VORMT POËZIE OPINIE?
OPINIE
KNIPOOG VAN VENUS
Opnienw veel
reacties voor
dierenvriendin
ZATERDAG 21 OKTOBER 1967
EEN boeiende vraag op de
opinie-pagina: is poëzie
opinievormend? Ook een ver
rassende vraag, want wie
denkt hieraan? Toch is het
geen onmogelijke vraag, want
de dichtkunst is de laatste ja
ren duidelijk maatschappelijk
ingesteld. Men noemt dit met
een woord dat met verloving
niets te maken heeft: engage
ment.
KANTTEKENING
De veilige staat
TJET lijkt ons dit moet wel worden vooropgesteld
geen dankbaar werk, betrokken te zijn bij de Bin
nenlandse Veiligheidsdienst. Dat die dienst er is, weten
we; dat hij functioneert, nemen we aan. Bovendien be
seffen we wel, niet zónder te kunnen. En toch of
misschien óók daarom zit er in zijn bestaan iets dat
ons onbehaaglijk aandoet.
Er schuilt in deze reacties veel vanzelfsprekends. We leven
in een democratie, en een democratie is openheid en
zichtbaarheid. Maar een instelling als de BVD onttrekt
zich aan deze zichtbaarheid. Dat is goeddeels onvermijde
lijk, omdat hij alleen zo kan speuren naar andere on
zichtbaarheden die bovendien geacht moeten worden het
op de veiligheid van onze samenleving gemunt te hebben.
Maar leuk is het niet, en dat terwijl we ook de democra
tie graag knus en gezellig en open houden.
De tweede reden van onze onbehaaglijkheid hangt met de
eerste samen. Onze democratie is niet alleen kwetsbaar,
zij moet blijkbaar in stand worden gehouden óók met
middelen die zelf niet, of maar ten dele, met haar wezen
lijken te stroken. Want een instelling als de BVD onttrekt
zich, behalve aan de kenbaarheid ook aan de controleer
baarheid.
XfTAT wij dan spoedig als griezelig ervaren, is uiteraard,
dat hier mogelijkheden kunnen liggen van een
staatje-in-de-staat, waarvan we weinig weten behalve dan
dat er ook nog een kans is dat hij tot een macht uitgroeit.
Daarbij voelen we ons in onze democratische behoefte
aan zekerheden spoedig tekortgedaan. Want komt tegen
over deze veiligheidsdienst-van-de-staat de veiligheid-van-
de-burger niet in het gedrang? Zeker, ook de BVD staat
onder de wet; er is een verantwoordelijk minister, er is
een commissie uit de volksvertegenwoordiging. En toch
raken we nu en dan aan het schrikken, hoezeer ook van
eigen persoonlijke „onschuld" overtuigd.
We plegen dan te zeggen dat de BVD „in opspraak" is ge
komen. Nu is wel duidelijk, dat, wanneer de BVD ter
sprake komt, dat gemakkelijk „opspraak" zal zijn. Hij zal
immers trachten zich ook aan de spraakbaarheid te ont
trekken. En nog niet het ergste vinden we dan, dat ze nu
en dan eens in opspraak komt; wèl echter vragen we ons
allicht af, of niet ook andere gedragingen onder de cate
gorie van de opspraak zouden vallen, mits we er weet
van hadden hetgeen nochthans niet het geval is.
Er ontstaat dan wat deining. Er worden wat vragen ge
steld in de volksvertegenwoordiging. Er komt een gerust
stellend antwoord van de betrokken minister. Soms ook
komt er van de BVD zelf enig bescheid, dat echter ook
niet altijd afdoende is. Daarna wordt onze aandacht weer
door andere zaken in beslag genomen. Maar de dienst
zelf blijft, en blijft functioneren.
"FR zitten in zulk een instelling, bedoeld als zij is om
onze samenleving voor wezenlijke gevaren te be-.
hoeden, zelf allicht ook weer gevaren.
Met welke normen werkt men er? We mogen het niet we-
Houdt men er de ontwikkelingen in het maatschappelijke
en politieke denken wel bij? We moeten het hopen, maar
ook op dit punt is onze kennis gering.
