad
Leber haalt met zijn
plan eerste ronde
alles
goed 1
en[
iniely
ER 1961
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1967
DE RUSSISCHE REVOLUTIE
(Van een onzer redacteuren)
W/"AS het al een enorme pres
tatie, dat een betrekkelijk
kleine groep bolsjewieken in
Rusland de macht veroverde,
nog opvallender is het feit ge
weest, dat Lenin en zijn mede
werkers zich wisten te handha
ven.
In de eerste dagen na de oktoberre
volutie had Clemenceau inderdaad ge
lijk kunnen krijgen. En ook daarna
heeft de macht van de bolsjewieken
nog vaak aan een zijden draad gehan
gen.
Vijandig
Met hun greep naar de macht had
den de bolsjewieken zich binnen de
socialistische beweging zelf felle vij
andigheid op de hals gehaald. De
kranten, die de dag na de opstand
verschenen, keerden zich tegen hen.
Een groot deel van de bevolking
nam een afwachtende houding aan.
In Petrograd hield men rekening met
de mogelijkheid, dat troepen, die
ex-premier Kerenski trouw waren ge
bleven, naar de stad zouden opruk
ken om het bewind der bolsjewieken
te verjagen.
Dank zij de verraderlijke houding
van een van Kerenski's vertrouwelin
gen, generaal Cheremisof, arriveer
den de strijdkrachten niet op tijd in
de hoofdstad. Niet ver van de stad
was een kort gevecht geleverd, maar
de Kozakken lieten zich door de revo
lutionairen overreden en het gevaar
was geweken.
Trotzki, die een belangrijk aandeel
had in de verwezenlijking van de
oktoberrevolutie (ook al trad hij pas
enkele weken daarvoor toe tot de par
tij der bolsjewieken) spreekt in zijn
memoires heel openhartig over het
gevaar, dat toen dreigde. Het was, 20
citeert Alan Moorehead in „De
Russische revolutie" (Uitgave W. de
Haan te Zeist) een dubbeltje op zijn
Prögi
raimna
Niettemin waren de bolsjewieken
bevreesd voor de dingen die nog kon
den komen. Zij waren onderling ver
deeld. Niemand, zelfs Lenin niet, wist
wat er ging gebeuren. Toch was het
aan zijn optreden te danken, dat zijn
tegenstanders geen voet meer aan de
grond kregen.
Zijn methode was vaak geweest, te
doen alsof een bepaalde situatie al
bestond. Dat deed hij ook nu. Elke
LEIDEN Het ministerie van on
derwijs en wetenschappen en de Ne
derlandse Studentenraad gaan samen
onderzoeken of de nu gebruikte nor
men voor de berekening van de rijks-
studietoelagen voor ouderejaars
beursalen tot een daling van het ge
middelde toelagen-bedrag voor die
groep hebben geleid.
Het ministerie en de NSR zullen
een programma opstellen, waarmee
de voor de berekening van de studie
toelagen gebruikte computer zal wor
den gevoed.
Een en ander gebeurt op initiatief
van de NSR, die in september op
grond van een steekproef heeft bere
kend dat de studietoelagen voor ou
derejaars met gemiddeld 300 zijn
gedaald.
Britse toekomst
ligt in Europa
LONDEN De Britse minister
voor EEG-zaken, Lord Chalfont, ge
looft sterk dat de toekomst van zyn
land in Europa ligt en dat de eerste
stap naar die toekomst het Britse
lidmaatschap van de gemeenschappe
lijke markt is.
Hij sprak gisteren in het Lagerhuis
voor het eerst over de „ongelukkige
affaire" in Lausanne, waar hij in een
niet-officieel gesprek met journalis
ten de mogelijkheden had uiteenge
zet over wat Engeland zou kunnen
doen als het niet tot de EEG werd
toegelaten.
„We zien echter geen redenen om
te denken over alternatieven voor
het lidmaatschap van de EEG, omdat
we zouden verwachten te worden
buitengesloten", zei de minister.