Beperkt men zich metterdaad tot het speuren naar wer
kelijke dreigingen van onze samenleving of treedt men
ook buiten deze cirkel? Er is ons als mondige burgers
ook in dit opzicht weinig wetenschap gegund, maar soms
zo ook in de afgelopen dagen vraagt men zich wel
met enige bevreemding af, of dit of dat nu óók tot de
taak van de BVD behoort.
Dan toch komen we voor een merkwaardige situatie te
staan als we deze week beleefden. De BVD bleek te speu
ren naar bepaalde gegevens over studenten; achteraf is
duidelijk geworden dat daarbij gebruik is gemaakt van
de argeloosheid van universitaire beambten. Daar is dus
nu een stokje voor gestoken. Intussen deed een staatsin
stelling, de BVD, dus een en ander wat een andere, door
dezelfde staat overvloedig gesubsidieerde instelling, de
universiteit, voortaan niet meer gedoogt. Ergens zou hier
conflictstof kunnen schuilen tussen twee ministers
^/"EL nemen wij aan. dat een veiligheidsdienst als deze.
ook als noodzakelijk kwaad, onvermijdelijk is. Een
spionage-affaire. als deze week in Duitsland openbaar
werd gemaakt, behoort ook ons te denken te geven. Er
is nu eenmaal veel slechtheid in het leven, en ook een
volmaakte, bovendien bedreigde democratie is helaas on
bestaanbaar.
Nochthans echter behoort de inbreuk óp, de inperking
van, de democratie zo begrensd mogelijk te blijven.
Op dit laatste punt zijn ook bij ons deze week enkele
vragen gerezen, waarmee we overigens, naar de aard
van deze materie, wel zullen blijven zitten.
Het heeft trouwens wellicht ook nog zijn nuttige kant.
dat de BVD zichzelf nu en dan in onze samenleving tot
een vraag maakt. We zijn namelijk wel bereid nu en dan
te schrikken.
Maar dan moet de oorzaak er ook naar zijn.
Anders liever niet.
DIEMER
Zeven diagen verder
Er wordt geen schoonheid
meer meegedeeld, maar er wor
den situaties getekend, vragen
gesteld, overtuigingen uitgespro
ken. Betekent dit een verschui
ving van het priesterlijke naar
het profetische in de poëzie? Ja,
maar met dien verstande dat de
dichter verleerd heeft als profeet
te poseren (zoals bijv. Van Eeden
dat vroeger zo onuitstaanbaar
kon doen). De dichter preekt niet
meer, maar constateert. Of hij
zet vertwijfelde (vaak ook tenden
tieuze) vraagtekens.
Het esoterisch karakter van
veel vroegere poëzie zet zich
voort in de hedendaagse zoge
naamde hermetische dichtkunst.
Dat zijn raadsels of raadseltjes,
door de dichter opgegeven aan de
criticus. Dat soort dichtkunst kan
nooit opinievormend zijn, want
met opinie wordt stilzwijgend be
doeld de publieke opinie, of de
opinie binnen een bepaalde socia-
Gestamel
Poëzie wordt door weinigen ge
lezen: mede-dichters, leraars,
scholieren, boekverkopers, critici,
misschien ook door een enkele
nieuwsgierige psycholoog. De
meeste bundeltjes zijn slecht ver
zorgd (leven de bibliofielen
nog?).
Een gedicht is tegenwoordig
doorgaans een kortademig gesta
mel, waarbij één deel gezegd
wordt en negen delen bij de lezer
worden verondersteld. Voor de
nieuwsgaring, televisie en radio
is de dichter vandaag belang
rijker dan zijn werk. De poëet
van vroeger, die alleen een ge
drukte naam was, met hoogstens
een portret, is dood.
De dichter van vandaag,
desnoods meer bereisd dan bele
zen (maar toch ook wel graag
belezen), is vaak het enfant terri
ble in de burgerlijke openbaar
heid. Hij is verwant aan de pam
flettist en de cabaretier. Om in
het dagelijks rumoer te worden
gehoord is hij, doet hij althans,
dikwijls cynisch, sarcastisch en
brutaal.
Dichtkunst laatste jaren
maatschappelijk ingesteld
lijkheid)! Uit Louise van Santen, Hiermee is het uitdagend karak-
De schaduw van de filistijn (We- ter van haar dichtwerk aangege- libatair^'die
reldvenster Baarn, 2e dr. 1965, 40 ven. Haat spreekt uit het gedicht ais j,
blz., ƒ5,90) het gedicht Twintig Wijven (welk damestijdschrift
jaar later. neemt dit over?), maar liever ci
teer ik het onthullende gedicht j'
„Ik wil geen woord meer horen Onweer.
over oorloggeen regel lezen1
Alvast een dreiging van
hoe wij op de dag des oor
zullen geconfronteerd wor
regering een verzenbundel
geschreven. Een mislukte
pansfluit (N.V. De Arbeiderspers,
Amsterdam 1967, 52 blz., ƒ4,90).
Op opinievorming stuurt hij niet
aan; hoogstens geeft hij uitdruk
king aan zijn persoonlijke opi
nies. De diepere mens, met zijn
herinneringen, dromen, verlan
gen naar geluk, leeft in onvrede
met de dagelijkse mens, het aan-
ingepaste sociale wezen, de ce-
zijn kamer woont
„Huis van bewaring":
Ik hoor de stilte zwijgend
Geluiden stemmen met mij
geen televisie zien./ Waarom op
nieuw de dag verscheuren,/ om
gruwelen te eren/ of om de wal
ging van vernietingmisschien?/
Ik wil geen woord meer over oor
log horen/ ik toil geen film meer
ter herinnering./ Ik heb mijn nomen)
wit-ivoren toren/ die heb ik ei
genhandig opgericht/ en hol ge
boord,daar kan ik schuilente
gen moord en tegen-moord;/ ik iye
wil dat niemand mij hier stoort/ ^eur Q
schrijven het witboek lang-
Hagel tegen de harde ruit.
De tikmachine slaat in punt
met alle (nu met blitzlicht ge-
compromitterende foto's.
Onvrede
cheoloog F. L. Bastet,
Wanhoop
Bij sommigen zit daar sno
bisme achter, bij anderen echt
verdriet, ja wanhoop soms. Ik ga
enkele verzen citeren, vanwege
de beperkte ruimte deels als pro
za, maar men kan zich de bun
dels immers aanschaffen als men
wil (buiten mijn verantwoorde-
ik kan al jaren niet i
Murk A. J. Popma komt hele
maal in het straatje van dit arti
kel, wanneer hij in zijn bundel
Buitenstaander (Desclée de Brou
wer, Brugge/Utrecht, 42 blz.,
4,90) zegt
„Wat heb ik met poëzie te ma
ken/ zolang ik gedichten schrijf,
er zijn problemen genoeg/ die be
langrijker zijn: antisemitisme,
rassendiscriminatie..." Ik heb de
ontwikkeling van deze zoon van
de beminnelijke en scherp den
kende, Utrechtse filosoof prof. K.
J. Popma van een afstand ge
volgd en zie nu tot mijn vreugde
dat hij Ongetwijfeld een zeker ni
veau heeft bereikt, getuige dit
sterk gecondenseerde, christelijke
Óp een blauwe maandag
liep een grasgroene soldaat
onder een pauwblauwe he-
zomaar zijn weiland uit
in een zwart pak
met een witte boord
op een nieuwe aarde.
Uitdagend
„Poëzie is belletrie, zegt men./
Ik noem het meer belletje trek
ken/ en dan direct/ suspect weglo
pen" zegt Henny Vonk in haar
bundel Puinruimen (N.V. De Ar
beiderspers, 1966, 32 blz., ƒ3,90).
i de roman Lava die gezicht.
na contrapunt de regels
dicht.
En dit het teken aan de
wand:
de spiegel, enige getuige
slaat met de klok op mijn
ik me nog steeds met plezier her-
heeft in opdracht
DR. C. RIJNSDORP
Turkije: voorkeur voor
nationale belangen
TTET BEZOEK dat minister
Luns deze week aan Turkije
heeft gebracht, vestigt weer eens
speciaal de aandacht op deze „uit
hoek" van het gebied, dat de Na-
vo bestrijkt. Het land zoekt (ove
rigens met succes toenadering
tot Rusland en ziet de laatste ja
ren de Navo meer als middel dan
als doel van zijn buitenlandse po
litiek.
De houding van Turkije past in
het kader van de wereldpolitiek.