ZAANDAM Het kruidenierscon
cern Albert Heijn heeft in de eerste
negen maanden van dit jaar een om
zetstijging van ongeveer 23 procent
bereikt in vergelijking met de over
eenkomstige periode van 1966. Deze
stijging is voor een flink deel te
danken aan de opening van nieuwe
vestigingen. De nettowinst was on
geveer 20 procent hoger.
dag vergaderden de volkscommissaris
sen onder zijn leiding en ontstond
een stroom van bevelen. Er groeide
een programma, dat iedere instelling
en traditie met wortel en tak uitroei
de.
Lenin trok er zich niets van aan,
dat zijn bevelen niet werden opge
volgd. Hij zou wel gehoorzaamheid
afdwingen. De doodstraf werd op
nieuw ingevoerd en het uit de weg
ruimen van politieke tegenstanders
was begonnen. Ook zij hadden gestre
den voor het socialisme, maar de ter
reur van de bolsjewieken wezen zij
af.
De eerste tijd na de oktoberrevolu
tie was de onttroonde tsaar Nicolaas.
II met zijn familie redelijk behan
deld. In april 1918 werd de tsa
ristische familie overgebracht naar
Jekaterinenburg (nu Swerdlofsk) in
de Oeral, waar een sterk vijandige
plaatselijke sow jet was gevestigd.
Naarmate het verzet tegen het be
wind der bolsjewieken langer duur
de, nam de haat tegen de keizerlijke
familie toe. Op 16 juli 1918 werd de
laatste hoop van de tsaar de bodem
ingeslagen, 's Avonds moest de tsaar
met zijn gezin naar de kelder van het
huis gaan, waarin hij gevangen werd
gehouden.
Nadat een executiebevel was voor
gelezen werd eerst Nicolaas II neer
geschoten. Daarna werd een salvo af
gevuurd op de rest van het gezin. De
ziekelijke tsarewitsj was niet meteen
dood. Het hoofd van de wacht schoot
zijn revolver in het lichaam leeg.
Anastasia, het jongste dochtertje,
toonde nog enig teken van leven. Zij
werd met de bajonet gedood.
T e druk
Volgens Trotski waren de partylei
ders, die intussen van Petrograd naar
Moskou waren verhuisd, te druk be
zet om zich met het lot van de tsaren
familie bezig te houden. Later zouden
echter wel arrestaties zijn verricht.
Vijf moordenaars zouden zijn terecht
gesteld.
Lenin had intussen in Brest-Li-
tovsk vrede met Duitsland laten slui
ten, nadat Trotzki nog geprobeerd
had, door onderhandelingen de op
mars van de Duitse troepen tot staan
te brengen. Het was een verschrikke
lijke nederlaag, zwaarder dan Lenin,
die de Duitsers beloofd had een eind
aan de oorlog te zullen maken, heeft
kunnen denken.
Dat de Russen deze nederlaag te
boven zijn gekomen was vooral te
danken aan Trotzki. die divisie na
divisie uit de grond stampte en er in
1920 in geslaagd was, een leger van
vijf miljoen man onder de wapens te
brengen. Het fanatieke geloof van de
bolsjewieken hield hen op de been.
In de nieuwe in Rusland uitgege
ven geschiedenis van de oktoberrevo
lutie wordt Trotzki zo goed als niet
genoemd. Het boek herhaalt de
voorstelling van zaken, die in de da
gen van Stalin werd gegeven. Hij
wordt afgeschilderd als niet meer
dan een van de vele communisten,
die aan de revolutie hebben deelgeno-
Geschiedkundigen uit het Westen
beschouwen Trotzkzi als de belang
rijkste figuur na Lenin. Moskou
maakt echter geen melding van zijn
rol op 7 november en evenmin van
het feit. dat hij het rode leger heeft
georganiseerd. In plaats daarvan
wordt vermeld, dat hij een anti-leni
nist was.
Trotzki zou zich schuldig hebben
gemaakt aan gebrek aan vertrouwen
in de innerlijke krachten van de revo
lutie, omdat hij de wereldrevolutie
vooraf wilde laten gaan aan de orga
nisatie van het communisme in
Rusland. Opvallend is, dat Moskou
de aanhangers van de Chinese leider
Mao Tse-toeng „trotzkisten" noemt.