Zij is mogelijk geworden door
een ontwikkeling, die onder mi
nister van buitenlandse zaken
Caglyiyangil duidelijk het stem
pel verkreeg van een „nationale
STORM over Europa, storm deze week
ook in menig glas water, want niet
overal wordt de soep zo heet gegeten als
ze werd opgediend.
De orkaan richt enorme schade aan. Er zijn
doden. Een Urker kotter vergaat in de Noordzee.
De dijk om Zuidelijk Flevoland wil niet op tijd
dicht. Eerder in de week verwoest vuur fabrie
ken in Emmen -2n ontploft er weer iets bij de
Konam in Europoort.
Maar nu dat glas water, en die soep. De
meeste artsen negeren een oproep van het
bestuur der Landelijke Huisartsenvereniging om
controles voor bedrijfsverenigingen te weigeren
vanwege de honorering. De BVD tracht veront
rusting te sussen na het ontdekken van informa
tieactiviteiten aan universiteiten en hogescholen.
De Russen schijnen op Venus h<el wat te zien,
maar achteraf valt dat een beetje tegen: Aardes
mysterieuze zuster laat zich nog niet kennen.
Het kan ook onverbiddelijker gaan: minister
Beernink zet de verhuizing van het Algemeen
burgerlijk pensioenfonds naar Heerlen toch
door, en minister Klompé de afbraak van Gro-
ningens cultuurtempel D-2 Harmonie. De AVRO
steunt en kraakt nog onder de last van Siebe
van der Zee en de verbintenis met de RTN.
Het overlijden wordt gemeld van burge
meester I. Baart (54) van Zaandam, de Duitse
theoloog F. Gogarten (80), de ex-keizer van
Mansjoekwo Pe Ji (61). De Haagse wethouder
mr. W. A. Schouten volgt ir. H. M. Buskens op
als topman van Bouwnijverheid. Paul de Groot
zal de Communistische Partij Nederland niet
meer leiden, maar blijft op de achtergrond toe
zien. Tony v. d. Boom is na berechting wegens
een poging tot ontvoering in Bulgarije weer vrij
man. Prijzen voor Annie M. G. Schmidt (gouden
harp), in Mexico voor onze atlete Wilma v. d.
Berg en onze roziers Jan Wienese en het duo
Droog-Van Dis, Nobelprijzen geneeskunde voor
Granit, Hartline en Wald en literatuur voor
Asturias, een Zuidamerikaan die in ons land niet
gelezen wordt.
Over prijzen gesproken: kijk/luistergeld moet
volgend jaar omhoog naar 75, de sporttoto zou
verruimd worden (gezien de concurrentie van de
Duitse Lotto). De AWZ-verzekering bijzondere
ziektekosten gaat het bedrijfsleven toch 0,4 pro
cent premie kosten. Maar de vermakelijk
heidsbelasting mag eraf; eerst op 1 januari 1969
In het KVP-bestuur hebben de christen-demo
craten de meerderheid. AR-voorzitter Berghuis
voelt niets voor een vaste verkering van de
confessionele partijen met de PvdA. De regering
wil de Tweede-Kamerleden 5000 meer vergoe
ding gewn en de schadeloosstelling geleidelijk
opvoeren tot 40.000 min bijverdiensten.
En verder was het Gezinsweek.
buitenlandse politiek met het
uitsluitend in acht nemen van na
tionale belangen".
Ervaring
Het afwegen van deze belangen
is beslissend voor de verdere ont
wikkeling van de betrekkingen
met Rusland enerzijds en de Na-
vobondgenoten anderzijds. De
Turken weten echter uit erva
ring, dat zij niet veel speelruimte
hebben, vooral nu de Russen niet
alleen op de Balkan, maar ook in
de Arabische landen en rondom
het Middellandse zeegebied voet
aan wal hebben gezet.
De rode tsaren hebben zo
schrijft de Neue Zuercher Zei-
tung de droom van Peter de
Grote verwezenlijkt, zonder dat
het nodig was, Istanboel te vero
veren. En in Ankara gelooft men
niet, dat Rusland op den duur
tevreden zal zijn met ongehinder
de passage van zijn oorlogsbo
dems door de Dardanelles
Afweer
De buitenlandse politiek van
Turkije is vooral gericht op stra
tegisch p veiligheid en territoriale
integriteit. Tegenover de Russen
streeft het slechts een afweerpoli-
tiek na, De toenadering tot
Moskou heeft dan ook meer te
maken met de kwestie Cyprus.
De Russen zijn tegen inlijving
van het eiland bij Griekenland.
Belangen lopen parallel.
Het verwondert dan ook niet,
dat in het communiqué over de
Turks-Nederlandse besprekingen
het Atlantisch bondgenootschap
wordt vermeld als een onmisbaar
element voor het handhaven van
evenwicht en veiligheid. Eensge
zindheid bestaat over de rol van
de Navo bij het opbouwen van
de vrede.
Twijfel
Over de Navo en in verband
daarmede ook de houding van de
ledenstaten tegenover de oorlog
in Vietnam, heeft de Belg Spaak
deze week wijze woorden gespro
ken. Hij zei te twijfelen, of Ame
rika verplichtingen in Europa
blijft accepteren, als het gedwon
gen zou worden zich uit Azië te
rug te trekken.
Spaak wijst er op, dat het ver
zet in Europa tegen de Ameri
kaanse politiek in Vietnam meer
gebaseerd is op zeer begrijpbare
sentimentele en menselijke rede
nen, dan op ernstig bestudeerde
politieke overwegingen. Weinigen
Deze week gezegd:
„De op de colleges dictaten ma
kende studenten onderscheiden
zich in niets van pennende mon
nikken. Meermalen is trouwens
de verzuchting geslaakt, dat een
student uit de Middeleeuwen zich
aan onze universiteiten nog heel
best zou thuis voelen." (Mejuf
frouw dr. C. L. Habraken)
Na de eerste congresdag van de
Conservatieve Partij in Brighton
maakte Edward "Heath, leider van
de partij, een dansje met de 19-
jarige Joanne Brinkworth uit
Melksham (Wiltshire) die was
gekozen als Miss Young Con
servative.
beseffen, welke geweldige gevol
gen een Amerikaanse terugtocht
uit Vietnam zou hebben voor Azië
en Europa.
Wanorde
De vroegere premier betoogde,
dat als de Navo zou ophouden te
bestaan, het huidige stelsel van
Europese orde vervangen zou
worden door complete wanorde,
zonder enig. nut voor de vrede.
Hij merkte op dat het idee van
Europa en Amerika, die als gelij
ken met elkaar omgaan moeilijk
te verwezenlijken is omdat Euro
pa politiek niet eens bestaat.
Spaak stelde, dat als de
Navo zou verdwijnen. Europa
slechts neutraal kan zijn, omdat
het geen kernmacht kan opbou
wen zoals Rusland en Amerika
die hebben. De gevaren voor een
geïsoleerd Europa zijn volgens
Spaak zo groot, dat het onmoge
lijk is terug te keren tot een nati
onaal defensiebeleid en de inte
gratie van de westerse defensie
op te geven.
Verhuisd
Intussen is het laatste Navocon-
tact met Frankrijk verbroken, nu
ook de Atlantische raad uit Pa
rijs is vertrokken. Hij heeft een
nieuwe behuizing gevonden in de
buurt van Brussel. En dat, ter
wijl uit een recente enquête is
gebleken, dat de meeste Fransen
helemaal niet achter de politiek
van De Gaulle ten opzichte van
de Navo staan.
ROTTERDAM/Kralingsehe veer
Mevrouw J. M. v. d. Oever.
Verhoef (Zebrastraat 20, Kra-
lingsche Veer) heeft opnieuw
circa honderd brieven gehad met
plezierige reacties op haar werk.
Werelddierendag, woensdag 4
oktober, plaatsten wij een inter
view, waarin mevrouw
Oever opriep toch vooral beter
voor de dieren te zorgen. De
dagen daarna ontving zij meer
dan honderd brieven en brief
kaarten, als sympathiebetuiging,
van onze lezers. Ook kreeg zij
wollen kleding toegestuurd
haar kledingactie voor de vluch
telingen.
De afgelopen weken heeft zij
nog meer reacties gekregen,
kaarten van kinderen, en veel
kleding, onder meer uit Pijn-
acker, Schiedam, Maassluis, Den
Haag en de provincie Noord-
Brabant.