Terwijl zij de rol van Trotzki ver
kleint, zwaait de nieuwe geschiedenis
uitbundig lof toe aan Lenin. De
meeste gebeurtenissen van betekenis
worden aan hem toegeschreven. Sta
lin wordt in het boek niet zo zwaar
bekritiseerd als Trotzki.
Na Lenin's dood op 21 januari 1024
(op 53-jarige leeftijd) brak er een
strijd om de macht uit tussen Stalin
en Trotzki, die de eerste wist te win
nen omdat naar algemeen wordt
aangenomen hij er in geslaagd
was, het testament van Lenin te ver
valsen. Trotzki werd verbannen en
in Mexico vermoord.
Churchill stelde later vast, dat Le
nin wellicht Rusland had kunnen red
den van het extremisme en de ge
welddaden. die in het verschiet la
gen. „Het Russische volk was ploete-
Moskou vierde een halve eeuw
rode revolutie. Daarbij werd in het
Kremlin een standbeeld van Lenin
onthuld door partijleider Brezjnjef,
in aanwezigheid van andere
bolsjewistische leiders.
rend in het moeras achtergebleven.
Lenin alleen had de weg terug kun
nen vinden naar het voetpad".
Typerend voor Churchill is de con
clusie: „De ergste ramp die Rusland
kon overkomen was de geboorte van
Lenin; de zwaarste ramp die daarop
volgde was zijn dood".
In een gedeelte over de activitei
ten in Petrograd, die tot de revolutie
leidden, wordt Stalin in genoemd
boek beschuldigd eigenmachtig een
brief van Zinovjev in de Prawda te
hebben gepubliceerd. Deze was een
van de intiemste medewerkers van
Ook nu wordt hij nog als verrader
beschouwd.
Stalin zelf werd in 1956 (drie jaar
na zijn dood) door Nikita
Chroesjtsjef aan de kaak gesteld.
Sindsdien hebben geleidelijke stap
pen om hem gedeeltelijk te rehabilite
ren de vorm aangenomen van verha
len over de tweede wereldoorlog.
Daarin wordt lof toegezwaaid aan
zijn leiding tijdens die oorlog.
Oude bolsjewieken, die de oktober
revolutie en alles wat daarop volgde
hebben meegemaakt, hebben het on
langs nog opgenomen voor Trotzki
en tegen Stalin. In de Guardian
schrijft Victor Zorza, dat deze
mensen gewezen hebben op de sche
ve voorstelling van zaken, als zou
Trotzki het leninisme hebben willen
vervangen door het trotzkisme en
als zou Stalin niet geprobeerd hebben
het leninisme voor het stalinisme
plaats te laten maken. De jongeren
geloven geen leugens, zouden zij ge
zegd hebben.
GENÈVE In de Zwitserse Alpen
heeft de winter zijn intrede gedaan
met zware sneeuwval. De St. Ber-
nardpas, de Grimsel-, Susten-, Splü-
gen- en de Klausenpas zijn voor het
verkeer gesloten.
Bijna 900 doden
SAIGON De sedert zondag woe
dende gevechten bij de Zuidvietna-
mese plaats Loc Ninh, op ruim hon
derd kilometer ten noorden van Sai
gon. dreigen uit te groeien tot de
grootste en bloedigste uit de gehele
Vietnamese oorlog. Het dodencijfer
aan communistische zijde wordt ge
schat op 855. De Amerikanen en
Zuidvietnamezen hebben tot nu toe
31 mensen verloren.
Het Amerikaanse hoofdkwartier in
Saigon zegt dat de reden van de
aanvallen op Loc Ninh niet duide
lijk is. „De vijand schijnt echter
vastbesloten dit districtshoofdkwar
tier bij de Cambodjaanse grens te
veroveren, hoewel zijn verliezen
verbijsterend zijn".
antwoord
Men vermoedt dat de Vietcong en
de Noordvietnamezen een psycholo
gische overwinning willen behalen
als antwoord op de beëdiging van
president Thieu van Zuid-Vietnam.
De communistische aanvallers dre
ven vanmorgen bij hun aanvallen op
de basis een groot aantal Vietnamese
burgers voor zich uit, zodat de Ame
rikaanse troepen heel moeilijk kon
den vuren.