Mevrouw v. d. Oever is niet in
de gelegenheid, door haar druk
ke werkzaamheden, alle brief
schrijvers persoonlijk te bedan
ken. Via onze krant bedankt zij
daarom alle briefschrijvers har
telijk voor de brieven en de
kleding!
Minister Den Toom
Den Toom en de dieteels
In sappig Nederlands
heeft de Tweede-Kamer
commissie voor Defensie
deze week gedebatteerd
over oer-vaderlandse din
gen en begrippen als ACE
Mobile Forces, match-
makerssquadrons, rolling
5 year plan, international
ballistic missiles, Nuclear
Planning Group, des
troyers enz.
Minister Den Toom deed
dapper mee. Hij mag dan
jaren in het buitenland heb
ben gewoond, o.a. als voor
zitter van de Nadge Policy
Board te Parijs, z'n Neder
lands is nog prima. Hoor
maar. „Een deel van de troe
pen zal weer terug-gereem-
ployed moeten worden. „We
moeten wachten tot de gene-
rals met hnn proposals op ta ulu„
fel komen. Pas kunnen Bloom bljjft de parlementaire
wc de dieteels gemoetieren verontrusten.
„Dat plen is al Sledge e yoorai de Boerenpartij barst
door de council. «Wat e t - nQg steeds van verontwaar-
slotte uit dat bigger J diging over zoveel onreins,
the buck tevoorschijn k Koekoek epigoon Nuijens
moeten we afwachten. bracht Phil ter sprake in de
Kamercommissie voor CRM
Duiveltje bij het agendapunt „gezinspo-
Minder goed beheersten de litiek". „Hoort dat daar nou
staatssecretarissen Haex en wel onder?" aarzelde voorzit-
Van Es hun moedertaal, maar ter Lankhorst. „Jawel", vond
daar zijn ze dan ook staats- de heer Nuijens (z'n stem is
secretarissen voor. Ze ge- sprekend die van Popeye the
brui'kten iets te veel Engels. Sailor) „het is toch een stuk
Gelukkig maakte de heer gezinsplanning."
Haexdat later^ de dag goe partijgenoot Kronen-
èfen burg ging in de justitïecom-
rau-e Deei?fF verschiint missie phil-osofisch op de
an de oefenter- zaak in. Hij preekte een dub-
hetdmvelUe van de oefent^ de
remen w eebrui- „ontwikkelden", die bloot als
ken. meneer zuiver- en een voor de „niet-opgelei-
Zoiets -d de be_ den," die by het zien van
A" i^val^van een voor- naakt obscene grapjes en op-
roemde Hjy®1 D SUJ_ merkingen gaan maken. Ter-
oorlogs .K^e!^dde"ifeS wille van het morele heil der
kerb iet is drijft" dommen moet de overheid het
waarop de'landouw drrjK^ de h()uden Me(.
Van d«zelfd* m wetsontwerp andere woorden: openbaar
spraak. „Het «nen- bloot is alleen voor mensen
ligt voor ons als een open- dan mulQ>
gesneden skelet Minister Polak: „Tot mijn
Politic1 bebbe" beeld- sP'h heb ik de uitzending niet
nopolie van de Mvere bWp gezien Na pipo zet ik de tele_
spraak. Het dagbla vjsie af. ik heb deskundigen
kan er ook wat van. het gebeuren laten onderzoe-
uit het Ka^eprerslag n" I ken. Het is een raar soort des
teren: „Als detotoi p g kundigheid, maar ze bestaat
raakt da minister zelf m de nu
nesten, omdat dan een Commissievoorzitter Aantjes;
cieringsbron wegvalt „We moeten met dit punt niet
verder gaan; anders komen
Geen praters we Qp be^ terrein van het ra-
Beroepsmilitairen zijn geen dj0_ en televisiebeleid. Wés
woorden, of ze zich nu van t(Niet gelukkig, maar nou ook
Nederlands. Engels of Neder- weer niet zo verschrikkelijk.
lands-Engels bedienen. Wor- jammer natuurlijk van het
den ze van militaire tot P°"~ tijdstip, zo vlak na het kin-
tieke heerlijkheid bevorderdderuurtje". „Precies", zei de
dan blijkt de overgang van de heer Kronenburg, „het tijds-
korte, afgebeten conmmando s tip. Vreselijkdie arme kin-
naar de uitgekookte parle- deren."
mentaire volzinnen vaak te Van dat geklets over het
groot. tijdstip begrijpen we eerlijk
Dat merkten we van de gezegd helemaal niets. Als er
week weer in de defensie- één menselijk wezen is, dat
commissie, waar de ex-mili- bloot als vanzelfsprekend
taire heren Den Toom, Haex, vaardt, dan is dat het kind.
Van Es, Wierda en Jansen pas ais het volgestopt is met
meelijwekkend moeizaam hun de frustraties en taboes van
beperkte woordvoorraad af- wat wij beschaving noemen,
tastten op zoek naar de juiste gaat het „aanstoot nemen".
uitdrukking. Op ons gezag.
Makkelijker hadden majoor Een nudist ben ik niet,
Walburg van de AR en vice- maar ik vind het .onredelijk,
admiraal Koudijs van de VVD' dat kinderen de naakte waar-
het, maar zij plegen dan ook heid niet mogen zien en Koe-
te praten in pasklare leger- koek wel naar blote koeien,
clichés, die voor 1940 al oud- mag kijken,
bakken aandeden. Voor hen is
de Nederlandse soldaat de
„gezonde Hollandse jongen",
die niets liever wil dan
ven voor Koningin
Landsmoeder
In de commissievergaderin
gen van defensie en justitie
was het deze week een
Vaderland. Die burgerkleren minder vervelend dan in die
haat en gek is op salueren, van CRM. Dat lag minder
Die zo dolgraag elke dag zou de onderwerpen dan aan
willen oefenen en het „moreel ministers. De heren Den Toom
van de troep" het belang- en Polak zijn beginnelingen,
rij leste in de wereld vindt. met alle fouten en gebreken,
Nee. dan hebben we toch maar ook met alle sympathie
maar liever die anderen, die kekanten van dien. Mej. Mar-
het niet meer zo goed weten ga Klompé is een routinière,
en op hun speurtocht naar het die altijd wel een ontwijkend
goede woord keer op keer babbeltje klaar heeft,
verdwalen. Dat overkwam de
sympathieke minister Den Het nare van mej. Klompé
Toom overigens wel wat al te is niet dat ze geaffecl
veel. Om de twee minuten praat (dat komt in de beste
versprak en vergiste hy zich families voor), maar dat
gruwelijk. Eén keer ging dat zowat alle zakelijke kritiek op
ten koste van de toch al zo haar beleid uitlegt als een
door politieke zorgen ge- aanval op haar persoonlijke
kwelde CH-heer Kikkert integriteit. Een typisch vrou-
(Vraag op de CHJO-confe- welijke reactie? Misschien,
rentie in Driebergen: „Is er maar in de politiek hoort ze
een ooievaart in de zaal?"), (die reactie, wel te verstaan)
„Mijnheer de voorzitter", zei niet thuis.
de minister, „zoals de kikker „Marga" speelt mij te veel
al heeft gezegdO pardon, de rol van de waarnemend
neem me niet kwalijk, ik be- landsmoeder. Ze geeft je het
doel de heer Kikert." Dat gevoel op de rand van de
laatste
Minister Klompé
majesteitsschenis te balan
ceren als je eens een keer wat
minder vriendelijks over haar
politiek zegt. 't Is bijna
mogelijk als Kamerlid met
zo'n minister behorlyk te dis
cussiëren.
Uitnodiging
Ik heb de volgende uitnodi
ging gekregen: „Med anled-
ning av svenska riksdagdele-
gationens besök har Talman
nen i Generalstaternas Första
Kammare aran inbjuda (volgt
naam) att deltaega i en mot-
tagning i Första Kammaren
in Binnenhof, tisdagen den 24
oktober 1967, kl. 17.30—19.00".
Een en ander betekent, dat
ik dinsdag tussen half zes en
zeven in de Eerste Kamer
wordt verwacht om te borre
len met Zweedse Kamerleden,
die hier een week lang komen
zien „waarin een klein land
groot kan zijn", om het eens
verdraaid origineel te zeggen.