Staking dreigt
bij Chrysler
DETROIT De Amerikaanse bond
van arbeiders in de automobielin
dustrie heeft een datum gesteld waar
op een nieuw arbeidscontract met
Chrysler tot stand moet zijn geko
men.
Wanneer dit volgende week
woensdag tegen middernacht niet het
geval is zal de vakorganisatie de
100.000 arbeiders bij deze fabriek ad
viseren het werk neer te leggen. Zij
wilde arbeidsvoorwaarden bij
Chrysler in overeenstemming bren
gen met het contract dat zij onlangs
met Ford sloot.
NEW YORK/KINSJASA Nadat blanke huur
lingen uit Portugees Angola gisteren Katanga zijn
binnengevallen, heeft Kongo om een zitting van de
Veiligheidsraad gevraagd. President Moboetoe be
schuldigt de Portugezen van agressie. Volgens
diplomatieke zegslieden zal de raad vermoedelijk
vandaag nog bijeen komen.
Het nieuws kwam, terwijl woordvoerders van de
Kongolese regering te Kinsjasa verklaarden dat
huurlingen en zwarte soldaten uit Angola een trein
en een aantal trucks hadden buitgemaakt in de stad
Dilolo, voor een opmars naar Loeboembashi, de
hoofdstad van Katanga.
Het doel van de inval schijnt te zijn de koper-
uitvoer uit Katanga te belemmeren. Met dit econo
mische machtsmiddel willen zij een einde maken aan
het bewind van president Moboetoe.
Bob Denard
President Mo
boetoe heeft in
tussen Kongolese
legereenheden in
staat van paraat
heid gebracht. Vol
gens radio-Kinsja-
sa zouden zij de
situatie in Zuid-
Katanga volledig
beheersen. Gister
avond had het
Kongolese leger Dilolo en Kisengen
volkomen in handen en rukte op
naar alle andere bedreigde plaatsen.
Een Amerikaanse regeringswoord
voerder heeft gezegd, dat de Ver
enigde Staten via diplomatieke ka
nalen inlichtingen over de inval had
den ontvangen.
„Indien deze berichten worden be
vestigd is een zeer ernstige ontwik
keling gaande", a'ldus de woordvoer-
Bonn beperkt goederenvervoer
BONN Het Westduitse ka
binet heeft gisteren het door de
minister van vervoer, Leber, op
gestelde nieuwe vervoerspro
gramma dat zowel in binnen-
als buitenland scherpe kritiek
heeft uitgelokt in beginsel
goedgekeurd.
Het plan-Leber voorziet in ont
lasting van de grote autowegen door
beperking van het goederenvervoer
overlange afstanden met vrachtwa
gens en sanering van de Westduitse
spoorwegen.
De Nederlandse regering heeft dit
plan ernstig gekritiseerd. Niet alleen
voor het Nederlandse vervoer, maar
ook voor de Nederlandse export
brengt uitvoering van het plan-Leber
nadelen met zich mee. De staatssecre
taris van verkeer en waterstaat, Keij-
zer, heeft aangekondigd volgende
week maandag in Venlo besprekin-
Ds. J. A. P. Bijl
overleden
PUTTEN Op 85-jarige leeftijd
is overleden ds. J. A. P. Bijl, doops
gezind emeritus-predikant.
Ds. Bijl werd in 1914 predikant
in Den Horn. Vandaar ging hij in
1926 naar Nes op Ameland. In 1930
werd hem emeritaat verleend.
gen te zullen voeren met minister
Leber.
Naar Leber later tegenover de pers
verklaarde zal zijn plan direct na
definitieve goedkeuring door het kabi
net worden doorgestuurd naar de
Bondsraad en het parlement, en tege
lijkertijd ter raadpleging worden
voorgelegd aan de EEG in Brussel.
Leber verwachtte niet dat de EEG
hem een spaak in het wiel zou ste
ken. wel dat er bezwaren naar voren
zullen worden gebraoht van Neder
landse kant. Hij hoopte echter dat in
nadere besprekingen met Nederland
overeenstemming kan worden be
reikt.
Meisje sliep
in portieken
AMSTERDAM Ingeborg Boss-
hardt (11) uit de hoofdstad, die ver
leden week van huis wegliep is te
recht. Behalve enkele zakjes patat,
die zij volgens haar verhaal af en toe
kreeg, had zij op haar vijfdaagse
zwerftocht niets gegeten. Zij sliep in
portieken en ging 's morgens naar de
kerk om de mis bij te wonen.
Een vrouw die het meisje gister
ochtend aantrof, nam haar mee naar
huis en waarschuwde de politie toen
zij van haar dochtertje hoorde dat
het kind vermist werd.
Het meisje vertelde later tegen de
kinderpolitie dat vrees voor een pak
slaag de reden was geweest waarom
zij van huis was weggebleven. Op
een bouwwerk was zij aan een touw
gaan hangen, waarna een man haar
naam zou hebben genoteerd en gezegd
dat hij het aan haar vader zou ver-
Op de stoep van boekhandelaren niet s
houden zich de laatste tijd vrijwel was:
voortdurend enige keurige jongelui kaart en stapt daarmee
op, die beleefd, doch duidelijk de handel binnen,
voorbijganger de gewetensvraag stel- Fout.
len of die voorbijganger wel
leest. Nu is er geen mens, die
zal antwoorden: „Neen, nooit". Vrij- maand een bepaald bedrag aan boe- met'
wel iedereen glimlacht welwillend ken te besteden. Doe je dat niet, dan Wat te doen'
1 zegt minstens „Ja". Dan volgt de is het lidmaatschap afgelopen.
Het ging erom. dat je tijdens je drijf,
die dan lidmaatschap verplicht bent elke
nog wel iets aan te verdienen door
de boekhandel ook. De club bleek
boek- een NV te zijn, door de uitgevers
gevormd. Dus eigenlijk gewoon een
soort boekverhandelend postorderbe-
Er een rijksdaalder tegenaan gooi-
,Maar hoe?", vroeg ik nog altijd en om mijn figuur te redden en dan
doen, zodat het
binnen in de boek- te onnozel, „Hoe weet J.viitit xicfc
winkel te gaan. Wie even tijd heeft hoeveel boeken de leden kopen, lidmaatschap automatisch beëindigd
doet dat natuurlijk, want je bent ->-<■ ->-* -»-«
wild nieuwsgierig waar het op uit
zal draaien.
Die ervaringen schijnen nogal uit
een te lopen. Anton Kothuis, dichter
en medewerker aan de zaterdagse
Vara-Echo, vertelde zelfs er een iet
wat flauw moppenboek aan overge
houden te hebben.
Mij werden een aantal aantrekke
lijke tijdschriften getoond met
fraaie reprodukties op de omslagen.
Maar er was niets te geef bij. Ach
ter het omslag bleek een catalogus
van boekwerken verborgen. Waarbij
naast de normale prijs telkens een makkelijke stoel
bijzondere prijs vermeld werd, die je dan onderdak
Wordt dat dan afgestempeld of zou worden?
Lid worden
Straatje om
het verplichte
kwantum afnemen? Kon ik niet
eens doen, want te vaak mis ik de
postbode en vind dan in de bus een
floddertje waarop staat, dat een on-
Fout, helemaal fout. De boeken bestelbaar stuk ten postkantore op
kun je alleen op schriftelijke bestel- mij wacht. Wat lastig, tijdrovend en
ling uit de catalogus krijgen. Ze ko- zolenslijtend is.
De boekhandel had er niks mee te te bladeren en je dan langzaam
lager was. En daar zat de mop. Wie ten?
maken, zei de jongeman.
Maar waarom gaf de boekhandel tot aankoop
waar we genoeglijk zaten in een ge-
n rustig hoek-
deze activitei-
heel zeker te laten verleiden
nog een en mis
schien nog een extraatje.
Als een analfabeet sta ik nu bij de
jongeman te boek, die opeens geen
seconde meer aan me wilde beste-
De jongeman keek me stomver- den en ijlings de winkel uitschoot
Waarom zou de boekhan-
r het trottoir om nieuwe g
lid is van de Europaclub kan de
catalogusboeken- tegen die vermin
derde prijs kopen.
Het lidmaatschap is goedkoop.
Dat is leuk, dacht ik. Maar toch lezen en daar viel dan toch altijd loop ik nu een straatje om.
del niet? Hij en zijn makkers brach- den binnen te slepen.
1 de club de Nederlanders tot Zolang de werfcampagne duurt,
Trouwjapon van wollen jersey.
Ongewoon, maar wel heerlijk voor
bruidjes die trouwen op dagen als
deze. Het ontwerp is van de
de Deense Lars Hillingse, de
lievelingsontwerper van prinses
Benedikte. Zijn creaties kenmer
ken zich altijd door eenvoud en
sierlykheid.
der. „Wij zullen dit de Portugezen
duidelijk te verstaan geven."
Het ministerie van buitenlandse za
ken in Lissabon heeft intussen ont
kend dat de gewapende indringers
vanuit Angola Katanga waren binnen
gevallen.
Huurlingen
In Angola bevinden zich volgens
recente persberichten ongeveer 120
blanke huursoldaten onder leiding
van de Franse kolonel Bob Denard.
Het is zeer waarschijnlijk dat zij het
zijn geweest die Katanga zijn binnen
getrokken.
De Belgische regering heeft haar in
Kongo wonende burgers dringend
aangeraden zich te onthouden van ie
dere daad, die als inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van
de republiek zou kunnen worden uit
gelegd.
Versterking
Een ander doel van de gewapende
mannen schijnt ook te zijn druk uit
te oefenen op het Kongolese leger
zodat de omsingeling van Boekavoe
moet worden afgebroken. In deze
KcJöfo
Q km 300
HQP
stad bevinden zich zoals bekend de
Belgische majoor Schramme met zijn
huurlingenleger en duizend Katan-
gesc gendarmes. Volgens onbe
vestigde berichten hebben de huurlin
gen hier na de zware aanvallen van
de regeringstroepen van de afgelopen
dagen versterking gekregen van
manschappen, die door de lucht zou
den zijn aangevoerd en aan parachu
tes neergekomen.
ARP (3)
Volgens het verslag in uw blad zou
de heer Berghuis op het partijcon
vent gezegd hebben: „met de SGP
verschillen wij zozeer van mening
over essentiële punten van een
christelijke politiek, dat contact met
hen alleen zin zou hebben als zij zich
principieel-politiek bekeert".
Moet dat betekenen dat men zich
op politiek terrein niet meer gebon
den acht aan de normen, die God ons
in Zijn Woord voorhoudt? Met da
laatste resten van de christelijke le
vensstijl, die in ons volksleven nog
geëerbiedigd worden, zal het dan
spoedig gedaan zijn.
Asperen H. den Besten
ARP (4)
Het speet de heer Berghuis dat
men het met de CHU niet eens is
kunnen worden omtrent het vormen
van een reformatorische partij. Nu
dan maar proberen een anti-reforma
torisch geheel te stichten door samen
te gaan met de KVP. Eenheid zoals
men voorstaat leidt tot een nog grote
re breuk met alles wat van Christus
Asperen
B. J. Nijland
ARP (5 en slot)
'k Ben blij met de duidelijke taal,
die de heer Berghuis op het jongste
partijconvent heeft gesproken, al had
ik liever gezien, dat hij zich niet zo
nadrukkelijk had gedistancieerd van
CHU, SGP en GPV. Tenslotte werken
in deze partijen evengoed volgelingen
van Christus, al denken zij over de
vertolking van de bijbelse normen
voor de praktische politiek van van
daag anders. Maar mag dat mis
schien?
En dat behoeft samenwerking na
tuurlijk niet uit te sluiten. Ik dacht,
dat het altijd juist de ARP was. die
daarop zo sterk aandrong? Laat zij
dat steeds blijven doen, opdat ons
nageslacht in elk geval haar op dit
punt niets te verwijten zal hebben.
Want er komt een tijd, dat christenen
eindelijk tot de conclusie komen, dat
zij elkaar dringend nodig hebben.
Rotterdam B. J. van Zuilen
(Discussie over dit onderwerp geslo
ten)
